Зерттеу хаттамасына мысал келтірейік. 17 страница
2.2.13. Психобелсенді заттардың жіктелуі. Нашақорлық синдромы.
Психоактивті зат — психикалық жағдайды өзгеріске әкелетін, ОЖЖ-нің қызметіне әсер ететін, жасанды және табиғи кез келген зат. Бір рет қолданғаннан кейін эйфория немесе басқа психотропты эффективті (галлюцинация, қозу) және жүйелі түрде қолданғанда психикалық және физикалық тәуелділікті шақыратын химиялық зат. Психотроптар: жоғары психикалық функцияларға әсер ететін психоактивті зат , жиі медицинада психикалық ауруларды емдеуге қолданады.
Наркотиктер (есірткілер): заң бойынша рұқсат етілмеген немесе тәуелділікті шақыратын психоактивті затттар. психоактивті заттар.
Паз Психоактивті заттардың жіктелуі:
Жасалу жолына қарай: Өсімдік текті
Жартылай синтетикалық
Синтетикалық Өсімдік текті:
Заңсыз: Дельта-9-тетрагидроканнабинол(канапля) ДМТ (диметилтриптамин) Кодеин (мак) Кокаин (кокки) Мескалин (кактус) Морфин (мак) Псилоцибин (саңырауқұлақ) Сальвинорин (шалфей) Эфедрин (хвойник)
Заңды: Атропин (дурман красавки) Кофеин (шай, кофе, мате, кола жапырақтары) Миристицин (мускатты жаңғақ) Мусцимол (мухомор) Никотин (табак, махорка) Теофиллин (шай, мате, какао) Туйон (туе, кипарис) Эвгенол ( корица) ОЖЖ әсер ету типіне қарай
A.Ми функциясын төмендететін заттар (ОЖЖ супрессорлары) Алкоголь Опиоид Седативті ұйыктататын дз. Ұшатын органикалық заттар
|
|
|
Б. Ми функциясын стимулдайтын заттар Кокаин Амфитамин қатарындағы психостимуляторлар Кофеин және ксантин туындылары
В. Галлюциногендер (психомиметиктер, психодизлептиктер) Диэтиламид лизергин қышқылы Мескалин Псилоцибин Фенциклидин
Г. Каннабиодтар Тетрагидроканнабинол Каннабигерол Каннабидиол
Д. Никотин
Наркогенділік дәрежесіне қарай: Жоғары (героин, метадон, кокаин) Орташа (алкоголь, тетрагидроканнабинол, кодеин, алпразолам) Төмен (оксазепам, никотин, кофеин)
Наркомания (нашақорлық) синдромы Наркомания дегеніміз адамдардың психикасына әсер ететін заттарға тәуелділігі. Наркомания (грек тілінен- меңіреу, естен айырылу, құштарлық)- белгілі наркотикалық заттарды қабылдау нәтижесінде туындайтын созылмалы ауру . Наркоманияда (нашақорлық) комплексті психикалық, неврологиялық, вегето-соматикалық бұзылыстар және жеке тұлғаның терең өзгерістері болады.
2.2.14. Наркологиялык статусты жаза отырып науқасты микрокурациялау.
Науқастың шағымын анамнездік мәліметтерін жинап, сол сәттегі жалпы жағдайын бағалай отырып микрокурациялаймыз.
|
|
|
Жалпы жағдайын бағалауда психикалық статусты сипаттау маңызды. Ол үшін психикалық іс – әрекеттерге көңіл аударылады, сүреттеу тәсілі қолданылады. Психиатриялық терминдерді метафор сөздерді қолдануға болмайды.Психикалық статусты сипаттауда жеке жоспар құрылады клиникалық көрінісін сипаттаудың жүйелілігі сақталынады.Науқастың сыртқы келбетін және мінез – құлқын анықтайтын жетекші синдром немесе бұзылыстардан бастау дұрыс. Науқастың есінің айқындығы,
Науқастың дәрігермен қарым – қатынас жасау дәрежесі ( жақсы қарым-қатынас н/е формальды қарым – қатынас – ия н/е жоқ деп жауап береді.
Таным сферасына бағалау,
Қабылдау бұзылыстары,
Ес бұзылыстары,
Ойлау бұзылыстары,
Эмоция бұзылыстары,
Эффекторлы ерік сферасы бұзылыстырына назар аударамыз және баға береміз.
Дементті синдром.
Деменция –интеллект бұзылуымен жүретін жүре п.б. психикалық ақау. Түрлері: органикалық деменция(мидың құрылымының өзгеруімен және нейрондардың өлуімен сипатталатын әр түрлі ауру әсерінен дамитын ауру), түрлері: лакунарлы(ең бірінші ес бұзылысымен сипатталады), тотальді(ойлау мен қабылдаудың бұзылуымен көрінеді),эпилептикалық (есте сақтау мен қабылдаудың бұзылу, сөздік қорының күрт төмендеуі, эгоцентризмнің, педантизмнің п.б. сипатталады); шизофрениялық (бұл кезде есте сақтау мен қабылдауы бұзылмайды, аутизм, резонерлік ойдың бұзылуы п.б.).
|
|
|
2.2.16. Параноидты синдром.Параноидты синдром-(галлюцинаторлы- параноидты синдром-) өзара органикалық галлюцинаторлы және сандырақтық бұзылыстар әр түрлі ара қатынаста көрінетін синдромдар. Егер галлюцинация басым болса галлюцинаторлы, сандырақ идеясы басым болса, параноидты деп аталады. Паранояльды сандыраққа сәйкес келген қате пікірлер жүйесі сақталуы мүмкін, бірақ оның ыдырау белгілері табылады: жүріс-тұрысында оғаштық, сандырақ мазмұнының басым аффектіге және галлюцинацияға (псевдогал-я ға) тәуелділігі, олар да параноидты сатыда пайда болады.Жүйелендірілген политематикалық сандырақпен сипаталады, алдау, қабылдау,және вербалды түрінде кездеседі.тактилді гал-ямен жиі психикалық автоматизммен көрінеді. Сандырақ құрамына қызғаныш, жаңалық ашу, аңду, кейде ипохондриялық жағдай жатады.
|
|
|
2.2.17. Парафренді синдром.Парафренді синдром- фантастикалық сандырақ синдромы. Созылмалы сандырақта парафренді синдром біртіндеп ақыл кемдігіне ауысады, жедел түрінде онейроидты типтегі сана күңгірттенуіне ауысады. Ұлылық идеясы тән, сандырақтық идеялар ( есту гал-я, псевдогал-яр, псих-қ автоматизм) оғаштықпен, табанды тұжырымдау ешқандай дәлелсіз келтіреді. Конфобуляциялар (әлем билеуші, өздерін өлмейтін адам санайды, атақты адамдардың кітабын өзім жаздым деп атайды. Космосқа ұштым) Көңіл күйі не көтеріңкі не депрессиялы. Депрессиялық науқастарда дамитын ипохондриялық Котар сандырағы болып табылады. Котар синдромы нигилистік-ипохондриялық сандырақпен үрейлі- сандырақтық деп-я көрінісімен, немесе мәңгі өмір сүру, мәңгі қорлық көру немесе сыртқы әлемді жоққа шығарумен фантастикалық ипохондриялық сандырақ түрінде көрінеді. Науқас өзін қылмыскер құдай деп санайды. Дүние жүзіндегі ашу мен ызаны мен басқарам, соғыстар, өлімдер менің әсерімнен болып жатыр деп өзін осы үшін жазалайды, ол өзінің өмір бақи өмір сүргем осы үшін жазамды тартамын дейді. Сонымен қатар ол ағзасы қандай да бір сигнал бергендей, не ішкі ағзасында бір нәрсе бұзылып жатқандай не миым жоқ не мен өлген мәйітпін дегендей сөздер айтады.Науқас өзін басқа ортада, үлкен жиында жүргендей сезімде болады.
2.2.18. Кататониялық синдром.Катотониялық синдром-1. Катотониялық ступор. 2.Катотониялық қозу. Ступор-науқас тежелген, өзін-өзі күтпейді, көңіл аудармайды құрсақ қалыпта жатады, ауа жастық симптомы эхопраксия, эхолалия, Ступор түрлері:1. каталепсия (балауыздық иілгіштік), 2.негативизм (пассивті-науқас тапсырмаларды мүлдем орындамайды, активті- белсенді түрді қарсыласады, яғни қойылған талаптарға қарама-қарсы әрекет етеді.)3. Бұлшықеттік сіресуі. Қозу- мағынасыз, мақсатсыз,қозу, кейде моторлы сипат алады, агрессивті, импульсивті әрекеттер, эхопраксия, негативизм, беттің кейпі жиі қалыпқа сәйкес келмейді; кейде парамимия байқалады: беттің жоғарғы жағы мимикасы қуанышты көрсетеді, көзі күлімсіреді, ал аузы ызалы, тістеніп алған, ернідері қатты қапсырылған, ауыр жағдайда сөйлеу жоғалады, мылқау қозу жағдайы болады, ырылдайды, мыңғырлайды, үзік-үзік сөздер, буындар, кейде тоқтаусыз сөйлеу, вербигерация- бір сөзді екінші сөзге мағынасыз қаптастыру байқалады. 1.Люцидті катотония кезінде сана күңгіртенбейді, негативизмді ступор, сіресу немесе импульсивті қозу байқалады. 2. Онейроидты катотонияда сана онейроидты күңгірттенеді, сасқалақтаумен катотониялық қозу немесе балауыздық иілгіштікпен ступор күйі болады. Жиі шизофрения кезінде, эпилепсия, экзогенді- органикалық психоздар кезінде кездеседі.
2.2.19. Гебефренді синдром. Балалықминезкөрсетеді, нелепый, ақымақтыққозу. Көңілкүйіндеэйфория, қиқаңдау, өзіненөзікүледі, агрессия, сөзімардымсыз, айтқанынқайталайбереді, отириккосыпсөйлейді. Іс әрекетіндеқырсықтықнегативизмбелгілеріяғни, бұйрықтыәрекеттіорындадесеңорындамайды. Осыфондатұлғалықөзгерістердамибастайды. Белсенділігітөмендеп, эмоционалдықбайланыстыңбұзылуы, қоршағанотрағанемқұрайлылық, селқостық. Оңайесептерді орындауда қиналады, онүшонбесжасатдамиды. Шиз.деффект : шиз.кезіндегідеффектдамуыаурукезіндегінегативтісимптомдарменанықталады. Деффектіңасаауыркөріністерініңбіріпсевдоорганикалықбұзылыстардыңүдеуі. Әдеттешизофренияныңқатерлітүрлерінде байқалады. Деффектіңасагрубыйвариантыбалалықшақтабайқалады.Интеллектіңтөмендеуіменкөрінетінолигофрентиптесдеффект.
2.2.20. Когнитивті функцияның төмендеуі синдромы.
Катар синдромы.
2.2.22. Корсаков синдромы.Корсаков синдромы– амнестикалық симптомның түрі. Негізгі белгісі фиксациялық амнезияның дамуы. Науқас болып жатқан окығаны бекіте алмайды. Сонымен қатар науқаста антероградты амнезия дамиды яғни науқас ауруына дейінгі барлық оқиғаларды ұмытып қалады. Антероградты амензиямен қатар ретроградты амнезия,парамнезия,амнестикалық дезорентировка дамиды. М:науқас аурахана жатқанда көмекті қажет етеді себебі ол өзінің палатасын,төсегін таба алмайтын жағдайда болады. Толық сауығып кету мүмкін емес, емделгенен кейін алғашқы айларында бірнеше рет қайталанған фактыларды еске түсіре алады. М: дәрігерлің аты жөні, бөлімде ориентеровка жасай алады.Қабылдау бұзылыстары жиі балаларда кездеседі және олардың бірқатар ерекшеліктері болады. Балаларда жиі әрқилы ең ладымен көру иллюзиялары пайда болады. Олар ұйқыға кетер алдында, қорқыныш жағдайында (оқылға ертегілерден немесе ұйықтар алдында тыңдалған «қорқынышты» оқиғалардан), дене температурасының жоғарылауы кезінде жеңіл пайда болады. Бұл жағдайда қоршаған ортадағы затар қорқынышты көрінеді. Фантастикалық формаларға енеді, балалар бөлмеде жалғыз қалуға қорқады. Егер галлюцинациялар пайда болса, соның ішінде көру галлюциянациялары басым болып келеді. Олар ашық бейнелі сипатта болады және әдетте кешкі уақытта пайда болады. Жиі галлюцинациялар өзгерген сана фонында бақыланады. Психосенсорлық бұзылыстар – балалардағы инфекциялық және органикалық аурулардың жиі симптомы. Жасөспірімдердегі қабылдау бұзылыстары ересектердікіне ұқсас болып келеді. Дегенмен, ересектермен салыстырғанда жасөспірімдерде көру галлюцинациялары, қиял елестері айқын болып келеді. Жасөспірімдердегі галлюцинациялармен псевдогаллюцинациялардың ерекшеліктері оқылған кітап мазмұнын, қызығушылықтарын бейнейлейді. Жиі жасөспірімдерде дереализация мен деперсонализация бақыланады. Бұл бұзылыстар шаршау немесе эмоциянальды күйзелістер кезінде эпизодты түрде пайда болуы мүмкін.
2.2.23. Делирий.Делириозды синдром.–өзіндік сананың сақталуымен жүретін галлюцинаторлы сананың бұлыңғырлануы,көру галлюцинациясының,иллюзисының және бейнелі сандырақтың болуымен сипатталатын сананың бұзылысы. 3сатысын ажыратады: 1)эмоциональды дабильділікпен,сезімталдылықтың жоғаралуымен,сөйлегіштікпен,анық бейнелік көріністермен сонымен қатар жиі фантастикалық иллюзия байқалады. 2)бейнелік галлюцинациялар бейнелік галлюцинациямен алмасады. 3)галдлюцинациялар жиі сценалар түрінде көрінеді. Олар күшті аффектпен көрінеді(қорқыныш,шошыну,ызалану). Клиникасы: осы жоғарыда аталған симптомар өзгеріп отырады. Түнде толық ұйқысыздық болуы мүмкін. Ауыр жағдайларда муситирленген профиссиональды делири болады. Өте ауыр жағдайларда кома немесе летальды аяқталады.
2.2.24. Ступор. Ступор-науқастежелген, өзін-өзікүтпейді, көңілаудармайдықұрсаққалыптажатады, ауажастықсимптомыэхопраксия, эхолалия, Ступортүрлері:1. каталепсия (балауыздықиілгіштік), 2.негативизм (пассивті-науқастапсырмалардымүлдеморындамайды, активті- белсендітүрдіқарсыласады, яғниқойылғанталаптарғақарама-қарсыәрекететеді.)3. Бұлшықеттіксіресуі. Қозу- мағынасыз, мақсатсыз,қозу, кейдемоторлысипаталады, агрессивті, импульсивті әрекеттер, эхопраксия, негативизм, беттіңкейпіжиіқалыпқасәйкескелмейді; кейдепарамимиябайқалады: беттіңжоғарғыжағымимикасықуаныштыкөрсетеді, көзікүлімсіреді, алаузыызалы, тістеніпалған, ернідеріқаттықапсырылған, ауыр жағдайдасөйлеужоғалады, мылқауқозужағдайыболады, ырылдайды, мыңғырлайды, үзік-үзіксөздер, буындар, кейдетоқтаусызсөйлеу, вербигерация- бірсөздіекіншісөзгемағынасызқаптастырубайқалады. 1.Люцидтікатотониякезіндесанакүңгіртенбейді, негативизмді ступор, сіресу немесе импульсивті қозубайқалады. 2. Онейроидтыкатотониядасанаонейроидтыкүңгірттенеді, сасқалақтауменкатотониялыққозунемесебалауыздықиілгіштікпенступоркүйіболады. Жиішизофрениякезінде, эпилепсия, экзогенді- органикалық психоздар кезінде кездеседі.
2.2.25. Сопор.Есеңгіреу, сопор, кома. Е -барлық анализаторларының қабылдау табалдырығының жоғарлауы,естің босаумен көрінетін ойлаудың баяулауы. Уақыт пен кеңістікте оринтировка жасай алмайды. Бірақ жалып жағдайды түсінуі бұзылмаған. Науқастарға бір сұрақты бірнеше рет қайталауды қажет етеді. С(патологиялық ұйқы) – психикалық іс-әрекеттің толық тоқтаумен жүретін естіғ терең бұзылысы. Науқастар ұйықтап жатқандай бірақ оларды ояту мүмкін емес. Рефлекстері мен қатты стимулдерге реакциялар сақталған.М:ауырсынуды сезеді,суықты сезеді,егер дәрігер атын қатты айтса қысқа уақытқа көзін ашады бірақ науқаспен қарым қатынасқа түсү мүмкін емес:олар естімейді және айтқан шарттарды орындамайды. Сопордан шыққаннан кеин толық амнезия байқалады. К– естің өшуінің өте ауыр түрі. Бұл кезде науқаста терең тітіркендіргіштерге жауап реакциясы мен рефлекстері толық жоғалқан.
2.2.26. Ипохондриялық синдром.Ипохондриялық синдром, оның құрылымы И-өзінің денсаулығы туралы себепсіз қорқыныш сезімі, қандай да бір соматикалық ауруы бар деп қорқу. Ол жабысқақ, бағалы ойлармен және сандырақпен көрінуі мүмкін.Жабысқақ и-өзінің организміндегі өзгерістерге күмәнмен және қорқынышпен қарайды. Өздігінен бұл ойлардан арыла алмайды, бірақ мамандардың жұбатып түсіндіретін сөздерінен кейін қалпына келеді. Бағалы и-жеңіл физикалық ақау н/е шамалы дискомфротқа адекватты емес назар аударады. Мыс: бұл науқастар өз дегендеріне жету үшін диетаны және жаттығулар жүйесін ойлап табады да, олардың кемтарлығына дәрігерлерді кінәлі деп жазаламақшы. Бұл шизофрения дебюті б.т. Сандырақты и-өзінде өте қауіпті ауыр, емделмейтін ауру бар екендігіне күмәнданбай, нақты айтады. Дәрігерлердің түсіндіргеніне сенбей, алдайды деп санады, ал операциядан бас тарту, аурудың терминальді сатысына жетті деп ойлайды.
2.2.27. Аурудың оқу тарихын жазумен науқасты курациялау
2.2.28. Психиатрияның негізгі даму кезеңдері және бағыттары.
Көптеген ғасырлар бойы психиатрияның даму тарихында психикалық аурулардың табиғатын ашуда материалистік және идеалистік бағыт арасында көптеген тартыстар болды. Материалистік бағыттағы өкілдер психикалық бұзылыстарды организмде болатын материалдық өзгерістермен, мида болатын өзгерістермен байланыстырса, ал, идеалистік бағыттағылар психикалық дерттің шығу табиғатын психикалық және материалдық үрдістердің тәуелсіздігі немесе параллелизмімен түсіндірді. Психиатриядаяның басты бағыты ол клиникалық бағыт. Психиатрияның клиникалық бағытта дамуын француз психиатры Пинель реформасымен байланыстырса, отандық психиатр Баженованың бейнелік сипаты арқылы «ақылынан адасқандар» науқас адамдар ретінде қабылданды. Клиникалық бақылаулар негізінде психикалық бұзылыстар табиғатының гипотезасы құрылды. Соның ішінде жалпы психоз концепциясы, туылыс концепциясы-дегенерацияға байланысты, бұл кезде психикалық аурулар тұқым қуалаушылық және сыртқы факторлардың әсер етуімен дамып, ерекше даму сатылары болады. Бірінші буында тұқым қуалаушылық бейімділік және қолайсыз факторлар, оның ойы бойынша жеңіл психикалық бұзылыстар мен жүріс-тұрыс бұзылыстарын шақырады, кейінгі ұрпақтарында психикалық бұзылыстар ауырлап, ақыл кемсітігімен, салданумен аяқталады. Психологиялық бағыт., биологиялық бағыт. Психикалық аурулар ағымының мынадай негізгі кезеңдерін бөледі. продормальды –ерте симптомдар кезеңі; манифестті-психопатологиялық синдромдардың максимальды ашылған және күрделенген кезеңі;кері даму кезеңі-дертті үрдіс белсенділігінің басылуы және симптоматика редукциясы.
Дата добавления: 2018-06-01; просмотров: 637; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!