Зерттеу хаттамасына мысал келтірейік. 18 страница

2.2.29. Гашишизм. Психобелсенді заттарға тәуелділік. Жасқа байланысты салыстырмалы ерекшеліктер.

Гашишизм— құрғатылған, тығыздалған смола тәрізді зат. Оны Индияда және Америкада және Қазақстанда, Шуда өсетін коноплянын беткейінен алады («cannabis indica», «cannabis americana»). Гашиштың басқаша атауы: анаша, план, дурь, пыль, косяк, петрушка, зелень, Мария Ивановна. Әсер етуші зат- тетра-гидроканнабиол, сондықтан оны каннабиоидты нашақорлық деп атайды.

Қабылдау түрлері: шайнау; тарту, табакпен араластырып немесе таза смола түрінде; Спирт немесе тағамдарға қосып; қайнатып, кофе тәрізді. Калльян түрінде қабылданады

Наркомания дамуында 3-кезеңді ажыратады:

1. Бастапқы кезең (адаптация кезеңі). Бұл кезеңде ұйқы бұзылуы, тез шаршағыштық, тітіркенгіштік, гиперестезия түрінде сезімталдықтың бұзылуы т.б. байқалады. Бірінші кезеңде екі синдром анықталады: Ағза реактивтілігінің өзгерген синдромы. Ол кезде наркотикалық заттарға қорғаныс реакциялары (жүрек айну, құсу) жоғалады. Психикалық тәуелділік синдромы. Бұл кезде наркотикалық заттар көңіл-күйді көтереді.

2. Физикалық тәуелділік кезеңі. Бұл кезең наркотикалық затқа толеранттылық жоғарлаудан пайда болады. Физикалық тәуелділік синдромы.Осы жағдайда науқаста артерияльды гипертензия,тахикардия,көп сөйлегіштік,қозғалғыштық,бозару байқалады. Абстиненция синдромы. Психикалық,неврологиялық,вегетосоматикалық бұзылыстар болады.

3. Жүдеу кезеңі. Бұл наркомания дамуының соңғы кезеңі болып табылады. Организм сезімталдығының , реактивтіліктің төмендеуімен, ОЖЖ және перифериялық жүйке жүйесінің және ішкі органдар бұзылысымен сипатталады Полинаркомания — бір уақытта екі немесе одан көп ескірткілік заттарды (наркотикалық) қабылдау

2.2.30. Никотинге тәуелділік. Ұшатын,иісі бар заттарға тәуелдікілік. Жасқа байланысты салыстырмалы ерекшеліктер.

Бірінші кезең. Эпизодты шылым шегуден басталады. Бұл сатыда шылым шегудің айына 1-1,5 эпизоды байқалады. Шылым шеккеннен кейін бас айналуы, әлсіздік, жеңіл лоқсу сезімі туындайды, жөтелумен қатар жүреді.

Екінші кезең (3 ай-2 жыл). Әдеттенумен сипатталады. Ретті түрде 5 шылым шегеді.

Никотинизм сатылары

Бірінші саты (3-5 жыл). Шылым шегу жүйелік сипатқа ие. Адам шылым шегуге тілек білдіреді және шылымның мөлшері көбее түседі. Шылым шегу жұмысқа қабілеттілікті жоғарылататындай, жалпы жағдайды жақсартатындай сезім пайда болады. Физикалық әуестік болмайды

Екінші саты (5-20 жыл). Толеранттылық жоғары, плато (күніне 1-2 қорап). Күшті жабысқақ әуестік. Шылым шегуге үнемі тілек білдіру, мәжбүрлі шылым шеге алмау жағдайларында дискомфорт сезімі, таңертеңгі жөтел түріндегі физикалық әуестік белгілері көрініс береді. Соматикалық патология симптомдары (бронхит, асқазан аурулары, жүрек маңындағы өтпелі дискомфорт, АҚ ауытқуы) туындайды.Невроз тәрізді симптоматика: баста жағымсыз ауырлық сезімі, тітіркегіштік, жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуі.

Үшінші саты. Никотинге толеранттылық төмендейді. Жоғары дозалары дискомфорт тудырады. Шылым шегу автоматты сипатқа ие болады. Терең емес абстиненция (баста ауырлық сезімі, бас ауырсынуы, тәбеттің төмендеуі, шөлдеу, тершеңдік, ЖСЖ мен АҚ, температура ауытқуы). Соматикалық бұзылыстар айқын. Неврастениялық синдром. Аш қарынға шылым шегуге тілек білдіру. Шылым шегу мақсатында түнде ояну. шылым шегу зияны Шылымға (никотин) тәуелділік сатылары: Бастапқы саты. Тәуелділік жүйелік сипатта. Адамда темекі тартуға құмарлық пайда болады. Күннен күнге темекі саны көбейе бастайды. Темекі шегіу жұмысқа деген қабілетті жоғарлататындай, жағдайды жақсартатындай сезім пайда болады. Физикалық тәуелділік жоқ. Толеранттылық жоғарлайды. Соматикалық, неврологиялық немесе психикалық өзгерістер жоқ. Ұзақтығы 3 -5 жыл.

Созылмалы саты. Толеранттылық максимумға жетіп, тұрақтанады. Кейде темекіні сырты комфорт үшін шегеді ( достарының алдында мақтану, жасөспірімдер және орта жаста әйелдерде). Физикалық құмарлық пайда болады (таңғы жөтел, дискомфорт сезімі). Соматикалық ауулар пайда болады.неврозға ұқсас жеңіл симптоматика пайда болады. Ұзақтығы 5 жылдан -15-20 жылға дейін.

Соңғы саты. Толеранттылық төмендейді. Темекі тарту әдетке айналады. Терең емес болдырмау синдромы пайда болады. Ұйқысы бұзылады. Пассивті темекі шегу кезінде егер, адам темекі шегілген бөлмеде 1,30 сағат болатын болса, ағзада никотин концентрациясы сегіз есе көбейеді.

Жасөспірімдер арасындағы шылым шегу себептері:Еліктеу Алғаш рет тартып көру Басқалардан қалмау Үлкен болып көріну Дәмін сезіп көру Қыздарда (модадан қалмау, өзін көрсету) Жасөспірімдер үшін темекі шегу үлкендерге қарағанда тәуелділікті жылдамырақ туғызады. Бұның себебі: олар ата аналарынан, мұғалімдерден тығыламыз деп, темекіні тез тартуы. Ал темекіні тез тартқанда ағзаға баратын никотинің мөлшері 2 есе артық болады. Бала ашуаң, тітіркенгіш болады, түнгі ұйқысы, есте сақтау қабілеті, ойлау қабілеті бұзылады.

2.2.31. Органикалық деменция.Интеллект бұзылулары, деменция түрлері. Интеллек –ойлау қабілетімен, санаумен, сөйлеуді түсінумен, кеңістіктегі ориентациямен, ұқсастық пен айырмашылықты айыра білумен және сөздік қормен сипатталады.Түрлері: интеллект дамымауы(олигофрения) және интеллект төмендеуі н/е жойылуы(деменция). Деменция –интеллект бұзылуымен жүретін жүре п.б. психикалық ақау. Түрлері: органикалық деменция(мидың құрылымының өзгеруімен және нейрондардың өлуімен сипатталатын әр түрлі ауру әсерінен дамитын ауру), түрлері: лакунарлы(ең бірінші ес бұзылысымен сипатталады), тотальді(ойлау мен қабылдаудың бұзылуымен көрінеді),эпилептикалық (есте сақтау мен қабылдаудың бұзылу, сөздік қорының күрт төмендеуі, эгоцентризмнің, педантизмнің п.б. сипатталады); шизофрениялық (бұл кезде есте сақтау мен қабылдауы бұзылмайды, аутизм, резонерлік ойдың бұзылуы п.б.).

2.2.32. Нигилистикалық сандырақ.

2.2.33. Комфорлы сандырақ.

2.2.34. Дисморфомания және дисморфофобия синдром.Дисморфоманиялық синдром. Ипохондриялық сандыраққа сипаты жағынан ұқсас, жас кезде п.б. синдром. Дисморфомания өзінің физикалық жеткіліксіздік бар деп н/е жағымсыз иістерді таратушы екеніне, өзін толық деп сезінуі сандырақтық сезім ретінде қарастыруға болады. Осы науқастар өзінің кемшіліктерін қоршаған орта байқап қояды, күледі деп қорқады. Мыс: қыз бала өзін толық деп ойлап-кең, арық қылып көрсететін киім киеді.

2.2.35. Маникальды синдром.Маниакальды синдром-1. Себепсіз және тұрақты түрде көңіл-күйдің жоғарлауы.2. ойлау темпінің жоғарлауы. 3. психомоторлы қозу. Қоршаған ортаны ерекше ашық қабылдау, ес үрдісінде гипермнезия, ойлауда- өз мүмкіндіктері мен өз тұлғасын асыра бағалау, қысқа уақыттық ұлылық сандырақ идеялары, эмоциональды реакцияларда-ашушаңдық, еріктік салада-тілек, әуестіктердің өсуі, зейіннің жылдам ауыспалылығы; мимика пантомимика және науқастың бүкіл сыртқы болмысы қуаныш белгісін бейнелейді. Науқастардың барлық уайымдары жағымды тондарға боялған. Өткен жамандық, бақытсыздық бәрі ұмылады, осы кездегі теріс хабарлар қабылданбайды, болашақ ашық, жақсы түстермен көрінеді. Бірақ бұл көңіл күй уақытша, сыртқы себеп әсер еткенде тітіркенеді, ызаланады, жылы сөйлессең тез қайтады. Армандары шексіз, көп жағдайда өздерінің үлкен ашылулар жасағандарына өздері сеніп, басқалардыда соған сендіреді, көбінде үлкен жастағы және қарт адамдарда көрінеді. Ондай науқастар көп, қатты, жылдам, жиі, тоқтаусыз сөйлейді, сөйлемдерді жалғастыруда қарлығып шығады. Бір ойдан екінші ойға секіру, көп күлкілі, келемеждеу, өткір, шетел тілдернің сөздерін қолдану, сөз арасында ысқыру, өлең айту, есінің мықтылығы гипермнезиямен көрінеді. Көздері жылтырап, сөйлегенде түкірік шашырап, беті қызарған, бір орнында отыра алмайды, тәбеті жоғары, маниакальды қозу кешке қарай болады. Солнечная күндіздік мания. Оптимистикалық көңіл-күйінің жоғарлауы, сөздік, қозғалыстық қозу орташа. Жеккөрушілік мания көңіл-к жоғары және қозушылық. Араласқан мания

Депрессивті синдром.

1. Депрессивті үштік: көңіл-күйдің төмендеуі; идеаторлы тоқыраушылық; моторлы тоқырашылық; 2. Өз-өзін төмен бағалау, пессимизм. 3. Өз-өзін кінәлау, төмендету сандырағы, ипохондриалық сандырақ. 4. Әуестіктің төмендеуі: тәбетінің, жыныстық әуестің төмендеуі, қарым-қатынас орнатпау, суицидке бейімділік. 5. Ұйқының бұзылыстары: ұзақтығының қысқаруы, ерте ояну, ұйқысы қанбау. 6. Соматикалық бұзылыстар: терінің құрғақтылығы, тургорының төмендеуі, шаш пен тырнақтың сынғыштығы, жастың болмауы, іш қату, тахикардия мен АҚ көтерілуі, мидриаз, дене салмағының төмендеуі.

2.2.37. Эпилептикалық кемақылдылық. тұлғаныңэпилепсиялықөзгеристери. Эпилепсияғапсихикалықурдистердиноталғыштығыменқатаржуретинторпидтілігітән. Олбайымдыкейдетұтқыройменасаұқыптылықпенпеданттылықпенерекшеленеди. Қоршағанортаменқатынасышектеулиұсақтүйектергежоғарыталапқояды. Асаашушантитиркенгиш. Аффектеріызақаталдықпенбиргежуреди.агрессияменкөринуимумкин.Ренишиұзақуақытесинесақталадыкекалуғатырысады. Асатәнбелгининбириақылкемдилигининкоринистерининудейтусуі. Ойлаупатологиясыменкоринеди.ойықиын ауыспалы, ойды қайталайбереди. Усақтүйектешатасыпойыдетализацияланады. Биритиндепестесақтауқабилеттилигитөмендейди. Ангимелескенкездеойжинақтылығытөмендейди. айтыпотырғанеангименинтүйінінжоғалтады. Эпилепсиялықдеменциядамиды.қыстырмасөздерди көптепқолданады.

2.2.38. Шизофрениялық кемақылдылық. Шизофрениялық деменция-энергетикалық потенциал төмендеуімен,эмоциональды топастық дәрежесіне дейін жететін эмоциональды кедейленумен сипатталады.Интеллектуальды үрдістердің біртекті емес бұзылысы байқалады:айқын ес бұзылыстарынсыз,формальды білім деңгейінің жеткілікті болуымен қатар науқас толықтай әлеуметтік дезадаптацияланған,тәжірбиелік істе қауқарсыз болады.

2.2.39. Психомоторлы қозу. Психомоторлы қозуНегізгіміндеттері: науқаспенайналасындағықауіпсіздігінқамтамасызету, медикаментоздытыныштандыру. -Еналдымендәрігернауқаспенқарым-қатынасқатүсугетырысады,тыныштандырады. Дәрігернауқастыңқырынанжақындап, өзінінқолыннауқастыңбілегінеқойып, оныотырғызуғатырысады. Байсалдыәнгімелесуқозужағдайынтөмендетеді. -егербұлмүмкінболмаса, бірнешеадамнауқастыңжан-жағынанкеліп, қолынанұстап, төсеккежатқызукерек. -төсектеиығынан, балтырынанұстаптұрады, албасынмаңдайынан сүлгіарқылыұстайды. Аяғына,ішіне, кеудесінеотыруғаболмайды. Егерөтеқаттықозужағдайындаболса, сүлгіжаялықтықолдануарқылыкүштепиммобилизациялайды (фиксациялау)

2.2.40. Индуцирленген сандырақ бұзылыстары.

2.2.41. Кандинский – Клерамбо синдромы.Психикалық автоматизм –Кандинский – Клерамбо. Осы аурудың компанеттері – психикалық автоматизм,псевдогалююцинациялар,әсер ету сандырағы. Автоматизмнің 3 түрі:идиаторлы(ассоциятивті,ойлау. Вербальды псевдогаллюцинация болады);сенсорлы(сенестопатиялық,сезімталдық. Дәм сезу және иіс сезі псевдогалююцинациясы болады);моторлы(кинестетикалық,қозғалыстық. Науқас өзінің іс қимылдарын еріксіз жасалады,яғни біреудің басқаруымен жасалады деп айтады. Осының әсерінен ішкі ағзаларын зақымдайды немесе аяқ астынан өлімге алып келеді деп санайды.

2.2.42. Сандырақ бұзылыстары.Сандырақ туралы түсінік, клин түр.аурудың санасын толық жаулап алатын, түзетуге келмейтін қате ой түйіндеулер. Түрлері: мағынасына байл:соңына түскен сандырақ, әсер ету сандырағы, уландыру сандырағы, қызғаныш сандырағы, өзін-өзі кіналау-кемсіту сандырағы, қатынас сандырағы, ұлылық сандырағы.

2.2.43. Психоорганикалық бұзылыстар.

Органикалық психосиндром (психо- органикалық синдром, энцефалопатиялық синдром) – мидың органикалық зақымдануының салдарынан дамитын əр-түрлі синдромдар. Бұл синдромдардың əйгіліністері сан қилы. Клиникалық көрініс түрлерінің басымдылығына байланысты АХЖ-10 бойынша 2 топқа бөлінеді: - когнитивтік (танымдық) функциялар (жад, еске сақтау, интеллект, үйрену, назар аудару жəне т.б.) бұзылуы; - қабылдау, ой мазмұндылығы, эмоция, мінез бұзылуы.

3ЭКЗОГЕНДІ-ОРГАНИКАЛЫҚ БҰЗЫЛЫСҚА АЛЫП КЕЛЕТІН ҚАУІП-ҚАТЕР ФАКТОРЛАРЫ: 1. Тікелей мидың зардапталуымен байланысты факторлар: эпилепсия (қояншық ауру), бассүйек-ми жарақаттары, жұқпалы аурулар (менингиттер, энцефалиттер), анамнезінде ми инсульті болу. 2. Организмдегі жүйелердің бірі ретінде миды зардаптайтын жалпыжүйелік, аурулармен байланысты факторлар: - жүрек-қантамыр жүйесінің аурулары; - бауыр аурулары (мыс: бауырлық энцефалопатиялар); - зəршығарғыш жүйенің аурулары (мыс: уремиялық энцефалопатия); - эндокриндік (ішкісекрециялық) жүйе бұзылыстары.

4 Жалғасы 3.Электролиттер алмасу бұзылыстары, дене қызбаларына шалдықтыратын инфекциялармен жиі ауыру. 4.Дəрі-дəрмектерден, əртүрлі улардан, газдардан улану. 5.Атрофиялы, демиелинизациялағыш жəне дегенеративті процестер (Пик, Альцгеймер, Паркинсон, Вильсон аурулары жəне т.б. аурулар). 6.Аутоиммундық аурулар. 7.Ісікті процестер (мида жəне мидан тыс орналасқан). 8.Асфиксия (тұншығу).

5 Диагностика критерийлері Церебральдық дисфункция туындатушы этиологиялық себептер (ми аурулары, бассүйек-ми жарақаты жəне мидың басқа да зақымданулары немесе дисфункциялары) жəне солардың фонында дамыған психопатологиялық симптомдар болуы шарт.

6 Психоорганикалық синдромды(энцефалопатиялық) диагностикалау критериі: 1)Диагностикалық триада: Есте сақтаудың төмендеуі (фиксационды амнезияға дейін); Қабылдаудың бұзылысы (деменцияға дейін); Эмоциясының қалыпсыздығы (мысалы, боскөңілділік немесе дисфория). 2) Тұлғалық өзгеріс: Жай қимылдағыш және атылғыш, кейде пассивтілік; Эгоцентризм; Қызығушылықтың төмендеуі.

7 3) Ошақтық неврологиялық симптоматика: Параличтер; Апраксия, афазия, акалькулия, аграфия, дизартрия, дисфагия; Сезім мушелері және қозғалыс координация жұмысының төмендеуі; Эпилептиформалық пароксизмдер. 4) Астеникалық синдром: Азғындық(истощаемость); Гиперестизия. 5) Соматовегетативті бұзылыстар: Бас ауруы; Соматикалық функциялардың бақылауының бұзылысы(тахикардия, тершеңдік, ентігу...); Ауа райына сезімталдылық.

Дата добавления: 2018-06-01; просмотров: 987; Мы поможем в написании вашей работы!
Поделиться с друзьями:

⇐ Предыдущая 11 12 13 14 15 161718 19 20 Следующая ⇒

Мы поможем в написании ваших работ!