Майда еритін дәрумендер.А,Е,К, D тобының дәрумендері.
Майда еритін витаминдер-Белгілі бір тіндер мен мүшелерде жиналады. Оранизмнің сұйық ортасында транспорттық тасымалданулар үшін бұл витамин түрі қорғаныш қабықшасына мұқтаж
1.А витамині немесе ретинол- ескі тері жасушаларының түсіп, жаңа терінің тез пайда болуына көмектеседі.Және сүйек пен тістердің қалыптасуында маңызды роль атқарады.Организмде иммунды жүйесін тұрақтандырады.Суық тиюден, грипптен және инфекциялық аурулардан ас қорыту және зәр шығару жолдарын қорғайды.
Жетіспеушілік:көрудің нашарлауы, «куринная слепрота» (қараңғыда көре алмау), себепсіз бас ауыру, тәбеттің болмауы. Жануарлар қайнар көзі ретінде:Балық майы,бауыр, уылдырық, сүт, сары май, маргарин, қаймақ, сыр, жұмыртқа сарысы, қатық.Өсімдік қайнар көзі:Сары және жасыл көкөністер, соя, шабдалы, өрік, алма, жүзім, қарбыз, қауын, шие, шөптер.Организмдегі синтез B-каратиннің қышқылдануынан пайда болад 
2.Д витамины (кальцеферол, антирахитикалық витамин)Рахит ертеректен белгілі болғанымен оның клиникалық, патолого-анотомиялық анықтамасын Ф.Глиссон тек 1650 жылы берді. Алғаш рет Д витаминін (эргостерин) 1924 ж. А.Гесс пен М.Вейншток оны өсімдік майларынан алды. Оны ультракүлгін сәйлелерінің 280-310 нм әрекеттестіре отырып алды. Д витаминісіз организмде магний бола алмайды. Магний кальциймен бірге отырып организмнің көптеген процесстеріне қатысады.Д витамині организмдегі ақуыздың, және көмірсулық процесске жақсы әсер етеді.Д витамині кеуде ісігінің және остеопороздың пайда болуын алдын алады және 10-15 жылға өмірді ұзартады.
|
|
|
Рахиттың басты белгілеріне жатады:Бұлшық гипотониясы. Сәби әлдеқашан кеш еңбектеп және жүріп үйренеді.Қалыпты даум массаж бен гимнастиканың арқасында қалпына келе алмайды, жабылмаған родничек.Бұл құбылыс организмде кальций жетіспеушілігінен болады;Терінің бозғылт түсті болуы. Фосфорлы кальций алмастыруының бұзылуынан болады.Сүйек жүйесінің деформациясы. Бірінші кезекте ол бел сүйектерінің іріленуінен, аяқ сүйегінің қисаюы т.б болып табылады. Витамин D(кальциферол) Иммунитетті жақсартады.Күн сәулесі тек көңіл-күйді ғана көтермей, иммунитеті жақсартады. Ультракүлгіннің әсерінен пайда болады. Д витамины, организмді грипп пен уланудан және рактан сақтайды.Ақ қанды жасушалардың активизациясына әсер етеді
|
|
|
3. Витамин E (токоферо́л) —Табиғатта 8 түрлі күйде кездеседі және олар биологиялық активтілігі бойынша ажыратылады:Басты қоректендіруші зат- антиоксидант.Қышқылды ортада жасушалардың қартаюын баяулатады.Қанның оттегімен баюына әсерін тигізеді.Қан тамырларын мықты етеді.Эритроциттерді токсиндерден қорғайдыҚанда тромбалардың пайда болуын алдын алады. Витамин E (токоферо́л) —Өсімдік және сары майда, сүтте, жұмыртқа, бауыр, етте және астық тұқымдастардың құрамында болады. Көп жағдайда жүкті әйелдерге Е витаминін ішуге кеңес береді. Тышқандарға жасаған тәжірибелер бойынша, организмге Е витамині келіп отырмаса, құрсақтағы сәби өледі деп зерттеген болатын. Жүкті әйелдерге 10-15 МЕ керек. Шектен тыс болуы:Зерттеулер нәтижесінде дені сау, темекі тартпайтын адамдар 100 миллиграмм Е витаминін қолданған адамдар рак ауруына шалдығу қауіпі 7% артады деп анықтаған. 400 миллиграмм қолданғандарда 28%ға дейін артады
4. К витаминінің(филлохинон) ашылу тарыхы 1929 г. Дат халым Хенрик Дам диетада жүрген тауық балапандарында холестерол жеткіліксіз болатынын анықтаған. Бірнеше аптадан соң тауық балапандары геноррагия, яғни, тер асты жасушаларымен бұлшық еттерге қан кету байқалған. Таза холестеролды қосу потологиялық жағдайды тоқтатпады. Кейін бұлар үшін құрамында К витамині бар астық дақылдар ем үшін пайдалы.Белок синтезі үшін К витамині қажетті болып табылады, және ол коагулляцияның қалыпты күйін сақтайды. Химиялық туындысы 2-метил-1,4-нафтохинон б.таб.Сүйектегі зат алмасу мен тін аралықта бүйректе маңызды роль атқарады. Витамин кальций мен Д витаминінің өзара әрекетіне қатысады. К витаминінің қайнар көзі.К витамині жасыл жапырақты көкөністерде, тіндерде бар. Оларға- саумалдық, қырыққабат,түрлі түсті қырыққабат, брокколи, брюсель қырыққабат, қалақай бидай тұқымастар, киви, банан, ет, сүт, жұмыртқа, соя.Жетіспеушілік белгілері Еркін қан кету- негізгі белгіленген белгісі
|
|
|
5. Ғ витамині (қанықпаған май қышқылдары кешені)Ғ витамині құрамына қанықпаған линол, линолен, арахидон қышқылдары енеді. Биологиялық жағынан арахидон мен линолен қышқылдарының әрекетшілдігі басым және линолен қышқылы линол қышқылының әсерін күшейтеді. Адам мен жануар организмдерінде Ғ витамині майлардың алмасуына қатысады, холестеролдың алмасуын реттеп атеросклероз ауруынан сақтайды.
|
|
|
53. Метаболизм, жалпы күйі.анаболизм жане катаболизм. Олардың өзара байланысы:
Зат алмасуы—организмде жүріп жататын барлық химиялық процестердің жиынтығы.организмге қоректі заттардың енуі,ас қорыту ферменттерінің әсерінен олардың қарапайым заттарға ыдырауы,түзілген қосылстардың қанға сіңуі, қанмен ұлпаларға, мүшелерге тасымалдануы,олардың клетка компоненттерінің жане биомолекулалардың синтезделінуі,тотығып энергия бөлінуі жане организмнен соңғы өнімдердің сыртқа шығуы.
Соңғы кездерде әдебиеттерде зат алмасуы дегеннің орына метаболизм деген термин жиі қолданылатын болды.
Катаболизм дегеніміз:күрделі органикалық қосылыстардың ыдырып,қарапайым молекулаларға айналуы.
Анаболизм-бұл белоктар,липидтер,нуклеин қышқылдарының жане клетка мен ұлпадағы басқа да биомолекулалардың синтезі.мұндай синтез катоболизм кезінде пайда болған заттардың есебінен іске асады.анаболизм реакциялары кезінде АТФ молекуласының гидролиз процесінде босап шыққын энергия жұмсалады.
Клеткадағы катаболиздік жане анаболиздік реакциялар бірінен-бірі тауелсіз болады жане бір мезгілде жүреді.
Гормон
Гормон дегеніміз-биохимиялық процестерді реттейтін жане адам мен жануарлардың аса маңызды тіршілік қызметіне қоздырушы әсер ететін химиялық зат.
Гормондар тек нысана-клетка деп аталатындарға ғана асер етеді,ол клеткалардың ерекше маманданған рецепторлар плазмалық мембранаға немесе клетка ішіне орналасқан жане олармен байланысқан,
Гормондар ағзаның физологиалық, жыныстық жетілуіне жане ақыл-ойдың дамуына көмектеседі,жане адам, жануарлар, өсімдіктер де барлық тіршілік процесін реттейді.
Дата добавления: 2016-01-04; просмотров: 1; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!