Зерттеу хаттамасына мысал келтірейік. 12 страница

Сезімнің алдануы сау адамда галлюцинацияның тууына әкеледі. Әдебиетте галлюцинацияның тууы туралы жазылған:

сенсорлық деффецеттен (жетіспеушіліктен)
нашар көріп, нашар естігендер (бірақ соқыр – кереңдерде меңіреуде емес).

Бұл дәйектер жақсы естіп жақсы көруде қиналдыратын жағдай галлюцинацияның тууына себеп екенін дәлелдейді. Көзбен көрудегі галлюцинация гепнезінде сенестоватия, оптиковестибуляторы, хоро-прио және интерорикцеция бұзылуы ролб атқарады. Абрамович бір науқас жайында жазған оның басы үлкейіп, оң көзі үлкейіп бара жатқан сияты көрінген; көз галлюцинациясы туғаның білдіреді.

Сонымен қиын фотогенез галлюцинациясы кезінде ішкі және сыртқы анализаторы қызметінен өзгеруі үлкен роль атқарады. Рубенштейн өз тәжірибесінде галлюцинация ішкі және сыртқы қоздырғыштар болмай сезімнің алдануын жоққа шығарып еңбегін реттеді. Рубенштейннің тәжірибелі қорытындысы уақытысында Бехтерев жүргізген тәжірибеге сай келеді. Есту галлюцинациясын ауыратын науқастарға Бехтерев монотонды үндік қоздырғыш қолданған нәтижесінде алынғаны:

Галлюцинация осы проекциясын қоздырғыш жаңаға қарай ауыстырып тұрған;
Қоздырғыштар кейде галлюцинациялық құбылыстарды қоздырған;
Науқастар шынайы қоздырғыштарды көреде естиде алмаған. Бұның бәрі Рубенштейн айтқан сезімнің алдану фотогенезіне алып келеді.

Бұл жағдай өте маңызды, өйткені қызметтің нашарлауын дәлелдейді. Міне сондықтан, психопатологиялық құбылыстың қорытындысы жалпы психология пайдалы болуы мүмкін, психопатологиялық өзгеріс процесі көрсеткендей, бұл процестерге қымет формасы ретінде қарау керек. Псевдогаллюцинация психологияда аса көп қызығушылық тудыратын галлюцинация ол псевдогаллюцинация. Ол алғаш рет орыс психиаторы Кондинский және француз психиаторы Киерасбомен толық жазылған «псевдогаллюцинация кітабында Конндинскии псевдогаллюцинацияның шынайы айырмашылығын жазады, сонымен қатар есте сақтау қабілетімен ойдан шығару туралы да: бас миының сенсорлық бөлігін қоздыру нәтижесінде санадағы трі әрі сезімтал бейнелер шынайы галлюцинациялық бейнеден айырмашылығы бар бірақ соңғысының объективті түрі жоқ бірақ субъективті ретінде саналаді, сонымен қатар аномальді, шынайы естеліктермен фонтазиядан күшті.

Псевдоголлюцинацияның голлюцинациядан айырмашылығы ол ішкі үнмен жүзеге асу, науқас құлағының ішімен естігендей болады. Науқас үшін голлюцинацияның өзі шындық болса, псевдоголлюцинацияның субъективті құбылыс ретінде дайындайды, науқас оған әртүрлі қарайды. Сонымен қатар Конндинскии жазған науқас Лошков псевдоголлюцинациялық арыстаннан қорыққан жоқ. Оның аяғының тигенін сезседе оны денесімен емес рухани жан дүниесімен көрген. Науқастың айтуы бойынша егер арыстан шынайы голлюцинация кезінде келқгенде ол қорқып қашып кетер едім дейді. Голлюцинация секілді псевдоголлюцинациясы әртүрлі сезімдік жағдайда болуы мүмкін: тактилді, кинестетикалы, дәм сезгіш секілді болуы мүмкін. Псевдоголлюцинация науқасқа тәуелді емес: олар өздігінен санадан кете қоймайды. Бұл кезде ойшыл қиалшыл адамдар еске алып отыратындай, өзіндік белсенділік, қызмет жоғалтады. Көбіне псевдоголлюцинация мәжбүрлік сияты болады, оларды біреу жасаған: науқас оған суретті сорлықпен көрсетіп жатқанын айтып шағымданады, тілмен әрекет етеді өзі айтқысы келмеген сөздерді айтады, қол, аяқ бүкіл денесімен біреу басқарып отырғандай. Гиперсанализация бастамада өзінікі өзгенікі болып көрінеді. М. М. Элгазина бір науқас жайында жазған ол тура өзінің ойын біреу алып орнына басқа біреудің ойын қосқандай. Ол тағы бір науқас жайында жазады оның шынайы голлюцинациясы псевдоголлюцинациямен сәйкес ұштасады: ол шынайы дауыспен басының ішіндегі дауысты естиді: оған жаман ойлар салады, ол өз ойын басқара алмай қалады: оған жаман жүрісті бұйырады – ол қолын созып жүреді бүкір кейіпте. Псевдоголлюцинацияның бұл түрі синдром деп аталады дейді Конндинскии. Конндинскии синдромының басты радикалы – ой жеке тұлғаның ойының өзіне бағынбауы бұл синдромның үш түрі бар:

идеаторлы – ойының ашықтығы, мәжбүрлік науқаста өз ойын есту псевдоголлюцинациясы туады. Жағымсыз «іштей анық сезім туады»
сенсорлық сезіну
мотарлы – іс-әрекетінің істелуі.

Бұл синдром толығымен зерттелген. Псевдоголлюцинацияны түсіндіру үшін А.А.Меграбиянның гностикалық сезім, оның күйселіске түсуін түсіндіре алады. А.А.Меграбиянның айтуынша бұл күрделі психопатологиялық құбылыстың астарында өз психикалық жағдайын, бөтенсу, өзіне деген сезімнің бұзылуы жатыр. Псевдоголлюцинация психологтар аз зерттеген. Сонымен қатар синптомды зерттеу санамен өзін-өзін тануда үлкен үлес қосар еді. Тек Кмимушевтің жұмысын көрсетуге болады. Конндинскии синдромымен ауыратын науқастарды зерттеуден Клерамбо қосқан. Автор гностикалық сезімнің патологиялық гипотезасын синдромның негізі болып табылады. өзі қабілдау қабілетінің бұзылуын тәжірибеде дәлелдей түседі. Тәжірибе барысында бұл ауруды жүзеге асыратын жағдайлар анықталды. Ол мәжбүрлікті субъективті сезіну. Ойна жұмыстардың қысыммен орындалуы, мұнда қиындылығымен қателігі науқастың өзіне білінеді.

2.1.41. Интеллект. Оның бұзылыстары

Интеллект деп адамның немесе тірі ағзалардың жаңа жағдайларға бейімделуге, өз білімі арқасында үйренуге, абстрактілі концепцияларды түсіну және қолдануға көмектесетін психика қасиеті. Деменция – жүре пайда болған кем ақылыдылық. Олигофрения – туа пайда болған кем ақылдылық. Олигофрения келесідей жіктеледі: дебилділік имбецилділік идиотия Дебилділік жеңіл түрдегі кем ақылдылық. Науқас адамдардың абстрактілік ойлау қабілеті төмен, білімі қарапайым, өз бетінше жұмыс істей алмайды, баяу, бірақ есте сақтау, сөйлеу мен еліктеушілік қабілеті жақсы дамыған. Арнайы мектеп, интернаттарда оқу, жазуға, санауға және біреудің қарауында қарапайым жұмыс істеуге үйретіледі. Имбецилділік бұндай науқастардың абстрактілік ойлауға қабілеті жоқ, сөз қоры өте аз, сөйлем құрай алмайды, әріп пен сан білсе де оқи алмайды, қойған сұрақтарға өте қарапайым жауап береді. Өзін күтуге, қарапайым жұмыс істеуге үйретуге болады. Идитория психикалық кем ақылдылықтың терең түрі. Науқас адам сөйлемейді, эмоциялары қарапайым (жылау, айғайлау), жүре алмайды, кейде стереотипті қимылдар жасайды,өзін-өзі күте алмайды. Осындай науқастарға Ітоп мүгедектігі беріледі. Деменция: Органикалық Шизофрениялық Эпилепсиялық Органикалық деменция
-тотальді (диффузді) -ошақты (дисмнестикалық, лакунарлық, парциалді) Бас ми жарақаттарында, ми тамырларының ауруларында, қарттық және сифилистік психоздарда кездеседі. Тотальді органикалық деменция науқас адамның барлық интеллектуалді функциялары төмендеген; логикалық ойлауға, өзіне және ауруына сыни тұрғыдан қарау қабілеті жоқ, адамның тұлғалық қасиеті жоғалады. Науқас балағат сөз айтып, палатада жалаңаш жүгіреді, сексуалді инстинктері ояна бастайды. Ошақты органикалық деменция науқас адамда негізінен есте сақтау бұзылыстары болады. Ой пайымдау қабілеті, өз жағдайына сыни тұрғыдан қарау сақталады. Науқасқа жаңа информацияны қабылдау қиын, сондықтан ойларын, істеу керек жұмыстарын қойын кітапшасына жазып жүреді; ал бұрыннан жаттықтырылған, әсіресе профессионалді дағдылары ұзақ уақыт бойы сақталады. Шизофрениялық деменция науқас адамда абстракті ойлау қабілеті мен есте сақтау қабілеті бұзылмаған. Бірақ апати мен абулия салдарынан науқаста еңбек етуге, басқа адамдармен қарым-қатынаста болуға құлқы жоқ. Сондықтан осындай науқастарды кітапқа толы, бірақ ешкім оқымайтын шкафпен салыстырады. Эпилепсиялық деменция есте сақтау қабілеті төмендеп, ойлау қабілеті өзгереді. Науқас адамда ой пайымдылығы, детализацияға құмарлық, сөз қорының азаюы мен қыстырма сөздерді көптеп қолдану байқалады; жиі қызығушылық төмендеуі мен өзінің жағдайына ерекше назар аудару болады (концентрациялық кем ақылдылық). Психоорганикалық (энцефалопатиялық) синдром Вальтер-Бюеля триадасынан тұрады: Ес бұзылыстары Интеллектің төмендеуі Эмоциялық лабильділік

2.1.42. Кем ақылдылық(туа пайда болған және жүре пайда болған)

2.1.43. Ойлаудың патологиялық жағдайлары.

2.1.44. Жабысқақ ойлар.Жабысқақ ойлар, түрлері. Жабысқақ ой.-еріктен тыс п.б., науқас ойын жаулап алатын және науқас үшін бөтен, дертті жағдайы ретінде қабылданатын ойлар мен күйзелістер, науқас ойларды өз ерік күшімен жене алмайды.Түрлері: бейтарап, яғни науқас үшін эмоциялық реакциямен жүрмейді (жабысқақ санау, терминдерді, есімдерді, күндерді еске түсіру), бейнелікнауқас үшін ауыр және айқын аффективті жауаппен көрінеді (жабысқақ күдіктенулер, жабысқақ тілектер, әуестіктер, қимылдар, әрекеттер: есік, кран жабылды ма деп күдіктену), жабысқақ қорқыныштар/фобияаффективті қанықтылығымен ерекшеленеді (концерофобия, сифилофобия, кардиофобия, танатофобия-өлімнен қорқу, мезофобия-ластанудан, клаустрофобия, агорофобия-ашық кеністіктен, алаңнан, эритрофобия-өзге адам алдында қызарып кетуден қорқу, фобофобия-фобия п.б.қорқу).

2.1.45. Жабысқақ әдет-ғұрыптар (ритуалы)Жабысқақтықтар /обсессиялар/ - еріктен тыс пайда болатын, науқас ойын жаулап алатын және науқас үшін бөтен, дертті жағдай ретінде қабылданатын ойлар мен күйзелістер, науқас оларды өз ерік күшімен жеңе алмайды. Жабысқақ ойлар, елестетулер, естеліктер, күдіктенулер, қорқыныш, әуестіктер, қимылдар мен әрекеттер болады. Жабысқақтықтарды 2-топқа бөлеміз: 1) бейтарап, яғни науқас үшін индифферентті, айқын эмоциялық реакциялармен жүрмейді 2) бейнелік науқас үшін ауыр және айқын аффективті жауаппен көрінеді.

Бірінші топқа жабысқақ ақылгөйсу, жабысқақ санау, терминдерді, есімдерді, күндерді т.б. жабысқақ еске түсіруді жатқызуға болады. Жабысқақтықпен науқас бейтарап тақырыпта ұзақ ойланады, мысалы, неге Әлем шексіз, егер ол аяқталса не болады, аяқталғаннан кейін не болады және т.с.с. Жабысқақтықпен науқас оқығанын немесе естіген сөздерін талдайды, бөліктерге, буындарға бөледі, немесе қадамын санайды, баспалдақ сатыларын, терезелерді, сөздегі әріптерді санайды, ойша шексіз санау операцияларын жүргізеді.

Екінші топқа өткен өмірдің қандай-да бір оқиғасы жөніндегі жабысқақ естеліктерді жатқызады, ол ұят сезімімен, өкіну және басқа да эмоциялық реакциялармен бірге жүреді. Елестетулер бүкіл санасын жаулап алғанда оқиғалар науқаста ауыр күйзелістер шақырады, ол адамның жүріс-тұрысында бейнеленеді (ол бұл күйзелістің жоқ екендігіне көз жеткізгісі келгенде). Науқас өз туыстарының үйінен келіп, олар науқастың ваннада тастап кеткен каустикалық содасымен уланып қалуы мүмкін деп ойлай бастады. Жақындарының өлім алдындағы қиналғандарын көз алдына келтіріп, оларға ұзақ уақыт бойы жазбады, себебі, олардың өлімі жөнінде нашар хабар аламын деп қорықты; мереке қарсаңында олардан құттықтау қағазын алғаннан кейін ғана ол жөнінде ойлауын доғарды.

Жабысқақ қорқыныштар – фобиялар әрқилы болып келеді, аффективті қанықтылығымен ерекшеленеді. Жиі кездесетіндері: канцерофобия – қатерлі ісікке шалдығудан; сифилофобия – мерезге шалдығудан; кардиофобия – жүректің ауыр дертіне шалдығудан; танатофобия - өлімнен қорқу; мизофобия – ластанудан қорқу; клаустрофобия – жабық кеңістіктерден қорқу; агорофобия – ашық кеңістіктерден, көшелерден, алаңдардан қорқу; эритрофобия - өзге адамдар алдында қызарып кетуден қорқу; фобофобия – фобия пайда болуынан қорқу.

Дата добавления: 2018-06-01; просмотров: 489; Мы поможем в написании вашей работы!
Поделиться с друзьями:

⇐ Предыдущая 7 8 9 10 111213 14 15 16 Следующая ⇒

Мы поможем в написании ваших работ!