Тіркелген активтер бойынша амортизация есебі бухгалтерлік амортизация есептеу мен бірдей ма?
Амортизацияға жататын тiркелген активтер амортизацияның мынадай шектi нормаларымен топтарға бөлiнедi:
| рет № | топ № | Тіркелген активтердің атауы | Амортизацияның шекті нормасы (%) |
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| 1 | І | Мұнай, газ ұңғымаларын және беру қондырғыларын қоспағанда, ғимараттар, құрылыстар | 10 |
| 2 | ІІ | Мұнай-газ өндіру машиналары мен жабдықтарын, сондай-ақ ақпаратты өңдеуге арналған компьютерлер мен жабдықтарды қоспағанда, машиналар мен жабдық | 25 |
| 3 | ІІІ | Ақпаратты өңдеуге арналған компьютерлер мен жабдықтар | 40 |
| 4 | ІV | Басқа топтарға енгізілмеген тіркелген активтер, соның ішінде мұнай, газ ұңғымалары, беру қондырғылары, мұнай-газ өндіру машиналары мен жабдықтары | 15 |
Бухесепте амортизация есептеудің әр түрлі әдістері қарастырылған:түзу сызықты, өндірістік, қалдықты кеміту, т.б. Оны есеп саясатына сәйкес кәсіпорын біреуін таңдап алады.
Салық есебінде кестедегі шек бойынша кәсіпорын өзі аморт нормаларын белгілейді.Салық есебі бойынша амортизация есептеуге толық тоқталып өтсем: 2 топтардың құндық баланстары бойынша амортизациялық аударымдар салық кезеңiнiң соңында амортизацияның шектi нормаларын қолдану жолымен айқындалады. 3. ғимараттар мен құрылыстар бойынша амортизациялық аударымдар әрбір объект бойынша жеке анықталады. 4. Салық төлеуші таратылған немесе қайта ұйымдастырылған, оңайлатылған декларация негізінде шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық режимін қолданатын заңды тұлға корпоративтік табыс салығын есептеуге көшкен амортизациялық аударымдар салық кезеңіндегі қызмет кезеңіне түзетіледі. 5. Салық төлеуші Қазақстан Республикасының аумағында алғаш рет пайдалануға берілетін, келетін өндірістік мақсаттағы ғимараттарды және құрылыстарды, машиналар мен жабдықтарды: тіркелген активтер деп танып, шегерімге жатқызуға құқылы.6. Қазақстан Республикасының аумағында алғаш рет пайдалануға берілген тіркелген активтер бойынша жылдық жиынтық табыс алу мақсатында оны ең азы үш жыл пайдаланған жағдайда амортизацияның екі еселенген нормалары бойынша амортизациялық аударымдар есептеуге құқылы. Осы тіркелген активтер пайдаланудың бірінші салық кезеңінде топтың құндық балансынан бөлек ескеріледі. Келесі салық кезеңінде осы тіркелген активтер тиісті топтың құндық балансына қосуға жатады.
|
|
|
|
|
|
Сонымен қатар, салықтық есепте жер қойнауын пайдаланушы тірк активтер бойынша шеккен шығыстарын жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша тіркелген активтерге ғана қолданылады.
20.Тіркелген активтер бойынша амортизация қалай есептелінеді?
Амортизацияға жататын тiркелген активтер амортизацияның мынадай шектi нормаларымен топтарға бөлiнедi:
| рет № | топ № | Тіркелген активтердің атауы | Амортизацияның шекті нормасы (%) |
| 1 | І | Мұнай, газ ұңғымаларын және беру қондырғыларын қоспағанда, ғимараттар, құрылыстар | 10 |
| 2 | ІІ | Мұнай-газ өндіру машиналары мен жабдықтарын, сондай-ақ ақпаратты өңдеуге арналған компьютерлер мен жабдықтарды қоспағанда, машиналар мен жабдық | 25 |
| 3 | ІІІ | Ақпаратты өңдеуге арналған компьютерлер мен жабдықтар | 40 |
| 4 | ІV | Басқа топтарға енгізілмеген тіркелген активтер, соның ішінде мұнай, газ ұңғымалары, беру қондырғылары, мұнай-газ өндіру машиналары мен жабдықтары | 15 |
|
|
|
Кәсіпорын осы шек бойынша аморт нормасын белгілейді, осылайша шегерімге апарады. Тіркелген активтерді есепке алу техникалық реттеу және метрология жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген сыныптамаға сәйкес қалыптастырылатын топтар бойынша мынадай тәртіппен жүзеге асырылады: І топ бойынша салық кезеңінің басында және аяғында І топтың құндық балансы деп аталатын қорытынды сомалар айқындалады. І топтың құндық балансы негізгі құралдардың әрбір объектісі бойынша құндық баланстарынан тұрады.
Тіркелген активтер: 1) І топ бойынша - әрқайсысы топтың құндық балансының жекелеген кіші тобын құрайтын тіркелген активтер объектілері бойынша;
2) ІІ, ІІІ және ІV топтар бойынша – топтардың құндық баланстары бойынша ескеріледі. Шығып қалған тіркелген активтер белгіленген тәртіппен І топ, қалған топтар бойынша тиісті баланстарын айқындалатын құнға азайтады.
|
|
|
21.Осы салық кезеңі соңындағы және келер жылы салық кезеңі басындағы топтың, бөлімшенің құндық балансы қалай анықталады?
І топ бойынша тіркелген активтері шығып қалғаннан кейін салық кезеңі соңындағы құндық балансы мөлшеріндегі сома активтерінің шығып қалуынан болған залал деп танылады. Осы кіші топтың құндық балансы нөлге теңестіріледі және шегерімге жатқызылмайды.
ІІ, ІІІ және ІV топтар бойынша: барлық тіркелген активтері шығып қалғаннан кейін тиісті топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы шегерімге жатқызылады.
І топ бойынша немесе ІІ, ІІІ және ІV топтар бойынш барлық тіркелген активтерін өтеусіз берген кезде тиісті кіші топтың немесе топтың құндық балансы салық кезеңінің соңында нөлге теңестіріледі және шегерімге жатқызылмайды.
Салық төлеуші кіші топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансының республикалық бюджет туралы заңмен белгiленген және салық кезеңiнiң соңғы күнi қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 300 еселенген мөлшерінен кем соманы құрайтын шамасын шегерімге жатқызуға құқылы. Баланс бөлімдеріне тиісті есептің деректерін енгізгеннен кейін тиісті баланс баптарын қосу жолымен баланс бөлімдерін жасау жүзеге асырылады.
Егер алынған баланста ресурстар оның «пайдалануынан» асып кетсе, онда сол немесе басқа тауардың нарығында статистикада ресми түрде есептелген ресурстарды пайдалану көлемінің кем есептелуі болады. Бұл жағдайда баланстың «пайдалану» бөліміне «пайдалану бабы бойынша жетіспеушілік» бабы қосылады.
Егер «пайдалану» «ресурстар» көлемінен асып кеткен жағдайда, ресурстар құрылу көздерінен жетіспеушілік анықталынады. Баланстың ресурстар бөлімінде «ресурстар бабы бойынша жетіспеушілік» деген бап қосылады.
Баланс тікелей айтқанда бір үлкен санға келтіріледі, яғни олардың жетіспеушілігінің анықталған көлемін есепке ала отырып «ресурстар» не «пайдалану» көлеміне. Теңгерімсіздік болған жағдайда баланс бойынша олардың ауытқу себептері талданады.Содан кейін жетіспеушілік көлемін баланс бабының біріне жатқызу туралы шешім қабылданады. Жекелеген тауарлар бойынша жетіспеушілік көлемін баланс баптарының қай бөлігіне жатқызу туралы шешім қабылдау кезінде қосымша ақпарат көзі болып қолда бар тауарлар нарығындағы барлық субьектілер қызметін игеру бойынша ішінара бақылау деректері көмектеседі.
22.Тіркелген актив қалай шығысталады және бухгалтерлік есеп бойынша шығысталудан айырмашылығы бар ма?
ТА толық амортизация және (немесе) құнсыздану нәтижесiнде тануды тоқтату жағдайларын қоспағанда, тiркелген активтердi бухгалтерлiк есепте негiзгi құралдар, жылжымайтын мүлiкке инвестициялар, материалдық емес және биологиялық активтер ретiнде тануды тоқтату, сондай-ақ сатуға арналған активтер құрамына ауыстыру активтердiң шығып қалуы, шығысталуы болып табылады. Тiркелген активтердiң шығып қалуын салық салу мақсатында тану- шығып қалған активтердi тiркелген активтердiң құрамынан алып тастауды бiлдiредi. Кiшi топтың (топтың) құндық балансы шығып қалу күнiне қаржылық есептiлiктiң халықаралық стандарттары мен Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалған шығып қалатын тiркелген активтердiң баланстық құнына азайтылады. ТА оның iшiнде қаржы лизингi шарты бойынша оларды тауар-мат-дық қорлардың құрамына ауыстырусыз өткiзу кезiнде кiшi топтың (топтың) құндық балансы қосылған құн салығын қоспағанда, өткiзу құнына азайтылады. Егер мүлiктiк кешен ретiнде кәсiпорынды сатып алу-сату шартын қоса алғанда, сатып алу-сату шартында өткiзу құны тiркелген активтер объектiлерi бойынша анықталмаса, кiшi топтың (топтың) құндық балансы өткiзу күнiне қаржылық есептiлiктiң халықаралық стандарттары мен ҚР бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалған шығып қалатын тiркелген активтердiң баланстық құнына азайтылады.
- ТА өтеусiз беру кезiнде кiшi топтың құндық балансы аталған активтердi қабылдап алу-беру актiсiнде көрсетiлген бухгалтерлiк есепке алу деректерi бойынша берiлген активтердiң баланстық құнына азайтылады.
-ТА жарғылық капиталға салым ретiнде беру кезiнде кiшi топтың құндық балансы Қазақстан Республикасы азаматтық заңнамасына сәйкес айқындалатын құнға азайтылады.
- қосу, бiрiктiру, бөлу немесе бөлiп шығару жолымен қайта ұйымдастыру нәтижесiнде тiркелген активтердiң шығып қалуы кезiнде қайта ұйымдастырылатын заңды тұлғаның кiшi тобының (тобының) құндық балансы беру актiсiнде немесе бөлiну балансында көрсетiлген, берiлген активтердiң баланстық құнына азайтылады.
Қосу, бiрiктiру жолымен қайта ұйымдастыру кезiнде салық төлеушiлер салықтық есепке алу мақсаттары үшiн қайта ұйымдастырылатын заңды тұлғаны салықтық есепке алу деректерi бойынша берiлетiн тiркелген активтердiң құнын:
1) I топтағы тiркелген активтер бойынша
2) II, III, IV топтардағы тiркелген активтер бойынша топтың құндық балансының шамасын беру актiсiнде көрсетуге құқылы.
Қосу, бiрiктiру жолымен қайта ұйымдастырылатын заңды тұлғаның кiшi тобының құндық балансы осы тармаққа сәйкес беру актiсiнде көрсетiлген салықтық есепке алу деректерi бойынша тiркелген активтердiң құнына азайтылады. Сонымен қатар, құрылтайшы, қатысушы мүлiктi алған кезде кiшi топтың құндық балансы құрылтайшылардың, қатысушылардың келiсiмi бойынша анықталған құнға азайтылады.
Тiркелген активтердi жоғалту, жою, бүлдiру, ысырап ету кезiнде:
1) тiркелген активтердi сақтандыру жағдайларында – кiшi топтың құндық балансы сақтандыру шартына сәйкес сақтандыру ұйымы сақтанушыға төлеген сақтандыру
алай кірістеледі және бухгалтерлік есеп бойынша кірістелуден айырмашылығы бар ма?
Тіркелген активтерді есепке алу техникалық реттеу және метрология жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген сыныптамаға сәйкес қалыптастырылатын топтар бойынша мынадай тәртіппен жүзеге асырылады: 1. Тіркелген активтер түскен кезде, оның ішінде қаржы лизингі бойынша және тауарлық-материалдық қорлардың құрамынан аудару жолымен түскен кезде топтардың (кіші топтардың) құндық балансын көрсетілген активтердің бастапқы құнына ұлғайтады.
Тіркелген активтердің түсімін салық салу мақсатында тану түскен активтерді тіркелген активтердің құрамына енгізуді білдіреді.
2. Егер осы бапта өзгеше көзделмесе, тіркелген актив пайдалануға берілген күннен бастап салық төлеуші шеккен шығындар тіркелген активтердің бастапқы құнына қосылады. Мұндай шығындарға:
- шегерімге жатқызылуға жатпайтын шығындардан (шығыстардан); - шегерімге жатқызылған шығындардан (шығыстардан); - шегерiмге құқығы болатын шығындардан (шығыстардан); - амортизациялық аударымдар шығындарынан (шығыстарынан); 3. Егер осы тармақта өзгеше көзделмесе, сатуға арналған тауар-материалдық қорлардың немесе активтердің құрамынан аудару жолымен түскен тіркелген активтің бастапқы құны халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес мұндай түсім күніне айқындалған оның баланстық құны болып табылады.
4. Тіркелген активтер өтеусіз алынған кезде, тіркелген активтердің бастапқы құнына енгізілмейтін шығындарды (шығыстарды) қоспағанда, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес бастапқы тану кезінде мұндай активтердің құнын ұлғайтатын іс жүзіндегі шығындар ескеріле отырып, алынған активтердің аталған активтерді қабылдап алу-беру актісінде көрсетілген баланстық құны тіркелген активтердің бастапқы құны болып табылады.
5. Жарғылық капиталға салым ретінде алу кезінде тіркелген активтердің бастапқы құнына енгізілмейтін шығындарды (шығыстарды) қоспағанда, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес бастапқы тану кезінде мұндай активтердің құнын ұлғайтатын іс жүзіндегі шығындар ескеріле отырып, заңды тұлғаның құрылтай құжаттарында көрсетілген салым құны тіркелген активтердің бастапқы құны болып табылады.
6. Сенімгерлікпен басқарушы тіркелген активтерді сенімгерлікпен басқаруға алған кезде:
1) беретін тұлғаның осы активтері тіркелген активтер болған жағдайда – айқындалған құн;
2) өзге жағдайларда – аталған активтерді қабылдап алу-беру актісінің деректері бойынша айқындалған құн осындай тіркелген активтердің бастапқы құны болып табылады.
24.Өтеусіз алынған мүлік бойынша табыс қалай танылады?
Пайда шығыстарды шегергеннен кейінгі табыс. Ал табыс шаруашылық субъектілердің өз тауарын сатқаннан қызметін көрсеткеннен, жұмысын істегеннен түскен түсім. Резидент заңды тұлғаның Жылдық жиынтық табыстары салық жылы ішінде салық төлеушінің Қазақстан Республикасында және одан тыс жерлерде алынуға тиіс табыстардан тұрады. Резидент емес заңды тұлғаның Жылдық жиынтық табысы Қазақстандық көздерден алынған табыстардан тұрады. Жылдық жиынтық табыс түрлері:
Тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуден түскетін табыс; Құн өсімінен түсетін табыс; Міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін табыс; Күмәнді міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін табыс; Мүлікті жалға беруден түсетін табыс; Кәсіпкерлік қызметті шектеуге немесе тоқтатуға келісім үшін алынған табыс; Шығып калған, тіркелген активтер құнының ішкі топтың баланстық құнынан асып түсуінен алынатын табыстар; Ортақ үлестік меншіктен түсетін табысты бөлу кезінде алынатын табыстар;Өтеусіз алынған мүлік, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер; Дивидленттер; Депозит, борыштық бағалы қағаздар, вексель бойынша сыйақылар және т.б.
Салық төлеуші өтеусіз алған кез келген мүліктің, оның ішінде жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны оның табысы болып табылады. Өтеусіз алынған мүліктің, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес бухгалтерлiк есеп деректерi бойынша айқындалады.
Салық төлеуші өтеусіз алған кез келген мүліктің, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны оның табысы болып табылады.
Өтеусіз алынған мүліктің, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес бухгалтерлiк есеп деректерi бойынша айқындалады.
Өтеусіз алынған мүлік, оның ішінде жұмыстар, көрсетілетін қызметтер түріндегі табыс осындай мүлік алынған, жұмыстар орындалған, қызметтер көрсетілген салық кезеңінде танылады.
Өтеусіз алынған мүлік бойынша табыс бухгалтерлік есепте де салық есебінде де көрініс табады. Сондай-ақ бухг.есепте 6220 шот бойынша көрініс табады.
25.Салықты және бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер бойынша шегерім қалай есептелінеді?
Шегерімге жатпайтын шығыстарды қоспағанда, салық төлеушінің табыс алуға бағытталған қызметті жүзеге асыруға байланысты шығыстары салық салынатын табысты айқындау кезінде шегерімге жатады. Шегерімге жатқызылған шығыстардың мөлшері белгіленген нормалардан аспауға тиіс.
Шегерімдерді салық төлеуші өзінің табыс алуға бағытталған қызметіне байланысты шығыстарды растайтын құжаттары болған кезде жүргізеді. Бұл шығыстар, ХҚЕС және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалатын болашақтағы кезеңдердің шығыстарын қоспағанда, олар іс жүзінде жүргізілген салық кезеңінде шегерімге жатады.
Салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді шегеру мыналардан тұрады:
1) жылдық жиынтық табыс айқындалғанға дейін бюджетке төленген салықтардан;
2)Қазақстан Республикасының және басқа мемлекеттердің аумағында төленген корпоративтік табыс салығынан және заңды тұлғалардың табыстарына салынатын салықтан;
3) жеңілдікті салық салынатын елдерде төленген салықтардан;
4) үстеме пайда салығынан басқа, салық төлеушiнiң салық салу объектiлерi бойынша Қазақстан Республикасының немесе өзге мемлекеттiң бюджетiне төленген салықтардан.
Алдыңғы салық кезеңдерi үшiн есепке жазылған, есептелген және ағымдағы салық кезеңiнде төленген салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер ағымдағы салық кезеңiнде шегерiмге жатады.
Салықты және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдерді есептеу және есепке жазу Қазақстан Республикасының немесе өзге мемлекеттің салық заңнамасына сәйкес жүргізіледі.
Салынған, жылдық жиынтық табысты алумен байланысты айыппұлдар, өсімпұлдар, тұрақсыздықтардың сомасын дұрыс анықтау үшін «Салықтардың, алымдардың, тұрақсыздықтар, айыппұлдар, өсімпұлдар және өтемақылық шығындардың салықтық есебі ведомостін» қолдану қажет. Бұл ведомостте салықты және бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер бойынша шегерімге жатқызылатын сома көрсетіледі.
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер декларацияның 100.00.050 жолында жинақталып, салық кодексінің 114 бабына сай шегерімге жатқызылады.
26.Өтеусіз алынған мүлік бойынша табыс тануда бухгалтерлік есеп пен салық есебінде айырмашылық бар ма?
төлеуші өтеусіз алған кез келген мүліктің, оның ішінде жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны оның табысы болып табылады.
Табысқа кірмейтіндер:
-Жарғылық капиталға салым ретінде алынған мүлік;
-Мемлекеттік бюджеттен алынған субсидиялар,
-міндетті, қосымша және күтпеген банктік салымдар. Олардың негізінде жеке тұлғалардың міндетті коллективтік салымдары кепілдендіріледі;
-Кепілдендірілген сақтандыру төлемдері қорды аударуға міндетті және күтпеген төлемдер;
-Жеке тұлғалардың міндетті коллективті аударымдары және кепілдендірілген сақтандыру төлемдері қорынсыз аударған ақша сомалары.
Табыстарды анықтау үшін 6220 «өтеусіз алынған актив» шоты қарастырылады. Мұнда өтеусіз алынған активтер мен ақша сомалары, орындалған жұмыс және көрсетілген қызмет жатқызылады. Тексеру үшін өтеусіз алынған мүлік ведомосі зерттеледі. Мұнда заңды тұлға адресі, атауы және мүлікті өтеусіз берген заңды тұлға атауы, адресі де көрсетіледі.Табыстарды көрсету үшін 6 декларацияға қосымша толтырылады.
Өтеусіз алынған мүліктің, оның ішінде жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес бухгалтерлiк есеп деректерi бойынша айқындалады.Өтеусіз алынған мүлік, оның ішінде жұмыстар, көрсетілетін қызметтер түріндегі
27.Күмәнді талаптарға анықтама беріңіз?
Күмәнді талаптар деп заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлерге, сондай-ақ тұрақты мекеме, филиал, өкілдік арқылы Қазақстан Республикасында қызметін жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаларға тауарлар өткізу, жұмыстар орындау, қызметтер көрсету нәтижесінде туындаған талаптар және талаптар туындаған кезден бастап үш жыл ішінде қанағаттандырылмаған талаптар болып танылады. Өткізілген тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер бойынша туындаған және салық төлеуші-дебиторды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес банкрот деп тануға байланысты қанағаттандырылмаған талаптар да күмәнді талаптар болып танылады.Салық Кодексінің 106-бабының 1-тармағына сәйкес провизиялар құру жөніндегі шығыстар сомасын шегеруге құқығы бар салық төлеушілердің 2012 жылғы 31 желтоқсаннан кейін аударылған:1) басқа банктерде орналастырылған корреспонденттік шоттардағы қалдықтарды қоса алғанда, депозиттер бойынша сыйақыларды; 2) басқа банктер мен клиенттерге берілген кредиттер бойынша сыйақыларды;
3) құжаттамалық есеп-қисаптар мен кепілдіктер бойынша дебиторлық берешекті;4) өтелмеген аккредитивтер, шығарылған немесе расталған кепілдіктер бойынша шартты міндеттемелерді төлеу жөніндегі талаптары күмәнді талаптар болып танылмайды.
Салық төлеушінің күмәнді талаптарды шегерімге жатқызуы бір мезгілде мынадай талаптар сақталған кезде жүргізіледі:1) талаптар туындауын растайтын құжаттардың болуы; 2) шегерімдерге жатқызу кезіне бухгалтерлік есепте талаптардың көрсетілуі не осындай талаптарды алдыңғы кезеңдердегі бухгалтерлік есептегі шығыстарға жатқызу. Дебитор банкрот деп танылған жағдайда, бұл құжаттардан басқа, оған қосымша банкроттық рәсімінің аяқталғаны туралы сот ұйғарымы көшiрмесiнiң болуы қажет. Салық төлеушi жоғарыда көрсетiлген шарттар сақталған кезде, банкроттық рәсімінің аяқталғаны туралы сот ұйғарымы күшiне енген салық кезеңiнiң қорытындылары бойынша күмәндi талаптың сомасын шегерiмге жатқызуға құқылы. Күмәнді талаптар бұрын тауарлар өткізуден, жұмыстар орындаудан, қызметтер көрсетуден түсетін табыс деп танылған табыстың мөлшері шегінде шегерімге жатқызылады.
Егер салық төлеуші күмәнді міндеттемелерді шегерімдерге жатқызса, ол тіркеу орны бойынша салық органына шегерімге жатқызу туралы хабарландыру жіберуі қажет. Хабарландыруда ұйымның басшысының, бас бухгалтерінің қолы қойылуы керек және ол мөрмен расталуы қажет. Күмәнді міндеттемелер бойынша шегерім болып саналмайды, егер тауар, қызмет немесе жұмыс түрі жеке тұлғаларға сатылса.
Бухгалтерлік есепте дебиторлық берешектер сомасы 1200 «Қысқа мерзімде дебиторлық берешек» бөлім шоттарының Дт көрсетіледі. Егер дебиторлық берешек болашақта қайтарылып алынуы мүмкін емес деп танылып, есептен шығарылғанда мынадай жазба беріледі: Дт 1000 «Ақша қаражаттары» бөлімінің шоттары, Кт 6280 «Өзге табыстар». Алдын ала құрылған резерв есебінен қарыз сомасы есептен шығарылса немесе резерв құрылмай, қарыз сомасы зияндарға тікелей апарылса, онда бұндай қарыз сомасы баланстан тыс 007 «Төлемге қабілетсіз дебиторлардың қарыздарын зиянға есептен шығару» шотында қарыз есептен шыққан соң 5 жыл ішінде көрсетілуі керек. 5 жыл бойы қарыз сомасының бұл шотта көрсетілуі – болашақта бұл қарыз ұйымға қайтарылып қалуы мүмкін деген үмітпен.
28.Күмәнді талаптар бойынша шегерімдер қай кезде пайда болады және не себептен?
Күмәнді талаптар деп заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлерге, сондай-ақ тұрақты мекеме, филиал, өкілдік арқылы Қазақстан Республикасында қызметін жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаларға тауарлар өткізу, жұмыстар орындау, қызметтер көрсету нәтижесінде туындаған талаптар және талаптар туындаған кезден бастап үш жыл ішінде қанағаттандырылмаған талаптар болып танылады. Өткізілген тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер бойынша туындаған және салық төлеуші-дебиторды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес банкрот деп тануға байланысты қанағаттандырылмаған талаптар да күмәнді талаптар болып танылады.Салық Кодексінің 106-бабының 1-тармағына сәйкес провизиялар құру жөніндегі шығыстар сомасын шегеруге құқығы бар салық төлеушілердің 2012 жылғы 31 желтоқсаннан кейін аударылған:1) басқа банктерде орналастырылған корреспонденттік шоттардағы қалдықтарды қоса алғанда, депозиттер бойынша сыйақыларды;2) басқа банктер мен клиенттерге берілген кредиттер бойынша сыйақыларды;
3) құжаттамалық есеп-қисаптар мен кепілдіктер бойынша дебиторлық берешекті;4) өтелмеген аккредитивтер, шығарылған немесе расталған кепілдіктер бойынша шартты міндеттемелерді төлеу жөніндегі талаптары күмәнді талаптар болып танылмайды.
Салық төлеушінің күмәнді талаптарды шегерімге жатқызуы бір мезгілде мынадай талаптар сақталған кезде жүргізіледі:1) талаптар туындауын растайтын құжаттардың болуы; 2) шегерімдерге жатқызу кезіне бухгалтерлік есепте талаптардың көрсетілуі не осындай талаптарды алдыңғы кезеңдердегі бухгалтерлік есептегі шығыстарға жатқызу.Дебитор банкрот деп танылған жағдайда, бұл құжаттардан басқа, оған қосымша банкроттық рәсімінің аяқталғаны туралы сот ұйғарымы көшiрмесiнiң болуы қажет. Салық төлеушi жоғарыда көрсетiлген шарттар сақталған кезде, банкроттық рәсімінің аяқталғаны туралы сот ұйғарымы күшiне енген салық кезеңiнiң қорытындылары бойынша күмәндi талаптың сомасын шегерiмге жатқызуға құқылы. Күмәнді талаптар бұрын тауарлар өткізуден, жұмыстар орындаудан, қызметтер көрсетуден түсетін табыс деп танылған табыстың мөлшері шегінде шегерімге жатқызылады.
Егер салық төлеуші күмәнді міндеттемелерді шегерімдерге жатқызса, ол тіркеу орны бойынша салық органына шегерімге жатқызу туралы хабарландыру жіберуі қажет. Хабарландыруда ұйымның басшысының, бас бухгалтерінің қолы қойылуы керек және ол мөрмен расталуы қажет. Күмәнді міндеттемелер бойынша шегерім болып саналмайды, егер тауар, қызмет немесе жұмыс түрі жеке тұлғаларға сатылса.
Бухгалтерлік есепте дебиторлық берешектер сомасы 1200 «Қысқа мерзімде дебиторлық берешек» бөлім шоттарының Дт көрсетіледі. Егер дебиторлық берешек болашақта қайтарылып алынуы мүмкін емес деп танылып, есептен шығарылғанда мынадай жазба беріледі: Дт 1000 «Ақша қаражаттары» бөлімінің шоттары, Кт 6280 «Өзге табыстар». Алдын ала құрылған резерв есебінен қарыз сомасы есептен шығарылса немесе резерв құрылмай, қарыз сомасы зияндарға тікелей апарылса, онда бұндай қарыз сомасы баланстан тыс 007 «Төлемге қабілетсіз дебиторлардың қарыздарын зиянға есептен шығару» шотында қарыз есептен шыққан соң 5 жыл ішінде көрсетілуі керек. 5 жыл бойы қарыз сомасының бұл шотта көрсетілуі –
29.Бухгалтерлік есепте күмәнді дебиторлық қарызды калай есептейді және оның күмәнді талаптардан айырмашылығы бар ма?
Күмәнді қарыздарға-уақытында төленбеген,жабылмаған және де тиісті кепілдікпен қамтамасыз етілмеген дебиторлық борыштар жатады. Қазақстан Республикасының заңына сәйкес талап ету мерзімі өтіп кеткен дебиторлық берешек күмәнді қарыз болып саналады. Өтелу-өтелмеуі белгісіз,күмән тудыратын борыштарды есептен шығарудың екі тәсілі бар.Біріншісі-тікелей есептен шығару әдісі,мұнда шығындар нақты шоттарды үмітсіз деп танығаннан кейін ғана тікелей есептен шығарылады. Екіншісі - резервтік әдіс, бұл жағдайда шығындар алдын ала қарастырылған тәсілмен есептеледі.
Тікелей есептен шығару әдісі бухгалтерлік есеп тұрғысынан қолайлы болып саналмайды. Өйткені ол кірістер мен шығыстарды сәйкестілікке келтіре алмайды,яғни күмәнді борыштарды таурлар жеткізіліп түсірілген немесе қызметтер көрсетілген сәтінде емес,оның кұдікті деп танылған есептік мезетінде ғана шығындарға жатқызады.
Күмәнді қарыздар бойынша резервтердің есебі "Күмәнді қарыздар бойынша резервтер" шотында жүргізіледі. Күмәнді қарыздар бойынша резервтер есеп беретін жылдың соңында жабдықтаушылар мен сатып алушылар арасындағы дебиторлық борышқа түгендеу жүргізу нәтижесіне сүйене отырып жасалынады.
Қазақстан Республикасы заңына сәйкес талап ету мерзімі өтіп кеткен дебиторлық қарыздар "үмітсіз қарыз" — деп танылады. Ал үмітсіз қарыздар сомалары құрылған күмәнді қарыз бойынша резерв есебінен есептен шығарылады
Егер сатып алушының дебиторлық қарызы үмітсіз қарыз ретінде есептен шығарылып және ол осы есеп беретін кезеңде өтелсе, бухгалтерлік есепте келесідей жазу жазылады: Д-т: Күмәнді қарыздар бойынша резервтер шоты К-т: Алынуға тиісті қарыздар шоты.
Жалпы халықаралық тәжірибеде күмәнді қарыздарды бағалау үшін мынадай екі әдісі қолданылады:- несиеге сатудан алынатын таза табыстан есептелінген пайыз әдісі; - дебиторлық қарыздарды өтелу мерзімі бойынша есептеу әдісі.
Ал, Күмәнді талаптар деп заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлерге, сондай-ақ тұрақты мекеме, филиал, өкілдік арқылы Қазақстан Республикасында қызметін жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаларға тауарлар өткізу, жұмыстар орындау, қызметтер көрсету нәтижесінде туындаған талаптар және талаптар туындаған кезден бастап үш жыл ішінде қанағаттандырылмаған талаптар болып танылады. Өткізілген тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер бойынша туындаған және салық төлеуші-дебиторды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес банкрот деп тануға байланысты қанағаттандырылмаған талаптар да күмәнді талаптар болып танылады. Салық төлеушінің күмәнді талаптарды шегерімге жатқызуы бір мезгілде мынадай талаптар сақталған кезде жүргізіледі: 1) талаптар туындауын растайтын құжаттардың болуы. 2) шегерімдерге жатқызу кезіне бухгалтерлік есепте талаптардың көрсетілуі не осындай талаптарды алдыңғы кезеңдердегі бухгалтерлік есептегі шығыстарға жатқызу. Дебитор банкрот деп танылған жағдайда, бұл құжаттардан басқа, оған қосымша банкроттық рәсімінің аяқталғаны туралы сот ұйғарымы көшiрмесiнiң болуы қажет.
Бухгалтерлік есепте дебиторлық берешектер сомасы 1200 «Қысқа мерзімде дебиторлық берешек» бөлім шоттарының Дт көрсетіледі. Егер дебиторлық берешек болашақта қайтарылып алынуы мүмкін емес деп танылып, есептен шығарылғанда мынадай жазба беріледі: Дт 1000
30.Өкілдік шығындар дегеніміз не және ол қай мақсатқа пайдаланылады?
Өкілдік шығындар - тиісті қаржы жылына арналған және республикалық бюджеттік бағдарламалар әкімшілеріне шетел делегацияларын қабылдауға, кеңестер, семинарлар, салтанатты және ресми іс-шаралар өткізуге, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік хатшысының, Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің, республикалық бюджет есебінен ұсталатын, халықаралық байқау миссияларының құрамында шет мемлекеттердегі сайлауларға Қазақстан Республикасынан қадағалаушы ретінде жіберілетін мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғалардың шетелге іссапарлары уақытында өкілдік мақсаттарға бөлінетін қаражат.
Өкілдік шығыстарға мынадай:
1) өзара ынтымақтастықты орнату немесе қолдау мақсатында;
2) салық төлеушінің атқарушы органдарынан басқа, директорлар кеңесінің, өзге басқару органының отырыстарын ұйымдастыру және өткізу мақсатында, көрсетілген іс-шаралардың өткізілу орнына қарамай жүргізілетін, тұлғаларды, оның ішінде салық төлеушінің штатында тұрмайтын жеке тұлғаларды қабылдау және оларға қызмет көрсету жөніндегі шығыстар жатады.
Өкілдік шығындарға б/ты шығындарға мыналар қатысты:
-көліктік қызмет көрсету;
-келіссөз кезінде тамақтануға шығындар;
-аудармашының қызметіне төлемақы;
-тікелей нақты шараларға қатысты ж/е құжаттармен расталған басқа да шығындар.
Есепке алынған барлық шығындар бухгалтерлік өзіндік құнға қосылады,шығындар кезеңіне қатысты ж/е «Қызметкер мен басқа тұлғаның қарызы»1250шотында, «Өкілдік шығындар» қосалқы шотында көрсетіледі.
Салық төлеушінің ЖЖТ/нан өкілдік шығындар тек ҚР Үкіметінің белгіленген мөлшер шегінде шегеріледі.
Бос уақытты, көңіл көтеруді немесе демалысты ұйымдастыруға арналған шығыстар өкілдік шығыстарға жатпайды және олар шегерімге жатпайды.
Өкілдік шығыстар салық Кодексінің 163 бапта көрсетілгендей салық салуға жататын қызметкердің табыстары бойынша жұмыс берушінің шығыстар сомасының 1 процентінен аспайтын мөлшерде шегерімге жатқызылады.
31.Өкілдік шығындар бойынша шегерім қалай есептелінеді?
1. Өкілдік шығыстарға мынадай:
1) өзара ынтымақтастықты орнату немесе қолдау мақсатында;
2) салық төлеушінің атқарушы органдарынан басқа, директорлар кеңесінің, өзге басқару органының отырыстарын ұйымдастыру және өткізу мақсатында, көрсетілген іс-шаралардың өткізілу орнына қарамай жүргізілетін, тұлғаларды, оның ішінде салық төлеушінің штатында тұрмайтын жеке тұлғаларды қабылдау және оларға қызмет көрсету жөніндегі шығыстар жатады.
Өкілдік шығыстарға аталған тұлғаларды көлікпен қамтамасыз етуге, келіссөздер уақытында тамаққа, ұйымның штатында тұрмайтын аудармашылар көрсететін қызметтерге ақы төлеуге жұмсалатын шығыстар да жатады.
Бос уақытты, көңіл көтеруді немесе демалысты ұйымдастыруға арналған шығыстар өкілдік шығыстарға жатпайды және олар шегерімге жатпайды.
Есепке алынған барлық шығындар бухгалтерлік өзіндік құнға қосылады,шығындар кезеңіне қатысты ж/е «Қызметкер мен басқа тұлғаның қарызы»1250шотында, «Өкілдік шығындар»қосалқы шотында көрсетіледі.
Салық төлеушінің ЖЖТ/нан өкілдік шығындар тек ҚР Үкіметінің белгіленген мөлшер шегінде шегеріледі.
Өкілдік шығыстар салық Кодексінің 163 бабында көрсетілгендей салық салуға жататын қызметкердің табыстары бойынша жұмыс берушінің шығыстар сомасының 1 процентінен аспайтын мөлшерде шегерімге жатқызылады.
Ол табыстар мыналар: қызметкер жұмыс берушіден ақшалай н/е заттай нысанда алған кез келген табыстар, оның ішінде материалдық пайда түрінде алынған табыстар, сондай-ақ ҚР/ң заңнамасына сәйкес жұмыс беруші және үшінші тұлғалар арасында жасалған азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша қызметкер алған ж/е төмендегі көрсетілген табыстар қызметкердің салық салуға жататын табыстары болып табылады.
Өкілдік шығындарды шегерімге апару үшін негіз болатын құжаттар:
1.Ұйым басшысының өкілдік шығындар өткізу туралы өнімі;
2.Өкілдік шығындар өткізу бойынша смета;
3.Өкілдік шығындар өткізу бағдарламасы;
4.Қатысушылар тізімі;
5.Уақыт мерзімі;
6.Жұмыстар нәтижесі;
7.Өкілдік шығын жүргізуге жауапты тұлғаның есебі;
8.Нақты шығын көлемі алғашқы құжаттармен расталған
32.Өкілдік шығындар есептеудің бухгалтерлік және салық есебінде айырмашылығы бар ма?
Шаруш/қ жүргізуші ұйым/ң жарғылық қызметіне б/ты өкілдік шығындарға жататыны: а)заңды тұлғаның ком/қ қызметімен тікелей қатысты іскерлік б/ты талқылау ж/е шарттар мен келісімге қол қою үшін кеңес, салтанатты жиналыс ж/е басқа да шаралар өткізу үшін, басқа ұйымдардың өкілдерін қабылдау мен қызмет көрсету;
б) кезекті жылдық жиналысқа қатысу үшін келген Директорлар кеңесінің,басқарманың ж/е ревизиялық комиссияның мүшелерін, ресми тұлғаларды қабылдау мен қызмет көрсету.
Өкілдік сипаттағы шараларға шығындарды растайтын барлық ұйымдық-өкімдік құжаттар ұйымдармен дайындалуы ж/е салық саясатының шеңберінде бекітілуі қажет.
Өкілдік шығындарға б/ты шығындарға мыналар қатысты:
-көліктік қызмет көрсету;
-келіссөз кезінде тамақтануға шығындар;
-аудармашының қызметіне төлемақы;
- тікелей нақты шараларға қатысты ж/е құжаттармен расталған басқа да шығындар.
Қабылдаған ж/е шақырылған екі жақтан қатысушылардың тең саны ү/н жалпы шығындар есептеледі. Өкілдік шығындарды рәсімдеу ү/н мыналарды дайындау қажет:а)таза табыс пен мөлшер шегіндегі шығындар сметасы есебінен мөлшерден жоғары бөлінетін өкілдік ж/е іссапарлық шығындардың жылдық сомасын белгілеу туралы меншік иесінің шешімі; ә)Директорлар кеңесін өткізу н/е басқа заңды тұлға өкілдерімен келіссөз ұйымдастыру туралы бұйрық; б)іскерлік кездесу,жиналыс өткізу бағдарламасында көрсетілуі өте қажет
Есепке алынған барлық шығындар бухгалтерлік өзіндік құнға қосылады,шығындар кезеңіне қатысты ж/е «Қызметкер мен басқа тұлғаның қарызы»1250шотында, «Өкілдік шығындар»қосалқы шотында көрсетіледі.
Салық төлеушінің ЖЖТ/нан өкілдік шығындар тек ҚР Үкіметі/ң белгіленген мөлшер шегінде шегеріледі.
Банктер,бос уақыт өткізу,көңіл көтеру н/е демалуды ұйымд/у шығындары өкілдік шығындарына қатысты емес ж/е шегерімге жатпайды. Бұл шығындар салық салудан кейін қалған ұйымның өз қаржысы есебінен жүргізіледі.
Өкілдік шығындарды есептен шығару ұйымның смета шегінде ж/е растайтын алғашқы құжаттар(қазыналық кассалық чектер,тауарлық чектер)ж/е іскерлік кездесуді өткізу бағдарламасы, шақырылған адамдар, ұйым тарапынан қатысушы адамдар,шығындар көлемі ж/е орны мен күні көрсетілген құжаттары болғанда ғана есептен шығарылады.
33.Салықты және бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер бойынша шегерім сомасы бухгалтерлік есептегі салық шығындары сомасы мен бірдей болуы мүмкін бе?
Салық есебінде есептелген және төленген салықтар сомаларын салыстырып, төменгісі шегерімге жатқызылады.
Салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді шегеру мыналардан:
1) жылдық жиынтық табыс айқындалғанға дейін бюджетке төленген салықтардан;
2)Қазақстан Республикасының және басқа мемлекеттердің аумағында төленген корпоративтік табыс салығынан және заңды тұлғалардың табыстарына салынатын салықтан;
3) жеңілдікті салық салынатын елдерде төленген салықтардан;
4) үстеме пайда салығынан басқа, салық төлеушiнiң салық салу объектiлерi бойынша Қазақстан Республикасының немесе өзге мемлекеттiң бюджетiне төленген салықтардан тұрады.
Алдыңғы салық кезеңдерi үшiн есепке жазылған, есептелген және ағымдағы салық кезеңiнде төленген салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер ағымдағы салық кезеңiнде шегерiмге жатады.
Салықты және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдерді есептеу және есепке жазу Қазақстан Республикасының немесе өзге мемлекеттің салық заңнамасына сәйкес жүргізіледі.
Салынған, жылдық жиынтық табысты алумен байланысты айыппұлдар, өсімпұлдар, тұрақсыздықтардың сомасын дұрыс анықтау үшін «Салықтардың, алымдардың, тұрақсыздықтар, айыппұлдар, өсімпұлдар және өтемақылық шығындардың салықтық есебі ведомостін» қолдану қажет. Бұл ведомостте салықты және бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер бойынша шегерімге жатқызылатын сома көрсетіледі.
Есепті салық кезеңінде мыналар шегерімдерге жатқызыла алады:
1) есепті салық кезеңінде және есепті салық кезеңінің алдындағы салық кезеңдері үшін есепке жазылған және есептелген шектегі салықтар сомасы;
2) есепті салық кезеңінің алдындағы салық кезеңдерінде, есепті салық кезеңі үшін есепке жазылған және есептелген шекте Қазақстан Республикасының немесе өзге мемлекеттің бюджетіне төленген салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер шегерімге жатады.
Яғни, есепті салық кезеңінде төленген алдыңғы салық кезеңі үшін салықтар шегерімге оның төлеу уақыты жүзеге асырылған кезде жатқызылады.
Салықты және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдерді есептеу және есепке жазу Қазақстан Республикасының немесе өзге мемлекеттің салық заңнамасына сәйкес жүргізіледі.
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер декларацияның 100.00.050 жолында жинақталып, салық кодексінің 114 бабына сай шегерімге жатқызылады.
34.Мүшелік жарна төлемі шегерімге қанша мөлшерде апарылады?
Салық кодексінің 100-бабына сәйкес 2014 жылғы корпоративтік кіріс салығын есептеген кезде ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасына төленетін міндетті мүшелік жарна Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен көлемде шегеріске жатады.
Қазақстан Республикасының 2013 жылғы шілдедегі “Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы” Заңына сәйкес, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тіркелген және ҚР аумағында кәсіпкерлік қызмет жасайтын кәсіпкерлік субъектілері – коммерциялық заңды тұлғалар, жеке кәсіпкерлер, шаруа қожалықтары Ұлттық палатаның мүшелері болып табылады.
ҚР Заңының съезде бекітілетін міндетті мүшелік жарна көлемін жыл сайын 1 шілдеге дейінгі мерзімде Ұлттық палата бұқаралық ақпарат құралдарында, соның ішінде интернет-ресурстарда жариялайды. Бұл ретте ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасына міндетті мүшелік жарнаның шекті көлемі 2014 жылдың қаңтарында күшіне енген. Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 31 желтоқсандағы Үкімет қаулысымен бекітілген.
Мысалы, есепті күнтізбелік жыл алдындағы күнтізбелік жылға жылдық кірісі алпыс мың есе айлық есептік көрсеткішінен асатын және біржарым миллион реттік айлық есептік көрсеткіштен аспайтын кәсіпкерлік субъектілері үшін республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және есепті күнтізбелік жылдың алдындағы күнтізбелік жылдың 1 қаңтарында жұмыс істеп тұрған есепті күнтізбелік жылдың 1 қаңтарында 160 айлық есепті көрсеткіш көлемінде болды. Өз кезегінде алдындағы есепті күнтізбелік жылға күнтізбелік жылдағы жылдық табысы республикалық бюджет туралы және алдындағы есепті күнтізбелік жылға күнтізбелік жылдың 1 қаңтарында қолданыстағы заңмен белгіленген біржарым миллион реттік айлық көрсеткіштен асатын кәсіпкерлік субъектілері үшін – есепті күнтізбелік жылдың 1 қаңтарына төрт 4400 айлық есепті көрсеткіш көлемінде белгіленді.
Ұлттық палата жыл сайын 1 шілдеге дейінгі мерзімге Салық кодексінде белгіленген салық органдары берілген тәртіптегі деректер негізінде міндетті мүшелік жарна бойынша есеп айырысу жүргізу үшін кәсіпкерлік субъектілеріне есеп-шот жібереді.
Кәсіпкерлік субъектілері міндетті мүшелік жарнаны жыл сайын 31 желтоқсанға дейінгі мерзімде төлейді.
Сонымен бірге, егер кәсіпкерлік субъектілерінің жылдық табысы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және алдындағы есепті күнтізбелік жылдың 1 қаңтарында жұмыс істеп тұрған алдындағы есепті күнтізбелік жыл үшін 60000 реттік айлық көрсеткіштен аспаса, 2014 жылдың қаңтардан бастап бес жыл бойы міндетті мүшелік жарна төлемінен босатылады.
35.Салық түрлері бойынша бюджетке төленген айыппұл мен өсімпұл шегерімге апарыла ма? ..
Мемлекеттік бюджетке төленген айыппұлдар мен өсімпұлдар шегерімге жатқызылмайды. Ал заңды және жеке тұлғаларға төленген айыппұлдар мен өсімпұлдар шегерімге жатқызылады.
Есептеліп төленген тұрақсыздықтар, оның ішінде айыппұлдар мен өсімпұлдар шаруашылық жүргізуші субъектінің келісімшарттары, «Ақша қаражаттары» шоттары бойынша шығыс операциялары, кассалық құжаттар, төлем тапсырмасы арқылы талданып шегерімге жатқызылады.
Шегерімге жатпайтын шығындарды қарастырсақ оларға мыналар жатады:
1) табыс алуға бағытталған қызметке байланысты емес шығындар;
2) соттың заңды күшіне енген үкімінің немесе қаулысының негізінде жалған кәсіпорын деп танылған салық төлеушімен жасалған операциялар бойынша сот белгілеген қылмыстық қызмет басталған күннен бастап жүргізілген шығыстар;
3) мемлекеттік бюджетке төленуге тиісті айыппұл, өсімпұл, сотта өкіл ретінде қатысу үшін төлем, мүшелік жарна шектен асқан сома;
4) сот жеке кәсіпкерлік субъектісі кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру ниетінсіз жасады деп таныған мәміле (мәмілелер) бойынша шығыстар және т.б.;
| Салынған, жылдық жиынтық табысты алумен байланысты айыппұлдар, өсімпұлдар, тұрақсыздықтардың сомасын дұрыс анықтау үшін «Салықтардың, алымдардың, тұрақсыздықтар, айыппұлдар, өсімпұлдар және өтемақылық шығындардың салықтық есебі ведомостін» қолдану қажет. Бұл ведомостте салықты және бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер бойынша шегерімге жатқызылатын сома көрсетіледі. | |
| Ал Бюджетке төленген салықтар және өзге де төлемдер төлем тапсырмасы, төлеу квитанциясы, салық төлеушінің жеке бет шоты негізінде шегерімге апарылады. | |
| Қазақстан Республикасының немесе өзге мемлекеттің бюджетіне төленген салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер шегерімге жатады. Яғни, есепті салық кезеңінде төленген алдыңғы салық кезеңі үшін салықтар шегерімге оның төлеу уақыты жүзеге асырылған кезде жатқызылады. | |
| Салықтардың төленген және есептелген сомаларының арасындағы ең төмені есепті кезеңде шегерімге жатқызылады | |
Блок
1. Дара кәсіпкер-ң төлеуге тиісті салықтары мен төлемдеріне есеп
Дара кәсіпкер арнайы салық режимі бойынша жұмыс істейді.Кәсіпкер –ң 10 жұмысшысы бар және өзі. 2013 ж 1 тоқсаны қорытындысы бойынша кәсіпкер әр жұмысшыға ай сайын – 42 000 тенге көлемінде еңбек ақы есептеп отырған. Дара кәсіпкер өзі үшін міндетті зейнетақы салымын есептеуге 2013 ж бюджетте белгіленген ең кішкене еңбек ақы көрсеткішін алып отырған. 2013 ж 1 тоқсанында Дара кәсіпкер 3000 м. тенге табыс тапқан.
Табу керек:
1. Дара кәсіпкер-ң 2013 ж 1 токсанында салық міндеттемін;
2. Дара кәсіпкер-ң 2013 ж 1 токсанында міндетті зейнетақы салымы мен әлеуметтік төлемдер сомасын;
Шешуі:
1)1 айға есептелген 1 жұмысшының міндетті зейнетақы жарнасының сомасы:42000*10%=4200
2)1 тоқсанға төленуге тиісті міндетті зейнетақы жарнасы:
4200*3*10=126000
3) 1 айға есептелге 1 жұмысшының әлеуеттік аударымының сомасы:
(42000-4200)*5%=1890
4)1 тоқсанға төленуге тиісті әлеуметтік аударымы:
1890*3*10=56700
5) 1 айға жеке кәсіпкерге есептелген әлеуметтік аударым:
18660*5%=933
6)Жеке кәсіпкерге төленуге тиісті 1 тоқсанға байланысты әлеуметтік аударым:
933*6=2899
· Жеке кәсіпкер. міндетті зейнетақы жарнасы:
18660*10%=1866
· 1 тоқсанға;
1866*3=5598
7)Түзету енгізу үшін орташа айлық жалақының шектік нормасы:
18660*2=37320, көріп тұрғанымыздай түзету енгізіледі.
8)Оңайлатылған декларация бойынша салық сомасы:
3 000 000*3%=90000
9)Оңайлатылған декларация бойынша салық түзетулері:
90000*1,5%*10=13500
10) Түзету енгізілген кейінгі салық сомасы:
90000-13500=76500
11) 1 тоқсанға: 76500/4=19125
12) 1 тоқсанға оңайлатылған декларация бойынша төленетін әлеуметтік салық:
76500/4-56700-2799=-40374
2. Дара кәсіпкер-ң төлеуге тиісті салықтары мен төлемдеріне есеп
Дара кәсіпкер арнайы салық режимі бойынша жұмыс істейді.Кәсіпкер –ң 7 жұмысшысы бар және өзі. 2013 ж 1 тоқсаны қорытындысы бойынша кәсіпкер әр жұмысшыға ай сайын – 48 000 тенге көлемінде еңбек ақы есептеп отырған. Дара кәсіпкер өзі үшін міндетті зейнетақы салымын есептеуге 2013 ж бюджетте белгіленген ең кішкене еңбек ақы көрсеткішін алып отырған. 2013ж 1 тоқсанында Дара кәсіпкер 3800 м. тенге табыс тапқан.
Табу керек:
1. Дара кәсіпкер-ң 2013 ж 1 тоқсанында салық міндеттемесін;
2. Дара кәсіпкер-ң 2013 ж 1 тоқсанында міндетті зейнетақы салымы мен әлеуметтік төлемдер сомасын;
Шешуі:
1)1 айға есептелген 1 жұмысшының міндетті зейнетақы жарнасының сомасы:48000*10%=4800
2)1 тоқсанға төленуге тиісті міндетті зейнетақы жарнасы:
4800*3*7=100800
3) 1 айға есептелге 1 жұмысшының әлеуеттік аударымының сомасы:
(48000-4800)*5%=2160
4)1 тоқсанға төленуге тиісті әлеуметтік аударымы:
2160*3*7=45360
5) 1 айға жеке кәсіпкерге есептелген әлеуметтік аударым:
18660*5%=933
6)Жеке кәсіпкерге төленуге тиісті 1 тоқсанға байланысты әлеуметтік аударым:
933*6=2799
· Жеке кәсіпкер. міндетті зейнетақы жарнасы:
18660*10%=1866
· 1 тоқсанға;
1866*3=5598
7)Түзету енгізу үшін орташа айлық жалақының шектік нормасы:
18660*2=37320, көріп тұрғанымыздай түзету енгізіледі.
8)Оңайлатылған декларация бойынша салық сомасы:
3 800 000*3%=114000
9)Оңайлатылған декларация бойынша салық түзетулері:
114000*1,5%*7=11970
10) Түзету енгізілген кейінгі салық сомасы:
114000-11970=102030
11) 1 тоқсанға: 102030/4=25508
12) 1 тоқсанға оңайлатылған декларация бойынша төленетін әлеуметтік салық:
25508-45360-2799=-22651
3. КТС аванстық төлемдер:
Резидент Кәсіпорын 2013 жылы мынадай көрсеткіштермен аяқтады:
1) Жылдық жиынтық табыс (ЖЖТ) – 500 000 м. тенге;
2) Құжаттармен расталған кәсіпкерлік қызметпен тікелей байланысты шығындар – 469 950 м.т;
3) ЖЖТ түзетулер енгізу (азайту) – 50 м. тенге;
4) 2013 ж төленген аванстық төлемдер 6 240 м. тенге;
Табу керек:
1. 2013 ж кәсіпорын әр ай сайын қанша көлемде аванстық төлем жасағанын анықтау;
2. аванстық төлемдерді төлеу мерзімін көрсет;
3. Салық салынатын табыс сомасын;
4. КТС сомасын;
5. КТС бойынша төленуге тиісті соманы
Шешуі:
1) 2013 жылы кәсіпорын әр ай сайын мынандай сома төлеп отырған:
6240000/12=520000 тг.
2) аванстық төлемдер әр айдың 25 күні төленген.
3) ССТ=500000000-469950000=30050000
бұдан тағы түзетуді шегереміз, яғни былай 30050000-50000=30000000
4) КТС=30000000*20%=6000000
5)Төленетін сомамызды табу үшін есептелген КТС-тан аванстық төлемді шегереміз,яғни былай 6000000-6240000=-240000
Бұл дегеніміз,кәсіпорын аванстық төлем жасау кезінде 240000 теңге артық төлеген.
4. КТС аванстық төлемдер:
Резидент Кәсіпорын 2013 жылы мынадай көрсеткіштермен аяқтады:
1) Жылдық жиынтық табыс (ЖЖТ) – 345 000 м. тенге;
2) Құжаттармен расталған кәсіпкерлік қызметпен тікелей байланысты шығындар – 325 000 м.т;
3) ЖЖТ түзетулер енгізу (азайту) – 800 м. тенге;
4) 2013 ж төленген аванстық төлемдер 4 200 м. тенге;
Табу керек:
1. 2013 ж кәсіпорын әр ай сайын қанша көлемде аванстық төлем жасағанын анықтау;
2. аванстық төлемдерді төлеу мерзімін көрсет;
3. Салық салынатын табыс сомасын;
4. КТС сомасын;
5. КТС бойынша төленуге тиісті соманы
Шешуі:
1) 2013 жылы кәсіпорын әр ай сайын мынандай сома төлеп отырған:
4200000/12=350000 тг.
2) аванстық төлемдер әр айдың 25 күні төленген.
3) ССТ=345000000-325000000=20 000000
бұдан тағы түзетуді шегереміз, яғни былай 20 000000-800000=
19 200000 тг.
4) КТС=19200000*20%=3 840000
5)Төленетін сомамызды табу үшін есептелген КТС-тан аванстық төлемді шегереміз,яғни былай 3840000-4200000=-360000
Бұл дегеніміз,кәсіпорын аванстық төлем жасау кезінде 360000 теңге артық төлеген.
5. КТС аванстық төлемдер:
Резидент Кәсіпорын 2013 жылы мынадай көрсеткіштермен аяқтады:
1) Жылдық жиынтық табыс (ЖЖТ) – 356 000 м. тенге;
2) Құжаттармен расталған кәсіпкерлік қызметпен тікелей байланысты шығындар – 347 000 м.т;
3) ЖЖТ түзетулер енгізу (азайту) – 1356 м. тенге;
4) 2013 ж төленген аванстық төлемдер 2 200 м. тенге;
Табу керек:
1. 2013 ж кәсіпорын әр ай сайын қанша көлемде аванстық төлем жасағанын анықтау;
2. аванстық төлемдерді төлеу мерзімін көрсет;
3. Салық салынатын табыс сомасын;
4. КТС сомасын;
5. КТС бойынша төленуге тиісті соманы
Шешуі:
1) 2013 жылы кәсіпорын әр ай сайын мынандай сома төлеп отырған:
2200000/12=183333,3тг.
2) аванстық төлемдер әр айдың 25 күні төленген.
3) ССТ=356000000-347000000=9000000
бұдан тағы түзетуді шегереміз, яғни былай 9000000-1356000=7644000
4) КТС=7644000*20%=1528800
5)Төленетін сомамызды табу үшін есептелген КТС-тан аванстық төлемді шегереміз,яғни былай 1528800-2200000=-671200
Бұл дегеніміз,кәсіпорын аванстық төлем жасау кезінде 671200 теңге артық төлеген.
6. Сұрақтарға жауап беру.
1. КТС бойынша декларация формасын ата және қандай қосымша формаларын білесің?
2. 2013 ж КТС бойынша декларация өткізу мерзімі 30 сәуір 2014 ж ұзартылған кәсіпорын үшін аванстық төлемдер төлеу мерзімі ұзартыла ма?
3. мерзімінде төленбеген аванстық төлемдер бойынша қандай әкімшілік шара қолданылуы мүмкін
1.)Корпоративтік табыс салығы салықтық түсімдерде және мемлекеттік бюджет кірістерінде едэуір орын алады ( тиісінше 32,7% және 23%-ға жуық (2008 ж). .Бұл салықты мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңи тұлға-резиденттері, сондай-ақ Қазақстан Республикасында кызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе Қазақстан Республикадағы көздерден табыс алатын заңи тұлға-бейрезиденттер төлейді. КТС бойынша декларация формасы 100.00 форма болып табылады.
Сонымен қатар,осы декларацияға қосымша 100.01-ден 100.31-ге дейін формалар жатады. (Корпоративті табыс салығы бойынша декларацияларға (100.00 н.) жүргізілген талдау көптеген салық төлеушілер аталған нысанды толтыру кезінде қателіктер жіберетінін көрсетті, бұл өз кезегінде, қателіктерді түзету, қосымша салық есептілігі нысандарын тапсыру туралы хабарламалардың жіберілуіне, сондай-ақ тексеріс актісін, салықтық берешектің болмауы (болуы) туралы анықтама мен дербес шоттан жазба беру кезінде мағлұматтарды бұрмалайтын негізсіз пайда болған артық төлемнің не дербес шоттағы берешектің түзілуіне әкеледі.) 2.) Жоқ ұзартылмайды. Жалпы декларацияны өткізу мерзімі 31.03.14ж. Төлеу мерзімі 10.04.2014ж. Отсрочка тек декларацияға ғана бар,ал төлеу мерзіміне жоқ. Міндетті түрде 10.04.2014 ж дейін төленуі тиіс.3)Егер жергілікті салық коммитетіне салық есептілігін өткізбесе,онда әкімшілік кодексінде мынандай шаралар қарастырылған:1.Жеке кәсіпкер,нотариус болса онда 30 АЕК көлемінде айыппұл.2.Кіші бизнестегі заңды тұлғаға 45 АЕК көлемінде айыппұл. 3.Ірі және орташа бизнестегі заңды тұлғаға 70 АЕК көлемінде. Алайда 2014 жылғы кодексте мынандай жағдай қарастырылған: Егер кәсіпорын мерзімінде төленбеген аванстық төлемдер бойынша міндеттемелері бірінші рет орын алып тұрса,онда оған жеңілдік жасалады,яғни 1-ші ретке кешіріледі.
7.Сұрақтарға жауап беру.
1. КТС бойынша декларация формасын ата және қандай қосымша формаларын білесің?
2. 2013 ж КТС бойынша декларация өткізу мерзімі 30 сәуір 2014 ж ұзартылған кәсіпорын үшін аванстық төлемдер төлеу мерзімі ұзартыла ма?
3. мерзімінде төленбеген аванстық төлемдер бойынша қандай әкімшілік шара қолданылуы мүмкін?
1.)Корпоративтік табыс салығы салықтық түсімдерде және мемлекеттік бюджет кірістерінде едэуір орын алады ( тиісінше 32,7% және 23%-ға жуық (2008 ж). .Бұл салықты мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңи тұлға-резиденттері, сондай-ақ Қазақстан Республикасында кызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе Қазақстан Республикадағы көздерден табыс алатын заңи тұлға-бейрезиденттер төлейді. КТС бойынша декларация формасы 100.00 форма болып табылады.
Сонымен қатар,осы декларацияға қосымша 100.01-ден 100.31-ге дейін формалар жатады. (Корпоративті табыс салығы бойынша декларацияларға (100.00 н.) жүргізілген талдау көптеген салық төлеушілер аталған нысанды толтыру кезінде қателіктер жіберетінін көрсетті, бұл өз кезегінде, қателіктерді түзету, қосымша салық есептілігі нысандарын тапсыру туралы хабарламалардың жіберілуіне, сондай-ақ тексеріс актісін, салықтық берешектің болмауы (болуы) туралы анықтама мен дербес шоттан жазба беру кезінде мағлұматтарды бұрмалайтын негізсіз пайда болған артық төлемнің не дербес шоттағы берешектің түзілуіне әкеледі.) 2.) Жоқ ұзартылмайды. Жалпы декларацияны өткізу мерзімі 31.03.14ж. Төлеу мерзімі 10.04.2014ж. Отсрочка тек декларацияға ғана бар,ал төлеу мерзіміне жоқ. Міндетті түрде 10.04.2014 ж дейін төленуі тиіс.3)Егер жергілікті салық коммитетіне салық есептілігін өткізбесе,онда әкімшілік кодексінде мынандай шаралар қарастырылған:1.Жеке кәсіпкер,нотариус болса онда 30 АЕК көлемінде айыппұл.2.Кіші бизнестегі заңды тұлғаға 45 АЕК көлемінде айыппұл. 3.Ірі және орташа бизнестегі заңды тұлғаға 70 АЕК көлемінде. Алайда 2014 жылғы кодексте мынандай жағдай қарастырылған: Егер кәсіпорын мерзімінде төленбеген аванстық төлемдер бойынша міндеттемелері бірінші рет орын алып тұрса,онда оған жеңілдік жасалады,яғни 1-ші ретке кешіріледі.
8. КТС табуға есеп
Резидент Кәсіпорын 2013 жылы мынадай көрсеткіштермен аяқтады:
1) көрсетілген қызмет бойынша табыс – 35 000 м. тенге;
2) басқа кәсіпорыннан өтеусіз келіп түскен мүлік – 1800 м. тенге;
3) Кәсіпорын қызметкерін шетелге командировкаға жіберді – 7 күнге, есеп саясатында тәулік ақы сомасы әр күнге – 10 МРП көлемінде бекітілген, тәулік ақысы 99 м. тенге, жол ақысы ары бері – 264 м. тенге электронды билет көрсетілген, жатын ақысы қонақ үй счеты орысша аудармасы мен 224 м. тенге барлық құжаттары БЕ пен СЕ заңнамасына сай толтырылған;
4) 2013 ж кәсіпорын басқа кәсіпорынның жарғылық капиталына салым ретінде аяқталмаған құрылыс салды бухгалтерлік есептегі алғашқы құны 1 740 м. тенге, тәуелсіз бағалау компаниясы арқылы жасалған бағалау құны 2 500 м. тенге;
5) Тіркелген актив топтары бойынша СЕ – інде амортизация сомасы –860 м. тенге ал бухгалтерлік амортизация сомасы - 920 м. тенге;
6) өкілдік шығындар 150 м. тенге;
7) еңбек ақы бойынша шығындар 3 500 м. тенге;
8) басқадай құжаттармен расталған кәсіпкерлік қызметпен тікелей байланысты шығындар – 15 000 м.т;
9) пайда болған мерзімінен бастап 3 жыл өткен сатып алған материал бойынша күмәнді кредиторлық қарыз, кәсіпорын бұл қарызын табыс деп таныды – 130 м. тенге;
10) 2013 ж төленген КТС бойынша аванстық төлем сомасы – 3 000 м.тенге
Табу керек:
1. ЖЖТ сомасын;
2. Шегерімдер сомасын;
3. Салық салынатын табыс сомасын;
4. КТС сомасын;
5. КТС бойынша төленуге тиісті соманы
Шешуі:
1)ЖЖТ: 35 000+1800+130+760=37 690 м
Құн өсімінен табыс: 2 500-1 740= 760 м
2)Шегерім: 3500 м+15 000 м+587 м+860 м+35 м=19 982 м
10 АЕК* 1731=17 310 (1 күн) есеп саясаты бойынша
17 310*7 күн=121 170
Нақты тәулікақы 99 м(толық шегерімге апарылады),себебі есеп саясаты бойынша шегерім шегіне кіріп тұр.
99 м+ 264м+224м=587 м(шегерім)
Өкілдік шығындар: еңбек ақыдан 1%
3500 м*1%=35 м
3)ССТ: 37 690 м-19 982 м= 17 708 м
4)КТС: 17 708 м* 20%=3541.6 м
5)Төленуге тиісті сома: 3541,6 м-3000 м=541,6 м
9. КТС табуға есеп
Резидент Кәсіпорын 2013 жылы мынадай көрсеткіштермен аяқтады:
1) көрсетілген қызмет бойынша табыс – 37 000 м. тенге;
2) басқа кәсіпорыннан өтеусіз келіп түскен мүлік – 2200 м. тенге;
3) Кәсіпорын қызметкерін шетелге командировкаға жіберді – 10 күнге, есеп саясатында тәулік ақы сомасы әр күнге – 10 МРП көлемінде бекітілген, тәулік ақысы 141 м. тенге, жол ақысы ары бері – 290 м. тенге электронды билет көрсетілген, жатын ақысы қонақ үй счеты орысша аудармасы мен 295 м. тенге барлық құжаттары БЕ пен СЕ заңнамасына сай толтырылған;
4) Сақтандыру шығындары – 875 м. тенге;
5) Тіркелген актив топтары бойынша СЕ – інде амортизация сомасы –1980 м. тенге ал бухгалтерлік амортизация сомасы - 1620 м. тенге;
6) өкілдік шығындар 120 м. тенге;
7) еңбек ақы бойынша шығындар 3 975 м. тенге;
8) басқадай құжаттармен расталған кәсіпкерлік қызметпен тікелей байланысты шығындар – 22 000 м.т;
9) пайда болған мерзімінен бастап 3 жыл өткен сатып алған материал бойынша күмәнді кредиторлық қарыз, кәсіпорын бұл қарызын табыс деп таныды – 280 м. тенге;
10) 2013 ж төленген КТС бойынша аванстық төлем сомасы – 2000 м.тенге
Табу керек:
1. ЖЖТ сомасын;
2. Шегерімдер сомасын;
3. Салық салынатын табыс сомасын;
4. КТС сомасын;
5. КТС бойынша төленуге тиісті соманы
Шешуі:
1) ЖЖТ:37 000 м+2200 м++280 м= 39 480м
2) Шегерім: 726м+39,75м+22 000м+3975м+1980м+875м=29595,75м
10 АЕК*1731=17310(1 күн) есеп саясаты бойынша
17310*10 күн=173100
Нақты тәулікақы 141 м(толық шегерімге апарылады),себебі есеп саясаты бойынша шегерім шегіне кіріп тұр.
141м+290м+295м=726м шегерімге апарылады.
Өкілдік шығындар еңбек ақыдан 1%
3975*1%=39,75м
3) ССТ: 39 480м-29595,75м=9884,25м
4) КТС: 9884,25м*20%=1976,85м
5) Төленуге тиісті сома: 1976,85-2000=-23,15м
3110 шотында дебеттық қалдығы бар.
10. Резидент емес ҚР қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын кәсіпорын КТС табуға есеп
Резидент емес Кәсіпорын 2013 жылы мынадай көрсеткіштермен аяқтады:
1) Құрылыс объектісін сатудан түскен табыс – 320 000 м. тенге;
2) Кәсіпорынның қүрылыс салу мақсатында 2013 ж. 1 кантарда алынған несие бойынша міндеттемесі бар – 40 000 м. тенге банкке төленетін жылдық сый ақы мөлшері – 12% сый ақы келісім шартта көрсетілген кесте көлемінде, мерзімінде төленіп тұрды;
3) Құрылыс жұмыстары 2013 ж мамыр айынан бастап жүргізілді;
4) Басқадай құжаттармен расталған кәсіпкерлік қызметпен тікелей байланысты шығындар – 300 000 м.т;
5) пайда болған мерзімінен бастап 3 жыл өткен сатып алған материал бойынша күмәнді кредиторлық қарыз, кәсіпорын бұл қарызын табыс деп таныды – 820 м. тенге;
6) 2013 ж төленген КТС бойынша аванстық төлем сомасы – 2 800 м.тенге
Табу керек:
1. ЖЖТ сомасын;
2. несие бойынша сый ақы сомасын;
3. Шегерімдер сомасын;
4. Салық салынатын табыс сомасын;
5. КТС сомасын;
6. Резидент еместің таза пайдасына салынатын салық сомасын;
7. Резидент еместің төлеуге тиісті салық сомасы
Шешуі: 1)ЖЖТ:320 000 м+820 м=320 820м
2)Сыйақы:40 000м*12%*4/12=1600м
3)Шегерім:300 000м+1600м=301 600м
Себебі,құрылыс объектісі басталғанға дейін сыйақы бойынша төленетін сома шегерімге апарылады,ал мамыр айынан бастап сыйақы құрылыс объектісінің өзіндік құнына кіреді.
4)ССТ:320 820м-301 600м=19 220м
5)КТС:19 220м*20%=3844м
6)Резидент еместің таза пайдасына салынатын салық сомасы: 19 220м-3844м=15 376м*15%=2306,4м
7)Резидент еместің төлеуге тиісті слық сомасы:3844м+2306,4м=6150,4м
11. Резидент Кәсіпорыны 2013 ж көрсеткіштері мынадай:
1. Тауар сатудан түскен табыс 250 000 мың тенге ққс-сыз;
2. Сатып алушыға тауар жеткізіп беруден түскен табыс 200 мың тенге ққс-сыз;
3. 2013 ж март айында кәсіпорыны ғимаратын сатты. Сатылу құны – 50 000 м.тенге ққс-сыз Бухгалтерлік есеп бойынша ғимараттың баланстық құны – 42 000 м тенге. Салық есебі қалдық құны – 30 000 м тенге;
4. 2013 ж. Апрель айында кәсіпорын қызметкері менеджер К. Ахметовті іс-сапармен Астанаға жіберді. Іс-сапар мерзімі 7 күн, әр күндік тәулік ақы кәсіпорын есеп саясаты бойынша 7 МРП бекітілген, жол жүру ақысы ары бері 45 мың тенге жатын орын ақысы 84 мың тенге, тәулік ақы 69 м. тенге барлық құжаттары БЕ және СЕ заңнамасына сәйкес толтырылған;
5. 2013 ж сентябрь айында кәсіпорын жер учаскесін сатты 4 500 мың тенге, сатып алу құны 2 200 мың тенге;
6. Кәсіпорынның қызметкерлері Аманбаевқа 11 мың тенге, Оразбаевқа 21 мың тенге қарыз міндеттеме 2010 ж майда пайда болған, сонымен қатар кәсіпорын 2010 ж қаңтардан бері ЖШС Күзетке 264 мың тенге қарыз ққс-сыз.
7. Кәсіпорынның кәсіпкерлікке қызметімен байланысты басқадай шеккен шығыны 257 682 мың тенге;
8. 2013 ж кәсіпорын қызметкері емес Алпысбаев Б деген азаматтың оқу шығынын төлеген, алайда ол азаматпен оқуын біткеннен кейін кәспорында 3 жыл қызмет ету туралы келісім шартқа қол қойылған. 2013 ж оқу шығыны 700 мың тенге
Шешуі:
1)Тауар сатудан табыс толықтай ЖЖТ-қа кіреді
2) Сатып алушыға тауар жеткізіп беруден түскен табыс толықтай ЖЖТ-қа кіреді
3)Ғимарат: 50000м-30000м=20000м - ЖЖТ-қа кіреді
4)Іс-сапар: 7МРП=7*1731=12117
12117тг *7күн=84819
84819>69000 шегерімге 69000 барады
жалпы іс-сапар шығыны: 69000+45000+84000=198000 шегерм
5)жер: 4500м-2200м=2300м ЖЖТ
6)күмәнді міндеттеме: 2010 жылдан бері 3 жыл өткендіктен табыс болып табылады: 11м+21м+264м=296м ЖЖТ
7)басқа да шығын шегерімге жатады
8)оқу шығыны салық салынатын табысты азайтады
ЖЖТ=250000м+200м+20000м+2300м+296м=272796м
шегерім=198м+257682м=257880м
ССТ=272796000-257880000 =14916000
ССТ азайту=14916000-700000=14216000
КТС=14216000*20%=2843200
Жауабы:
1)ЖЖТ=272796000
2)Шегерм=257880000
3)ССТ=14916000
4)Азайтылган ССТ=14216000
5)КТС=2843200
12. КТС табуға есеп
Резидент Кәсіпорын 2013 жылы мынадай көрсеткіштермен аяқтады:
1) көрсетілген қызмет бойынша табыс – 25 000 м. тенге;
2) басқа кәсіпорыннан өтеусіз келіп түскен мүлік – 1200 м. тенге;
3) 2013 ж кәсіпорын басқа кәсіпорынның жарғылық капиталына салым ретінде аяқталмаған құрылыс салды бухгалтерлік есептегі алғашқы құны 2 340 м. тенге, тәуелсіз бағалау компаниясы арқылы жасал5ан бағалау құны 4 500 м. тенге;
4) Тіркелген актив топтары бойынша СЕ – інде амортизация сомасы – 660 м. тенге ал бухгалтерлік амортизация сомасы - 820 м. тенге;
5) Құжаттармен расталған басқадай шығындар – 1200 м. тенге;
6) Іс-сапар шығындары - 295 м. тенге оның ішінде - 35 м. тенге нормадан асып кеткен;
7) өкілдік шығындар 180 м. тенге;
8) еңбек ақы бойынша шығындар 3 500 м. тенге;
9) басқадай құжаттармен расталған кәсіпкерлік қызметпен тікелей байланысты шығындар – 14 000 м.т;
10) пайда болған мерзімінен бастап 3 жыл өткен сатып алған материал бойынша күмәнді кредиторлық қарыз, кәсіпорын бұл қарызын табыс деп таныды – 120 м. тенге;
11) 2013 ж төленген КТС бойынша аванстық төлем сомасы – 3 000 м.тенге
Табу керек:
1. ЖЖТ сомасын;
2. Шегерімдер сомасын;
3. Салық салынатын табыс сомасын;
4. КТС сомасын;
5. КТС бойынша төленуге тиісті соманы
Шешуі:
1)Көрсетілген қызметтен табыс толығымен ЖЖТ-қа кіреді
2)Өтеусіз келген мүлік ЖЖТ-қа кіреді
3)Жарғылық капиталға салым құн өсімінен түскен табыс ретінде танылады: 4500м-2340м=2160м ЖЖТ
4)Амортизация:660м шегерім
5) басқа да шығын шегерімге жатады
6)іс-сапар шығыны: 295м-35м=260м шегерім
7)өкілдік шығын еңбекақының 1% көлемінде шегерімге барады:
3500м*1%=35м
35м<180м
шегерімге 35м барады
8)еңбекақы шығыны толықтай шегерімге барады
9) қызметпен тікелей байланысты шығын шегерімге жатады
10)3 жыл өткен күмәнді берешек ЖЖТ-қа жатады
ЖЖТ=25000м+1200м+2160м+120м=28480м
Шегерм=660м+1200м+260м+35м+3500м+14000м=19655м
ССТ=28480м-19655м=8825м
КТС=8825000*20%=1765000
3000000-1765000=1235000 артық төлем
Сәйкесінше бұдан көретініміз-2013 жылға КТС сомасы алдын-ала аванспен толық жабылып қойған, келесі 2014 жылға да 1235000 аванс ретінде аударылып қойды.
Жауабы:
ЖЖТ=28480м
Шегерм=19655м
ССТ=8825м
КТС=1765м
КТС бойынша төленуге тиіс сома жоқ(аванспен жабылып қойған)
13. Резидент Кәсіпорыны 2013 ж көрсеткіштері мынадай:
1. Тауар сатудан түскен табыс 250 000 мың тенге;
2. Сатып алушыға тауар жеткізіп беруден түскен табыс 700 мың тенге;
3. 2013 ж кәсіпорын қызметкері емес Алпысбаев Б деген азаматтың оқу шығынын төлеген, алайда ол азаматпен оқуын біткеннен кейін кәспорында 3 жыл қызмет ету туралы келісім шартқа қол қойылған. 2013 ж оқу шығыны 900 мың тенге
4. 2013 ж март айында кәсіпорыны ғимаратын сатты. Сатылу құны – 45 000 мың.т. Бухгалтерлік есеп бойынша ғимараттың баланстық құны – 32 000 мың т. Салық есебі қалдық құны – 30 000 мың тенге;
4. 2013 ж. Апрель айында кәсіпорын қызметкері менеджер К. Ахметовті іс-сапармен Астанаға жіберді. Іс-сапар мерзімі 14 күн тәулікақы күндігі 7 мың тенге, жол жүру ақысы ары бері 28 мың тенге 136 мың тенге. Кәсіпорын есеп саясатында бекітілген 1 күндік тәулік ақы сомасы 5 МРП;
5. 2013 ж сентябрь айында кәсіпорын жер учаскесін сатты 5 000 мың тенге, сатып алу құны 2 000 мың тенге;
6. Кәсіпорынның қызметкерлері Аманбаевқа 21 мың тенге, Оразбаевқа 13 мың тенге қарыз міндеттеме 2010 ж майда пайда болған, сонымен қатар кәсіпорын 2010 ж қаңтардан бері ЖШС Күзетке 362 мың тенге қарыз ққссыз.
7. Кәсіпорынның кәсіпкерлікке қызметімен байланысты басқадай шеккен шығыны 247 682 мың тенге;
Табу керек:
1. ЖЖТ сомасын;
2. Шегерімдер сомасын;
3. КТС сомасын;
4. Декларация өткізу мерзімін 2012жылға;
5. 2013 ж декларациясы бойынша соңғы есептеу мерзімін айтыңыз;
Шешуі:
1)Тауар сатудан табыс толық ЖЖТ-қа кіреді
2)Тауар жеткізуден табыс ЖЖТ-қа кіреді
3)оқу шығыны ССТ-ты азайтады
4)Ғимарат: 45000м-30000м=15000м ЖЖТ
4)іс-сапар шығыны: 5МРП=5*1731=8655 СЕ бойынша
7000<8655 шегерімге 7000тг барады
7000*14=98м
Жалпы іс-сапар шығыны=98м+28м+136м=262м шегерм
5)Жер: 5000м-2000м=3000м
6) 3 жыл өткен күмәнді міндеттеме ЖЖТ-қа жатады=21м+13м+362м=396м
7) басқа да шығын шегерімге жатады
ЖЖТ=250000м+700м+15000м+3000м+396м=269096м
Шегерм=262м+247682м=247944м
ССТ=269096м-247944м=21152м
ССТ азайту=21152м-900м=20252м
КТС=20252м*20%=4050400тг
Жауабы:
ЖЖТ=269096000
Шегерм=247944000
КТС=4050400
Декларацияны өткізу мерзімі: 2012 жылдың КТС бойынша декларациясы 31.03.2013-ке дейін салық органына табыс етілуі керек
Соңғы есептеу мерзімі: 2013 ж.декларация бойынша есептесуді декларацияны тапсыруға белгіленген мерзімнен соң 10 күнтізбелік күннің ішінде кешіктірмей есептесу керек
14. Резидент емес ҚР қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын кәсіпорын КТС табуға есеп
Резидент емес Кәсіпорын 2013 жылы мынадай көрсеткіштермен аяқтады:
1) көрсетілген қызмет бойынша табыс – 36 150 м. тенге ққс-сыз;
2) тауарды сатып алушыға жеткізіп беруден түскен табыс – 1 720 м. тенге ққс-сыз;
3) сатылған тауар бойынша шеккен шығын – 10 470 м. тенге;
4) Коммуналдық шығындар - 600 м. тенге;
5) 2013 ж кәсіпорын өндірісті ары-қарай дамыту мақсатында АТФ банкінен 10 000 м. тенге несие алды жылдық сый ақы мөлшері 20 % құрайтын;
6) еңбек ақы бойынша шығындар 3 900 м. тенге;
7) басқадай құжаттармен расталған кәсіпкерлік қызметпен тікелей байланысты шығындар – 15 120 м.т;
8) қаңтар айында кәсіпорын қайтарымсыз қаржылық көмек алды – 1 970 м. тенге;
9) 2013 ж төленген КТС бойынша аванстық төлем сомасы – 3 200 м.тенге
Табу керек:
1. ЖЖТ сомасын;
2. Шегерімдер сомасын;
3. Салық салынатын табыс сомасын;
4. КТС сомасын;
5. Резидент еместің таза пайдасына салынатын салық сомасын;
6. Резидент еместің төлеуге тиісті салық сомасы
Шешуі:
1)Қызмет көрсетуден табыс толық ЖЖТ-қа кіреді
2)Жеткізіп беруден табыс ЖЖТ-қа кіреді
3)Сатылған тауар бойынша шығын шегерімге жатады
4)коммуналдық шығын шегерімге жатады
5)Сыйақы бойынша шегерім: 10000м*20%=2000м
6)еңбекақы бойынша шығын шегерімге жатады
7) басқа да шығын шегерімге жатады
8)қайтарымсыз қаржылық көмек ЖЖТ-қа жатады
ЖЖТ=36150м+1720м+1970м=39840м
Шегерм=10470м+600м+2000м+3900м+15120м=32090м
ССТ=39840м-32090м=7750м
КТС=7750м*20%=1550м
Таза пайдаға салынатын салық=(39840м-32090м)-1550м=6200м ; 6200м*15%=930м
Жалпы КТС=1550м+930м=2480м
3200м-2480=720м артық төлем
Сәйкесінше бұдан көретініміз-2013 жылға КТС сомасы алдын-ала аванспен толық жабылып қойған, келесі 2014 жылға да 720000тг аванс ретінде аударылып қойды.
Жауабы:
ЖЖТ:39840000
Шегерім: 32090000
ССТ:7750000
КТС-1550 ; Жалпы КТС: 2480000
Таза пайдаға салынатын салық-930
КТС бойынша төленуге тиіс сома жоқ(аванспен жабылып қойған)
15. Резидент емес ҚР қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын кәсіпорын КТС табуға есеп
Резидент емес Кәсіпорын 2013 жылы мынадай көрсеткіштермен аяқтады:
1) көрсетілген қызмет бойынша табыс – 46 930 м. тенге ққс-сыз;
2) сатылған тауар бойынша шеккен шығын – 31 980 м. тенге;
3) 2010 жылы күмәнді деп есептеліп пайдаға жатқызылған міндеттеме, алайда 2013 ж кәсіпорын кредиторына төлеген міндеттеме – 260 м. тенге;
4) Банк қызметі бойынша шығындар - 1 500 м. тенге;
5) 2013 ж кәсіпорын өндірісті ары-қарай дамыту мақсатында БТА банкінен 12 000 м. тенге несие алды жылдық сый ақы мөлшері 24 % құрайтын;
6) Сақтандыру сыйақысы 1 700 м. тенге;
7) басқадай құжаттармен расталған кәсіпкерлік қызметпен тікелей байланысты шығындар – 5330 м.т;
8) мамыр айында кәсіпорын қайтарымсыз балалар үйіне қаржылық көмек көрсетті – 750 м. тенге;
9) 2013 ж төленген КТС бойынша аванстық төлем сомасы – 1 200 м.тенге
Табу керек:
1. ЖЖТ сомасын;
2. Шегерімдер сомасын;
3. Салық салынатын табыс сомасын;
4. КТС сомасын;
5. Резидент еместің таза пайдасына салынатын салық сомасын;
6. Резидент еместің төлеуге тиісті салық сомасы
Шешуі:
1) Көрсетілген қызметтен табыс толық ЖЖТ-қа жатады
2)тауардан шеккен шығын шегерімге жатады
3)Кредиторға төлеген міндеттеме шегерімге жатады
4)Банк қызметінен шығын шегерімге жатады
5)Несиенің сыйақысы шегерімге жатады: 12000м*24%=2880м
6)Сақтандыру сыйақысы шегерімге жатады
7) кәсіпкерлікпен тікелей байланысты шығын шегерімге жатады
8)Қаржылық көмек ССТ азайтады
ЖЖТ=46930м
Шегерм=31980м+260м+1500м+2880м+1700м+5330м=43650м
ССТ=46930м-43650м=3280м
ССТ азайту: 3280000*3%=98400тг
3280000-98400=3181600
КТС=3181600*20%=636320
Таза пайдаға салық=(3181600-636320)*15%=381792
Жалпы КТС=636320+381792=1018112
Артық төлем 1200000-1018112=181888
Сәйкесінше бұдан көретініміз-2013 жылға КТС сомасы алдын-ала аванспен толық жабылып қойған, келесі 2014 жылға да 181888тг аванс ретінде аударылып қойды
Жауабы:
ЖЖТ:46930000
Шегерім: 43650000
ССТ:3181600
КТС-636320 ; Жалпы КТС: 1018112
Таза пайдаға салынатын салық-381792
КТС бойынша төленуге тиіс сома жоқ(аванспен жабылып қойған)
16. Резидент емес ҚР қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын кәсіпорын КТС табуға есеп
Резидент емес Кәсіпорын 2013 жылы мынадай көрсеткіштермен аяқтады:
1) көрсетілген қызмет бойынша табыс – 55 670 м. тенге ққс-сыз;
2) сатылған тауар бойынша шеккен шығын – 39 580 м. тенге;
3) 2013 жылы күмәнді деп есептеліп пайдаға жатқызылған міндеттеме, алайда 2013 ж кәсіпорын кредиторына төлеген міндеттеме – 280 м. тенге;
4) Банк қызметі бойынша шығындар - 1 350 м. тенге;
5) 2013 ж кәсіпорын өндірісті ары-қарай дамыту мақсатында БТА банкінен 14 000 м. тенге несие алды жылдық сый ақы мөлшері 24 % құрайтын;
6) Сақтандыру сыйақысы 1 580 м. тенге;
7) басқадай құжаттармен расталған кәсіпкерлік қызметпен тікелей байланысты шығындар – 5330 м.т;
8) мамыр айында кәсіпорын қайтарымсыз балалар үйіне қаржылық көмек көрсетті – 750 м. тенге;
9) 2013 ж төленген КТС бойынша аванстық төлем сомасы – 625 м.тенге
Табу керек:
1. ЖЖТ сомасын;
2. Шегерімдер сомасын;
3. Салық салынатын табыс сомасын;
4. КТС сомасын;
5. Резидент еместің таза пайдасына салынатын салық сомасын;
6. Резидент еместің төлеуге тиісті салық сомасы
ШЕШУІ:
1) ЖЖТ = 55 670 000 тг
2) Шегерімдер:
Сыйақы б/ша шегерім 14 000 000 * 24% = 3 360 000
Жалпы шегерімдер = 39 580 000 + 280 000 + 1 350 000 + 3 360 000 + 5 330 000 + 1 580 000 = 51 480 000 тг
3) Салық салынатын табыс = ЖЖТ – Шегерім = 55 670 000 – 51 480 000 = 4 190 000
Салық салынатын табысты азайту = 4 190 000 – 3%= 4 064 300 тг
4) КТС = 4 064 300 * 20 % = 812 860 тг
5) Таза пайда 4 064 300 – 812 860 = 3 251 440 тг
3 251 440* 15 % = 487 716
6) Жалпы КТС =812 860 + 487 716= 1 300 576 тг
Төленуге тиісті салық сомасы = 1 300 576 – 625 000 = 675 576 тг
17. Арнайы салық режимі Патент бойынша жұмыс істейтін кәсіпкердің төлеуге тиісті салықтары мен төлемдеріне есеп
Арнайы салық режимі Патент бойынша жұмыс істейтін кәсіпкер 2013 ж табысын 2 591 м. тенге көлемінде көрсетті. Кәсіпкер өзі үшін міндетті зейнетақы салымын есептеуге 2013 ж бюджетте белгіленген ең кішкене еңбек ақы көрсеткішін алып отырған. (18 660 т) 2013 ж 1 тоқсанында кәсіпкер 520 м. тенге табыс тапқан. 2 тоқсан -610 м. тенге, 3 тоқсан 1100 м. тенге, 4 тоқсан бойынша – 400 м. тенге.
Табу керек:
1. Кәсіпкер-ң міндетті зейнетақы салымы мен әлеуметтік төлемдер сомасын есептеу;
2. Арнайы салық режимі Патент бойынша жұмыс істейтін кәсіпкердің салық міндеттемелерін анықтау.
ШЕШУІ:
1) Патентті сатып алу кезіндегі салық сомасы:
2 591 000 * 2 % = 51 820
2) Патентті сатып алу кезіндегі төленетін жеке салық сомасы: 51 820 / 2 = 25 910
3) Патентті сатып алу кезіндегі әлеу-к аударым сомасы:
25 910 * 5 % * 12 ай = 15 546
4) Патентті сатып алу кезіндегі әлеу-к салық сомасы:
25 910 – 15 546 = 10 364
5) Міндетті зейнетақы төлемдері:
18 660 * 10 % * 12 ай = 22 392
6) Патент б/ша шекті табыс сомасы: 200 * МЗП
200 * 18 660 = 3 732 000
7) Дара кәсіпкердің 1 жылдық табысы:
520 000 + 610 000 + 1 100 000 + 400 000 = 2 630 000
8) Асып кеткен сомаға салықты қайта есептеу:
2 630 000 – 2 591 000 = 39 000
39 000 * 2 % = 780
Асып кеткен сомадан әлеу-к аударым сомасы = 0
39 000 * 2 % / 2 * 0 = 780
Әлеуметтік аударымдар сомасы әлеуметтік салық сомасынан асып түскен кезде әлеуметтік салық сомасы нөлге тең болады.
Егер патенттің қолданылу мерзімі ішінде нақты алынған табыс сомасы есеп-қисапта көрсетілген табыс мөлшерінен асса, дара кәсіпкерлер бес жұмыс күні ішінде асқан сомаға қосымша салық есептілігі түрінде есеп-қисапты тапсыруға және осы сомадан салықтар төлеуді жүргізуге міндетті.
18. Арнайы салық режимі Патент бойынша жұмыс істейтін кәсіпкердің төлеуге тиісті салықтары мен төлемдеріне есеп
Арнайы салық режимі Патент бойынша жұмыс істейтін кәсіпкер 2013 ж табысын 2 694 м. тенге көлемінде көрсетті. Кәсіпкер өзі үшін міндетті зейнетақы салымын есептеуге 2013 ж бюджетте белгіленген ең кішкене еңбек ақы көрсеткішін алып отырған(18 660 т). 2013 ж 1 тоқсанында кәсіпкер 600 м. тенге табыс тапқан. 2 тоқсан -700 м. тенге, 3 тоқсан 1200 м. тенге, 4 тоқсан бойынша – 300 м. тенге.
Табу керек:
1. Кәсіпкер-ң міндетті зейнетақы салымы мен әлеуметтік төлемдер сомасын есептеу;
2. Арнайы салық режимі Патент бойынша жұмыс істейтін кәсіпкердің салық міндеттемелерін анықтау.
ШЕШУІ:
1) Патентті сатып алу кезіндегі салық сомасы:
2 694 000 * 2 % = 53 880
2) Патентті сатып алу кезіндегі төленетін жеке салық сомасы: 53 880 / 2 = 26 940
3) Патентті сатып алу кезіндегі әлеу-к аударым сомасы: 26 940 * 5 % * 12 ай = 16 164
4) Патентті сатып алу кезіндегі әлеу-к салық сомасы:
26 940 – 16 164 = 10 776
5) Міндетті зейнетақы төлемдері: 18 660 * 10 % * 12 ай = 22 392
6) Патент б/ша шекті табыс сомасы: 200 * МЗП 200 * 18 660 = 3 732 000
7) Дара кәсіпкердің 1 жылдық табысы: 600 000 + 700 000 + 1 200 000 + 300 000 = 2 800 000
8) Асып кеткен сомаға салықты қайта есептеу:
2 800 000 – 2 694 000 = 106 000
106 000 * 2 % = 2 120
Асып кеткен сомадан әлеу-к аударым сомасы = 0
106 000 * 2% / 2 * 0 = 2 120
Әлеуметтік аударымдар сомасы әлеуметтік салық сомасынан асып түскен кезде әлеуметтік салық сомасы нөлге тең болады.
Егер патенттің қолданылу мерзімі ішінде нақты алынған табыс сомасы есеп-қисапта көрсетілген табыс мөлшерінен асса, дара кәсіпкерлер бес жұмыс күні ішінде асқан сомаға қосымша салық есептілігі түрінде есеп-қисапты тапсыруға және осы сомадан салықтар төлеуді жүргізуге міндетті.
19. Арнайы салық режимі Патент бойынша жұмыс істейтін кәсіпкердің төлеуге тиісті салықтары мен төлемдеріне есеп
Арнайы салық режимі Патент бойынша жұмыс істейтін кәсіпкер 2013 ж табысын 2 780 м. тенге көлемінде көрсетті. Кәсіпкер өзі үшін міндетті зейнетақы салымын есептеуге 2013 ж бюджетте белгіленген ең кішкене еңбек ақы көрсеткішін алып отырған (18 660 т). 2013 ж 1 тоқсанында кәсіпкер 800 м. тенге табыс тапқан. 2 тоқсан -600 м. тенге, 3 тоқсан 1100 м. тенге, 4 тоқсан бойынша – 420 м. тенге.
Табу керек:
1. Кәсіпкер-ң міндетті зейнетақы салымы мен әлеуметтік төлемдер сомасын есептеу;
2. Арнайы салық режимі Патент бойынша жұмыс істейтін кәсіпкердің салық міндеттемелерін анықтау.
ШЕШУІ:
1) Патентті сатып алу кезіндегі салық сомасы:
2 780 000 * 2 % = 55 600
2) Патентті сатып алу кезіндегі төленетін жеке салық сомасы: 55 600 / 2 = 27 800
3) Патентті сатып алу кезіндегі әлеу-к аударым сомасы: 27 800 * 5 % * 12 ай = 16 680
4) Патентті сатып алу кезіндегі әлеу-к салық сомасы:
27 800 – 16 680 = 11 120
5) Міндетті зейнетақы төлемдері: 18 660 * 10 % * 12 ай = 22 392
6) Патент б/ша шекті табыс сомасы: 200 * МЗП 200 * 18 660 = 3 732 000
7) Дара кәсіпкердің 1 жылдық табысы: 800 000 + 600 000 + 1 100 000 + 420 000 = 2 920 000
8) Асып кеткен сомаға салықты қайта есептеу:
2 920 000 – 2 780 000 = 140 000
140 000 * 2 % = 2 800
Асып кеткен сомадан әлеу-к аударым сомасы = 0
140 000 * 2% / 2 * 0 = 2 800
Әлеуметтік аударымдар сомасы әлеуметтік салық сомасынан асып түскен кезде әлеуметтік салық сомасы нөлге тең болады.
Егер патенттің қолданылу мерзімі ішінде нақты алынған табыс сомасы есеп-қисапта көрсетілген табыс мөлшерінен асса, дара кәсіпкерлер бес жұмыс күні ішінде асқан сомаға қосымша салық есептілігі түрінде есеп-қисапты тапсыруға және осы сомадан салықтар төлеуді жүргізуге міндетті.
20. 2013 ж кәсіпорынның есептелінген және төленген салық сомалары:
1. Кәсіпорын 2013 ж 20 сәуірде әкімшілік ғимаратын сатып алды 75 000 000 тенгеге кәсіпорын мүлік салығы 2013 ж төленгені 750 000 тенге;
2. 2013 ж есептелінген әлеуметтік салық сомасы 2 530 000 теңге; 2013 ж төленген сомасы 2 950 000 теңге. 2013 1 қаңтарында әлеуметтік салық бойынша 300 000 тенге қарыз болған;
3. жер салығы бойынша кәсіпорын 2012 ж 31 желтоқсанда 55 000 тенге қарыз болған, 2013 ж есептелінгені 575 000 т. Төленгені 620 000 тенге;
4. көлік салығы 2012 ж 31 желтоқсанда 35 000 тенге артық төленген сомасы болған, 2013 ж есептелінгені 630 000 тенге, төленгені 565 000 тенге.
Табу керек:
1. Салық бойынша шегерім сомасын;
2. мүлік салығын есептеп тап
тенге
| Салық түрі | 2013 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж есеп сома | 2013 ж төленген сома | 2014 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж шегерім сомасы | |||||||||||
| дебет | кредит | дебет | кредит | |||||||||||||
| Көлік салығы | 35 000 |
|
|
|
|
| ||||||||||
| Мүлік салығы |
|
|
|
|
|
| ||||||||||
| әлеуметтік салық |
| 300 000 |
|
|
|
| ||||||||||
| Жер салық |
| 55 000 |
|
|
|
| ||||||||||
| барлығы | 35 000 | 355 000 |
|
|
|
| ||||||||||
|
| ||||||||||||||||
| Салық түрі | 2013 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж есеп сома | 2013 ж төленген сома | 2014 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж шегерім сомасы | |||||||||||
| дебет | кредит | дебет | кредит | |||||||||||||
| Көлік салығы | 35 000 | 630 000 | 565 000 | 30 000 | 600 000 | |||||||||||
| Мүлік салығы | 843 750 | 750 000 | 93 750 | 750 000 | ||||||||||||
| әлеуметтік салық | 300 000 | 2 530 000 | 2 950 000 | 120 000 | 2 830 000 | |||||||||||
| Жер салық | 55 000 | 575 000 | 620 000 | 10 000 | 620 000 | |||||||||||
| барлығы | 35 000 | 355 000 | 4 578750 | 4 885 000 | 120 000 | 133 750 | 4 800 000 | |||||||||
Мүлік салығы:
Заңды тұлғаларға Қр Салық кодексі б/ша мүлік салығының ставкасы 1,5%-ға тең.
75 000 000 * 1,5% = 1 125 000 тг
Ғимарат 20 сәуірде сатып алынғандықтан мүлік салығы қалған 9 айға есептеледі.
(1 125 000 / 12) * 9 = 843 750 тг
21. 2013 ж кәсіпорынның есептелінген және төленген салық сомалары:
1. 2013 ж 3 мартта кәсіпорын 2 000 000 теңгеге жеңіл автокөлік сатып алды, двигатель көлемі 2451 куб.см. 2012 1 қаңтар айында көлік салығы бойынша кәсіпорынның 5000 теңге артық төленген сомасы болды, 2013 жылға көлік салығы төленбеген( қосымша мәлімет 2013 жылға арналған СК 367 бабына сәйкес двигатель көлемі 2000-2500 куб см көлік иесі 6 МРП көлемінде көлік салығын төлеуге тиіс, сонымен қатар 2000 артық әрбір бірлік үшін 7 теңге төлеуге тиіс 2013 мрп – 1731 тенге;
2. 2013 ж есептелінген әлеуметтік салық сомасы 250 000 теңге; 2013 ж төленген сомасы 210 000 теңге. 2013 1 қаңтарында әлеуметтік салық бойынша артық төлем болмаған;
3. жер салығы бойынша кәсіпорын 2012 ж 31 желтоқсанда 150 000 т.қарыз болған, 2013 ж есептелінгені 210 000 т. Төленгені 320 000 т.;
4. мүлік салығы 2013 ж 1 қаңтарында 80 000 т. Міндеттеме болды, 2013 ж есептелінгені 200 000 т. Төленгені 290 000
Табу керек:
1. Салық бойынша шегерім сомасын;
2. көлік салығын есептеп тап
| Салық түрі | 2013 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж есеп сома | 2013 ж төленген сома | 2013 ж31 декабрьде қалдық | 2013 ж шегерім сомасы | ||
| дебет | кредит | дебет | кредит | ||||
| Көлік салығы | 5 000 | ||||||
| Мүлік салығы | 80 000 | ||||||
| әлеуметтік салық | |||||||
| Жер салық | 150 000 | ||||||
| барлығы | 5000 | 230 000 | |||||
Шешуі:
:
| Салық түрі | 2013 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж есеп сома | 2013 ж төленген сома | 2013 ж31 декабрьде қалдық | 2013 ж шегерім сомасы | ||
| дебет | кредит | дебет | кредит | ||||
| Көлік салығы | 5 000 | 11286 | - | 6286 | 11286 | ||
| Мүлік салығы | 80 000 | 200000 | 290000 | 10000 | 280000 | ||
| әлеуметтік салық | 250000 | 210000 | 40000 | 210000 | |||
| Жер салық | 150 000 | 210000 | 320000 | 40000 | 320000 | ||
| барлығы | 5000 | 230 000 | 671286 | 820000 | 10000 | 86286 | 821286 |
Көлік салығы
2451 куб см – 2000 куб см = 451 куб см.
451 куб см.*7 тг = 3157 тг
Салық Кодексінің 367 бабына сәйкес двигатель көлемі 2000-2500 куб см көлік иесі 6 АЕК көлемінде салықты төлеуі тиіс. Сонымен қатар 2000-нан артық әрбір бірлік үшін 7 тг төлеуі тиіс.
АЕК (2013) = 1731 тг
6 АЕК * 1731 тг = 10386тг
10386тг + 3157тг = 13543тг
Көлік Март айында сатып алған соң салық сатып алу мерзімінен есептеледі, сондықтан есепке қаңтар және ақпан айларын алмаймыз
(13543тг * 10)/12 = 11286 тг
Салықтарды шегерімге жатқызғанда есептелген және төленген сомаларды салыстырып, ең төменгісін жатқызамыз. Біздің есепте жалпы шегерім сомасы 821286 тг, оның ішінде көлік салығы 11286 тг, мүлік салығы 280000 тг, әлеуметтік салық 210000 тг, жер салығы 320000 тг.
22. 2013 ж кәсіпорынның есептелінген және төленген салық сомалары:
1. 2013 ж 7 сәуірде кәсіпорын 2 800 000 теңгеге жеңіл автокөлік сатып алды, двигатель көлемі 2451 куб.см. 2013 ж 1 қаңтар айында көлік салығы бойынша кәсіпорынның 5000 теңге артық төленген сомасы болды, 2013 жылға көлік салығы 10 000төленген( қосымша мәлімет 2013 жылға арналған СК 367 бабына сәйкес двигатель көлемі 2000-2500 куб см көлік иесі 6 МРП көлемінде көлік салығын төлеуге тиіс, сонымен қатар 2000 артық әрбір бірлік үшін 7 теңге төлеуге тиіс 2013 мрп – 1731 тенге;
2. 2013 ж есептелінген әлеуметтік салық сомасы 300 000 теңге; 2013 ж төленген сомасы 310 000 теңге. 2013 1 қаңтарында әлеуметтік салық бойынша артық төлем болмаған;
3. жер салығы бойынша кәсіпорын 2012 ж 31 желтоқсанда 80 000 т.қарыз болған, 2013 ж есептелінгені 260 000 т. Төленгені 340 000 т.;
4. мүлік салығы 2013 ж 1 қаңтарында 40 000 т. Міндеттеме болды, 2013 ж есептелінгені 540 000 т. Төленгені 555 000
Табу керек:
1. Салық бойынша шегерім сомасын;
2. көлік салығын есептеп тап
| Салық түрі | 2013 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж есеп сома | 2013 ж төленген сома | 2014 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж шегерім сомасы | ||
| дебет | кредит | дебет | кредит | ||||
| Көлік салығы | 5 000 | ||||||
| Мүлік салығы | 40 000 | ||||||
| әлеуметтік салық | |||||||
| Жер салық | 80 000 | ||||||
| барлығы | 5000 | 120 000 | |||||
Шешуі
| Салық түрі | 2013 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж есеп сома | 2013 ж төленген сома | 2014 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж шегерім сомасы | ||
| дебет | кредит | дебет | кредит | ||||
| Көлік салығы | 5 000 | 10157 | 10000 | 4843 | 10157 | ||
| Мүлік салығы | 40 000 | 540000 | 555000 | 25000 | 555000 | ||
| әлеуметтік салық | 300000 | 310000 | 10000 | 300000 | |||
| Жер салық | 80 000 | 260000 | 340000 | 340000 | |||
| барлығы | 5000 | 120 000 | 1110157 | 1215000 | 14843 | 25000 | 935137 |
Көлік салығы
2451 куб см – 2000 куб см = 451 куб см.
451 куб см.*7 тг = 3157 тг
Салық Кодексінің 367 бабына сәйкес двигатель көлемі 2000-2500 куб см көлік иесі 6 АЕК көлемінде салықты төлеуі тиіс. Сонымен қатар 2000-нан артық әрбір бірлік үшін 7 тг төлеуі тиіс.
АЕК (2013) = 1731 тг
6 АЕК * 1731 тг = 10386тг
10386тг + 3157тг = 13543тг
Көлік Сәуір айында сатып алынды, сондықтан есепке қаңтар, ақпан, наурыз айларын алмаймыз
(13543тг * 9)/12 = 10157 тг
Салықтарды шегерімге жатқызғанда есептелген және төленген сомаларды салыстырып, ең төменгісін жатқызамыз. Біздің есепте жалпы шегерім сомасы 935137 тг, оның ішінде көлік салығы 10157 тг, мүлік салығы 555000 тг, әлеуметтік салық 300000 тг, жер салығы 340000 тг.
23.2013 ж кәсіпорынның есептелінген және төленген салық сомалары:
1. 2013 ж 15 ақпанда кәсіпорын 2 750 000 теңгеге жеңіл автокөлік сатып алды, двигатель көлемі 2 851 куб.см. 2013 ж 1 қаңтар айында көлік салығы бойынша кәсіпорынның 8 000 теңге артық төленген сомасы болды, 2013 жылға көлік салығы төленбеген ( қосымша мәлімет 2013 жылға арналған СК 367 бабына сәйкес двигатель көлемі 2500-3000 куб см көлік иесі 9 МРП көлемінде көлік салығын төлеуге тиіс, сонымен қатар 2500 артық әрбір бірлік үшін 7 теңге төлеуге тиіс 2013 мрп – 1731 тенге);
2. 2013 ж есептелінген әлеуметтік салық сомасы 365 000 теңге; 2013 ж басында 30 000 тенге бюджетке қарызы болған 2013 ж төленген сомасы 360 000 теңге;
3. жер салығы бойынша кәсіпорын 2012 ж 31 желтоқсанда 15 000 т.қарыз болған, 2013 ж есептелінгені 220 000 т. Төленгені 270 000 т.;
4 Кәсіпорын 2013 ж 27 шілде де кеңсе ғимаратын сатып алды 140 000 000 тенгеге кәсіпорын мүлік салығы 2013 ж төленгені 820 000 тенге
Табу керек:
1. Салық бойынша шегерім сомасын;
2. көлік салығын есептеп тап
| Салық түрі | 2013 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж есеп сома | 2013 ж төленген сома | 2014 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж шегерім сомасы | ||
| дебет | кредит | дебет | кредит | ||||
| Көлік салығы | 8 000 | ||||||
| Мүлік салығы | 100 000 | ||||||
| әлеуметтік салық | 30 000 | ||||||
| Жер салық | 15 000 | ||||||
| барлығы | 8 000 | 145 000 | |||||
Шешуі
| Салық түрі | 2013 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж есеп сома | 2013 ж төленген сома | 2014 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж шегерім сомасы | ||
| дебет | кредит | дебет | кредит | ||||
| Көлік салығы | 8 000 | 16533 | - | 8533 | 16533 | ||
| Мүлік салығы | 100 000 | 1050000 | 820000 | 330000 | 820000 | ||
| әлеуметтік салық | 30 000 | 365000 | 360000 | 35000 | 360000 | ||
| Жер салық | 15 000 | 220000 | 270000 | 35000 | 235000 | ||
| барлығы | 8 000 | 145 000 | 1651533 | 1450000 | 35000 | 373533 | 1431533 |
Көлік салығы
2851 куб см – 2500 куб см = 351 куб см.
351 куб см.*7 тг = 2457 тг
Салық Кодексінің 367 бабына сәйкес двигатель көлемі 2500-3000 куб см көлік иесі 9 АЕК көлемінде салықты төлеуі тиіс. Сонымен қатар 2500-ден артық әрбір бірлік үшін 7 тг төлеуі тиіс.
АЕК (2013) = 1731 тг
9 АЕК * 1731 тг = 15579тг
15579тг + 2457тг = 18036тг
Көлік Ақпан айында сатып алынды, сондықтан есепке қаңтар, айын алмаймыз
Көлік салығы (18036 тг * 11)/12 = 16533 тг
Мүлік салығы
140 000 000 тг * 1,5 % = 2100000 тг
Бірақ ғимарат шілдеде сатып алынған соң, есептелген салық сомасы:
(2100000*6)/12 = 1050000 тг
Салықтарды шегерімге жатқызғанда есептелген және төленген сомаларды салыстырып, ең төменгісін жатқызамыз. Біздің есепте жалпы шегерім сомасы 1431533 тг, оның ішінде көлік салығы 16533 тг, мүлік салығы 820000 тг, әлеуметтік салық 360000 тг, жер салығы 235000 тг.
24. 2013 ж кәсіпорынның есептелінген және төленген салық сомалары:
1. 2013 ж 15 тамызда кәсіпорын 1560 000 теңгеге жеңіл автокөлік сатып алды, двигатель көлемі 1600 куб.см. 2013 ж 1 қаңтар айында көлік салығы бойынша кәсіпорынның 15 000 теңге артық төленген сомасы болды, 2013 жылға көлік салығы төленбеген( қосымша мәлімет 2013 жылға арналған СК 367 бабына сәйкес двигатель көлемі 1500-2000 куб см көлік иесі 3 МРП көлемінде көлік салығын төлеуге тиіс, сонымен қатар 1500 артық әрбір бірлік үшін 7 теңге төлеуге тиіс 2013 мрп – 1731 тенге;
2. 2013 ж есептелінген әлеуметтік салық сомасы 320 000 теңге; 2013 ж төленген сомасы 325 000 теңге. 2013 1 қаңтарында әлеуметтік салық бойынша артық төлем 40 000 т.;
3. жер салығы бойынша кәсіпорын 2012 ж 31 желтоқсанда қарызы болмаған, 2013 ж есептелінгені 410 000 т. Төленгені 450 000 т.;
4. мүлік салығы 2013 ж 1 қаңтарында 70 000 т.артық төленген сомасы болған, 2013 ж есептелінгені 480 000 т. Төленгені 560 000
Табу керек:
1. Салық бойынша шегерім сомасын;
2. көлік салығын есептеп тап
| Салық түрі | 2013 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж есеп сома | 2013 ж төленген сома | 2014 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж шегерім сомасы | ||
| дебет | кредит | дебет | кредит | ||||
| Көлік салығы | 15 000 | ||||||
| Мүлік салығы | 70 000 | ||||||
| әлеуметтік салық | 40 000 | ||||||
| Жер салық | |||||||
| барлығы | 125 000 | ||||||
Шешуі:
| Салық түрі | 2013 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж есеп сома | 2013 ж төленген сома | 2014 ж 1 қаңтар қалдық | 2013 ж шегерім сомасы | ||
| дебет | кредит | дебет | кредит | ||||
| Көлік салығы | 15 000 | 2455 | - | 12545 | 2455 | ||
| Мүлік салығы | 70 000 | 480000 | 560000 | 150000 | 480000 | ||
| әлеуметтік салық | 40 000 | 320000 | 325000 | 45000 | 320000 | ||
| Жер салық | 410000 | 450000 | 40000 | 410000 | |||
| барлығы | 125 000 | 1212455 | 1335000 | 247545 | 1212455 | ||
Көлік салығы
1600 куб см – 1500 куб см = 100 куб см.
100 куб см.*7 тг = 700 тг
Салық Кодексінің 367 бабына сәйкес двигатель көлемі 1500-2000 куб см көлік иесі 3 АЕК көлемінде салықты төлеуі тиіс. Сонымен қатар 2000-нан артық әрбір бірлік үшін 7 тг төлеуі тиіс.
АЕК (2013) = 1731 тг
3АЕК * 1731 тг = 5193тг
5193тг + 700тг = 5893тг
Көлік Тамыз айында сатып алынды, сондықтан есепке қаңтар-шілде айларын алмаймыз
(5893тг * 5)/12 = 2455 тг
Салықтарды шегерімге жатқызғанда есептелген және төленген сомаларды салыстырып, ең төменгісін жатқызамыз. Біздің есепте жалпы шегерім сомасы 1212455 тг, оның ішінде көлік салығы 2455 тг, мүлік салығы 480000 тг, әлеуметтік салық 320000 тг, жер салығы 410000 тг.
25. Тіркелген актив (ТА) бойынша амортизация есептеуге арналған есеп
Кәсіпорын 2013 жылы басында СЕ –і бойынша мынадай Тіркелген активтері болды м. тенге:
| № | ТА атауы | СК –інде белгіленген амортизация шектік нормасы | Кәсіп-нда белгіленген амортизация нормасы | Топтың салық кезеңі басын-ғы құндық балансы | Жыл ішінде келіп түскен ТА | Жыл ішінде есептен шыққан (кеткен) ТА | СК 122 бап 3 тармақ-на орай ТА құндық балансын артыратын шығындар | Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы | ТА осы жылға есептелген амортиз- ация сомасы | СК 122 бап 2 тармақ-на орай ағымдағы жылы шегерімге жатқызыла тын шығындар | Жалпы ТА бойынша шегерімге жатқыз-тын шығын дар | Топтың Келесі Салық кезеңі басын-ғы құндық балансы |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 1 | 1 топ | 50 000 | ||||||||||
| 2 | 2 топ | 4 000 | ||||||||||
| 3 | 3 топ | 600 | ||||||||||
| 4 | 4 топ | 1500 | ||||||||||
ТА бойынша 2013 ж болған өзгерістер:
1 топ бойынша келіп түскен ТА 5 000 м. тенге кеткені 12000;
2 топ бойынша 2013 жыл өзгеріс болмаған;
3 топ бойынша келіп түскен ТА 1000 м. тенге ;
4 топ бойынша ТА сатылды бухгалтерлік есепте сатылу бағасы 40 м. тенге
2013 жыл ішінде ағымдағы жөндеу болған 4 топ бойынша – 35 м. тенге және 2 топ бойынша күрделі жөндеу – 450 м. тенге
Табу керек:
1. Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансын;
2. ТА осы жылға есептелген амортизация сомасын;
1. ТА бойынша шегерімге баратын жалпы сомасын;
4. Топтың Келесі Салық кезеңі басындағы құндық балансын;
Шешуі:
Салық кодексі бойынша шекті амортизация нормасы:
1 топ б/ша 10%
2 топ б/ша 25%
3 топ б/ша 40%
4 топ б/ша 15%
Ал кәсіпорын бойынша мынадай шектік нормаларды өзінің осы салық кезеңіндегі есеп саясатында көрсетті:
1 топ б/ша 9%
2 топ б/ша 20%
3 топ б/ша 20%
4 топ б/ша 10%
| № | ТА атауы | СК –інде белгіленген амортизация шектік нормасы | Кәсіп-нда белгіленген амортизация нормасы | Топтың салық кезеңі басын-ғы құндық балансы | Жыл ішінде келіп түскен ТА | Жыл ішінде есептен шыққан (кеткен) ТА | СК 122 бап 3 тармақ-на орай ТА құндық балансын артыратын шығындар | Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы | ТА осы жылға есептелген амортиз- ация сомасы | СК 122 бап 2 тармақ-на орай ағымдағы жылы шегерімге жатқызыла тын шығындар | Жалпы ТА бойынша шегерімге жатқыз-тын шығын дар | Топтың Келесі Салық кезеңі басын-ғы құндық балансы |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 1 | 1 топ | 10% | 9% | 50 000 | 5000 | 12000 | 43000 | 3870 | 3870 | 39130 | ||
| 2 | 2 топ | 25% | 20% | 4 000 | 450 | 4450 | 890 | 890 | 3560 | |||
| 3 | 3 топ | 40% | 20% | 600 | 1000 | 1600 | 320 | 320 | 1280 | |||
| 4 | 4 топ | 15% | 10% | 1500 | 40 | 1460 | 146 | 35 | 181 | 1314 | ||
| жиыны | 56100 | 6000 | 12040 | 450 | 50510 | 5226 | 35 | 5261 | 45284 |
Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы былай анықталады: Топтың салық кезеңі басын-ғы құндық балансы + Жыл ішінде келіп түскен ТА - Жыл ішінде есептен шыққан (кеткен) ТА + СК 122 бап 3 тармақ-на орай ТА құндық балансын артыратын шығындар (біздің жағдайда бұл күрделі жөндеу).
Жеке топтар бойынша салық кезеңі соңындағы баланстық құн:
1 топ 43000 м. тг
2топ 4450 м. тг
3топ 1600 м.тг
4топ 1460 м.тг
2) ТА осы жылға есептелген амортизация сомасын – кәсіпорында бекітілген ставкаларды кезең соңындағы құндық балансқа көбейту арқылы анықталады:
1 топ 43000 м. Тг * 9% = 3870 м тг
2топ 4450 м. тг *20% = 890 м тг
3топ 1600 м.тг *20% = 320м тг
4топ 1460 м.тг*20%=146 м тг
3) ТА бойынша шегерімге баратын жалпы сомасы ТА осы жылға есептелген амортизация сомасы және СК 122 бап 2 тармақ-на орай ағымдағы жылы шегерімге жатқызылатын шығындар қосындысы ретінде анықталады.
1 топ 3870 м тг
2топ 890 м тг
3топ 320м тг
4топ 146 м тг+35 м т= 181 м тг Себебі 35 м тг-ге ағымдағы жөндеу жүргізіілді, ағымдағы жөндеу сомасы толығымен шегерімге жатқызылады
4) Топтың Келесі Салық кезеңі басындағы құндық балансы анықталады: Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы – Есептелінген амортизация.
1 топ 39130м тг
2топ 3560м тг
3топ 1280 320м тг
4топ 1314 м тг
26. Тіркелген актив (ТА) бойынша амортизация есептеуге арналған есеп
Кәсіпорын 2013 жылы басында СЕ –і бойынша мынадай Тіркелген активтері болды м. тенге:
| № | ТА атауы | СК –інде белгіленген амортизация шектік нормасы | Кәсіп-нда белгіленген амортизация нормасы | Топтың салық кезеңі басын-ғы құндық балансы | Жыл ішінде келіп түскен ТА | Жыл ішінде есептен шыққан (кеткен) ТА | СК 122 бап 3 тармақ-на орай ТА құндық балансын артыратын шығындар | Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы | ТА осы жылға есептелген амортиз- ация сомасы | СК 122 бап 2 тармақ-на орай ағымдағы жылы шегерімге жатқызыла тын шығындар | Жалпы ТА бойынша шегерімге жатқыз-тын шығын дар | Топтың Келесі Салық кезеңі басын-ғы құндық балансы |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 1 | 1 топ | 45 000 | ||||||||||
| 2 | 2 топ | 8 200 | ||||||||||
| 3 | 3 топ | 1570 | ||||||||||
| 4 | 4 топ | 6600 | ||||||||||
| жиыны |
ТА бойынша 2013 ж болған өзгерістер:
1 топ бойынша келіп түскен ТА болмаған;
2 топ бойынша 2013 жыл тенге келіп түскені 350 м. тенге бухгалтерлік есепте сатылу бағасы бойынша кеткені - 1500 ;
3 топ бойынша келіп түскен ТА 1 600 м. тенге ;
4 топ бойынша ТА өзгеріс болмаған.
2013 жыл ішінде ағымдағы жөндеу болған 1 топ бойынша 1200 м. тенге, 4 топ бойынша – 875 м. тенге және күрделі жөндеу 1 топ бойынша – 1 750 м. тенге
Табу керек:
1. Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансын;
2. ТА осы жылға есептелген амортизация сомасын;
1. ТА бойынша шегерімге баратын жалпы сомасын; 4. Топтың Келесі Салық кезеңі басындағы құндық балансын;
Шешу жолы:
| № | ТА атауы | СК –інде белгіленген амортизация шектік нормасы | Кәсіп-нда белгіленген амортизация нормасы | Топтың салық кезеңі басын-ғы құндық балансы | Жыл ішінде келіп түскен ТА | Жыл ішінде есептен шыққан (кеткен) ТА | СК 122 бап 3 тармақ-на орай ТА құндық балансын артыратын шығындар | Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы (5+6-7+8) | ТА осы жылға есептелген амортиз- ация сомасы 9*4 | СК 122 бап 2 тармақ-на орай ағымдағы жылы шегерімге жатқызыла тын шығындар | Жалпы ТА бойынша шегерімге жатқыз-тын шығын дар (10+11) | Топтың Келесі Салық кезеңі басын-ғы құндық балансы (9-10) | |||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | |||
| 1 | 1 топ | 10% | 10% | 45 000 | - | - | 1750 | 46750 | 4675 | 1200 | 5875 | 42075 | |||
| 2 | 2 топ | 25% | 15% | 8 200 | 350 | 1500 | - | 7050 | 1057,5 | - | 1057,5 | 5992,5 | |||
| 3 | 3 топ | 40% | 20% | 1570 | 1600 | - | - | 3170 | 634 | - | 634 | 2530 | |||
| 4 | 4 топ | 15% | 10% | 6600 | - | - | - | 6600 | 660 | 875 | 875 | 5940 | |||
| жиыны |
|
| 61370 | 1950 | 1500 | 1750 | 63570 | 7021,5 | 2075 | 8447,5 | 56548,5 | ||||
Салық кодексі бойынша шекті амортизация нормасы:
1 топ б/ша 10%
2 топ б/ша 25%
3 топ б/ша 40%
4 топ б/ша 15%
Ал кәсіпорын бойынша мынадай шектік нормаларды өзінің осы салық кезеңіндегі есеп саясатында көрсетті:
1 топ б/ша 10%
2 топ б/ша 15%
3 топ б/ша 20%
4 топ б/ша 10%
Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы былай анықталады: Топтың салық кезеңі басын-ғы құндық балансы + Жыл ішінде келіп түскен ТА - Жыл ішінде есептен шыққан (кеткен) ТА + СК 122 бап 3 тармақ-на орай ТА құндық балансын артыратын шығындар (біздің жағдайда бұл күрделі жөндеу).
1,Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы:
1 топ = 45000+1750=46750
2 топ= 8200+350-1500=7050
3топ = 1570+1600=3170
4топ = 6600
ТА осы жылға есептелген амортизация сомасын – кәсіпорында бекітілген ставкаларды кезең соңындағы құндық балансқа көбейту арқылы анықталады:
2,ТА осы жылға есептелген амортизация сомасы:
1 топ= 46750*10%=4675
2топ= 7050*15%=1057,5
3 топ= 3170*20%= 634
4топ= 6600*10%=660
3) ТА бойынша шегерімге баратын жалпы сомасы ТА осы жылға есептелген амортизация сомасы және СК 122 бап 2 тармақ-на орай ағымдағы жылы шегерімге жатқызылатын шығындар қосындысы ретінде анықталады. Ағымдағы жөндеу сомасы толығымен шегерімге жатқызылады
4)Топтың Келесі Салық кезеңі басындағы құндық балансы анықталады: Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы – Есептелінген амортизация.
27. Тіркелген актив (ТА) бойынша амортизация есептеуге арналған есеп
Кәсіпорын 2013 жылы басында СЕ –і бойынша мынадай Тіркелген активтері болды м. тенге:
| № | ТА атауы | СК –інде белгіленген амортизация шектік нормасы | Кәсіп-нда белгіленген амортизация нормасы | Топтың салық кезеңі басын-ғы құндық балансы | Жыл ішінде келіп түскен ТА | Жыл ішінде есептен шыққан (кеткен) ТА | СК 122 бап 3 тармақ-на орай ТА құндық балансын артыратын шығындар | Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы | ТА осы жылға есептелген амортиз- ация сомасы | СК 122 бап 2 тармақ-на орай ағымдағы жылы шегерімге жатқызыла тын шығындар | Жалпы ТА бойынша шегерімге жатқыз-тын шығын дар | Топтың Келесі Салық кезеңі басын-ғы құндық балансы |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 1 | 1 топ | |||||||||||
| 2 | 2 топ | 2 250 | ||||||||||
| 3 | 3 топ | 750 | ||||||||||
| 4 | 4 топ | 500 | ||||||||||
| 3 500 |
ТА бойынша 2013 ж болған өзгерістер:
1 топ бойынша келіп түскен ТА 75 000 м. тенге;
2 топ бойынша 2013 жыл өзгеріс болмаған;
3 топ бойынша келіп түскен ТА 1 800 м. тенге кеткені 250 м. тенге ;
4 топ бойынша ТА келіп түсті 370 м. тенге сатылды бухгалтерлік есепте сатылу бағасы 155 м. тенге
2013 жыл ішінде ағымдағы жөндеу болған 2 топ бойынша – 165 м. тенге және 2 топ бойынша күрделі жөндеу – 560 м. тенге
Табу керек:
1. Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансын;
2. ТА осы жылға есептелген амортизация сомасын;
1. ТА бойынша шегерімге баратын жалпы сомасын;
2. 4. Топтың Келесі Салық кезеңі басындағы құндық балансын;
Шешу жолы:
| № | ТА атауы | СК –інде белгіленген амортизация шектік нормасы | Кәсіп-нда белгіленген амортизация нормасы | Топтың салық кезеңі басын-ғы құндық балансы | Жыл ішінде келіп түскен ТА | Жыл ішінде есептен шыққан(кеткен) ТА | СК 122 бап 3 тармақ-на орай ТА құндық балансын артыратын шығындар | Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы(5+6-7+8) | ТА осы жылға есептелген амортизация сомасы (9*4) | СК 122 бап 2 тармақ-на орай ағымдағы жылы шегерімге жатқызылатын шығындар | Жалпы ТА бойыншашегерімгежатқыз-тын шығындар (10+11) | ТоптыңКелесі Салық кезеңі басын-ғы құндық балансы (9-10) |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 1 | 1 топ | 10% | 10% | 2 250 | 75000 | - | - | 77250 | 7725 | - | 7725 | 69525 |
| 2 | 2 топ | 25% | 15% | 750 | - | - | 560 | 1310 | 196,5 | 165 | 361,5 | 1113,5 |
| 3 | 3 топ | 40% | 20% | 500 | 1800 | 250 | - | 2050 | 410 | - | 410 | 1640 |
| 4 | 4 топ | 15% | 10% | 3 500 | 370 | 155 | - | 3715 | 371,5 | - | 374,5 | 3343,5 |
| 7000 | 77170 | 405 | 560 | 84325 | 8703 | 165 | 8871 | 75622 |
Салық кодексі бойынша шекті амортизация нормасы:
1 топ б/ша 10%
2 топ б/ша 25%
3 топ б/ша 40%
4 топ б/ша 15%
Ал кәсіпорын бойынша мынадай шектік нормаларды өзінің осы салық кезеңіндегі есеп саясатында көрсетті:
1 топ б/ша 10%
2 топ б/ша 15%
3 топ б/ша 20%
4 топ б/ша 10%
Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы былай анықталады: Топтың салық кезеңі басын-ғы құндық балансы + Жыл ішінде келіп түскен ТА - Жыл ішінде есептен шыққан (кеткен) ТА + СК 122 бап 3 тармақ-на орай ТА құндық балансын артыратын шығындар (біздің жағдайда бұл күрделі жөндеу).
1,Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы:
1 топ = 2250+75000=77250
2 топ= 750+560=1310
3топ = 500+1800-250=2050
4топ = 3500+370-155=3715
ТА осы жылға есептелген амортизация сомасын – кәсіпорында бекітілген ставкаларды кезең соңындағы құндық балансқа көбейту арқылы анықталады:
2,ТА осы жылға есептелген амортизация сомасы:
1 топ= 77250*10%=7725
2топ= 1310*15%=196,5
3 топ= 2050*20%= 410
4топ= 3715*10%=371,5
3) ТА бойынша шегерімге баратын жалпы сомасы ТА осы жылға есептелген амортизация сомасы және СК 122 бап 2 тармақ-на орай ағымдағы жылы шегерімге жатқызылатын шығындар қосындысы ретінде анықталады. Ағымдағы жөндеу сомасы толығымен шегерімге жатқызылады
4)Топтың Келесі Салық кезеңі басындағы құндық балансы анықталады: Топтың салық кезеңі соңындағы құндық балансы – Есептелінген амортизация.
28. ЖШС Алмас кәсіпорыны 2013 ж көрсеткіштері мынадай:
1. Тауар сатудан түскен табыс 500 000 мың тенге;
2. Сатып алушыға тауар жеткізіп беруден түскен табыс 200 мың тенге;
3. 2013 ж март айында кәсіпорыны ғимаратын сатты. Сатылу құны – 60 000 мың.т. Бухгалтерлік есеп бойынша ғимараттың баланстық құны – 32 000 мың т. Салық есебі қалдық құны – 20 000 мың тенге;
4. 2013 ж. Апрель айында кәсіпорын қызметкері менеджер К. Ахметовті іс-сапармен Астанаға жіберді. Іс-сапар мерзімі 14 күн тәулікақы күндігі 7 мың тенге, жол жүру ақысы ары бері 45 мың тенге, жатын ақысы 156 мың тенге;
5. 2013 ж сентябрь айында кәсіпорын жер учаскесін сатты 5 000 мың тенге, сатып алу құны 2 000 мың тенге;
6. Кәсіпорынның қызметкерлері Аманбаевқа 21 мың тенге, Оразбаевқа 13 мың тенге қарыз міндеттеме 2010 ж майда пайда болған, сонымен қатар кәсіпорын 2010 ж қаңтардан бері ЖШС Күзетке 362 мың тенге қарыз ққссыз.
7. Кәсіпорынның кәсіпкерлікке қызметімен байланысты басқадай шеккен шығыны 467 682 мың тенге;
8. 2013 ж кәсіпорын қызметкері емес Алпысбаев Б деген азаматтың оқу шығынын төлеген, алайда ол азаматпен оқуын біткеннен кейін кәспорында 3 жыл қызмет ету туралы келісім шартқа қол қойылған. 2013 ж оқу шығыны 900 мың тенге
Табу керек:
1. КТС сомасын;
2. Декларация өткізу мерзімін 2013 жылға;
3. 2013 ж декларациясы бойынша соңғы есептеу мерзімін айтыңыз;
4. КТС беліленген уаққытта төлемеген жағдайда кәсіпорынға жасалатын әкімшілік шараларды айтып беріңіз
Шешуі:
1)Тауар сатудан табыс толық ЖЖТ-қа кіреді
2)Тауар жеткізуден табыс ЖЖТ-қа кіреді
3)оқу шығыны ССТ-ты азайтады
4)Ғимарат: 60000м-20000м=40000м ЖЖТ
4)іс-сапар шығыны: 14*7000=98000
Жалпы іс-сапар шығыны=98м+45м+156м=299 000 шегерм
5)Жер: 5000м-2000м=3000м
6)3 жыл өткен күмәнді міндеттеме ЖЖТ-қа жатады =21м+13м+362м=396м
7) басқа да шығын шегерімге жатады
ЖЖТ=500 000м+200м +40 000м + 3000м + 396м = 543596м
Шегерм= 299м+467582м = 467881м
ССТ= 543596м-467881м=75715м
ССТ азайту= 75715м -900м=74815м
КТС=74815*20%=14963м
Декларацияны өткізу мерзімі: 2013 жылдың КТС бойынша декларациясы 31.03.2014-ке дейін салық органына табыс етілуі керек
Соңғы есептеу мерзімі: 2014 ж.декларация бойынша есептесуді декларацияны тапсыруға белгіленген мерзімнен соң 10 күнтізбелік күннің ішінде кешіктірмей есептесу керек
Егер заңды тұлға декларацияны уақытында өткізбесе, салық органы тарапынан ескерту жасалады. Егер ескерту жасалғаннан соң тәртіп бұзушылық орын алса, онда әкімшілік құқық бұзушылық кодексінің 206 бабы (КОАП) бойынша мынадай көлемде айыппұл төлеуі қажет:
· ИП, жеке нотариустар – 30МРП
· шағын бизнес үшін 45МРП
· орта және үлкен бизнес үшін 70МРП
егер салықты уақытында төлемесе:
· ИП, жеке нотариус, шағын бизнес – 10МРП
· Үлкен бизнес – 20МРП
29 . Сұраққа жауап беру
1. КТС бойынша декларация формасын ата және қандай қосымша формаларын білесің?
2. 2013 ж КТС бойынша декларация өткізу мерзімі 30 сәуір 2014 ж ұзартылған кәсіпорын үшін аванстық төлемдер төлеу мерзімі ұзартыла ма?
3. мерзімінде төленбеген аванстық төлемдер бойынша қандай әкімшілік шара қолданылуы мүмкін?
Жауабы:
1-сұрақ. Декларация Декларацияның өзінен (100.00-нысан) және салық міндеттемесінің есептелуі туралы ақпаратты егжей-тегжейлі көрсетуге арналған оған қосымшалардан (100.01-ден 100.19-ге дейінгі нысандар) тұрады. Мысалы:
1. Құн өсімінен табыс (залал) - 100.01-нысаны - мемлекеттік қажеттілік үшін сатып алынған активтерді қоспағанда, амортизацияға жатпайтын активтерді өткізу кезінде;амортизацияға жатпайтын активтерді жарғылық капиталға салым ретінде беру кезінде; қосылу, бірігу, бөліну немесе бөлініп шығу жолымен қайта ұйымдастырылуы нәтижесінде амортизацияға жатпайтын активтердің шығарылуы кезінде құн өсімінен түскен табысты айқындауға арналған.
2. Свопты қоспағанда туынды қаржы құралдары бойынша табыс - 100.02
3. Своп бойынша табыс - 100.03 нысаны
4. Сатылған тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер бойынша шығыстар - 100.04-нысаны- Бұл нысанды қосылған құн салығын төлеуші болып табылмайтын тұлғалар толтырады. Нысанда шегерімге жатқызылмайтындарды қоса алғанда, сатып алынған тауарлар (жұмыстар, қызметтер) туралы мәліметтер көрсетіледі. Осы нысандағы мәліметтер Декларацияға және оған қосымшаларға көшірілмейді.
5. Кен орындарын әзірлеу зардаптарын жою қорына аударымдар - 100.05 - Бұл нысан кен орындарын әзірлеу зардаптарын жоюға кеткен шығыстарды және жою қорларына аударымдар сомасын, сондай-ақ Салық кодексіне сәйкес жою қорының қаражатын мақсатсыз пайдаланудан түскен табыстарды айқындауға арналған.
6. Тіркелген активтер бойынша шегерімдер - 100.07
7. Инвестициялық салық преференциялары - 100.08
8. Резиденттің басқарушылық және жалпы әкімшілік шығыстары - 100.09
9. Сыйақылар бойынша шығыстар - 100.14
10. Табыстар мен шығыстар туралы есепті Корпоративтік табыс салығы бойынша декларациямен салыстыру - 100.17
2-сұрақ. Алдыңғы салық кезеңі үшін корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны табыс ету мерзімін ұзарту кезіңде:
1) алдыңғы салық кезеңі үшін корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны тапсырғаннан кейінгі кезең үшін төленуге жататын корпоративтік табыс салығы бойынша аванстық төлемдер сомасы, оның ішінде алдыңғы салық кезеңі үшін корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны табыс ету мерзімі ұзартылған кезең үшін есептеледі;
2) салық төлеуші алдыңғы салық кезеңі үшін корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны тапсырғаннан кейінгі кезең үшін төленуге жататын аванстық төлемнің болжамды сомасын негізге ала отырып, көрсетілген декларацияны табыс ету мерзімі ұзартылатын кезең үшін аванстық төлемнің сомасын төлейді.
3-сұрақ. 1) төленбеген салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер, оның ішінде олар бойынша аванстық және ағымдағы төлемдер сомасына өсімпұлды есепке жазу;
2) салық төлеушінің– заңды тұлғаның, заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесінің, Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның, дара кәсіпкердің, жекеше нотариустың, жеке сот орындаушысының және адвокаттың банк шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру;
3) салық төлеушінің – заңды тұлғаның, заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесінің, Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның, дара кәсіпкердің, жекеше нотариустың, жеке сот орындаушысының және адвокаттың кассасы бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру;
4) салық төлеушінің– заңды тұлғаның, заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесінің, Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның, дара кәсіпкердің, жекеше нотариустың, жеке сот орындаушысының және адвокаттың мүлікке билік етуін шектеу тәсілдерімен қамтамасыз етілуі мүмкін.
30. КТС табуға есеп
Резидент Кәсіпорын 2013 жылы мынадай көрсеткіштермен аяқтады:
1) көрсетілген қызмет бойынша табыс – 36560 м. тенге;
2) басқа кәсіпорыннан өтеусіз келіп түскен мүлік – 2850 м. тенге;
3) Кәсіпорын қызметкерін шетелге командировкаға жіберді – 5 күнге, есеп саясатында тәулік ақы сомасы әр күнге – 8 МРП көлемінде бекітілген, тәулік ақысы табу керек , жол ақысы ары бері – 230 м. тенге электронды билет көрсетілген, жатын ақысы қонақ үй счеты орысша аудармасы мен 225 м. тенге барлық құжаттары БЕ пен СЕ заңнамасына сай толтырылған;
4) Сақтандыру шығындары – 675 м. тенге;
5) Тіркелген актив топтары бойынша СЕ – інде амортизация сомасы –865 м. тенге ал бухгалтерлік амортизация сомасы - 920 м. тенге;
6) өкілдік шығындар 38 м. тенге;
7) еңбек ақы бойынша шығындар 3 975 м. тенге;
8) басқадай құжаттармен расталған кәсіпкерлік қызметпен тікелей байланысты шығындар – 22 000 м.т;
9) кеңсені жалға беруден түскен табыс – 1 280 м. тенге;
10) Салық түрі бойынша шегерімдер – 3 500 м. тенге;
11) 2013 ж төленген КТС бойынша аванстық төлем сомасы – 2000 м.тенге
Табу керек:
1. ЖЖТ сомасын;
2. Шегерімдер сомасын;
3. Салық салынатын табыс сомасын;
4. КТС сомасын;
5. КТС бойынша төленуге тиісті соманы
Шешу жолы:
1)көрсетілген қызмет б/ша табыс ЖЖТ-қа кіреді
2) өтеусіз келіп түскен мүлік толықтай ЖЖТ-қа кіреді
3)Іс-сапар: 8МРП=8*1731=13848
13848 *5күн=69240
жалпы іс-сапар шығыны: 69240+230 000+225000=524240 шегерм
4)сақтандыру шығындары шегерімге жатады.
5) Амортизация: 865м шегерім
6) өкілдік шығын еңбекақының 1% көлемінде шегерімге барады:
3975м*1%=39,75м
39,75м<180м
шегерімге 39,75м барады
7)еңбекақы шығыны толықтай шегерімге барады
8) қызметпен тікелей байланысты шығын шегерімге жатады
9)кеңсені жалға беруден табыс ЖЖТ барады.
10) салық түрі бойынша шегермдер шегерімге апарылады.
ЖЖТ=36560м+2850м+1280м=40690м
шегерім=524240+675м+865м+39,75м+3975м+22000м+3500м=31578990
ССТ=40690 000-31578990=9111010
КТС=9111010*20%=1822202
2000 000 -1822202=177798
Сәйкесінше бұдан көретініміз-2013 жылға КТС сомасы алдын-ала аванспен толық жабылып қойған, келесі 2014 жылға да 177798 аванс ретінде аударылып қойды.
Дата добавления: 2018-10-26; просмотров: 760; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!