Зат алмасу мен энергия айналымы 27 страница
Ұрықтың гаструла сатысының сыртқы қабаты: Эктодерма
Ұрықтың даму кезінде эктодерма мен энтодерма аралығынан аралық жасушалы қабат:
Мезодерма
Ұрықтың гаструла сатысындағы ішкі қабаты: Энтодерма
Ересек ағзаның жеке мүшелері қалаптасатын саты: Нейрула
Жүйке тақташасынан жүйке түтігі қалыптасатын саты: Нейрула
Ұрықтың үш қабатты даму сатысы: Нейрула
Белгілі бір даму сатысында адам ұрығына ұқсас ұрық: Кесірткеде
Ұрықтанған жұмыртқа жасушасында:46 xромосом,оның 23 анасының xромосомы,23
атасының xромосомы
Организмдердің көбею жолдары
Түрдің тіршілігін жалғастырып, сақтап қалуды қамтамасыз ететін физиологиялық процестер:Көбею
Жыныссыз жолмен көбею: Спора, бүршіктену, вегетативті мүшелермен
Өсімдіктерді вегетативті жолмен көбейту жолдары: Түрі өзгерген мүшелер арқылы, телу, өсімді мүшелерінің бөліктері
Өсімдіктерді вегетативті жолмен көбейту жолдары: Телу арқылы, тамырсабақ арқылы, түйнек арқылы
Бір өсімдік бүршігін екінші өсімдікке будандастыру: Телу
Телітуші өсімдік: Тамыры жақсы дамыған болуы керек
Телудің көбірек қолданатын түрлері: Жанастыра, кесінділеп, көзшелеп
Бір өсімдіктің бүршігін аздаған сүрек бөлшегімен қоса кесіп алу: Көзшелеп телу
|
|
|
Бір өсімдік өркенінен бүршігі бар бөлігін кесіп алып, екінші өсімдікке ұластыру: Кесінділеп
Қыстық өркендерді ... дайындайды:Күзде
Телу әдісін пайдаланған ғалым:И.В.Мичурин
Будандастыру жетістіктерімен тікелей байланысты емес және будан алынып қойғаннан кейін қолданылатын әдіс: Ментор әдісі
Пиязшығынан көбейеді: Қызғалдақ, бәйшешек, қазжуа, сүмбілшаш, лалагүл, пияз, сарымсақ, қазжуа, жауқазын, лапыз
Қыста қызғалдақ гүлдерін өсіреді:Пиязшығынан
Мұртшалары арқылы көбейетін: Бүлдірген, құлпынай
Көзше бүршіктері арқылы вегетативті көбеюдің атауы: Түйнекпен
Жыныссыз көбею түрлері: Вегетативті мүшелер арқылы, бүршіктену, спора түзу
Ересек даралардың жеке бөлінуі: Бүрмелену, үзбелену
Ересек дарақдың жеке үзбелері арқылы кобею жолы: Бүршіктену
Ұрықтанбаған жұмыртқа жасушадан жаңа аналық ағзаның дамуы: Партеногенез
Өсімдіктердің ұрықтанбай көбеюі: Партеногенез
Табиғатта сирек болатын жыныстық көбеюдің ерекше түрі: Партеногенез
|
|
|
Партеногенездік жолмен көбею қабілеті бар жәндік: Жібек құрты, балара
Балараның ұрықтанбаған жұмыртқасынан дамиды: Аталығы (трутеньдер)
Екі дара (особь) қатысаты көбею: Жынысты
Аталық пен аналық жыныс жасушаларының қосылуы: Жынысты көбею
Өсімдіктердің жаңа іріктемелерін шығаруда қолданылатын көбейту тәсіл: Телу
Дәмді, суыққа төзімді, зиянкестерге шыдамды өсімдіктер іріктемесін алу үшін қолданылатын әдіс: Телу арқылы көбейту
Мәдени өсімдіктердің бүршігін жабайы түрге телу арқылы алынған өсімдік: Суыққа төзімді
Генетика негіздері
1906ж. “Генетика” терминін ғылымға енгізген:У.Бэтсон
Генетиканың негізін салушы:Г.Мендель
Тұқым қуалаушылық заңдарын тұңғыш рет дәлелдеген чех ғалымы: Г.Мендель
«Ген» теминіні ғылымға енгізген ғалым: В.Иогансен
1909ж. Генотип пен фенотип ұғымдарын қалыптастырды:В.Иогансен
Гендердің хромосомада орналасатының дәлелдеген: Т.Морган
Тұқым қуалаудың хромосомалық теориясын қалаған ғалым: Т.Морган
|
|
|
Тіркес тұқым қуалаудың xромосомалық теориясын ашқан ғалым: Т.Морган
Ата тектерге тән белгілерді сақтаудағы тірі ағзалардың ортақ қасиеттері:Тұқымқуалау
Генетикалық зерттеулер жүргізуге қолайлы жәндік:Дрозофила шыбыны
Мендель тәжірибесінде белгілердің тұқымқуалаушылығын зерттеудегі қолданған әдіс: Гибридологиялық
Мендель тәжірибиелеріне пайдаланды:Асбұршақты
Мендель тәжірибесіне асбұршақ алу себебі:Өздігінен тозаңданады, өсіруге қолайлы, қолдан тозаңдандыруға болады, бірнеше белгілер бойынша айқын ажыратылатын сорттары бар
Мендельдің заңдары:Біркелкілік, ажырау, белгілердің тәуелсіз ажырауы
Мендельдің бірінші заңы:Біркелкілік, басымдық
Мендельдің І-ші заңының мәні: Фенотипі де, генотипі де біркелкі болуы
Мендельдің екінші заңы:Белгілердің ажырауы
Мендельдің екінші заңы генотипі бойынша доминантты және рецессивті белгілер арақатынасы:1:2:1
Белгілердің ажырау заңы: Фенотипі бойынша 3:1, генотипі бойынша 1:2:1
Мендельдің үшінші заңы: Тәуелсіз тұқым қуалау
|
|
|
Мендельдің үшінші заңы фенотипі жағынан доминанты және рецессивті белгілердің арақатынасы:3:1
Гибридтердің бірінші ұрпағында байқалатын белгі: Доминантты
Басымдық қасиет көрсетіп, бірден жарыққа шығатын белгі: Доминантты
Басымдылық қасиет көрсететін белгі: Доминантты
Доминантты: Төзімділік белгісі
Сыртынан қарағанда жасырын қалатын белгі: Рецессивті, басылыңқы
Басылыңқы белгі: Рецессивті
Гомозиготалы генотип анықтайды: 1 белгінің дамуы
Гомозиготалы доминантты белгі:АА
Гомозиготалы доминантты гендер: ААВВ
Дигомозиготалы ағза: ААВВ
Гетерозиготалы генотип: Аа
Дигетерозиготалы ағза: АаВb
Түрдің генотипі ааВВ ағзада пайда болатын гаметалары: аВ
АаВВ генотипінен түзілетін гаметалар типінің саны: 2 түрлі
Түрдің генотипі ААВв болатын гаметалары:АВ,Ав
Дигетерозиготалы даралардан алынатын гаметалар: АВ,Аb, aB, ab
AaBb генотипінен түзілетін гаметалар қатары:АB, Ab, aB, ab
AaBbCc генотипі түзетін гаметалардың түр саны:8
Аталық жыныс хромосомасы гетерогаметалы болатын ағзалар: Дрозофила шыбыны, адам
Барлық гендердің хромосомадағы диплоидты жиынтығы:Генотип
Ата-аналардан алынатын гендердің толық жиынтығы: Генотип
Ағзаға тән сыртқы және ішкі белгілерінің жиынтығы: Фенотип
Генотите бірдей доминантты немесе рецессивті гендермен көрсетілген болса, ондай ағза аталады: Гомозиготалы
Генотипінде бірдей аллелі болатын ағзалар: Гомозиготалы
Генотипіне тек іріктеме аллелі ғана болатын тіршілік иесі:Гомозиготалы
Ұрпағында ажырамай өзінің белгілерін таза күйінде сақтап қалуы: Гомозигота
Гомозиготалы гендер анықтайды: Бірдей жұп гендер, комплементарлық
Гендердің аллельді жұбы генотипте әр түрлі гендермен көрсетілген болса, ондай ағза аталады: Гетерозиготалы
Әр түрлі аллельдерден тұрады: Гетерозиготалы
Генотипінде бір геннің екі аллелі болатын ағзалар:Гетерозиготалы
Гетерозиготалы ағзада бір ғана белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы: 2
Гетерозиготалы ағзада екі жұп белгісі бойынша түзілетін жұп гаметасы: 4
Бір жұп белгі бойынша ажыратылатын дараларды шағылыстыру: Моногибридті
Бір-біріне екі жұп белгі бойынша ажыратылатын дараларды шағылыстыру түрі:Дигибридті
Бір-бірінен көп белгілерінде айырмашылығы бар дараларды будандастыру:Полигибридті
Моногибридті будандастырудаекінші ұрпақта (Ғ2) генотиптік арақатынасы: 1:2:1
Гаметалар тазалық ережесі: Аллельді гендер таза күйінде сақталады, аллельді гендер бір бірімен араласпайды
Қара мен ақ тауықтарды будандастырғанда шұбар тауық алынса, бұл: Толымсыз
доминаттылық
Дигетерозиготалы ағзаларды будандастырудан алынатын ұрпақ фенотипі: 9:3:3:1
Дигибридті будандастырудағы F2 ұрпақта фенотипі төрт түрлі генотипі көрініс береді: 9:3:3:1
Қарама-қарсы белгілерді анықтайтын жұп гендер: Аллельді
Қарама-қарсы белгілерді анықтайтын жұп белгілер: Аллельдер
Аллельді гендер хромосомалары: Бірдей болады
Аллельді гендердің орналасуы: Гомологтық хромосомада
Геннің хромосомадағы орны: Локус
Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теорисының қағидалары: Генетикалық хромосомада бір сызық бойымен тізбектеле орналасқан, әр геннің хромосомада орны болады
Цитоплазмалық тұқым қуалауды зерттеудің негізін салған: К.Коренс, Э.Баур
Цитоплазмалық тұқым қуалау жүреді: Митохондрия, хлоропласт
Жасушасында жалғыз ғана пластиді бар балдырлардың түрі: Диатомды
Цитоплазмада және оның органоидтерінде шоғырланған тұқым қуалайтын факторлар: Плазмон
Гендердің әрекеттесу түрлері: Аллельді және аллельді емес
Аллельді емес гендердің өзара әрекеттесу түрлері: Комплементарлық, көпаллельділік, эпистаз, полимерлі гендер
Екі немесе бірнеше аллельді емес доминантты гендердің бірін-бірі толықтырып, жаңа белгіні жарыққа шығаруы: Комплементарлық
Бір ген екінші генді басып, оның белгісін жойып жіберуі: Эпистаз
Басымдық қасиет көрсететін ген:Супрессор
Полимерия бұл: Аллельді емес гендердің бірігіп қызмет етуі
Полимерия құбылысы кезінде қызғылт дәнді бидайдың генотипі: А1А1а2а2
Полимерия құбылысын ашқан швед генетигі, әрі селекционері: Г.Нильсон-Эле
Хромосоманың ген орналасқан бөлігі бірнеше рет мутацияға ұшырауына байланысты геннің бірнеше рет қайталануы: Көпаллельдік
Екі доминантты А (II топ) және В (III топ) аллельді гендері біріккен жағдайда IV топ пайда болу құбылысы: Кодоминанттылық
Құстар, жібек құрты, көбелектің аналығының жынысы: ХУ
Шегіртке мен қандаланың аталықтарының жынысы: ХО
Қаракүйе аталықтарының жынысы – ХХ, бірақ аналықтарында: ХО
Харди-Вайнберг формуласы арқылы анықтауға болады:Генотиптің таралу сипатын
Популяциялардығы генетикалық тепе-теңдік заңын ашқан: Харди-Вайнберг
Харди – Ванберг формуласы: P2AA+2PgAa+g2aa
Генотиптердің белгілі жиілігін сипаттайтын барлық гендер популяциясының жиынтығы: Генофонд
Популяцияның түрлік немесе систематикалық топтық гендерінің жиынтығы: Генофонд
Аталық және аналық жасушалардың қосылып ұрықтануынан түзіледі:Зигота
Адам генетикасы
Адам көбеюіне тән емес:Гаметаларында 46 хромосома бар
Адамдағы аналық жыныс хромосома санының ауытқуы:22 аутосомы+X
Ер баланың хромосомалары:44+ХУ
Әйел адамның хромосомасы: 44+ХХ
Адам генетикасының зерттеу әдістері: Егіздік, генеологиялық, цитогенетикалық, биохимиялық, онтогенетикалық, популяциялық
Ата тегі арқылы берілетін белігілерді зерттейтін генетикалық әдіс: Генеологиялық
Адамның кез-келген белгілерінің бірнеше ұрпақ бойы тұқым қуалау сипатын зерттеу әдісі:Генеалогиялық
Ата-тектер мен өзге де қандас туыстар туралы деректерді жинақтау: ГенеологиялықТуыстықты анықтау үшін де, сондай-ақ қылмыстылықты анықтап, криминалистикада
қолданылады: Генетикалық дәлел
Адамның кейбір қабілеттерінің тұқым қуалайтындығын анықтауға болатын әдіс: Генеалогиялық
Генеалогиялық әдістің маңызы: Қасиеттің ұрпаққа берілуін анықтау, шежіре құру, шыққан тегін зерттеу
Аутосомалы-доминанттылық тұқым қуалау типіне жататын ауру: Полидактилия (алтысаусақтылық), ахондроплазия (ергежейлік)
Аутосомалы-рецессивті тұқым қуалау типіне жататын аурулар: Альбинизм, идиопатия
Адамның тұқымқуалаушылығын зерттеу әдісі: Цитогенетикалық
Хромосомалық мөлшері, құрылысы, саны, пішінінің өзгеруіне байланысты ауруларды айқындайтын әдіс: Цитогенетикалық
Қоршаған ортаның бұзылуына байланысты жасуша құрылымның өзгеріп, қауіпті аурулардың пайда болуын алдын алу шараларын қарастырады: Цитогенетика
Адамдағы бір,екі,үш жұмыртқа жасуша бірден ұрықтану белгілерін анықтайтын генетикалық әдіс:Егіздік
Біржасушалы егіздер дамыған жасушаның саны: 1
Бір-біріне ұқсас егіздер дамитын жасуша саны: 1
Сан алуан заттардың ағзадағы күрделірек өзгерістері: Биохимиялық өзгерістер
Зат алмасудың ауытқуынан туатын тұқым қуалайтын өзгерістерді зерттейтін әдіс:
Биохимиялық
Адамның жеке даму барысында тұқымқуалайтын өзгерістердің бар-жоғын анықтайтын әдіс:Онтогенетикалық
Тұқым қуалайтын өзгерістердің адам популяциясына таралу жиілігін зерттейтін әдіс: Популяциялық
Медициналық генетикадағы гендік аурулар: Дальтонизм, гемофилия
Хромосомалық аурулар: Даун, Клайнфельтер, Шерешевский-Тернер
Клайнфельтер ауруынын хромосомасы: 47, жыныс хромосомасы ХХУ
Клайнфельтер ауруының белгілері: Жыныс бездері дұрыс жетілмейді, ақыл-есі кем, аяқ қолы шамадан тыс ұзын, денесіне сәйкес келмейді
Шершевский-Тернер ауруының хромосомасы: 45, жыныс хромосомасы-ХО
Адамның ақыл-есі кем,бойы аласа, беті дөңгелек, ауызы үнемі жартылай ашық жүретін белгілері байқалатын тұқым қуалайтын ауру: Даун
Даун ауруындағы хромосомадағы өзгерістер: трисомия 21
Даун ауруының себебі: 21-хромосоманың екеу емес, үшеу болуынан
Дата добавления: 2021-06-02; просмотров: 80; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!