Неспрагальныя формы
Інфінітыў
Парадак разбору. 1. Аснова. 2. Пераходны ці непераходны. 3. Зваротны ці незваротны. 4. Стан. 5. Трыванне. 6. Сінтаксічная функцыя ў сказе.
Узор. У лес бы зараз, падыхаць, паслухаць. (У. Караткевіч)
Паслухаць — інфінітыў, аснова паслуха-, пераходны, незваротны, незалежны стан, закончанае трыванне, у сказе выконвае функцыю выказніка.
Дзеепрыметнік
Парадак разбору. 1. Пачатковая форма (назоўны склон адзіночнага ліку). 2. Стан: залежны ці незалежны. 3. Час: цяперашні ці прошлы. 4. Трыванне: закончанае ці незакончанае. 5. Да якога назоўніка дапасуецца і ў якіх формах (род, лік, склон). 6. Сінтаксічная функцыя ў сказе.
Узор. Пахнуць пераспелыя суніцы. (М. Танк)
Пераспелыя — дзеепрыметнік, пачатковая форма пераспелы, незалежнага стану, прошлага часу, закончанага трывання, дапасуецца да назоўніка суніцы ў множным ліку, назоўным склоне, у сказе выконвае функцыю дапасаванага азначэння.
Дзеепрыслоўе
Парадак разбору. 1. Пачатковая форма (інфінітыў). 2. Марфалагічныя прыметы: а) трыванне (незакончанае і закончанае); б) зваротнае ці незваротнае; в) пераходнае ці непераходнае. 3. Спосаб утварэння (ад якой дзеяслоўнай асновы і пры дапамозе якога суфікса ўтворана). 4. Сінтаксічная функцыя ў сказе.
Узор. Пагаварыўшы з вучнямі і крыху разагнаўшы іх страх, Лабановіч прынёс журнал і пачаў рабіць запіс (Я. Колас).
Пагаварыўшы — дзеепрыслоўе, пагаварыць, закончанае трыванне, незваротнае, непераходнае, ад асновы прошлага часу дзеяслова закончанага трывання пры дапамозе суфікса - ўшы -, у сказе выконвае функцыю акалічнасці часу.
|
|
|
Прыслоўе
Парадак разбору. 1. Разрад паводле значэння. 2. Ступень параўнання (калі яна ёсць). 3. Формы суб'ектыўнай ацэнкі (калі яны ёсць). 4. Ад якой часціны мовы ўтворана. 5. Сінтаксічная функцыя ў сказе.
Узор. Злева і справа — высокія ўзгоркі, на якіх некалі цямнелі шумныя векавыя бары. (А. Бачыла)
Злева — прыслоўе месца, утворана ад кароткага прыметніка роднага склону з прыназоўнікам з, у сказе выконвае функцыю акалічнасці месца.
Дата добавления: 2015-12-18; просмотров: 95; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!