Аванесов В.С. Теоретические основы разработки заданий в тестовой форме. М.:Мос.текст.акад. им.Косыгиан, 1996. -95 с. 9 страница
Шын мәнінде тәуліктік мониторинг деп ЭКГ-ны тәулік немесе одан көп уақыт бойы(48, 72 сағат, кейде 7 күн бойы) үздіксіз тіркеуді атайды. Оны тіркеу пациеттің беліне бекітілген шағын аппарат-рекордер арқылы іске асырылады. Тіркеу кезінде пациент күнделікті тіршілігін өзгертпей, қызметін орындай береді. Холтер бойынша ЭКГ-ны тіркеу аурухана немесе амбулаторлы жағдайда жүргізіле береді. Тіркеу нәтижесі компьютер арқылы оқылып, тиісті программа арқылы зерттелінеді. Мұндай құралдың сыртқы көрінісі төмендегі суретте берілген.
Электрографияның түрлері:
ЭЭГ- электроэнцефалография, ми биопотенциалын тіркеу.
ЭМГ- электромиография, бұлшық ет биопотенциалын тіркеу.
ЭРГ- электроретинография көзге әсер ету кезіндегі көз торында пайда болатын биопотенциалды тіркеу.
ТАҚЫРЫП БОЙЫНША СТУДЕНТТІҢ ӨЗІ ӨЗІ ТЕКСЕРУІНЕ АРНАЛҒАН ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ
1.Электрокардиограмма деп...жазуды атайды
а)адам денесіндегі екі нүкте аралығындағы потенциал
айырымын...
b)адам денесі бетіндегі екі нүкте аралығындағы кернеуді...
с)тірі жасушадағы ток күші өзгерісін...
d) тірі жасуша кедергісінің өзгерісін...
2.ЭКГ-нің әрбір тісіне сәйкес келетін потенциал айырымы...тең болады.
|
|
|
a)U=h-S;
b)U=hS;
c)U=h+S/2;
d)U=h/S;
e)U=S/h
3.ЭКГ-нің уақыт аралығының ұзақтығы...тең болады.
a)t=L/v
b)t=L×v
c)t=L/v2
d)t=v/L
e)t=v+L
4.ЭКГ-нің R тісі...байқалады.
a)жүрек құлақшасының жиырылар алдында...
b)жүрек қарыншасының жиырылу соңында...
c)жүрек клапындарында...
d)жүрек қарыншасының жиырылу алдында...
e)жүрек құлақшасының жиырылу соңында...
5.ЭКГ иіндері...
1.толқындар деп аталынады,...
2.тербелістер деп аталынады,...
3.оларды P,Q,R,S,T,әріптерімен белгілейді,...
4.ЭКГ- тербелістері P,Q,R,S,T,әріптерімен белгіленеді,...
5.P-жүрек құлақшасының жиырылуы алдында,Q-R-S-қарыншаның жиырылуы кезінде,Т-қарыншаның жиырылуының соңында пайда болады.
6.Т-жүрек құлақшасының жиырылуы алдында,Q-R-S-қарыншаның жиырылуы кезінде,Р-қарыншаның жиырылуының соңында пайда болады.
7.Q-R-S-жүрек құлақшасының жиырылуы алдында,P-қарыншаның жиырылуы кезінде,Т-қарыншаның жиырылуының соңында пайда болады.
|
|
|
6.Электрокардиограммада І,ІІ және ІІІ тармақтарды...
1.стандартты деп атайды,...
2.кеуделік деп атайды,...
А.оның тістері P,Q,R, S,T, әріптерімен белгіленеді,...
В.оның тербелістері P,Q,R,S,T, әріптерімен белгіленеді,...
I.және электрокардиограмма пішінімен, тістердің биіктігімен, интервалдар ұзақтығымен сиппатталынады.
II.және электрокардиограмма тістердің биіктігімен,тіктігімен интервалдар жиілігімен сипатталынады.
7.Эйнтховен теориясына сәйкес,
1.жүректің электрлік моменті векторы мен дене бетіндегі екі нүктенің потенциалдары арасында байланыс бар,...
2.диполдің электрлік моменті векторы мен дене бетіндегі екі нүкте аралығында өлшенген потнециалдар арасында байланыс бар,...
А.осы қос нүктелердегі потенциалдарды,...
В.осы қос нүктені,...
I.тармақ деп атайды.
II.электродтар деп атайды.
8.Жүректің әрбір жиырылуы кезінде оның...
1.электрлік потенциалы өзгереді,...
2.ұпасының кедергісі өзгереді,...
|
|
|
А.ол дененің бетімен таралады да,...
В.ұлпасының кедергісі артады,...
I.оның кез-келген екі нүктесіне жалғанған электродтар сол потнециалдардың айырымын өлшейді.
II.оның кез-келген екі нүктесіне жалғанған электрод бөлік кедергісін өлшейді.
9.ЭКГ-де тармақтар деп...
1.потенциалдары бірдей болатын қос нүктені атайд,...
2.потенциалдар айырымы өлшенетін дене бетіндегі қос нүктені атайды,...
3.солардың ішіндегі аяқ-қол тармағын...
4.клиникалық практикада кеуде тармағын...
5.стандартты дейді.
10.Жүректің электрлік диполъ момнетінің модулі мен бағытының уақытқа байланысты өзгерісін...
1.электрокардиограмма деп атайды,...
2.электрореограмма деп атайды,...
3.кардиобаллистограмма деп атайды,...
4.электро-,рео-,кардиограммаларды алу үшін
5.электродтарды аяққа және қолға жалғау қажет.
6.электродтарды аяққа және қолдың кез-келген жеріне жалғау қажет.
11.ЭКГ-нің негізгі сипаттамалары
1.пішіні мен тістердің биіктігі, интервалдар ұзақтығы,...
|
|
|
2.тістерінің биіктігі мен тіктігі, интервалдар ұзақтығы,...
3.Бұл мәліметтерді диагностикалық тест ретінде қолданады,...
4.Бұл мәліметтерді жүрек қан тамырының күйін анықтауда қолданады,...
5.мысалы,R-тісі-жүрек қарыншасының потенциалын сипаттайды,...
6.мысалы,R-тісі-жүрек құлақшасының потенциалын сипаттайды,...
7.R-тісінің амплитудасы қарынша массасына тәуелді,...
8.R-тісінің амплитудасы құлақша масссына тәуелді,...
9.сондай-ақ әртүрлі функцияналды өзгерістер кезінде Q-T интервалы өзгереді.
10.сондай-ақ әртүрлі функцияналды өзгерістер кезінде Q-T биіктігі өзгереді.
12.ЭКГ-ның тістері...ретімен орналасады.
a)U-P-R-S-T-Q.
b)P-Q-R-S-T-U.
c)U-Q-P-R-S-T.
d)P-Q-S-R-T-U.
e)P-Q-R-S-U-T.
5 дәріс. РЕОЛОГИЯ. ҚАННЫҢ ТАМЫР БОЙЫМЕН АҒУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ. ҚАН ҚЫСЫМЫН ӨЛШЕУ
Лекция жоспары:
1. Сұйық ағысынының физикалық заңдылықтары: тұтқырлық, Ньютон заңы, ламинарлы және турбулентті ағыс
2. Сұйық ағысының сызықтық және көлемдік жылдамдығы, сұйық ағысының үздіксіздік шарты.
3. Пуазейль формуласы.
4. Қаннның реологиялық қасиеттері.
5. Қанның тамырлар жүйесі арқылы ағуы. «Тиын бағаналары»
6. Пульстік толқын.
7. Қан қысымын өлшеу әдістері: Коротков әдісі, тәуліктік мониторинг.
Лекция мақсаты: сұйық ағысының негізгі заңдылықтарымен танысу және оны қан ағысына қолдану. Қанның тамырлар бойымен ағу ерекшеліктерін талдау. Қан қысымын өлшеу әдістерін қарастыру.
Жүрек- қан тамарлар жүйесі адам ағзасында қанның түйық жүйе бойымен үнемі ағуын қамтамасыз етеді. Осы арқылы жасушалардың қалыпты жұмыс істеуін, яғни оларға қажетті заттарды жеткізуге және сыртқы ортаға қажетсіз заттарды шығаруға мүмкіндік береді. Жүрек қан тамырлар жүйесіндегі қан айналысын сипаттау үшін қан қысымы мен оның жылдамдығы арасындағы, бұл шамалардың қан тамырларының түрлері мен қан құрамына, жүйенің жүрек жұмысына тәуелділігін білу қажет.
Сұйықтың қозғалысы мен онда байқалатын құбылыстарды гидродинамика зерттейді, ал гидродинамиканың заңдылықтарын жүрек- қан тамырлар жүйесіндегі қан айнасысына зерттеуге қолданатын биофизиканың бөлімін гемодинамика деп атайды. Шын мәнінде қан ағасы гидродинамика қарастыратын сұйықтан өзгеше. Қан ағатын түтіктердің қабырғалары серпімді және олар көптеген тармақтарға бөлініп кетеді, ал гидродинамикада болса қабарғалары серпімсіз, темір түтіктермен ағатын жағдайларды қарастырады, оның үстіне жүректің жұмысын қарапайым насоспен салыстыруға тіптен болмайды. Осы жағдайлар жүрек қан тамырлар жүйесін физика- математикалық жолдармен толық сипаттауға болмайтындығын көретеді, сондықтан биофизика қан айналысының тек қарапайым түрлерін қарастырады.
Енді сұйық ағысының кейбір заңдылықтары мен түсініктерін қарастырайық.
Сұйықтың тұтқырлығы немесе ішкі үйкеліс сұйықтың ағуы кезінде байқалатын басты құбылыстың бірі. Түтікпен аққан сұйықтың молекулалары түтік қабырғасымен әсерлеседі (молекулалары бір біріне тартылады, кедергі күші пайда болады), соның нәтижесінде сұйықтың түтік қабырғасына жанасқан қабатының ағу жылдамдығы төмендейді, бұл қабат өз кезігінде келесі қабаттың ағу қозғалысын тежейді, ол келесі қабатқа әсер етеді, осылайша жалғаса береді. Түтіктің осіне жақындаған сайын бұл құбылыстың әсері төмендеп, түтік осі бойындағы сұйық ағысы жылдамдығын сақтайды. Осындай құбылыстың әсерінен сұйықтардың қабаттары арасында ішкі үйкеліс күші пайда болады, оны тұтқырлық деп атайды.
Осы күштің әсерінен түтіктің көлденең қимысындағы сұйықтардың ағу жылдамдықтары әр түрлі болады, түтіктің осі бойымен ағатын сұйық жылдамдығы ең жоғары мәнге ие болса, түтік қабырғасына жақындаған сайын оның жылдамдығы төмендей береді, ал түтік қабырғасына жанаса ағатын сұйық жылдамдығы төмен мәнге ие болады v1< v2< v3<v4. Осының әсерінен қозғалу бағытына перпендикуляр бағытта жылдамдық градиенті dv/dx пайда болады (1 сурет).
v1
v2
v3
v4
dv
1 cурет
Ішкі үйкеліс күшінің шамасы Ньютон өрнегімен сипатталады:
,
мұндағы 
- жылдамдық градиенті, ол жылдамдықтың белгілі бағыттағы бірлік ұзындығына сәйкес келетін шамасына тең; S – әсерлесуші қабат ауданы, 
- тұтқырлық коэффициенті немесе динамикалық тұтқырлық. Динамикалық тұтқырлық СИ жүйесінде Паскаль× секунд (Паžс) өлшенеді.
Тұтқырлықты өлшеуде динамикалық тұтқырлықпен қатар кинематикалық тұтқырлық деген шама да қолданылады, ол n= h/r тең, мұндағы r - сұйықтың тығыздығы.
Ньютон заңына бағынатын сұйықтарды ньютондық сұйықтар деп атайды. Мұндай сұйқтардың тұтқырлық коэффициенттері сұйықтың құрылымына, оның температурасы мен қысымына тәуелді, ал жылдамдық градиентіне тәуелсіз болады. Көптеген сұйықтар, мысалы су, түрлі ертінділер, төменгі молекулалы органикалық сұйықтар, барлық газдар ньютондық сұйықтарға жатады. 360С температурадағы қанның тұтқырлық коэффициенті 4-6∙10-3 Па∙с тең, ауыр жұмыстар кезінде тұтқырлық коэффициенті жоғарылайды, сондай-ақ тұтқырлықтың шамасына кей ауру түрлері де әсер етеді, мысалы, қан диабеті кезінде қан тұтқырлығы 23∙10-3 Па∙с дейін жоғарылайды, ал туберкулез кезінде керісінше 1∙10-3 Па∙с дейін төмендейді.
Сұйықты ағыс түріне байланысты ламинарлы және турбулентті деген түрлерге бөлінеді. Ламинарлы деп аққан сұйық қабаттары бір бірімен араласпайтын, бір қабат екінші қабат бетімен сырғи ағатын ағысты атайды. Мұндай ағыстың жылдамдығы барлық қабаттарда бірдей мәңге ие болады.
Егер сұйықтың ағу жылдамдығы белгілі бір шамадан асса, онда сұйық қабаттары бір бірімен араласып, сұйық бөлшектерінің ағу траекториялыры күрделеніп, ағыс құйын тәрізді болады, мұндай ағыс турбулентті деп аталынады. Егер аққан сұйық қабаттарының жылдамдықтарының айырмашылығы белгілі бір шамадан асса, онда қабаттардағы қысым өзгереді, нәтижесінде сұйық бөлшектері қысым шамасы үлкен сыртқы қабаттан, қысымы төмен ішкі қабатқа қаарй ауысады, мұндай орын ауыстырулар ағыстың турбулентті болуына және ағыстың дыбыс шығаруына алып келеді. (турбуленті ағыстың мед маңызы: өкпе шуы, жүрек клапаны, Коротков әдісі).
Сұйық ағысының ламинарлыдан ағыстан турбулентті ағысқа ауысуына сәйкес келетін жылдамдық шамасын кризистік vкр жылдамдық деп атайды және оның сан мәнін Рейнольдс саны арқылы анықталады, бұл шама ағыстың түрін сипаттайды және өлшем бірліксіз болып келеді. Рейнольдс саны деп Re= Dvr/h өрнегімен анықталынатын шаманы атайды, мұндағы v- сұық ағысының жылдамдығы, r және h- сұйықтың тығыздығы мен тұтқырлығы, D- ағыстың берілген жағдайдағы кедергісін сипататйтын шама (мысалы, осы жағдайда түтік диаметрі). Шын мәнінде ағыстың ламинарлыдан турбулентке өтетуін сипаттайтын Рейнольдс санын эксперимент арқылы анықтайды. Мысалы, іші жылтыр, цилиндр түтік ішінде аққан су үшін бұл шама Re=2300 тең.
Сұйықтың ағу жылдамдығы көлемдік және сызықтық деген шамалармен сипатталады.
Көлемдік жылдамдық Q деп, бірлік уақыт ішінде түтік арқылы ағып өткен сұйықтың V көлемін атайды: Q = V/t, бұл шама мл/с, л/мин және т.б. өлшенеді.
Сызықтық жылдамдық v деп, сұйықтың бірлік уақыт ішінде ағып өткен жолының ұзындығын атайды: v =L/t. Көлемдік және сызықтық жылдамдықтар мына түрде өз ара тәуелді: Q = v× S, мұндағы S- аққан сұйықтың көлденең қимасы. Түтік арқылы ағып жатқан біртұтас сұйық үшін мына ереже орындалады: түтіктің кез келген көлденең қимасы арқылы бірлік уақыт ішінде бірдей көлемде сұйық ағып өтеді: Q =v×S = const, бұл өрнекті сұйық ағысының үздіксіздік теңдеуі деп атайды. Мұнан v1 ×S1 = v2×S2 немесе S1/S2 = v2/v1 тең: аққан сұйықтың көлденең қимасы үлкен болған сайын, оның жылдамдығы төмен болады. S2 > S1> S3 мұнан v3> v2> v1 (2 сурет).
Дата добавления: 2019-02-13; просмотров: 263; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!