Лыга лоя я то пиима                                                  Мало слов о поэме 6 страница



                      Эфипсан афтамас.

                      Чалка эсусин хапар:

                      «Эркуны та камас!»

 

                      Тотыс хараны гарип,

                      Скотъан ста пудъарья,

                      Тотыс индан «сурбаджидъ»

                      Ян та джанаварья.

 

                      Ола эху-та сту ну-м;

                      Тотыс ян та тора,

                      Сма с килсыяс ту иры

                       Митинг итун с хора.

               

                       Н та чарухья, пас амблат

                       Сухмадъы чупуна,

                       Туварчис Чулпу Эфтымс

                       Гкзэйн пас ту трибуна.

                      

                        Туварчис Чулпу Эфтымс

                        Ипин лыга лоя:

                        -   Мис, хурятыки гарип, -

                        Ол-па имыц соя!

 

                        Ан тъа имыц сэнандоп –

                        На ныкум та зорья,

                        Ан травум ачи-адъо, -

                        Вришкум та мурморя!

 

                        Хразит олы мис, гарип,

                        На сикумыц пану!

                        Ме то Кокино Страто

                        Кругум тун душману!


 

                         Пас та гуныс-тын зугмэн

                         Н та платэя знаря

                         Змихтан лоря с тун Эфтым

                         Хуряты палкарья.

 

                         Мия чалу: Дан-дан-дан!..

                         Чаганытра Янис

                          Зорлыта ки дъыната

                          Докин та камбаныс.

 

                         Дъен катэсусин Эфтымс

                         На битрэв ту логу-т,

                         Лон ту мэга ту сухах

                         Дъавин ту тревога.

 

                         Энас дрэш ан ту спатъы,

                          Алус ан берданка.

                          Пухнуволсаны алгадъ,

                          Хтыпсин ту тачанка.

                            

                           - Чалка, Йори, драми спит,

                           Дъос хапар тун Федька:

                           С хора эркуны кадет,

                           Фанын ту разведка!

 

                           … Анастэназан агур,

                            Эклыган та маныс.

                            Гкзэйн ас хора ту отряд,

                            Статъан та камбаныс…

 

                             -   Дъавам! Дъавам! - Сту кало!

                             -   Драна та патроня!

                             … Эх, азмоныту чиро,

                             Аириста хроня!..


 

                                       ІІ

 

                             Айц та хроня-мас питун,

                             Янда та та плыя.

                             Сымур палы иртын раст,

                             Врэтъа сма с килсыя.

 

                             - Брэ,та эфтагам та дълыйс! -

                            Ипин тъыя Маша, -

                            Валышкаме митаныйс,

                            Фона марджаташа!

 

                            Ян т иконыс-тын пападъ,

                            Ол-па ас кримахтан! -

                            … Т хора дъэн ту агнуризс,

                            Козмус металахтан.

 

 

                            Ту колхоз на вгэн сту чол

                            Этымахкит тора.  

                            Сма с килсыя-с ту иры

                            Митинг итун с хора.

 

                             Стулязмэнус, пас амблат

                             Н ту чунурю гуна,

                             Проэдърос Чулпу Эфтымс

                             Гкзэйн пас ту трибуна.

 

                             Проэдърос Чулпу Эфтымс

                             Ипин лоя хытка:

                              -   Эхум кома дълыйс пула,

                              Тытка ки атытка!

 

                            Дъэн пифэрнаны душман

                            Янаша ки лоря.

                            Ан дъулэвуме кала,

                            На ныкум та зоря!


 

                            Ол-мас имыц ныкучир

                            Пэс дъафту-мас т хора,

                            Ки ту зисму-мас юрух

                            Пирин мону тора.

 

                             Ч эш чара ту эмбризно

                             На призи пали.

                             Ису страта дъыхн – эмброс! -

                             Партия н тун Сталин.

 

                             Дъэн пулэмзам кутуру

                             Мис атоса хроня.

                            Змунышкунны тора сма

                             Эмбризна та поня,

 

                              Ки на лэгун дъулэфтадъ

                              Ол-тын лыгу стэра:

                              - Финумия, гариплых!

                              Зисму, калымэра!

 

                              Флэварис, 1934.

                                                                            

 4.4.1934г. газета «Комсомолец Донбасса» публикует статью «Греческая литература в Донбассе».

 

22-23 апреля 1934г. в г. Сталино состоялся пленум поэтов Донбасса.

 

27 апреля 1934г. газета «Комсомолец Донбасса» публикует заметку литературной тематики «Пленум поэтов».

 

В апреле1934г. Костоправ написал стихотворение «Яшлых» и начал работу над стихотворением «Врадъыс», который закончил в декабре 1934г. (Мариуполь, Таганрог).

 

                                           ЯШЛЫХ

 

                  Ксимэрипсин… Та астрис ола звихтан.

                  Платэя пас ту сирт кучинсин уранос.

                  Афикин мас ки дъайн скутно ки крию ныхта

                  Ки иртын омурфу авуриго пирнос.


 

                  Топс-топс хлуриз хуртар – кунда хлура биихья…

                  Панду –па аныксис билнэви фаныра:

                  Афныз ту куринсэ, шуризны сагарчихья,

                  Та плыя трагудъун, филонны та дъындра.

 

                   Пал иртын аныксис, тылага итун панда.

                   Кардъыя-м х ту хара хтыпа пихта-пихта.

                   Го шерум ки елу, тъарис дъен имэ транда,

                   Тъарис та хроня-м эн дъэкаифта.

 

                   Тъарис дъэн пэрасан та транда стуручерья,

                   Тъарис ки дъэн пури ту зисму-м на врадъэн,

                   Тъарис ки ас улнус ки ас та кам та тэрья

                    Атора ту яшлых пширытъын янгкидэн.

 

                   Аплогу-м го драну, тылага мэра с мэра

                   Усэви антъропос , ту зисму чунурют:

                    Пас т Вера го руту, - дъаскалса ины Вера!

                    Руту, пу эн Андрис? – Матъэн с ту институт! 

 

                    Антонс – с ту сельсовет. Н ту трактор пэса чоля

                    Алэксис артраэв ту мавру камато.

                    Дъулэви с ту завод о машинистас Коляс,

                    Гургос эн командирс с ту Кокино Страто.

 

                    Эмис инытъами кало,вахтлыдъку ора.

                    Та тэрья-м ан митрас, - дъэн пэруны исап.

                     Адърэфья-м ки хардаш, и кардъаки-му хора,

                     Го я ты сас васту ту мэга-м ту агап!

 

                     Зэр эш чара на крон ту комас ту кардъыя?

                     Зэр эш чара каныс-мас тора на ерна?

                     Дранас,с тун урано та сидъыритка плыя

                     Афовита питун х та синыфа псила!

 

                     Кала та эхтысан башхаримэна шеря,

                     Вуиз пэс ту мотор ту комас ту хуват.


 

                     Эмис та здансами ки тора с тын аера

                     Чизэв та синыфа алыгату ханат!

 

                      Дранас, пэс ту Сибир, пу с эмбирна та хроня

                      Арэя патанын ту кузмуку ту бдъар, -

                      Ту трэно шэнка дрэш, капнызуны заводя,

                       Пу итун кикку чол, атора эн базар!

 

                       Ту комас ту хисмэт эн пэс дъафту-мас шера.

                       Кала ту ксэрумэ-душман- мас ч инны лыг,

                       Ма имыц мис кардъар, усэвум мэра с мэра,

                       Н ту хора чичакя ту комас ту яшлых!

 

 

                       Мис имыц этыми ки анда эркит ора

                       Харшу с улнус душманс сикумыц ян ту джап…

                       … Адърэфья-м ки хардаш с ту кардъако-мас хора

                       Вастуны пэс кардъыйс амэтриту агап!..

 

                                               Мариуполис,

                                               Априлис, 1934.

 

                                        ВРАДЪЫС

                Х т урано апану сынэфа- каравя

                Пагнэ писалына лыгус ту спудъы.

               Тынчка кематызнэ та псыла хурафя.

                Дъен пухныз ту страта. Омурфу врадъы!

 

                Кулумбун с т аера яшка перыстэря.

                Пэтасан,ступотъан ап адъо макра.

               Трагудъун апэра пес ту чол та тэря-м.

                Пес ту катъа логу айдъона хара.


 

                Го васту с кардъия-м ан та тэрья-м дама

                Фисэро пистыя, флогэро агап.

                Эмбру-м пефты патус ян мегало грама,

                Ян мегало грама ан ту мавру хап.

 

                Лон ту страта ису пагу ки нунызу,

                Пагу ки нунызу, стэкум ки драну:

                 Поса тытка стратэс пэмнанэ апису.

                 Поса стратыс чалу эху на пэрну!

 

                   Го яшлых ту дъына кома дъен ту хаса.

                 Го кала ту ксэру зисиму ту тъон.

                 … Тынчка с ту хамэлус патус пэр анаса,

                 Ту зэсто аера мани-мани крон.

 

                 Сыныфа-каравя пагнэ пэсалына…

                 Вгэн чунурю фэнгкус пас ту тёрку джап.

                 Ки хтыпа кардъыя-м н ту чунурю дъына,

                 Ки васта кардъыя-м флегэро агап.

 

                                         Мариуполи- Таганрог,

                                         Априлис- Дъекембрис,

                                                   1934

   

 

9.5.1934г. написано стихотворение «Соя»

                                         СОЯ

                         I

Крэмны сыныфа варэя…

Плышк врушис ту мисарея.

Пу дранас – тъэла ки крия

Дрэхны – пагны та нэра.

Пану – хлызны ираныдъа…

Стуручэрс суфрон та фридъа-т,

Н та чуплахка та кладъыя

Тынча стэкны та дъэндра.

 

 


 

               II

Ту врадъы пес мисарея

Козмус фэнунтэ арэя.

Тъэлис, пар-то пес та шэра

Тытку шкро,пихто туман.

Та сухахя кататлыхтан…

Пас кушэдъа олу т ныхта

Та мотофка та финэря

Фосерэвны тэкаран.

              III

Сон черос ки мани-мани

Ту туман даглэвкит-ханыт.

Инышкат чунурю мэра,

Мэра крию ки кундо.

Пас та спича ифтны фоша,

С ту сухах хтыпун та троша.

Айдъуна пис ту аэра

Кофтыро, макри гудок.

IV

Го сикуми ки фурэну.

Спутъахта ах спиты вгэну,

Пос на лэс с ту прото смена

Го дъулэву с ту завот…

Ки атот пис мисарея -

Эна яшку курасэя

Панда круй харшу сты мэна

Ан ту кокино платок.

V

Эна топу катъа мэра

Мис пернум сма-сма ки стэра

Палы пагум хорья-хорья,

Катъа ис-мас – с ту дъулыя.


 

Ты спудъас ки пай лон страта,

Ки пелы ту фчал-ц акату!

Эна тна с та мача-ц лоря

Фанэрутэ, от ела…

VI

Крэмны сыныфис варэя,

Плышк врушис ту мисарэя.

Н та чуплахка та кладъыя

Тынчка стэкны та дъендра.

Тун пирно пес мисарея

Го драну-тын т курасэя

Ки усэви пес кардъыя-м

Мегалитэро хара.

VII

Ты эн онома-ц чи ксэру,

Ма драну-тын, - ама шэрум.

Мис елум ки лыгус лоя

Го – адъо, аты –ачи…

Ма - кирфа агапимэнса -

Зэр сты мэна инэ ксэнса?

Мис ан дама-ц имец соя…

- «Калимэра, адъэрфи!»

 

VIII

Мис дъэн ксэрум т энан т алу, -

Ма т хара-м усэви чалу,

Анда стэкум ки нунызу,

Оти ол-мас – мер-хабер, -

Тыхадар пула шилядъыс

С дъулэвтадъика та градъыс,

Тытка соя катъа ис-мас

Эш пис олу т СССР!


 

IX

Мис дъулэвум ки матъенум,

Мис усэвум,дъынатэнум,

Зэр пури каныс камия

Ту хуват-мас на метра?

Ап ато-па олу т н ора,

Ос атора ки атора

Го васту с дъыко-м т кардъыя

Мэгалитэро хара!

                      Мариуполис, 09.05.34.

 

В мае 1934г. написано стихотворение «Пуласыс».

 

В мае 1934г. издан 2-й греческий альманах под названием «Неотита».

 

 1.6.1934г. в газете «Приазовский пролетарий» напечатана статья Костоправа «Накануне Вседонецкого слёта литкружков. ( К вопросу о массовом литературном движении на Мариупольщине )».

 

Летом 1934г. Костоправ отдыхал в г. Межигорье. Начало знакомства с О.Е.Маслаковой

 

12.7.1934г. начал писать поэму «Леонтий Хонагбей» (Межигорье – Таганрог – Мариуполь), закончена поэма была 24.11.1934г.

 

3 августа 1934г. газета «Социалистический Донбасс» поместила обзорную статью В.Торина и Ю.Черкасского «Литература Донбасса на подъёме».

 

4 августа 1934г. Г.Костоправ – делегат 1-го Всесоюзного съезда советских писателей, несколько раз встречался и беседовал с М.Горьким. Билет Г.Костоправа – члена Союза писателей СССР № 152 подписал сам М.Горький (вручён билет был 10.4.1935г. в Донецке).

 

18 сентября 1934г. газета «Социалистический Донбасс» подвела итоги писательского съезда статьёй В.Торина и Ю.Черкасского.

 

В 1934г. Костоправ переводит на румейский язык поэмы Т.Шевченко «Сон», «Кавказ», стихотворение «Мені тринадцятий минало».

 

Октябрь-ноябрь 1934г. – Костоправ призван военкоматом для переписи граждан 1913г. рожд. в Волновахском, Володарском, Старо-Караньском районах.

 

В ноябре 1934г. опубликованы стихи «Врадъыс» и «Ифэран ту ну-т!», написано стихотворение «Юртазумэ».

 

 


 

                                                 ЮРТАЗУМЭ

                Хлыцку илюс, тынчку мера,

                Уранос кунон буя.

                Спруцку сынэфо с т аера

                Мегалан ки кубукя.

                Дъы-мас ксэвам ах т н авлы…

 

            Оксу музыка лалы.

            Мис сурэфтамэ пулы

            С лон мегалы-мас т юрты.

 

                   Халыс мирминджи фулэя

                   Та сухахя базары.

                   Крэмит кокины симея

                   Пас ту катъэ ту ири.

                   Сы дранас харшу-м, елас…

                   Пес кардъыя-м – тытку хлас !

                   Го драну харшус, елу…

                   Лыгу пэмнын на сэ флу !

 

            Революцияс та тэря –

            Пионери трагудъун.

            Сыдъэритка перистэря

            Пках та сынэфа петун.

            Лон ту страта дъынато

            Пай ту Кокино Страто.

            Пу пата ки пу перна –

            Крию патус айдъуна.

 

                   Курасэис ки педъыя

                   Эбатъытэ сту хуро.

                   Аври флай-мас мэга дълыя,

                   Эмбру – зисму фосэро !

                   Киманидъа, лалысэт !

                   Паликаря, хорэпсэт !

                   Н ту агап ки н ту шэнгклых

                   Мис перазум ту яшлых.


 

            Та замэча пэмнан пису !

            Ту хори ки ту базар

            Сту чунурю шэнгку зысму

            Янашэвны барабар.

            Ол эргатэс ки хурят –

            Ачалэвио отряд !

            Ан хултэвунэ душман,

            Дагатрэвумц дос – думан !

 

                   Анахортаста руия –

                   Пес та ала хорэс плуш, -

                   С Япония, Германия

                   Этымазун – мас дугкуш.

                   Тымахтэтэ, агрикат:

                   Ан тъа эркэт тытку сат,

                   Оли мис – яшлар, юронт, -

                   Вгэнум, стэкумиц сту фронт !

 

            Ап та синора апэра

            Дъулэфтадъ варэя зун,

            Ма симоны артах мера

            Пот атын-па на гнэфун.

            Дъулэфтадъыку ту шэр

            Акуныз кирфа машэр…

            Эй, душманы, агрикат:

            Сон сты сас стэрно ту сат !

                              Ноембрис, 1934. Мариуполи

ИФЭРАН ТУ НУ-Т!

 

Пес дъыко-мас т артель

Ихам ина тэмбэл -

   Стёпа.

На дъулэв «дъэн пури».

То-па алях вары,

   То-па.


 

Бригадирос Семёнс

Лэ: «На пайс на фуртонс,

   Стёпа».

Стёпас лэ: «Дъэн дранат

Артах ч эху дагат,

    Копа!

Ас пай алус каныс,

Мону ксэретэ сыс:

    Стёпа!»

- Сонду, сонду, кала! -

Бригадирос ела -

    Сопа!

Стэр на ми гаирэвс

Тун калчэр на хадрэвс,

    Стёпа!

Шумос эркит харшу-с,

Тотыс фэру ту ну-с

    Го-па!

…Янашэв о шумос.

Сынэфя уранос

  Крия.

Янашэв о шумос.

Иксылэв с ту колхоз


Дата добавления: 2019-03-09; просмотров: 225; Мы поможем в написании вашей работы!

Поделиться с друзьями:






Мы поможем в написании ваших работ!