А) Ситуация бойынша есеп. 6 страница

4. Келесі ситуациялық есептерді шеш.

Бірінші тапсырма. Спорт залында, жаттықтану кезінде бала таққа құлап, білезік облысын жарақаттандырды, мол емес қан кету байқалды және алынған жара сипатына қарай жыртылған болды.

Сауал: Жедел көмек көрсетудің тәртібі қандай?

Жауап: ________________________________________ ________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

Екінші тапсырма. Жасөспірімдер тобы роликті коньки тебкен кезде алда келе жатқан қызды соғып, шынтақ буынының жарақаттануына әкелді. Сол кезде терең жара пайда болып, қан кету басталды.

Сауал: Жедел көмек көрсету бойынша сіздің әрекетіңіз?

Жауап :________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

Үшінші тапсырма. Бала алтыбақан теуіп, жерге құлады және иық буынын қаттысоқты; айқынды емес қан кетумен сипатталған соғылған жара пайда болды.

Сауал: Жедел көмек көрсету бойынша тәсілдер мен тәртіп қандай?

Жауап: ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ҚОРЫТЫНДЫ: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________

10 ТАҚЫРЫП

ТІРШІЛІК ӘРЕКЕТІНІҢ ҚАУІПСІЗДІК НЕГІЗДЕРІ

Мақсаты: тіршілік әрекетінің қауіпсіздік сауалдарымен танысу және осы материалдарды студенттер, оқытушылар, оқушылар мен ата-аналарға бағыттау.

Теориялық дайындыққа арналған сауалдар:

1. Өрт, жер сілкінісі, су тасқыны, найзағай жарқ еткен кезіндегі тактикасы.

2. Баспанадағы сәтсіз оқиғаларды болдырмау (электр тоғымен, жарылыстармен, газ,
иісті газбен улануымен байланысты).

3. Техногендік сипаттағы апат.

4. Балаларды зорлауы.

5. Өзін-өзі өлтіруге бейімділік.

6. Депрессия.

7. Тістеп алу (адам, жануарлар, шыбын-шіркейлер арқылы жасалған).

8. Жарылғыш және басқа қауіпті заттектерді тапқан кезіндегі тактикасы.

9. Бала және есірткі

10.Баланың тыныс алу жолдарына бөгде заттың түсуі.

11. Талып қалу.

І2. Бас сақинасы.

Құрал-жабдықтар: мақта және дәке таңғыштары; аммиак ерітіндісі; өрт, жер сілкінісі, су тасқыны кезіндегі шұғыл жәрдем бойынша плакаттар; димедрол, анальгин, кофеин ампулалары; жеке шприцтер; спирт, мақта.

1. Өрт, жер сілкінісі, су тасқыны кезіндегі тактика.

Баспанадағы өрт кезіндегі сіздің әрекеттеріңіз:

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Өрт сөндірушілердің дәстүрлі ұсыныстарын атап өтіп, дүрыс (Д) және дұрыс емес (ДЕ) бекітулерді белгілеңіз (қажетін дөңгелекке алыңыз):

- төсек-орында жатып ешқашан темекі шегуге болмайды Д ДЕ

- балаларды отпен дұрыс қолдануын үйретіңіз, олардың қолдарына сіріңке

түсу мүмкіндігін болдырмауға тырысыңыз Д ДЕ

- мектептегі маскарад костюмдерін оттан сақтайтын ерітінділерімен сіңдіру

керек Д ДЕ

- шыршаға қолдан жасалған электр гирляндаларымен қолдануға болмайды Д ДЕ

- ток көзіне екі және одан да көп тұрмысқа қажетті аспаптарды қоспаңыз Д ДЕ

- газ плитаның үстінде бояу мен лактарды жылытпаңыз Д ДЕ

Автобус салонында болатын өрт кезіндегі тактикаңыз ________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Теледидар бұзылған кезіндегі өрттің қалай алдын алуға болады?
11.1 кестені толтыру.

Кесте

Теледидар бұзылған кезіндегі тактикасы

Ақау түрлері және қатерлі факторлар	Сіздің әрекетіңіз
Максимум неше сағат аралығынан кейін теледидар сууы үшін, оны жарты сағат уақытқа сөндіру керек?
Дыбысы бар, ал экраны кенет сөніп қала береді
Күйген пластмассаның иісі
Жанып жатқан теледидардан 1 метр радиуста температура көрсеткіші қандай (градуста)?
Босаңсыған розетка, бұзылған сымдар
Теледидар жана бастағаннан неше минуттан кейін адам түтіннен, жанған пластмассаның өнімдерінен қайтыс болуы мүмкін?

Өрт кезіндегі шаралар (11.2 - 11.3 кестелерді толтыру).

Кесте

Өрт кезіндегі тактика
Өрттің түрі	Сіздің әрекетіңіз
Коридоры түтінге толған пәтердегі өрт
Ішкі баспалдақты түтін басқан, сіз пәтердің ішіндесіз
Автомобиль ішіндегі өрт
Жанған сіріңкені біреу шөпке тастаған, орманда от тез лап ете түсті, құрғақ шөп те жана бастады

Кесте

Ормандағы өрт кезіндегі тактика

^/;

Ормандағы өрттің себептері	Сіздің әрекетіңіз және алдын алуы
Темекі тұқылы тасталынған
Аңшының оғынан пайда болған тығын бықсып жана бастаған
Механизатор орманда май сінген материалын қалтырып кеткен, қауіпсіздік техника ережелерін сақтамай техникасына май құйып, машинаның жанында темекі шегіп отырған
Құрғақ шөп болған жерде туристер от жаққан, қатты желден бұталар жана бастаған
Күннің көзі түсіп тұрған жерге тасталынған шыны сынығы тұтандырғыш линза ретінде күн сәулелерін бір нүктеде жинаған

Техногендік сипаттағы апат

Дұрысын таңдап көрсетіңіз:

1. Ғимараттан шығып АҚ штабына дейін жету.

2. Терезе, есіктерді жауып, пәтердердің герметизациясын жасау.

3. Ғимараттың ішін желдету.

4. Төменгі қабаттарға немесе ғимараттың астынғы бөліміне түсу.

5. Ғимараттың ішінен шықпау.

6. Еденге жатып басты бүркеп алу.

7. 2 %-дық ас содасы ерітіндісімен дымдалған мақта-дәке таңғышын кию.

8. Болған оқиға туралы ешкімге хабарламау.

9. Көршілерге міндетгі түрде хабардар ету.

10. От пайдаланудан тартыну.

11.Барлық электр құралдар мен радиоқабылдағышты сөндіріп тастау.

12.АҚ штабының хабарларын тыңдау.

1З. Қалың сырт киім мен бас киімді киіп алу.

Жер сілкінісі кезіндегі тактика

Жер сілкінісінен сақтану жолдары:

1. Жер сілкінісі кезінде лифт және ғимарат ішіндегі баспалдақпен пайдалануға болмайды..

2. Апат жайлы хабардар еткен немесе алғашқы түрткілер басталған кезінде биік
ғимараттардан алысырақ болу жөн.

3. Балконға шығу немесе су ағатын құбырлар арқылы түсу - мүлдем ессіздік!

4. Ең қауіпсіз жерлер - жуынатын бөлмелердің едені, үстел және төсек асты.

5. Егер де ғимарат ішінен шығалмай қалған жағдай болса, онда ең қауіпсіз жерлер - терезе
мен есік жақтаулары.

Сәйкес келген кеңесті таңдап алу.

- Ол зақымсыз қалуға толық кепілдік болғанымен, онымен пайдалану мүмкіндігі өте шамалы_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

- Үңірейген әйнектер, опырылып құлаған ғимараттардың бүтін қалған қабырғалары -қайғы символы болса, ал сен үшін - аман қалудың мүмкіндігі ___________________________________

- Алғашқы түрткілер өткенін күте тұру жөн, бірақ көрсетілген жерлерде емес____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Су тасқыны кезіндегі тактика

Төменгі су тасқындары қашан

байқалады: _______________________________________________________________________________________

Биік су тасқындары қай мезгілде болады:_________________________________________________________________________________

Су тасқыны кезіндегі апаттарды атап шығыңдар:

Сіздің үйіңіз су жайылу аймағында болса, онда төмендегі әрекеттерді жасаңыз:

1) пештегі отты сөндіру;

2) ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3) ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4) ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Эвакуация жайлы ескерту ала саласымен:

1) жылы жайлы киім дайындау;

2)_____________________________________________________________________________________________

3) ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4) ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________ жөн.

Электр тоғымен зақымданған жағдайдағы тактика

Алғашқы жәрдем алгоритімін шешу:

1. Төске соққы беру.

2. Күйзелген адамды кернеуден ажыратып алу.

3. Тамыр соғысын тексеру.

4. Аяқтарын көтерінкі жағдайға келтіру..

5. Өкпенің жасанды желдетуін жүргізу.

6. Басқа салқын зат басу.

7. Көздің қарашығының жарыққа реакциясын тексеру.

8. Жүрекке жанама массаж жасау.
9. «Жедел жәрдем» шақырту.

10. Реанимацияны жалғастыру.

ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ

Найзағайдан зақымданған кезіндегі тактика

Жолаушылар жаңбырдан сақтанған жалғыз өсіп тұрған ағашқа найзағай соққысы келген. Олардың береуі мерт болып құлады. Оның қолы қап-қара, білегіне дейін күйген, көз қарашығы кеңейіп, жарықты сезінбейді, ұйқы артериясында тамыр соғуы білінбейді. Дұрыс жауаптарын таңдап, орындау кезегімен орналастыр.

1. Найзағай соққан адамды жерге көміп тастау.

2. Жүрек-өкпе реанимациясын бастау.

3. Күйген дене бөлігін таза матамен жауып қою.

4. Біреуге «Жедел жәрдем» шақыруға тапсырма беру..

5. Күйзелген адамды етпетінен жатқызып, дәрігерлердің келуін тосу.

6. Көз қарашығының жарықты сезінбейтінін және ұйқы артериясында тамыр
соғысының жоқтығына көз жеткізу.

7. Ауызына айна, мақта, қаламұшты жақындату. Айна бетінің терлегеніне және қаламұш түктерінің қозғалуына қарап, тыныс алуы бар ма, жоқ па екенін анықтау.

8. Басына салқын зат қою.

9. Күйген жерге салқын қою.

10.Мүсәтір спиртімен дымдалған мақтаны мұрнына төсеу.

→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ

Газдармен улану

Газдармен улану кезінде алғашқы жәрдемнің алгоритімін шешу.

1. Өрт күзетіне хабардар ету.

2. Телефон мен қоңыраулардың сымдарын кесіп тастау.

3. Куйзелген адамды таза ауаға шығару.

4. «Жедел жәрдем» шақырту.

5. Куйзелген адамды тар киімінен босату..

6. Тыныс алуы бұзылса - өкпенің жасанды желдетуін өткізу.

7. Ауруханаға тасымалдау.

8. Үйдің ішін желдету.

Балаларды зорлау

1. Фразаны толықтырып жазыңыз:

а) физикалық зорлау - ол

б) сексуалді зорлау - ол

в) эмоциалді зорлау - ол

2. Баланы зорлаудан сақтану жолдарына үйретіп көмек көрсету:

а) бала, үйде отырып

________________________________________________________________________ тиісті емес.

б) үйдің қасында немесе үйдің кіре берісінде болған бала ___________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________ тиісті емес.

в) бала далада, аялдамада, көлік жүретін жердің қасында болған жағдайда ________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________ тиісті емес.

г) балаға жасалған зорлық туралы айтуға бола ма? Кімге? Неліктен?

д) балаларына зорлық көрсетілген ата-аналардың әрекеттері?_________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________

е) өз оқушысына зорлық жасағанын білген оқытушының әрекеті?_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ж) балаға психологтың көмегі қажет пе және не үшін? ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

з) бала қай жасынан бастап зорлаудан қорғану үшін, өз-өзін қалай ұстау керек және ол не
үшін қажет екені жайлы ақпарат алу керек.

Жауап нұсқалары:

1) таныс емес және біраз уақыт таныс адамдармен қарым-қатынасқа түсу:

- автомобиль аялдамасына келіп, сөзге тарту;

- бөтен адамдарға олардың сұрауы бойынша есік ашу;

- сын көзімен қарай бермей, балаға сеніммен қарап, әңгімелесу, сен үшін ол бала;
- ешқашанда сатып кетпейтін және ішіндегіңді тыңдау білетін тек қана жақын адамға;

- естігенді жаймай, ең алдымен дос болатын адаммен;

- әр балаға жеке. Бала өз өзін ұйымдастыра білетін болса, жақсы болар еді (балабақша, мектеп жасындағы кезде);

- тек қана жарақатталған балалар емес, дені сау, бірақ проблемалары бар балалар
оны қажет қылады.

Депрессия

1. Депрессия деген не?

2. Себептерін көрсетіңіз.

3. Сыртқы көрсетімдері.

4. Қауіп-қатер факторлары.

5. Жастық өлшемдері.______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Көбінесе депрессияға:

а) балалар-қарт адамдар б) ер және әйел адам дар ұшырайды

және де неліктен?

6. Депрессиядан қорғану жолдары __________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Шағып алу, тістеу (адамның, мал-хайуан, шыбын-шіркеудің)

а) Ситуация бойынша есеп.

Таңқұрай өсетін жерде баланың мойнын балара шағып алды. Оның беті мен мойнының көлемі үлкейе бастады, бала есінен таңды, жиіленген дем алысы пайда болды. Ең жақын ауылға дейін жетуі бір сағаттан аз емес. Не істеу керек?

Дұрыс жауаптарын таңдап, оларды орындалу кезек ретімен орналастырыңыз:

1. Баланы көтеріп алып ауылға қарай жүгіру.

2. Балараның бізгегін жұлып тастап, уды сорып алу.

3. Шағып алған жерді топырақпен ысу.

4. Шағып алған жерді қолмен қаттырақ ысып жіберіп, жылыту.

5. Шағып алған жерге топырақ салынған целлофан қалта басу.

6. Шағып алған жерді сіріңке отымен күйдіру..

7. Шағып алған жерден жоғары бұрау салу.

8. Шағып алған жерден төмен бұрау салу.

9. Балараның бізгегін жараның ішінде қалтырып, жараңыз сыртына таза таңғыш салу.
10.Жүрек-өкпе реанимация комплексін шұғыл бастау.

11.Күйзелген адамды етпетінен жатқызу.

12.Басын суық су немесе топырақ салынған қалталармен айнала қымтау.

б) Адам және мал-хайуандардың шағып алуы.
Фразаны аяқта:

1. Шағу-ол

2. Шағып алуы өте қауіпті, өйткені ______________________________________________________________________________________

3. Мал - хайуандардың тістеп алуы адамның тістеп алуынан қауіптілеу, өйткені

4. Адамның ауызында түрлі аурулардың вирустары бар (атап өт) ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Зақымдану белгілері – ол ____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
6. Егер сізді ит тістеп алса, онда ____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
7. Сіздің үйіңіздегі аптечкада ит тістеп алған жағдайда алғашқы медициналық көмек көрсетуге қажетті заттар бар, олар: ____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
в) Улы жыланның шағуы
Улы жыланның шағуы кезінде көрсетілетін алғашқы жәрдемнің алгоритімін шешу:

1. Мұз салынған қуық салу.

2. Шағылған жерді сутегі асқын тотығы ерітіндісімен дымдалған салфеткамен жабу.

3. Шағылған жерден жоғары бұрау салу.

4. "Жедел жәрдем" шақыру.

5. Жылан уына қарсы сарысу еңгізу.

6. Ауруханаға жеткізу.
→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→ ڤ→

Үрей ұстамасы

Үрей дегеніміз – ол	Түсіндіру
1. Үрейдің белгілері қандай?
2. Үрей ұстамаларының белгілері
3. Зәресі ұшу, үрей, жүрек ұстамасы -олардың бәрі бірдей ме, жоқ па? Неліктен?
4. Медицина жәрдемісіз өтуге бола ма?
5. Сіз үрейдің куәгері болсаңыз, сіздің әрекеттеріңіз?
6. Үрейдің алдын алу үшін не істеу керек?
7. Кім үрейге көбірек тап болады: а) балалар мен ересек адамдар б) ер адамдар мен әйелдер және неліктен?

Бала және есірткі
Балалардың есірткіні қолдануының белгілері	Түсіндіріңіз.
1. Баланың мінез-құлқы қалай өзгерді?
2. Есірткі қолдануы отбасы мәртебесіне байланысты?
3. Осы әдет денсаулыққа әсер етті ме? Қалай, яғни неде?
4. Баланың оқуына есірткінің әсері және де ол қалай білінеді?
5. Балалары есірткіге құмар екенін білген ата-аналардың әрекеттері.
6. Мұғалімдер бұл балалар үшін - көмекші немесе жау бола ма? Неде?
7. Баланың есірткіге құмар болу себептері

б) Есірткі құмарлықтың кұрбаны болмау үшін бес өсиет:

Дата добавления: 2016-01-04; просмотров: 16; Мы поможем в написании вашей работы!

Поделиться с друзьями:

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 567 8 Следующая ⇒

Мы поможем в написании ваших работ!