Парламенцкая сістэма кіравання
Парламенцкая рэспубліка і парламенцкая манархія з’яўляюцца найбольш распаўсюджанымі формамі дэмакратычнага кіравання. Яны характэрныя для большасці краін Заходняй Еўропы, Канады, Аўстраліі, Новай Зеландыі. Нешматлікія дэмакратыі ў краінах Цэнтральнай Амерыкі, Азіі і Афрыкі таксама, як правіла, парламенцкага тыпу.
Характэрныя прыкметы парламенцкай мадэлі наступныя:
- Фарміраванне ўраду парламентам (звычайна парламенцкай большасцю);
- Адказнасць ураду перад парламентам. Ён здяйсьняе кантроль над урадам і ў выпадку неабходнасці можа галасаваць за давер або недавер да ўраду. Вотум недаверу, як след, цягне за сабою адстаўку ўрада.
- У выпадку няздольнасці парламенту сфармаваць новы ўрад (парламенцкі крызіс) адбываецца роспуск парламенту і аб’яўляюцца датэрміновыя парламенцкія выбары;
- Членства ва ўрадзе сумеснае, як правіла, з захаваннем дэпутацкага мандату;
- Старшыня ўраду (прэм’ер-міністр) з’яўляецца фактычна першай асобай у палітычнай іерархіі;
- У парламенцкай рэспубліцы кіраўніком дзяржавы з’яўляецца прэзідэнт, які абіраецца, як правіла, парламентам. Ён, як і манарх у парламенскай манархіі, не валодае рэальнай уладай і ажыццяўляе прадстаўнічыя і цырыманіяльныя функцыі.
Разуменне парламенцкай формы кіравання: выканаўчая ўлада існуе толькі за кошт парламенту. Таму не толькі заканадаўчая, але і выканаўчая ўлада фактычна належыць парламенту. Гэта рэжым «супрацоўніцтва ўлад».
|
|
|
У сучасным свеце існуюць два асноўныя тыпы парламенцкіх рэжымаў:
Першы можа быць апісаны як рэжым аднапартыйнай большасці у парламенце, калі адна партыя пастаянна настолькі моцная, каб утвараць урад. Іншы раз гэта называюць «Вестмінстэрскай мадэллю», маючы на ўвазе брытанскі парламент, у якім асобна ўзятай партыі дастаткова 50% галасоў, каб утварыць урад на ўвесь тэрмін пасля выбараў.
Другі тып — гэта рэжым кааліцыйнай большасці, калі кабінеты фарміруюцца на аснове кааліцый розных партый, з якіх ніводная не мае абсолютнай большасці ў парламенце. Кааліцыі могуць быць доўгачасовымі, як, скажам, у ФРГ, дзе раней супрацоўнічалі хрысціянскія дэмакраты і свабодныя дэмакраты, а зараз правячую кааліцыю складаюць сацыял-дэмакраты і «зялёныя». Аднак ў многіх іншых краінах кааліцыі адрозніваюцца нетрываласцю. Напрыклад, у Італіі ўрад утвараецца на аснове пастаянна зменлівых кааліцый. Доўгі час асновай кааліцыі з’яўляліся хрысціянскія дэмакраты, да якіх далучаліся розныя іншыя партыі.
Сярод некласычных тыпаў парламенцкіх рэжымаў часцей за ўсё называюць кансэнсуальны парламенцкі рэжым. Гэты варыянт парламенцкай формы кіравання можа быць карысны для краін, падзеленых на вялікія і малыя рэгіянальныя ці этнічныя групы. Дапусцім, у Бельгіі, дзе фламандцы складаюць менш 15% бельгійскага, ў асноўным франкамоўнага, насельніцтва, і дзе пры звычайным парламенцкім ці прэзідэнцкім праўленні фламанская меншасць ператварылася б у людзей «другога гатунку», была вынайдзена сістэма загадзя спланаваных кампрамісаў, г.зн. такая сітуацыя, пры якой абараняюцца правы абедзвюх лінгвістычных груп. Скажам, урад ці парламенцкая большасць не мае права дыктаваць свае ўмовы ў галіне адукацыі — замест гэтага ўтвараецца камісія па адукацыі з роўнай колькасці прадстаўнікоў ад абедзвюх моўных груп і г.д.
|
|
|
Нарэшце, існуе такая ўнікальная сёння разнавіднасць парламенцкай сістэмы, як рэжым асамблеі (Швейцарыя). Ён як звычайны парламенцкі рэжым характарызуецца змяшчэннем паўнамоцтваў у бок заканадаўчай улады. Парламент з’яўляецца вышэйшай уладай у дзяржаве, ён выбіраецца беспасярэднімі выбарамі, урад фарміруецца парламентам і нясе адказнасць перад ім. Аднак, у адрозненне ад звычайнай парламенцкай сістэмы кіравання, улада парламенту тут абмежаваная правамі народу і кантонаў. Гэта выражаецца ў тым, што многія пытанні ў дзяржаве вырашаюцца шляхам агульнанацыянальнага рэферэндуму, вынікі якога абавязковыя для выканання дзяржаўнаю ўладаю.
Дата добавления: 2016-01-05; просмотров: 13; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!