Змешаныя формы кіравання
Змешаныя формы рэспубліканскага кіравання з’яўляюцца спробай аб’яднаць перавагі парламенцкай і прэзідэнцкай рэспублік з адначасовым пераадоленнем іх недахопаў. «Гібрыдныя» формы рэспублікі маюць розныя варыянты. Алеж агульнымі прыкметамі змешанай мадэлі з’яўляюцца:
- Асобныя выбары прэзідэнта і парламенту ўсеагульным галасаваннем;
- Прэзідэнт з’яўляецца кіраўніком дзяржавы, а выканаўчую ўладу (фармальна ці фактычна) ўзначальвае прэм’ер-міністр;
- У многіх выпадках прэзідэнт кіруе знешняй палітыкай, адказвае за абарону, грамадскі парадак і дзяржаўную бяспеку (у астатнім урад карыстаецца пэўнай аўтаноміяй);
- Прэзідэнт валодае правам адкладальнага вета на рашэнні парламенту;
- Парламент валодае правам галасавання за давер альбо недавер ураду. У выпадку вынясення вотуму недаверу кабінет сыходзіць у адстаўку ці распускаецца парламент;
- Права роспуску парламенту належыць прэзідэнту, які пасля абавязаны прызначыць новыя парламенцкія выбары;
- Парламент мае права прыцягнуць прэзідэнта да крымінальнай адказнасці пры дапамозе імпічменту.
Змешаная форма рэспубліканскага кіравання магчымая ў двух варыянтах. Першы з іх - прэзідэнцка-парламенская рэспубліка (Егіпет, Перу, Турцыя, Расія, Украіна), якая прадуглежвае інстытут падвойнай адказнасці ўрада перад прэзідэнтам і парламентам, выяўленай ў праве прэзідэнта назначаць і здымаць прэм’ер-міністра і іншых членаў ураду і адначасна ў магчымасці вотума недаверу кабінету міністраў з боку парламенту. Аднак гэты прынцып дастаткова спрэчны, так як стварае пэўную невызначанасць у становішчы ураду. Апроч таго, як паказвае гістарычны вопыт, прэзідэнцка-парламенцкая рэспубліка таксама схільная пры пэўных абставінах транфармавацца ў суперпрэзідэнцкую сістэму кіравання (напрыклад V Французкая Рэспубліка пры дэ Голя, сучасныя Расія і Беларусь).
|
|
|
Другі варыянт - парламенска-прэзідэнская рэспубліка - адрозніваецца тым, што прэм’ер-міністр і кабінет фактычна адказны толькі перад парламентам (сучасная Францыя, Аўстрыя, Ісландыя, Партугалія, Фінляндыя, Польша, Літва і інш.) Гэтая форма кіравання найлепш забяспечвае дэмакратычную стабільнасць, паколькі яна, з аднаго боку, характэрызуецца наяўнасцю ў прэзідэнта значных уладных паўнамоцтваў (напрыклад права адкладальнага вета, права роспуска парламента і г.д.), а з іншага боку - прэзідэнт павінен прызначыць на пасаду прэм’ер-міністра толькі кандыдата ад парламенскай большасці. Такім чынам прызначэнне і зняццё прэм`ера (а часам і асобных міністраў) аказваецца ўрэшце-рэшт выключнай прэрэгатывай парламента.
Разуменне змешанай формы кіравання: У рэальнасці паўпрэзідэнцкая і паўпарламенцкая рэспублікі не маюць усіх пералічаных вышэй устойлівых тыповых рыс, як чыста прэзідэнцкія альбо чыста парламенцкія. Дамінаванне ўлады прэзідэнта альбо парламенту ў змешанай мадэлі залежыць ад расстаноўкі палітычных сіл у парламенце. Увогуле, гэтая сістэма, асабліва парламенцка-прэзідэнцкая, працуе як бы ў «дзвюхфазавым рэжыме», чаргуючы пэрыяды моцнай прэзідэнцкай улады з перыядамі парламентарызму.
|
|
|
Дата добавления: 2016-01-05; просмотров: 15; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!