Анус атрезиясыклассификация, клиника, диагностика

Классификация.

1.Анальді агенезия

Ер балалар а)жыланкөзсіз

Б)жыланкөзді (ректобульбарлы)

Қыз балалар а)жыланкөзсіз

Б)жылан көзді(ректовестибулярлы)

2. Аноректальді стеноз

Клиникалық көрінісі нәресте туылғаннан кейінгі алғашқы сағаттарда көрініс бере бастайды, бала мазасызданады, тоқтаусыз кекіреді. Асқазан құрамындағы қоректі кекіреді, кейін өт пен меконий. Меконий мен газ шықпағандықтан іш ісінеді, нәрестеде интоксикация, сусыздану белгілері дамиды.

А)Фистуласыз атрезия – бұл түрінде тік ішек дисталды бөлігінде соқырқаппен бітеді де, аралықпен және несеп шығарушы жолдармен қатынас жасамайды.

Клиникалық қарау. Сыртқы фистуланың бар жоқтығын аралықты визуалды қарау кезінде анықтайды. Клиникалық көрінісі меконидің сыртқы уретра тесігінен немесе катетерленген қуықтағы несептен анықталмайды. Кей жағдайда анус проекциясында гипертрофияланған терілік білік байқалады. Іштің сол жақ жартысының қарқынды пальпациясы кезінде соққылау симптом немесе аналды шұңқырдың томпаюы анықталады. Анус атрезиясының мембранозды түрінде мекони аналды мембрана арқылы байқалады.

Рентгенологиялық зерттеу. Атрезия деңгейін верификациялау үшін аналды шұңқырды белгілеп қойып, беткейлі инвертограмма жасайды.

УДЗ. УДЗ кезінде тік ішектің меконимен толған дисталды бөлігі көрінеді, бітеу шеті мен аралықтың тері арасының арақышықтығы өлшенеді. Бұл әдісті қуықтың толы кезінде жасаған тиімді, себебі тік ішектің бітеу бөлігінің суреті жақсы көрінеді.

Б)Фистулалық анус атрезиясы. Бұл ақау түрлеріне тік ішектің бітеу аяқталып, жыланкөзбен аралыққа ашылуын айтамыз.

Клиникалық қарау. Көптеген жағдайда фистула аналды шұңқырдың алдында орналасады. Қуыстан мекони шығады.Аралық фистула өте жіңішке болғандықтан обструкция тудырады.

УДЗ. УДЗ да жыланкөзді жол мен атрезияланған тік ішек сегментін көреміз. Атрезия деңгейін анықтаудың негізгі критериі тік ішектің дисталды бөлімі мен теріаралық диастаз.

7. Өңеш атрезиясы классификация, клиника, диагностика

Өңеш атрезиясы өңештің жоғарғы бөлігі бітеу болып, ал төменгі бөлігі көп жағдайда трахея мен қатынасатын күрделі даму ақауы. Өңеш атрезиясының түрлері атрезияның қай бөлігінде орнаалсуына қарай классифкацияланады. Ақаудың жиі кездесетін түрі – өңештің асқазанмен жалғасқан бөлігінің бітеу болуы.

Клиникасы мен диагностикасы. Өңеш атрезиясының белгілері бала туылғаннан кейін алғашқы сағаттарда анық байқалады, өңештің жоғарғы бітеу бөлігі шырышқа толып, баланың аузы мен мұрын жолдарынан көп көлемде көпіршікті бөліністер шығады. Шырышытың бір бөлігін жаңа туған нәресте аспирациялап, цианоз пайда болады. Мұрын –жұтқыншақ құрамы сорылғаннан кейін цианоз қайта пайда болады. Аз уақыт ішінде өкпеде сырлыдар пайда болып, ентігу күшейеді.

Диагнозды нақтылау үшін басы дөңестеніп келген жұқа уретралды катетермен өңештің катетеризациясы жасалады. Катетерді мұрын рақылы енгізеді. Оны 6-8 см тереңдікке өткен соң, катетер өңештің бітеу бөлігіне тіреледі немесе баланың аузынан шығады, катетер арқылы шырышты сорады. Өңештің бітеу бөлігіне енгізілген ауа мұрын–жұтқыншақтан шумен шығады. (элефанттың оң симптомы)

Атрезияның ерте диагностикасының маңыздылығын ескере отырып [аспирациялық пневмония пайда болғанға дейін(бірінші емізуге дейін)], туылғаннан кейінгі тыныс алу бұзылыс синдромдары бар барлық нәрестелерге өңешті зондтау жасалуы тиіс. Атрезия түріне байланысты клиникалық көрінісінде ерекшеліктер болуы мүмкін: дистальді трахея–өңештік жыланкөзі бар атрезияның жиі түрінде іштің үрленуі әсіресе эпигастралды бөлікте байқалады. Аспирациялық синдромның айқындылығы трахея–өңештік жыланкөздің диаметріне байланысты.

Соңғы диагноз арнайы стационарда рентгендік зерттеуден кейін қойылады. Катетерді өңешке енгізгеннен кейін кеуде қуысы мен іш қуысы мүшелерінің жалпы рентгенограммасы жасалады. Атрезия кезінде рентгеноконтрастты катетер өңештің бітеу бөлігінде анық көрінеді. Асқазанда және ішектерде ауаның болуы, трахея мен өңештің абдоминалды бөлімі арасындағы жыланкөздің бар екендігіне дәлел. Жыланкөзсіз түрлерінде ішке кіріңкі ішпен қатар, құрсақ қуысының толық қараюы анықталады. Жыланкөзі бар өңеш атрезиясында өңеш соңдары арасында диастазды бүйірлік рентгенограммада байқауға болады. Зерттеуге арналған контрастты заттардың қолдану жағымды емес, себебі олар аспирациялы пневмонияға әкелуі мүмкін.

8. Қисық мойын – классификация, клиника, диагноз

Мойын деформациясы этиологиясы, патогензі, клиникалық көрінісі бойынша ерекшеленеді. Жалпы көрінісі бойынша – бас пен мойын мәжбүрлі қалыпта бекітілген, қисық мойын деп аталады.

Зацепин бойынша қисық мойын жіктелуі:

І.Миогенді

ІІ.Артрогенді және отсеогенді

ІІІ. Нейрогенді

IV. Дермо–десмогенді

V. Салдарлық(компенсаторлы)

Клиникасы және диагностикасы. Нәрестелерде алғашқы 8-12 күнде туа пайда болған қисық мойын көрінісі аз балаларда ғана көірнеді.Әсіресе, құйымшақпен келген балаларда ақырын ұстаған дұрыс. Аурудың алғашқы симптомы 2-3 аптаның аяғына қарай көрініс береді,қабырғалардың түрі тығыздануы, ортаңғы және төменгі төс -бұғана-емізік тәрізді бұлшықеттерге интранаталды зақымдануыну және қан құйылуы, ісіуі. Бұл тығыздану тығыз консистенция көрінісінсіз жүреді, бұлшықеттің тығыздануы, контуры анық.Бұлшықеттің тығызданған аймағында эластикалық қасиеті төмендейді. Төс-бұғана-емізік тәрізді бұлшықеттің зақымдалған аймаққа қарай басының бұрауы қалыптасады және бір уақытта қарама-қарсы жаққа қарай бұрылыс жасайды, мәжбүрлі дұрыс емес дене қалпы бастың немесе мойынның немесе қисық мойын. Бастың дұрыс бұралмауы бұғана аяқшаларының зақымдануын көрсетеді.

1 жастағы балаларда айқын көрінбейді. Диагностикада қисық мойынды өткізбей ем тағайындамаса баланың тез өсуі кезінде 3-6 жастан кейін тез өршуімен көрініс береді. Бастың бұрылысы және еңкеюі мәжбүрлі бекітілген жаққа қарай үлкейген салдарлық клмпенсаторлы механизм іске қосылып мойын қозғалысы шектеледі. Беттің зақымдалған жаққа қарай өлшемі кішірейеді , горизонталды үлкейеді. Осының нәтижесінде көздің саңылауының тарылуы, ауызыдың бұрышы жоғары көтерілген болады. Мұрын, ауыз, иек қисық болып орналасқан. Төс және мойын аймағында сколиоз ,үлкен балаларда мойын,кеуде, бел омыртқаларында S тәрізді сколиоз.

Диагностикасы клиникалық қарап бағаланады. Функционалды тәсілдердің ішінен УДЗ қолданылады. Төс-бұғана-емізік тәрізді бұлшықеттің құрылысының бұзылысы, тыртықтардың қалуы осы патологияның көрінісі болып табылады.

9.Жамбас буынның шығуы - классификациясы, клиникалық көріністері, диагностикасы.

Жамбас – сан буынының іштен туа шығуы – тірек - қимыл аппараттарының туа болатын ақауларының ішінде ең жиі ұшырасады және жамбас ойығының, сан сүйегінің басының (ұршығының), бұлшық еттер мен байламалардың жетілмеу салдарынан туындайтын ақау

Жамбас - сан буынының дисплазиясы мен шығуын анықтау үшін 5 белгіге назар аудару қажет.

1-ші белгі:Баланың аяғын жамбас – сан буынынан екі жаққа талтайтқан кезде, бұтының жөнді ашылмастан, шектелуі. Осы белгіні анықтау үшін нәрестенің аяғын тізе мен жамбас буынынан бүгіп, бұтын екі жаққа талтайтып ашады. Дені сау сәбидің екі тізесі бірдей тегіс жазықтыққа дейін жетуі керек. Бұтының ашылмауы айқын болса онда жамбас-сан буынының шығуы, ал аяқтарын талтайтқан кезде шектелу - дисплазияның белгісі.

2-ші белгі: Сан сүйегінің ұршығы жамбас буынынан шығып, орнына қайта түсіп тұратын, тайып кету белгісі. Бұл белгі ең ерте білінеді және сәби өмірінің алғашқы 3 айына дейін ғана сақталады. Бұл үшін шалқасынан жатқан нәрестені тізесі мен жамбас буынын 90 градусқа бүгіп, бұттарын екі жаққа талтайтады, осы кезде ұршықтың сырт етіп жамбас ойығына түскені, ал аяқтарын жазған кезде, жамбас ойығынан ұршықтың шығып кеткені сезіледі.

3-ші белгі:Нәрестенің сан және бөкседегі тері қыртыстарының бір деңгейде орналаспауы. Бұл белгіні анықтау үшін нәрестені шалқасынан немесе етбетінен жатқызып, аяқтарын түзу созады. Осы кезде буыны шыққан жағындағы терілерде пайда болатын қыртыстар сау жағымен салыстырғанда тереңірек, жоғарылау орналасады және көптеу болады. Бірақ тері қыртыстарының бір деңгейде орналаспауы тек осы ауруға ғана тән белгі емес, ол дені сау сәбилерде де кездеседі. 1,5 – 3 айлық сәбилерде айқын білінеді, сондықтан күдікті жағдайларда бала жан-жақты тексерілуі қажет.

4-ші белгі: Нәресте аяқтарының қысқарып тұру белгісі. Сәбилердің аяқтарын сантиметр лентасымен өлшеп, оның қысқарғандығын білу қиын. Аяқтардың ұзындықтарын анықтау үшін нәрестені қатты үстел үстіне шалқасынын жатқызып, жамбас, тізе буындарынан бүгіп, тізе деңгейлері салыстырылады. Жамбас - сан буынының шығып кеткен жағында тізесі төмендеу орналасады.

5-ші белгі: Жамбас-сан буыны шыққан жағында санның, балтырдың сыртқа қарай қисайып тұру белгісі. Бұл белгіге ата-анасы назар аударады және сәби ұйықтап жатқан кезде жақсы көрінеді.

Жоғарыда айтылған белгілердің барлығы бір сәбиде кездеспеуі мүмкін. Ата-анасы нәрестеде осы белгілердің бір-екеуін байқаса бала хирургіне, оның ішінде бала ортопедіне көрсетуі керек.

Нәрестелерде жамбас - сан буынының дисплазиясына немесе іштен шығып туғандығына күдік болса, онда рентгенологиялық тексеруді алғашқы 1 - 3 айда өткізген дұрыс, себебі ауру неғұрлым ертерек анықталып, емдеу шаралары ерте жүргізілген жағдайда жақсы нәтижеге қол жеткізіледі. Рентгенографияны сәбиді шалқасынан жатқазып, екі аяғын созып, тіке ұстап тұрып, жамбас буындарын тепе-тең жағдайда түсіреді. Жыныс мүшелері міндетті түрде қорғасын пластинкасымен қорғалады. Ренгенограмманы оқыған кезде, жамбас ойығының жоғарғы қырына, оның өзара және ұршыққа қатынасына, ұршықтың орналасуына, сонымен қатар ұршық басындағы сүйектену ядросына ерекше мән берілуі қажет. Р. Путти ұсынған, рентгенограммада жамбас-сан буынының шығуын анықтайтын “үштік” белгі күнделікті тәжірибеде кең қолдануда. Ол бойынша:

1) Жамбас ойығының жоғарғы қырының көп қиғаштануы.

2) Сан сүйегінің ұршығы жамбас ойығынан сыртқа және жоғары орналасуы.

3) Ұршық басындағы сүйектену ядросының кеш көрінуі және жетілмеуі.

Нәрестелерде сүйектену ядросы қалыпты жағдайда 4-6 айлығында, ал жамбас – сан буының шығуы мен дисплазиясы кезінде ол 9-10 айда көрінеді.

Клиникалық көріністері сан сүйегінің басының жылжуының сипаты мен дәрежесіне байланысты.Бірінші орында сан сүйегінде қатты ауырсыну,қызметінің бұзылысы мен науқастың мәжбүр қалпы болады.Белсенді қозғалыс жасау мүмкін емес,ал енжар қозғалыс жасау ауырсыну мен серіппелі кедергімен жүреді.Көп жағдайда алдыңғы жоғары,немесе мықындық,сан сүйегінің басы жылжуы сипаты болады.Аяқ сан және тізе буындарында бүгілген және ішке бұылған.Үлкен ұршық жоғары және артқа жылжыған,Розер-Нелатон сызығы бұзылған.Науқас өкшесін керует бетінен көтере алмайды оң жабысқақ өкше сиптомы.Сан сүйегі басының жылжуы айтарлықтай болған жағдайда сан сүйегінің салыстырмалы қысқаруы болады.

Артқы төменгі,немесе отырықшы сан сүйегінің шығуында,аяқ сан тізе буындарында бүгілген,ішке қарай бұралған қозғалыс жасау ауырсынулы.Сан сүйегінің басы ұршықтық ойықтан артқа және төменірек жерде пальпацияланады.Аяқтың салыстырмалы ұзындығы өзгермеген.

Алдыңғы төменгі,немесе жабушы шығуда науқас қалпы:бала әдетте,арқасымен жатады,аяғы сыртқа қарай қаратылып,сан буыны аймағында тік бұрышпен бүгілген болады. Сан сүйегінің басы жабушы ойық аймағында анықталады.

Алдыңғы жоғарғы немесе шат үстілік шығуда аяқ тік қалыпта,аздап сыртқа қарай бұралған.Жабысқақ өкше симптомы оң мәнді.Шат байламы астынан сан сүйегінің басын анықтауға болады.Жылжудың бұл түрінде сан басының бұзылыстары дамуы мүмкін.Осы жағдайдан сан сүйегінің шығуын орнына келтіру шараларының тез арада істелу керектігін түсіне аламыз.

10. Маймақтық - классификациясы, клиникалық көріністері, диагностикасы.

Маймақтық — адамтабанындаболатынкемістік. Маймақтықкезіндеаяқбашайларытілерсекбуынынанішкеқарайиіліп, өкшеқисаяды

Жіктелуі

Маймақтықтың іштен туа біткен және жүре пайда болған түрлері кездеседі.

Туа біткен- Маймақтық қаңқа сүйек ауруларынан (минералдық зат алмасудың бұзылуы), тұқым қуалаушылық және ата-анасының әр түрлі жұқпалы ауруларға (мерез, соз) ұшырауынан болады. Табанның бұлшық еті, тарамысы, сүйегі өзгереді. Әдетте Маймақтық нәресте туылғаннан-ақ белгілі болады, өздігінен түзелмейді, керісінше ұлғая береді. Маймақтықтың ауыр түрінде адамның дене салмағы табанның сыртқы қырына түсіп, оның терісі қалыңдап қатайып, мүйізгек қабат пайда болады. Мұндай өзгерген табанды қалпына келтіру өте қиын. Туа біткен Маймақтықты нәресте туған кезден бастап емдейді.

Алдымен тәулігіне 6 — 7 рет емдік гимнастика, 10 — 12 күннен кейін табан әбден қалпына келгенше гипспен таңады. Арнайы ортопед. аяқ киім кигізіледі. Бұл емдеу нәтиже бермеген жағдайда, 2,5 — 3 жасында аяққа операция жасап, 6 ай гипспен таңады.

Жүре пайда болған- Маймақтық, көбіне жүйке жүйелерінің жұқпалы аурулардың (сүйек туберкулезі, сүйектің іріңді қабынуы, т.б.), тілерсек буынның зақымдануы, кейбір ісік аурулары салдарынан болады. Маймақтықтың бұл түрінде алдымен оған себеп болған ауруды емдейді. Тілерсек жарақатынан болған Маймақтық хирургиялық операция арқылы түзетіледі. Сонымен қатар, ортопедиология аяқ киім, емдік гимнастика қолданылады.

Жеңіл —сирақ-табан буынында еркін қозғалыстар және қосымша күш салусыз түзетуге болады. Орташа ауырлықта -қозғалыстар шектелген және табанды түзетпек болғанда серіппелі қарсыласу белгісі анықталады.

Өте ауыр —деформация, қозғалыс мүлдем шектелген.

Клиникалық көрінісі

Табанды дұрыс қоймау сәби дүниеге келгенде бірден байқалады.Маймақтық деформациясы келесі компонеттермен тұрады:табанның ішкі бетінің бүгілуі,супинация-табанның ішкі бетінің қатты қайырылып,сыртқы бетінің төмен орналасуы,тік тігістің кеңеуімен бірге алдыңғы бөлімнің балтырға қарай келуі.

Жас ұлғайған сайын деформация арта түседі,балтыр бұлшықеттерінің гипотрофиясы,тарандық сүйектің басының табанның сыртқы бетіне қарай орналасуы,ішкі тобықтық кішіреюі,башпайлардың вирустық ауытқуы байқалады.Деформацияға байланысты балалар кеш жүреді.Табанның сыртқы бетін басып жүруімен көрінеді,егер бір жақты деформация болса,сілтіп басу,екіжақты болса,майда жүріс көрінеді.Үлкен жастағы балаларда деформацияланбаған аяқты аттап басу кездеседі.7-9 жаста тез шаршауға және жүрген кездегі ауырсынуға шағымданады.

Диагностикасы

Маймақтық табанның формасымен функциясының бұзылысымен бірге жүреді және табан бүгілген қалпында(эквинус), сыртқы жиегінің түсуімен(варус), алдыңғы бөлігі әкелінген(аддукция). Ең жиі компоненті сирақ сүйектерінің бұралуы(торсия) және сирақ-табан буынында қозғалыс аздап не айқын шектеледі. Туа пайда болған қисық аяқтылық клиникалық формасы жоғарыда аталған өзгерістерге және олардың қосарласуына байланысты. Айқын деформация табанның ішке қарай бұралуымен сипатталады. Сыртқы жиегі төмен және артқа қарай бағытталған, ал ішкі жиегі жоғары бағыталған. Табанның сыртқы беті алға және төмен жазылған, табандық беті артқа және жоғары бағытталған және табан өзінің ішкі бетімен сирақтың ішкі бетімен жанасады. Айқын қисық аяқтылық кезінде табан көлденең бүгіліп бақайлардың варусты деформациясы мен қатпар түзеді. Бір жақты қисық аяқтылық кезінде сау аяқпен салыстырғанда қысқа болады, сирақ атрофияланған және аяқ 1-2 см қысқарады. Айқын қисық аяқтылық кезінде сыртқы толарсақ үлкейеді және ішкісі атрофияланған. Радиологиялық диагностика: Маңызды рольді табан мен сирақтың сүйек-буын аппаратының жағдайы атқарады. Тиімді әдіс рентгенологиялық. Шеткі функциональді жағдайда табанның рентгенографиясы қолданылады. Рентгенологиялық зерттегенде бұрыштық көрсеткіштеріне мән беру керек. Топай-өкшелі бұрыш (ТПУ) рентгенограмманың тура және бүйір проекциясында анықталады. Бұл бұрыш мөлшерінің төмендеуі туа пайда болған қисық аяқтылық бар екенін дәлелдейді және оның дұрыс емес коррекциясын не рецидивін көрсетеді. топай-бірінші табан (ТППУ) және табан-бірінші табан(ПППУ) бұрыштары рентгенограммада тура проекцияда анықталады. Бұл бұрыштарды топай және табан сүйектерінің осіне сәйкес өлшейді. Егер бірінші табан сүйегінің осі жоғарыда айтылған сүйектердің осінен медиальді ауытқыса, онда бұрыш мөлшері минус таңбасымен белгілейді, егер латеральді плюс. Бұл бұрыштардың мөлшерінің салыстырмалы түрде аздап және айқынырақ азаюы табанның алдыңғы бөлігінің әкелінгенін білдіреді және көлденең табан сүйегі алды(Шопар) буынында табанның ішкі тайқуын анықтайды. Топай-үлкен жілікті (ТБУ) және өкше-үлкен жілікті (ПБУ) бұрышын рентгенограмманың табанды сыртқа қарай максимальды бүккендегі бүйір проекциясында анықтайды. Олардың ұлғаюы табан эквинусының айқындылығын не коррекциялау толықтығын көрсетеді. Сәйкес ТБУ мен ПБУ арасындағы табанды максимальды табандық және табан сыртылық бүккендегі айырмашылық сирақтабан және топайасты буындарындағы контрактуралардың айқындылық дәрежесін анықтайды және табанның бүккіш және жазғыш қызметін бағалауға мүмкіндік береді. Табанды рентгенологиялық зерттеудің тиімділігі бақылау және емдеу динамикасындағы көрсеткіштерді салыстырып талдағанда арта түседі. Рентгенологиялық көрсеткіштердің өзгеруі деформацияны коррекциялаудың тұрақтылығын не тұрақсызыдығын, буындық контрактуралардың күшею не бәсеңсуін көрсетеді

11. Варикоцеле - классификациясы, клиникалық көріністері, диагностикасы.

Варикоцеле – аталық без және ұрық бауы көк тамырларының кеңеюі. Аталық без және ұрық бауы көк тамырларының кеңейіп кетуі көбінесе балалардың сол жағында және 10 жастан кейін кездеседі. 10-17 жастағы жасөспірімдерде оның кездесу жиілігі 12% .

Варикоцеле жіктелуі

Идиопатиялы(ілкі)

Симптоматикалы(салдарлық)

Салдарлық варикоцеле – атабезінен шыққан қан тамырларынан іш пердесінің артқы кеңістігінің көлемді түзіліммен ( ісікпен, үлкейген лимфа түйіндерімен) басылып қалуымен байланысты.

Ілкі варикоцеле – сол жақта дамиды, оның патогенезі күрделі. Қан сол жақ атабезінен үш көктамырдан ағады: аталық бездік, кремастерлі және ұрық шығарушы өзектің көктамырынан. Ақырғы екеуі мықын көктамырлар жүйесіне ағады. Оң жақ аталық без көктамыры астыңғы қуыс көктамырына, ал сол жақтікі – бүйрек көктамырына құяды.

Пербутрат алдында және пербутраттың басты кезеңдерінде ұлдар қарқынды өседі, бұл кезде шашақты бір шоқты өрімде ортостатикалық қысым үлкейгендіктен , қан қысымы күшейе түседі. Сол кездегі қан көбейген сайын аталық безінің көктамыры созылып, ретроградты қанның бүйректің көктамырынан аталық без көктамырына қарай ағуы күшейеді. Соның салдарынан аталық безінің және бір шақты өрімнің көктамырларының қабырғаларының варикозды деформациясы күшейе түседі.

Клиникалық дамуы бойынша :

• Iсаты – кеңіген тамырлар ауру тек түрегелеп тұрған кезде және күшенгенде анықталады.

• IIсаты- кеңіген тамырлар көзге көрінеді, пальпация кезінде аталық безде өзгеріс анықталмайды.

• IIIсаты-қатты кеңіп , буылтықтанған тамырлар аталық безді алдыға итеріп, ұманың түбіне дейін түсіп жатады, аталық бездің көлемі кішірейген

Клиникалық көрінісі мен диагностикасы

Кіші жастағы 2-5 жас балаларда варикоцеле өте сирек кездеседі.Осы науқастардың анамнезінде атабездің қан айналымын ұзақ уақыт нашарлатып

тұрған факторларды білуге болады( жарақат,қабыну,операциялық араласу) тұрған факторларды білуге болады.Клиникада варикоцеленнің 3 дәрежесі бар:

І-атабезінің үстінде науқастың вертикалды қалпында іштің бұлшықеттерінің жиырылуында пальпаторлы анықталуы.

ІІ-визуалды көрініп тұрған кеңейген көктамырлар ұманың терісі арқылы көрініп тұрады (қаптадағы жауын құрттары сиптомы),көлденең қалыпта көктамырлар көрінбейді.

ІІІ-визуалды көрініп тұрған кеңейген көктамырлармен бірге пальпаторлы түрде атабезінің жұмсақтануы мен кішіреюі.

Кей кездерде варикозды өзгерген көктамырлар оң жақтан да немесе екі жақта да білінеді.Оң жақты варикоцеленің пайда болуы оң аталық безі көктамырларының аномалды түрде бүйрек көктамырына қосылуымен байланысты.Екі жақты варикоцеле аталық бездік өзара аностомоздардың болуынан,сол жақ аталық безі көктаамырының қысымы көтерілуі оң жағына әсер етеді.Сол жақтың варикоцелені жойғанда,оң жақтағы бір шоқты өрім тәрізді көктамырларда жоғалады.Варикоцелесі бар балаларда ешқандай шағымдары болмайды.Көктамырлардың варикозды кеңеюі прфилактикалық қарауларда мектепте байқалады.Үлкен жастағы балалар ғана кей кезде ұманың сол жақ бөлігінде ауырлаған сезіммен дискомфорт барын айтады.

Заманауи варикоцеленің алтын стандартын скроталды эходоплегрография деп есептейді,оны ультрадыбысты аспаптарда доплер датчигімени орындайды жатқан (қалыпта іш пресін жиырады). Осы тексеру әдістің көмегімен субклиникалық өтіп жатқан варикоцелені пальпацияда білінбейтін байқауға болады.

Көлденең қалыпта жоғалмайтын варикоцеледі іш перденің артқы кеңістігінің көлемді түзілісін анықтайтын зерттеу әдістері (УДЗ,КТ,экскреторлы урография)жүргізілу көрсетілген.Варикоцеленің негізгі ультрадыбысты критерийлері келесі тек тамырлардың 2мм-ден үлкендегі,оң ортоскопиялық сынама,бұл жағдайда көктамыр диаметрі 1мм-ден үлкейеді.

12.Крипторхизм - классификациясы, клиникалық көріністері, диагностикасы.

.Крипторхизм - дегеніміз жұмыртқалардың ұмаға түсіп келе жатқан жолында тоқтап қалуы (ретенциясы).

Клиникасы мен диагностикасы

Крипторхизм кезінде жұмыртқа сипап көргенде білінбейді, кейде шап каналында екені сезіледі. Баланы зерттеу көлденең қалыпта жүргізіледі. Дәрігер бір алақанымен ұманың астынан ұстап, екінші алақанымен шап каналының үстінен басады. Жұмыртқа сезілетін болса, оны төмен қарай ұманың түбіне жылжыту керек. Шын крипторхизм кезінде шап каналында тоқтап қалған жұмыртқалар қозғалмалы болғанымен ұманың түбіне түсіру мүмкін болмайды. Жалған шап крипторхизмінде кремастерлік ет талшықтарының белсенділігі күшті болғандықтан жұмыртқалар жоғары-төмен қозғалып тұрады. Ол жас балаларда ерекше белсенді болады, ал ересектерде бәсеңсиді. Екі жақты шын крипторхизм кезінде жыныс әлсіздігі (инфантилизм) және гормон бөлудің бұзылуы байқалады.

Абдоминалды ретенцияда атабезі пальпацияланбайды,шап крипторхизмінде шап өзегінде байқалады.Зерттеуді көлденең түрде баланы жатқызып жүргізеді.Дәріге бір қолымен ұманың астынан ұстайды,ал екінші қолының алақанымен шап өзегі аймағынан ұманың түбіне дейін пальпациялайды.Егер пальпацияда ата безі анықталмаса ,УДЗ жүргізіледі.УДЗ аталық безінің жоқтығы диагностикалық лапароскопияға көрсеткіш,ол абдоминалды крипторхизм түрі немесе монархизм қою мақсатымен жасалады.

Шынайы шап крипторхизмін жалғаннан айырмашылығы көтеріңкі кремастерлі рефлескстің болуы,онда аталық безін шап өзінің сыртқы тесігінде байқалады,пальпациялағанда ол оңай ұмаға түседі.Екі жақты шынайы крипторхизмде жыныстық инфантилизм мен горманалды дисфункция белгілерінде болады.Крипторхизмде іш пердесінің қынап өсіндісінде облитерацияланбаған болғандықтан шап жарығы науқастардың ¼ бөлігінде болады.

13. 12 елі ішектің туа біткен өткізбеушілігі - классификациясы, клиникалық көріністері,

Диагностикасы.

Іштен туа біткен 12-елі ішектің немесе ащы ішектің басқа бөлімдерінің атрезиясында құсықта өт болады.

Рентген суретте: ішек бұрмасының кеңею салдарынан сұйық деңгейі біреу ғана болады (12 елі ішек атрезиясында сұйық 2 деңгейде болады) Контрасты зат түскеннен кейін асқазанның босап қалуы болады.

Даму ақаулары	Аурудың басталуы	Құсық	нәжіс	Ішті қарау	Тәртібі жағдайы	Рентген берілулер	Емдеу
Жоғары ішек өтімсіздігі
12 елі ішектің Фатеров емізікшесіндегі атрезия	Өмірінің 1-ші тәулігі	Көп мөлшерде емізгеннен кейін күшейеді ,түсі жасыл	Тік ішек шырыш-сыз	Эпигастральды бөлік кеуіп,төменгі бөлік батынқыраған,ішті жұмсақ,ауырсынусыз	Қалыпты эксикоз,токсикоз 2-ші тәуліктен дамиды	Екі газды көпіршікше, екі сұйық денгейі,құрсақ қуысының төменгі бөлігінің қоюлануы		ОеративтікА)жарғақты кесу Б) дуаденоеюностомия
Фатеров емізікшесінен жоғары 12 елі ішек атрезиясы	Өмірінің 1-ші тәулігі	Лоқсу және сүтпен араласқан құсық	Сұйық, жасыл түсті	Эпигаст .кебуі құсықтан кейін азайады іші жұмсақ ауырсынусыз	Бірқалыпты Эксикоз өмірінің 3-ші тәулігінен бастап	Кеңейген асқазан,ішек ілгектерінде газдың болмауы		Оперативтік 1.жарғақты кесу 2.дуаденоеюностомия
12 елі ішектің стенозы	Тұрақты алғашқы 1-ші айда	Лоқсу, өті бар әртүрлі қарқынды құсулар	онсис тен циясы кәдімгі қатаюға жағдай тудырады	Эпигастрий аймағының кебуі	Бірқалыпты көрінген гипотрофия	Мегадуаденум синдромы 12 елі ішекте эвакуацияланған контрасты затқа толы деңгейдегі сұйықтық		Оперативтік 1.жарғақты кесу 2.дуаденоеюностомия

14. Гидронефроз - классификациясы, клиникалық көріністері, диагностикасы.

Гидронефроз-түбекше-несепағар сегменті аймағында несеп ағуының бұзылысы нәтижесінде дамитын тостағанша мен түбекшекнің өршімелі кеңеюі.

Клиникалық көрінісі:

Гидронефроздың негізгі клиникалық көріністері-ауырсыну синдромы,несеп анализіндегі өзгерістер мен құрсақ қуысындағы палпацияланатын ісік синдромы.Ауырсыну синдромы науқастардың 87%-ында болады.Ауырсыну сипаты әртүрлі-сыздап тұйық ауырсынудан бастап бүйректік колика ұстамасына дейін болуы мүмкін.Ауырсынудың жиілігі мен қарқындылығы пиелонефриттің немесе бүйректік капсула созылуының қосарлануыменбайланысты.Ауырсыну әдетте кіндік аймағында сезіледі,жасы үлкен балаларда бел аймағында сезіледі.

Пальпацияланатын ісік синдромы-алдыңғы құрсақ қабырғасы әлсіз дамыған балаларда кездесетін гидронефроздың жиі клиникалық көрінісі.Бұл түзілісті дәрігер құрсақ қабырғасын пальпациялау барысында кездейсоқ анықтайды.Оны кейде ата-аналардың өздері байқап,дәрігерге жүгінеді.ісі тәрізді түзіліс әдетте,айқын контурлы,консистенциясы эластикалы,пальпациялағанда жылжымалы болады.

Диагностика

Балаларда гидронефрозды диагностикалаудың негізгі әдістері:УДЗ,экскреторлы урография,МКСТ,радионуклидті зерттеу,бүйректік ангиография.

УДЗ-де бүйректің ұлғайғанын оның коллекторы жүйесінің кейеюі салдарынан ,паренхиманың жұқаруы мен тығығыздануын көруге болады.Несепағар көрінбейді.Түсті доплерлік картирлеу режимінде қанағыс әлсіз,әдетте,бүйректің тамырлы ағашының архитектоникасы өзгеріссіз.Бұл зерттеуді несепшығару жолдарының ақауын диагностикалау мақсатында жүктіліктің 7-9 аптасында жүргізуге болады.Пиелоэктазия мен гидронефроз арасында ажыратпалы диагностика қажет болса,диуретикалық жүктемемен УДЗ жүргізеді.Табақша-түбекшелі жүйенің өлшемдері анықталғаннан соң бұлшықетке 0,5мг/кг есебінде фуросемид енгізеді.Қалыпты жағдайда табақша-түбекшелі жүйенің кейеюі фурасемидті енгізгеннен кейінгі 10-15 минутта,ал өз қалпына келуі 20-30 минутта болады.Гидронефроз кезінде түбекше алғашқысынан 100%-дан астам ұлғаяды,сол өлшемді 3-5 сағат сақтауы мүмкін.УДЗ әдісін гидронефрозды операциялы емдегеннен соң,бүйрек жағдайын динамикалық бақылау үшін де қолданылады.

Зерттеудің келесі кезеңі-экскреторлы урография немесе МСКТ.Гидронефроздың рентгенологиялық суреті-табақшалардың және оның мойыншаларының кейеюі мен тиын тәрізді деформациясы,түбекшенің кеңеюі (бүйректен тыс орналасуында айқынырақ).Айта кететін жайт,бүйрек нақты көрініс алу үшін экскреторлы урографияда гидронефрозға күдігі бар науқасты кешіктірілген әр (1-6 сағат )рентгенге түсіру керек.Несепағар сирек көрінеді,әдетте кешіктірілген суреттерде ол тар,цистоидты тип бойынша контрастілінеді,бағыты қалыпты.

Радионукледті зерттеу арқылы бүйректік функциясының сақталу дәрежесін мөлшерлі түрде бағалауға және емдеу жоспарын анықтауға болады.

Жиі түрде гидронефроз бен гидрокаликоз арасында ажыратпалы диагностика жүргізу қиындық туғызады.Ол түбекшенің қалыпты өлшемі кезінде табақшаларының тұрақты кейеюімен және түбекше-несепағар сегментінің жақсы өткізгіштігімен сипатталады.Бұл сырқат-медуллярлы қосарланады.

Диагностикада кешіктірілген суреті бар экскреторлы урография және ангиографиялық зерттеу көмектеседі.Гидрокаликоз кезінде бүйректік артерияның сегментарлы құрылысы сақталған,негізгі сабаудың диаметрі қалыпты,табақша орналасқан аймақта тамырлы сурет әлсіреген және жұқарған.

Емі: Гидронефроз емі-тек операциялы.Операциялы араласулар көлемі бүйрек қызмет етуінің сақталған дәрежесіне байланысты болады.Егер бүйрек қызметі аз ғана төмендесе,онда реконструктивті-пластикалық операция жасалады-түбекше-несепағар сегментін өзгерген жерін резекциялап,пиелоуретростомия жасайды.(Андерсен-Кучер )операциясы.Бұл операцияны эндоскопиялық 2 жолмен жасауға болады:лапароскопиялық және ретроперитонеалды.Егер бүйрек қызметінің айқын төмендеуі болса,нефростомия көмегімен несептің алдын ала даривациясына жүгінеді.Әрі қарай бүйрек қызметінің жақсаруы болса,оны радионуклеидті зерттеу арқылы анықтап алып,реконструктивті операция жасалуы мүмкін.Егер бүйрек қызметінің өзгерістері қайтымсыз болса,онда нефроэктомия жасауға ойлануға болады,оны лапароскопия көмегімен жүзеге асырады.

15. Кіндік жарығы - классификациясы, клиникалық көріністері, диагностикасы

Клинкалық көрінісі:Жаңа туған шықтың өзінде кіндік жарығы әр түрлі көлемді шеңбер немесе сопақ тәрізді бұлтиған тәрізді болады.Тыныштықта және баланың жатқан қалпында жарық бұлтиюы құрсақ қуысына оңай енеді;ол кезде бітелмеген кіндік сақинасы оңай сезіледі.Кең кіндік сақинасында,яғни баланың сол ғана мазасыздануына пайда болып,тез және оңай ішке енетін жарық бұлтиюында,жарық құрамы жарақаттанып,ауырсынуға әкеледі деп ойлауға еш негіз жоқ.

Кіндік жарықтары сирек қысылады. Бала туылғаннан кейінгі алғашқы апталарда ата-анасы баласының кіндік аймағында тыныштық кезінде жойылатын, ал жылағанда және күшенгенде пайда болатын шығыңқыны байқайды. Жарық құрсақ қуысына оңай кіреді, көлемі әдетте 3х3 см-ден аспайды. Үлкен көлемді кіндік жарықтары сирек кездеседі. Сәйкес ем жүргізілмесе уақыт өте жарықтардың үлкеюі мүмкін. Ол кезде тері жұқарып, оңай қатпарланады. Ата-анасының айтуы бойынша, жарық балада ауру сезімін және мазасыздықты тудырады. Кейбір кезде осындай шағымдар асыра айтылған болады, ал кейде оған негіз бар: бала жөтелгенде немесе жылағанда жарық қалтасының бірден шығуы іш пердені тітіркендіріп, ауру сезімін тудырады. Кіндік жарығының қысылуы өте сирек. Кейде кіндікке жақын орналасқан іштің ақ сызығының жарығын қысылған жарыққа санайды.

Диагностикасы:

Диагностикасы қиындық туғызбайды және қосымша зерттеу әдістерін талап етпейді. Пальпация жасау кезінде диаметрі әр түрлі жарық қақпасының жиектері нақты анықталады.

3 деңгей - 50 балл

1. 6 айлық баланың ауырғанына 8 сағат уақыт болған. Баланыңанасыбаласыныңкенеттенмазасызданып, тамақішуден бас тартқанынайтты. Бұғандейінүлкендәретіқалыптыболған. Ректалдітексерукезінде «малина тәрізді желе» бөлінді анықталады.

1. Сіздіңболжамдиагнозыңыз?

2. Тексеружоспарыңыз?

3. Емдеутактикаңызқандай?

Болжам диагноз: Инвагинация ішектің бір бөлігінің келесі бір бөлігінің ішіне енуі, ішек түйілуінің жиі кездесетені түрі, емшек жастағы балаларда жиі кездеседі.(4-9 ай)

Тексеру жоспары:

Ішектің инвагинациясына күдік туған кезде құрсақ қуысының зерттеуін ауырсыну ұстамалары арасында жасау керек. Ішектің түйілуінің басқа түрлеріне қарағанда инвагинацияның алғашқы 8-12 сағатында іштің кебуі болмайды. Бұл ішек газдарының инвагинацияға өтуімен түсіндіріледі. Кіндіктің оң жағында, жиі оң жақ қабырға асты аймағында жұмсақ эластикалық құрамды пальпациялаған кезде ауырсынусыз болатын ісік тәрізді түзіліс байқаймыз.

Ішті зерттеу кездінде аурудың клиникасы айқын емес және алынған мәліметтер нақты болмаған жағдайда ректоабдоминальді зерттеу жүргізілдеі. Кей жағдайда бимануалды зерттеу инвагинатты табуға септігін тигізеді. Сасақты тік ішектен алғанда көп жағдайда қан араласқан шырыш бөлінеді.

Инвагинацияныертедиагностикалаударентгенологиялықзерттеумаңызды. Тікішекерентгенологиялықбақылаумен Ричардсон баллоны арқылыинвагинаттың басы көрінгеншеауанықысыптолтырадыжәнебіртебіртетоқішектетаралуынбақылайды.

Емдеу тактикасы: консервативті және хирургиялық емдеуге болады. Консервативті ем баланың ауруханаға уақытылы түсуіне негізделген (ауру басталғаннан кейін алғашқы 12сағат). Рентгенологиялық зерттеу диагностикасы кезінде мықын ішектің дисталды бөлімінде инвагинатты түзеу мақсатында ауа жіберуді жалғастырады. Зерттеу аяқталғанда, тоқ ішектен газды шығару үшін тік ішекке газ өткізетін түтікшені енгізеді. Инвагинат түзелгеннен кейін әдетте бала тынышталып, ұйықтайды. Инвагинаттың түзелгеніне толықтай көз жеткізу үшін, баланы міндетті түрде динамикалық бақылау және АІЖ барий сульфатымен зерттеу үшін госпитализациялайды. Әдетте, жіңішке ішектік инвагинация болмаған жағдайда, контрастты зат 3-4 сағаттан кейін тоқ ішектің бастапқы бөлімдерінде байқалады. Біраз уақыт өткен соң барий сульфаты нәжіспен шығады. Инвагинацияның консервативті түзету тәсілі орташа есеппен 65пайыз жағдайда тиімді.

Ішек инвагинациясы кезіндегі диагностикалық емді шараларға лапароскопияның енгізілуі консервативті ем қабылдаған науқастардың сауығу пайызын жоғарылатады. Лапароскопия мақсаты – инвагинаттың түзелуіне визуальді бақылау жасау және ішектің өміршеңділігін бағалау. Лапароскопияға көрсеткіштер: - аурудың алғашқы уақытында консервативті емнің тиімсіз болуы; - науқас кеш қаралған кезде консервативті ем жүргізу әрекеті нәтижесіз болуы; - 1 жастан асқан балаларда инвагинацияның себебін анықтау.

Операциялық ем лапаротомиямен қол дезинвагинациясынан тұрады. Операцияны енгізілген ішекті созу арқылы емес, қолмен немесе екі саусақпен басып инвагинатты сығып шығару әдісі арқылы жасалынады. Егер дезинвагинацияны жасау мүмкін болмаса, немесе ішекте некроз аймағы байқалса, онда анастомоз салу арқылы сау тін аймағында резекция жүргізеді.

2. 14 күндік балада соңғы 2 тәулік бойы үлкен дәреті болмауы. Іші кепкен, бала нашар тамақтанады, лоқсиды. Ата-анасы тазалау клизмасын жасай алмаған, себебі анальді тесігін таппаған. Қызды қарау кезінде сыртқы жыныс органдары дұрыс қалыптасқан. Бұт аралығы нәжіспен былғанған.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Болжам диагнозы: Анус атрезиясы вестибулді жыланкөзі

Тексеру жоспары: Бұл ақау түрінде тік ішек шат аралыққа ашылып, қынаптың сыртқы тесігіне жақын жерде орналасады. Диагноз қоюда саусақпен тік ішекті қарау (тік ішек тарылуы), ректоромоноскопия және ирригография зор көмек көрсетеді. Сәбидің алғашқы даму айларында диагноз қою қиын, өйткені сұйық нәжіс ішектің тарлыған жерінен кедергісіз өтеді. Сәби 4-5 айға толып, қосымша тамақ бере бастағанда нәжістің шығуы қиындап, екіншіден болатын мегаколонға әкеп соғады. Рентгенологиялық және УДЗ әдістерін егер мекони және ауа вестибулярлы фистула арқылы шығып тұрса не тазырту клизмасынан соң қөте аз мөлшерде шығатын болса тағайындалады. Ең ақпаратты әдіс суға еритін контрастты затпен фистулография жасау. Рентгенологиялық зерттеу. Көлемі 40мл, конситенциясы 30-35 арнайы суға еритін контрастты заттар көмегімен жасайды. Толық зерттеу алу үшін зерттеуді тік және бүйір проекцияларда жүргізеді.

Емдеу тактикаңыз: Артқы тесіктің және тік ішектің атрезиясында тек операциялық емдеу қолданылады. Операцияны туғаннан кейін алғашқы сағаттарда немесе кейінірек жасауға болады. Перзентхана педиатры тік ішек атрезиясымен туған нәрестені тезірек хирургиялық бөлімге жіберу керек. Негізгі тактикалық іс – операцияны жасау мерзімін анықтау.

Жаңа туған нәрестелерге (алғашқы сағаттарда) операция жедел түрде тек тік ішек және анальдық атрезияның жай түрлеріне жасалады. Сонымен қатар, зәр жолдарындық жыланкөз және шапты тар тесікті жыланкөздерге жедел операция жасаған дұрыс.

Қыз балаларда, яғни жыланкөз жыныс мүшелеріне ашылу кезінде операциялық емді 3-4 жасқа келгенде жасаған дұрыс. Өйткені, нәрестелер операциялық жарақатты көтере алмайды. Екіншіден, өте күрделі тіндер қарым – қатынасы техникалық қиындықтар туғызады.

Егер нәрестенің жалпы жағдайы өте ауыр болса, басқа ауыр кемшіліктермен қатарласа келсе, науқас хирургиялық бөлімге кешігіп түссе, хирург-дәрігер проктологиялық операциялар жасай алмаған жақдайларда, алдымен колостома салынады, содан кейін баланың жағдайы жақсарып, қолайлы уақыт келгенде, радикалдық операциялар жасалып, үшінші сатыда колостома жабылады.

Тік ішек атрезияның ректовестибулярлық жыланкөзімен туған балаларда, егер жыланкөз тар болса жедел түрде соломи әдісімен проктопластика жасалынады, ал жыланкөз диаметрі кең болса, 1 жастан кейін жоспарлы түрде операция жасалынады.

3. 7 жасар балада күшті ұстамалы іш ауырсынуы, өт араласқан қайталамалы құсу болған. Үлкен дәреті 2 тәуліктен бері жоқ. Анамнезінде 3 жасында «аппендэктомия» жасалған.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеружоспарыңыз?

3. Емдеутактикаңызқандай?

Болжам диагноз: Жабыспа ішек өтімсіздігі

Тексеру жоспары:

1. Іш пальпациясы: ауырсыну, перитонит белгілері анықталады.

2. Аускультация: ішектің перистальтикасының шуылы естіледі.

3. Құрсақ қуысы шолу рентгенограммасы: шамалы керілген ішек ілмектерінде горизонтальді сұйықтық деңгей және газды көпіршіктер анықталады.

4. Лапароскопиялық әдіс: жабыспа ішек түйілуін жоғары дәрежелі дәлділік және максимальді қысқа уақытта диагностикалауда және жоққа шығаруда қолданылады.

Емдеу тактикасы: жедел және жеделдеу түрінде емді келесі консервативті шаралар кешенінен бастаған жөн:

· Босатылған асқазан (зондтың көмегімен) және оның кезеңді 2-3 сағат сайын жуылуымен;

· Ганглионарлық блокада;

· Ішектің көктмары ішілік стимуляциясы: - 10пайыз натрий хлориді ерітіндісі 2мл 1жыл жасына; -0,05пайыз неостигмин метилсульфат ерітіндісі 0,1мл 1жыл жасына;

· Стимуляциядан кейінгі 30-40 мин сифондық клизма.

Аурудың өте ауыр түрінде жедел түрде науқастарды қысқа уақытты операция алдылық дайындықтан кейін шұғыл түрде операция жасайды. Тоальді жабысу процесінің жедел кезеңінде толық висцеролиз және интестинопликацияны медициналық клей арқылы тігіс жасалады (Нобль операциясы). Балаларға интестинопликация кезінде тігіс салынбайды, себебі оларда ішек қабырғалары жұқа болады, тесілуі де мүмкін. Жартылай интестинопликацияны жасау тиімсіз, өйткені рецидивтің қайталануы мүмкін.

Эндоскопиялық видеожүйені қолдана отырып, лапароскопиялық операция жасау жедел жабысқақ ішек түйілуімен ауыратын науқастарда 90пайыз жағдайда ішек обструкциясын емдеуге және лапаротомияға сүйенбеуге мүмкіндік береді. Осы әдістің емдеу мүмкіндігінің жоғары сапалы екендігін дәлелдейді.

4. 9 жасар бала тұрақты дене қызуының 38,0 - 39,0 ºС көтерілуіне, оң санының төменгі 1/3 ауырсынуына, екі күннен бері ақсаңдауына шағымданып келді. Қарағанда бала аяғына тұра алмайды. Жұмсақ тіндері ісінкі. Сан сүйегі перуссиясында ауырсынулы.

1. Сіздіңболжамдиагнозыңыз?

2. Тексеружоспарыңыз?

3. Емдеутактикаңызқандай?

Болжам диогноз:Остеомиелит, токсико-септикалық түрі.

Тексеру жоспары: Науқастың аяқ –қолдарын қараған кезде қабыну процесінің алғашқы белгілері анықталады: зақымдалу аймағында ісіну, тіндердің жалпы инфильтрациялануы, терінің көктамырлық суретінің күшеюі. Остеомиелиттің негізгі тұрақты жергілікті белгісі - зақымдалған жерді пальпациялағанда, әсіресе перкуссиялағанда сол жердің кенеттен ауырсынудың пайда болуы.

Тері жамылғысының гиперемиясы зақымдалған аймағында флюктуация - өткізіп алынған остеомиелиттің көрсететін кеш беліглері болып табылады.

Гематогенді остеомиелиттің ерте диагностикасында сүйек ішілік қысымды анықтау көмектеседі. Сүйек ішілік гипертензияны анықтау сүйек қабығында немесе сүйек ішілік каналда ірің болмаса да, осы диагнозды нақтылауға мүмкіндік береді.

Қабыну процесінің орны мен таралуын ертерек диагностикалауда сүйектерді радионуклеидті сканерлеу әдісіміен алынған ақпараттарды компьютердің өңдеу әдісі қолданылады. Осы мақсатта сүйек тініне троптыққа ие, қысқа уақыт өмір сүретін радионуклеидтерді пайдаланады.

Қанды тексеру кезінде лейкоцитарлы формуланың солға ығысуы, лейкоцитоз, нейтрофильдің токсикалық түйіршіктері анықталады. ЭТЖ ның айқын жоғарылауы тән.

Қан сарысуында диспротенинемия, глобулиндік фракция бөліктерінің және гипоальбуминемияның туындауына байланысты белок спектріндегі өзгерістер анықталады. Аурудың ұзақ созылған түрінде анемия дамиды.

Остеомиелиттің рентгенологиялық белгілері әдетте аурудың басталуынының 14-21күндері ғана анықталады. Әдетте сүйектің ыдырауы мен бұлыңғырлануы анықталады. Қабыну аймағына сәйкес бөліктердегі остеопорозды көруге мүмкіндік туады. Сүйек трабекулаларының сіңірілуіне және резорбцияның күшеюу әсерінен бөренеаралық кеңістіктің жабысуына байланысты сүйектің кемік заты ірі дақты суретпен көірнеді. Анағұрлым нақты белігісі - сызықтың периостит. Периосталды реакция әдете кең таралады, жіңішке жолақ түрінде анықталады, кейде кортикалыд қабатпен қатар жүретін вуаль тәрізді көлеңке байқалады.

Емдеу тактикасы: Остеомиелиттің емінде бірнеше кезеңдерді ажыратады:

- жедел ағымында

- жеделдеу ағымында

- созылмалы ағымында

Баланы стационардан шығарған соң диспансерлік есепке қояды және жарты жыл бойы 2 айда 1 реттен кем емес рентгенологиялық бақылаумен қорытынды қарап тексеруді өткізіп тұрады. Жеделдеу ағымында келесі іс-шараларды жасау қажет:

· Қайталамалы иммуностимулирлеуші ем;

· УЖЖ – терапия (15 сеансқа дейін);

· Десенсибилизациялаушы терапия (14 күн);

· Антибиотикті терапия (14 күн);

· Анаболикалық гормондар (21 күн);

· Ақуызды емдеу;

· Енжар және белсенді қимылдар жасау жолымен абайлап буындарды шынықтыру.

Егер жеделдеу ағымы созылмалы ағымға өтпесе, емдік нәтижені тұрақтандыру үшін көрсетілген емдеу курстарын жалпы 1 жыл бойы жүргізеді.

Созылмалы остеомиелиттің емі сүйек трепанациясы, секвестрді алып тастау (секвестрэктомия), және іріңді грануляцияны тазалау. Тері мен ошақ үсті фасцияға үлкен тілік жүргізіп, жарықты ойып кеседі. Бұлшықетті әдетте, тұйықталған жолмен ажыратады. Сүйек үстін кесіп, сүйектен распатор арқылы ажыратады. Секвестралды қуысты ашып, сүйек қабырғасынан долот арқылы немесе ультра дыбысты пышақ арқылы алады. Қалған қуысты йодпен және спиртпен өңдеп, антибиотикпен сеуіп жараны қабат бойынша тігеді.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Болжам диагноз: Остеомиелит, токсико-септикалық түрі

Тексеру жоспары: Жедел гематогендік остеомиелиттің клиникасында қан талдамасында: гиперлейкоцитоз, нейтрофильді формуланың солға жылжуы, токсикалық дәнді цитоплазма. Эритроциттердің тұну жылдамдығының айқын жоғарылауы аурудың бірінші аптасының соңында байқалады.

Жедел гематогендік остеомиелиттің рентгенологиялық белгілері өте типті. Бірақ та осы белгілер аурудың басталуынан кейінгі үшінші аптада ғана көрінеді, ал екі апта рентгеннегативтік фазада болады. Осыны білмеу салдарынан жедел гематогендік остеомиелиттің диагнозы аурудың ерте уақыттарында қойылмайды.

Алғашқы рентгенолгиялық белгілер аурудың 14 күні ғана пайда болады- ұсақ ұялы остеопороз және перистальды реакция: рентгенограммада сүйек тысының қабаттарының алынуы көрінеді.

Егер дер кезінде хирургиялық ем қолданылса қабыну үрдісі сүйекте ерте тоқтап, рентгенологиялық белгілер минимальды болады.

Көрсетілген белгілер неге кеш көрінеді? Бұл ұсақ ұялы остеопороз сүйек құрылымының іріңді үрдіспен бұзылғанын көрсетеді. Қабыну үрдісі бұл жерде емес, сүйек миында пайда болатындықтан мұндай өзгерістер көрінуі үшін уақыт керек. Стафилококтар сүйек құрылымын өзінің ферментімен бұзып және рентгенограммада олардың орнында құрылымдық ақаулар пайда болу үшін 2-3 апта керек.

Сүйек үсті қабатының бұзылуы ауру басталғаннан кейін 2-3 күн болады. Сүйек үсті қабаты сыдырылып түскеннен кейін де ол өз жұмысын жалғастырады. 2 аптада ол жеткілікті жиналып, рентгенограммада периостальды реакция ретінде көрінеді.

Жедел гематогендік остеомиелиттің рентгенологиялық суретінің алдағы динамикасына мән беру керек. Бала жазылысымен сүйек балкалары бұзылған жерде остеобласттар жас сүйек тінін өндіре бастайды. Бастапқы кезде ол ірі талшықты сүйек - әктастық массалар талшықтар бойымен белгілі тәртіпсіз орналасады. Бұл тін рентген сәулелерін жақсы өткізеді. Остеопороз бөліктерінің орнында тығыз остео-склероз бөліктері реттеледі сүйек бұл жерде құрылымсыз, бормен боялған сияқты.

Склероз орындарында остеокластар «жұмыс істейді» - олар ірі талшықты сүйекті бұзады. Ол остеобластар оның орнында сүйек пластинкаларын құрады. Баяулап сүйек қалыпты түрін қабылдайды. Бұл үшін көп уақыт қажет – 2 жылға дейін.

Дәрігерлер остеосклероз ауруының басталғанынан 6 айдан кейін рентгенограмма арқылы негіздемей, созылмалы остеомиелитті диагностикалайды және соған байланысты шаралар қолданады. Созылмалы остеомиелит белгілері мүлдем басқа, ал мұнда созылмалы остеомиелит жоқ. Сүйекте қалдық құбылыс ретінде жедел остеомиелит құбылыстары бар және сүйек тінінің қалыпты құрылымы ем талғап өспей жүреді.

Аурудың ерте стадияларында диагнозды рентгенологиялық нақтылай алатын, әдістер бар. Бұл әдістер сипатталған және жарнамаланған.

Осындай әдістердің бірі сүйекті контрастты тексеру – остеомедулография болып табылады. Сүйекке пункция жасап суда еріген контрастты зат енгізіледі. Сүйекке дәрілік заттарды енгізудің маңызы зор. Бұл әдісте дәрілік зат әсер ету жылдамдылығы бойынша қантамырішілікке аналогты – кейде қан құяды. Контраст 15-20 минут енгізілгеннен кейін рентгенография жүргізіледі. Сау сүйекте 2-3 минуттан кейін контрст табылмайды, остеомиелитте 20 минуттан кейін де анықталады.

Аурудың басынан бастап өте ерте мерзімдерде екі науқасқа остеомедулография жүргізілген. Олардың диагноздары нақтыланған және мерзімінде сәйкесті ем тағайындалған. Екі науқаста да ауру ауыр өткен. Аурудың қиындығын қан қысымының жоғарылығы көрсетеді. Сонымен, енгілген контрастты ерітінді концентрациясы 60-70% болды. Диффузия және осмос заңы бойынша қан арнасынан сүйекке қосымша сұйық ағымы пайда болады.

Ядролы-магнитті-резонансты томографияны қолданудың бірінші тәжірибесі остеомиелиттің диагностикасында перспективтілігін көрсетті: 4-6 күнде өзгерістер көрінбеген рентгенограммада 14-15-ші күндері көрінді.

Сонымен, жедел гематогендік остеомиелиттің ерте диагностикасы нақтылы клиникалық мәліметтерге негізделеді.

Инструментальді әдістер ішінде сүйектің пункциясы кезінде сүйекішілік қысымның неғұрлым айқындалуы және пунктаттан жағындыны зерттеуде макроскопиялық ірік, ол микороскопта гранулоциттер, остеомиелитті нақтылайды.

Емдеу тактика: Жедел гематогендік остеомиелитте хирургиялық ем қажет. Мұндағы мақсат сүйекішілік қысымды төмендету.Ол үшін сүйектен сыртқа қабыну экссудатына жол салу болып табылады.

Операция жалпы наркозбен жүргізіледі. Теріні және теріасты май қабатын сүйектің зақымдалған метафизі аймағында тілінеді. Бұлшық еттері кесілмейді, бөлінеді. Содан кейін сүйектысы кесіледі, егер кесілмесе – оны скальпельмен кеседі. Егер операция уақытында жасалса, сүйек тысының астынан серозды-геморрагиялық экссудат алынады, егер уақытында болмаса ірің алынады. Бұнда хирург сүйекті жалаңаш сияқты сезінеді, оның бетімен инструмент немесе скальпельмен тайқып кесуге болады. Бұл «жалаңаш» сүйек сезімі – жедел гематогендік остеомиелитке тән тағы бір тұжырым болады. Сүйек тысын кескеннен кейін диаметрі 0,5 см тесумен сүйек трепанациясы жүргізіледі. Немесе кіші диаметрлі инстументтермен бірнеше тесіктер жасалады. Сүйектен ағыммен геморрагиялық экссудат немесе ірің ағады. Оны себуге алады және антибиотиктерге қоздырғыштық сезімталдығы анықталады. Метафиздің қарама-қарсы жағынан тері арқылы сүйекке операциядан кейінгі кезде антибиотиктер енгізу үшін жуан ине қойылады. Жара дренаждалады, кептіретін антисептиктермен таңулар қойылады. Аяқ немесе қолға терең гипстік лонгет қойылады. Операциядан кейін науқаста ауырсынулар бірден басылады.

Егер науқас стационарға асқынған жағдайда түссе және іріңді үрдіс метафиздан диафизға тараса, онда фрездік тесіктер диафиз аймағында жасалады. Аса радикальды оперативті көмектер жедел остеомиелитте көрсетілмеген. Ол үрдіс ағымын ауырлатады, созады және нәтижені ауырлатады.

5. 1 айлық бала солғындық, әлсіздік, бозғылттық, үш күннен бері үлкен дәреті болмауы байқалады. Анамнезінде өзіндік дәреті туылғаннан бері жоқ, тек клизма арқылы. Ата-анасы соңғы уақытта нәжіс пен газдың шығаруын қиындағанын жеткізді. Бала жағдайы нашарлаған, тамақтан бас тартады, іші ұлғайған.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Болжам диагнозы: Гиршпрунг ауруы, субкомпенсаторлы түрі

Тексеру жоспары: Гиршпрунг ауруына дигноз қою анемнезді, клиникалық және рентгенологиялық зерттеулерді жүргізуге негізделеді.

Клиникалық белгілерінің ішінде негізгі 3 белгі бар ( іщтің қатуы, метеоризм, қарынның қампиюы), сонымен қатар, тік ішекті саусақпен қарау бос ампула анықталады.

Ренгендік тексеруді, әрқашан, құрсақ қуысын және көкірек қуысын жалпы шолу рентгенографиясына түсіруден бастау қажет. Рентгенограммада көкеттің жоғары тұруы, өкпе көлемінің кішіреюі, қабырғанын горизонталды орналасуы, тоқ ішектің кеңеюі және оған газдың жиналуы, су деңгейлері анықталады. Керекті мәліметтерді контрастты тоқ ішек рентгенографиясынан толық алуға болады(иррография).

Тоқ ішекті нәжістен тазарту үшін күніне 2-3 рет 1% тұз қышқылы ерітіндісімен сифонды клизма жасайды. Егер, тоқ ішек ішінде нәжіс тасы болса, тік ішекке вазелин майын жіберіп тасты ерігеннен кейін алып шығады. Ішек толық тазарғаннан кейін барып барий сульфаты ерітіндісін жіберіп, иррогография жасалады.

Иррограммада Гиршпрунг ауруына тән келесі белгілер көрінеді: тоқ ішектің дистальдық бөлігінде оның тарылуы (стенозы), ішектің стенозы жерінен жоғарғы бөлігінің кеңеюі (гипертрофиясы)

Тоқ ішектің дистальдық бөлігінің функциясын тексеру үшін қосымша тексерулер жүргізіледі:

А) электромиография

Б) ток ішек қабырғасының биопсиясы

В) Ректальдық монометрия

Г) ацетилхолинэстеразаның мөлшерін анқтау

Гиршпрунг ауруының ректосигмоидалдық түрінде диагноз қою үшін ректоскопия және ректороманоскопия, фиброноколоноскопия тексерулерін қолданады:

Емдеу. Гиршпрунг ауруын тек хирургиялық жолмен ғана емдейді. Операция жасау қажеттілігі туралы мәселе тек біржақты шешіледі. Тек қана операция татикасы және басқа да техникалық сұрақтарға әр түрлі көзқарас болуы мүмкін. Емдеу 3 нұсқада болуы мүмкін:

1) жедел және радикалдық

2) уақытша колостома салу және радикалдық операцияны кейінге шегеру

3) іш қатуға радикалдық операция мүмкін болғанға дейін консервативтік ем жүргізу

Емдеу жолдары. Гиршпрунг ауруының радикалдық емі-хирургиялық операция жасау. Жоспарлы операциялық ем балаларға 1-1,5 жас кезінде жасалуға тиіс. 1 жасқа дейін радикалдық операция жасауға болмайды, өйткені жас сәбилер күрделі операцияны көтере алмайды. Сонымен қатар, олардың операциядан кейінгі күтімі өте қиын. Ал операцияны кейінге қалдырса, ағзадағы өзгерістер ауыр асқынуларға әкелуі мүмкін (дисбактериоз, бауыр дистрофиясы, зат алмасуының бұзылуы т,б.) Ал колостоманы сирек жағдайда ғана қолдануға болады: сифондық клизма кезінде ішекті тесіп алу байқалса, жас нәрестелерде Гиршпрунг ауруының жедел түрінде, баланың жалпы жағдайының аурулығында, хирург дәрігердің машықтығы (практикасы ) төмен болғанда, сәбиде бірнеше туа біткен ауыр кемістіктер болғанда.

Балаларда Гиршпрунг ауруын емдеуге арналған көп таралған радикальды операциялар мыналар:

А) Свенсон - Хиат-Исаков операциясы (1948): іш қуысы – шап арқылы ішектің аганглионарлы аймағына резекция жасау;

Б) Дюамель – Баиров операциясы (1956) – ішектің аганглионарлы аймағына резекция жасап, тоқ ішекті ретро-ректальды трансанальды түсіру.

В) Соаве – Ленюшкин операциясы (1963) – интраректальдық құрсақ қуысы - шап арқылы тоқ ішек резекциясы және одан кейін тік ішекпен түсірген тоқ ішек арасына жіпсіз анастомоз салу.

6. Бала қалыпты өткен айы күні жетіп туылды. Салмағы 3000 г. Іші жұмсақ, бір шама кепкен. Қарағанда, бұтаралықта анальдік тесік жоқтығы анықталады. Ортаңғы сызық бойынша терілік валик отырғыш бұдыры жақындаған. Жасы бір күндік, қан анализі: Нb- 220 г/л, Нt- 65%.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Болжам диагноз: Анус атрезиясы

7. Нәрестеде туылғаннан көп мөлшерлі көпіршікті сілекейдің бөлінуі анықталған. Туылғаннан соң 12 сағаттан кейін қарағанда баланың жағдайы ауыр. Өкпесінің екі жағында да көптеген ылғалды сырылдар естіледі, тыныс жиілігі минутына 80-ге дейін. Жүрек тондары тұйықталған, сол жақ бұғана ортасы сызығында максимальды қатты естіледі. Жүректің жиырылу жиілігі минутына 152 рет. Іші аздап кебіңкі, жұмсақ. Меконийі шықты.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеутактикаңызқандай?

Болжам диагноз: Өңеш атрезиясы

Тексеру жоспары:

1. Диагнозды нақтылау үшін басы дөңестеліп келген жұқа уретральды катетермен өңештің катетеризациясы жасалады. Катетерді мұрын арқылы енгізеді. 6-8см тереңдікке өткен соң, катетер өңештің бітеу бөлігіне тіреледі немесе баланың аузынан шығады. Катетер арқылы шырышты сорады. Өңештің бітеу бөлігіне енгізілген ауа, мұрын-жұтқыншақтан шумен шығады.

2. Өңешті зондтау.

3. Кеуде қуысы мен іш қуысы мүшелерінің жалпы рентгенограммасы: катетерді өңешке енгізгеннен кейін жасалады. Атрезия кезінде ретнгеноконтрастты катетер өңештің бітеу бөлігінде анық көрінеді.

Емдеу тактикасы: Өңеш атрезиясы бар нәрестенің өмірін ерте операциялық араласу ғана сақтап қалады. Перзентхананың өзінде операцияға дейінгі дайындықты бастау керек, оның құрамына 15-20 минут сайын ауыз және мұрын-жұтқыншақ құрамын аспирациялау, оксигенотерапия, ауыз арқылы тамақтануды болдырмау жатады. Баланы кувезге жатқызып, үнемі оттегі беріп, мұрын-жұтқыншақ құрамын аспирациялап, денесін жылытады. Инфузиялы, антибактериалды, симптоматикалық терапия тағайындалады.

Операциялық әдісті таңдау атрезия түріне және науқастың жалпы жағдайына байланысты. Өңеш атрезиясының жиі кездесетін трахея-өңештік жыланкөзі бар операциялық қаупі аз балаларда торакоскопия және трахея-өңештік жыланкөзді бөлуден бастау керек. Егер өңеш соңдары (ұшы) арасындағы диастаз 1,5-2см көп болмаса, тікелей анастомоз жасайды. Өңеш соңдары арасындағы диастаз үлкен болса, мойындық эзофагостома және Кадер бойынша гастростома жасалады. Операциядан кейінгі кезеңде басталған қарқынды терапияны жалғастырады.

8. Перзентханада ортопед жаңа туған нәрестеде «таю» және аяқтың алшақтанбау симптомдарын анықтады. Ауырсыну және қабыну белгілері анықталмайды.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Сіздің болжам диагноз:Тума сан шығуы

Тексеру жоспар:

Емдеу тактика: Ең жоғарғы нәтиже емнің функциялық әдісі, оның негізгі принципі бел сүйегінің басының ұршықтық қуысқа бел сүйегін бүгу-жазу арқылы ақырын түсіру, осы қалыпта буынның қимылын сақтау арқылы жамбас-бел буынының анатомиялық қалыпқа келгенше сақтайды. Туа пайда болған бел сүйегінің шығуының емі. Гипстік байламның алдында дайындық ретінде 2-4 аптада кергіш шина орнықтыру арқылы функционалды керу әдісін қолданады. Жоғарыда аталған құралдарды қолданса да болады. Бел сүйегі басының орнына түсуі 3-4аптада аяқталады, қорытынды ретінде бел сүйегі 90 градусқа дейін керіп рентгенографияда жүргізіледі. Бұл әдіс болмаса саты бойынша жеңілдетілген не кокситтік байлам қолданады.

Жеңілдетілген гипстік байлам қою әдісі: баланың аяқтары жамбас-бел және тізе буынында 90 гр бүгілген, белдің жоғарғы үштен бір бөлігінен балтырдың төменгі үштен бір бөлігіне мақталық жаймалар және гипстік байламдар қояды. Баланың аяғы еш тосқауылсыз керіледі, гипстік байламға кергіш таяқшасын бекітеді. 7 күннен кейін кергіш таяқшасының ұзындығын жоғарылатып ауыстырады. 3-4 кезеңнен кейін бел сүйегінің басы ұршықтық қуысқа түседі. 5-6 аптадан кейін байламды алады, бірақ 2-3 айдай бала кергіш шинасында не Виленский шинасында болу керек. Массаж бен емдік гимнастика жүргізіледі. 1-2 жастағы балалардағы туа біткен бел сүйегінің шығуының керу шиналары арқылы орнына түсуі сирек болады. Ортопедтер Лоренц, Зацепин, Шанц, Шнейдеров манипуляциялық әдістерін наркозбен жүргізуді қолдайды. Орнықтырғаннан кейін Лоренц I яғни аяқты жамбас-бел және тізе буынында 90 гр керу, белді фронталды жазықтыққа дейін созып, айналдырып, гипстік байлам қою; емдеу процесінде Лоренц II қалпын – аяқтарды жабық бұрышқа дейін керу арқылы жүргізеді; Лоренц III қалпы – аяқтар толық керілген. Бекіту уақыты 8-12 ай. Гипстік байламы 4-6аптадан кейін ауыстырады, ол баланың өсуімен және гигиеналық тазалықпен байланысты. Иммобилизацияның орташа ұзақтығы 6-8ай. Белдің жоғарғы шығысында бел сүйегі басының ұршықтық қуысқа сатылы түсуі over head әдісімен жүргізіледі. 2 жастан жоғары балалардағы бел сүйегінің шығуын емдеу үшін хтрургиялық ем қолданады. Операциялық емдеу әдістерін 3-ке бөледі: буынішілік, буыннан тыс және аралас.

9. 14 күндік нәресте басын сол жаққа қисайтып және оңға қарай бұрылған күйде ұстайды. Пальпацияда сол жақ кеуде-бұғана-емізікше бұлшық еті бойымен «ұршық» тәрізді түзілім анықталды.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Болжам диагнозы: Туа пайда болған жақты қисық мойын

Тексеру жоспары: Нәрестелерде алғашқы 8-12 күнде туа пайда болған қисық мойын көрінісі аз балаларда ғана көірнеді.Әсіресе, құйымшақпен келген балаларда ақырын ұстаған дұрыс. Аурудың алғашқы симптомы 2-3 аптаның аяғына қарай көрініс береді,қабырғалардың түрі тығыздануы, ортаңғы және төменгі төс -бұғана-емізік тәрізді бұлшықеттерге интранаталды зақымдануыну және қан құйылуы, ісіуі. Бұл тығыздану тығыз консистенция көрінісінсіз жүреді, бұлшықеттің тығыздануы, контуры анық.Бұлшықеттің тығызданған аймағында эластикалық қасиеті төмендейді. Төс-бұғана-емізік тәрізді бұлшықеттің зақымдалған аймаққа қарай басының бұрауы қалыптасады және бір уақытта қарама-қарсы жаққа қарай бұрылыс жасайды, мәжбүрлі дұрыс емес дене қалпы бастың немесе мойынның немесе қисық мойын. Бастың дұрыс бұралмауы бұғана аяқшаларының зақымдануын көрсетеді.

Емдеу тактика: Консервативті емдеудің алғашқы симптомдары көрініс бергенннен бастау керек. Ата-анасына баланың төсек орында жатуын алмастыру, сау жақ мойын жаққа қарай жиі бұру, нәтижесінде бала қадағалау үшін басын еркінен тыс зақымдалған төс-бұғана-емізік тәрізді бұлшықетті созады. Физиотерапия курсын міндетті түрде қабылдау керек.

Электрофорез калий йодиді 15, гиалуронидаза 15, массаж 15, 2-3 ай аралықпен; баланы емдеуді 1-2 жасқа келгенге дейін жалғастыру керек.

1-1,5 жас аралығындағы балаларға консервативті емнен нәтиже бермегенде хирургиялық емдеуді қолданады. Көптеген операциялық әдістер бар, бұл кезде төс-бұғана-емізікше тәрізді бұлшықетті босату не пластикалық жолмен алып тастау не кесу. Таңдау жасар кезде төс-бұғана-емізікше тәрізді бұлшықеттіңөзгерістеріне баййланысты, деформацияға, бала жасына қарайды. Операция мына тәсіл бойынша жасалады – Микулич бойынша миотомия. Операциядан кейін мойынға байлам салады (мақтамен гипстелген не қатты мойындық ортез түрі «Фладельфия») 4 аптадан кейін не бірнеше ай емдік жаттығулар, массаж, физиотерапиялық емдік шаралар жүргізеді. Консервативті және операциялық емделудің жақсы нәтижесінде диспансерлік бақылауда болған жөн, оның ішінде пубертатты кезеңде. Туа біткен бұлшықеттік қисық мойынды емдемеген жағдайда, мынадай ауыр деформация қалыптасады: бастың иық үстіне қатты бұрылуы, бетке тиюі, айқын асимметриялы бет, мойын-кеуде омыртқа бөлігінің сколиозы.

10. 7 күндік нәрестеде оң аяқ басының патологиялық орналасуын таптыңыз: супинация, табандық бүгілу анықталды.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Сіздің болжам диагноз: Маймақтық

Тексеру жоспары:

Емдеу тактика: Егер уақытында деформацияны емдемесе ол өрши береді және баланың жүрісі дұрыс болмайды. Балалар ортопедиясында туа пайда болған қисық аяқтылық емі ең ауыр мәселе болып табылады. Ем неғұрлым ерте басталу керек, бірақ кең тараған табанды жұмсақ дәкемен редрессация әдісі толықтай табанның әкелінуін және супинациясын жоймайды және орта және өте ауырлықтағы қисық аяқтылықты емдемейді. Кейіннен ұзақ мерзімге гипсті таңу әдісі қолданылды, бірақ ұзақ мерзімді этапты гипстік таңу салу ЕДШ, массаж, физоиоем жасауға мүмкіндік бермейді.+ Туа пайда болған қисық аяқтылықты емдеудің ерте функциональді әдісі белгілі бір бұлшықеттерге және гипсты таңуға әсер ету арқылы жүзеге асады және бұл кезде этапты табанды бекітуші поливиктан туторлар қолданылады, ол физиоем, ванналар, массаж, ЕДШ қолдануға мүмкіндік береді. Циркулярлы гипсты таңу санның ортаңғы үштен бірінен бастап күш салмай тізе буынында бүгілген және табанды коррекцияланған қалпында салынады. Табанның сыртқы бетіне сынатәрізді төсем салады, оны гипс кепкеннен соң алып тастайды. Үй жағдайында табанды коррекция жағына қарай белсенді қозғалыстар жасап, оны ұстап тұру үшін табанның ішкі бетіне төсемелер салады. Барлық коррекцияны күштеп салмау керек. Тізе буыны бүгілген қалпында гипсті таңу салынған науқастар жүрмеу керек. Ересек балалар деформацияны толық коррекциялағаннан кейін аяққа жазылған қалпында гипстік таңу салуға болады және ол толықтай кепкеннен соң (2-3 күн) күш түсіруге болады. Дұрыс қалыпта бекітілген табанға ерте күш түсіру функциональді емнің бір бөлігі болып табылады және ол аяқтың тіректік функциясын қалпына келтіреді. Бұл әдіс үлкен жастағы балаларда (2-3 жас), консервативті емнен кейін рецидивтерді және әр түрлі этиологиядағы паралитикалық қисық аяқтылықты емдеуде тиімді. Туа пайда болған қисық аяқтылықтың барлық элементтерін жойып, жүйелі түрде профилактикалық шаралар (ЕДШ, түнде салынатын бекітуші таңулар) жүргізгеннің өзінде балаларда деформацияның рецидиві болуы мүмкін. Туа пайда болған қисық аяқтылық тірек-қимыл аппаратының жиі рецидив беретін аномалиясы болып табылады. Қисық аяқтылықтың ары қарай жүргізілетін емі коррекцияланған аяқтың бұлшықеттерін шынықтыруға және деформацияның алдын алуға бағытталу керек. Балаларға оперативті ем әдісі және оның көлемі табанның қалдық деформациясының көлеміне байланысты. Операцияның негізгі мақсаты этапты гипс арқылы тартылмаған табанның ригидті тіндерін кесу. Табанның эквинусы (бүгілу) және өкше аймағындағы варусты жағдайды коррекциялау қиыншылық тудырады. Бұндай жағдайда оперативті ем ахилл сіңірін тері астынан созумен шектеледі. Егер ахилл сіңірін тері асты арқылы созу мүмкін болмағанда операцияны табанның артқы медиальды релизмен толықтырады, яғни байлам, сіңір, капсуланы(тендолигаментокапсулотомия) кесу, бұл тіндердің қарсыласуын жояды және ешбір артық күштемесіз табанның редрессациясын жасауға мүмкіндік береді. Ересек жастағы балаларда деформацияның ауыр түрінде кең ауқымды операция қолданылады. Тендолигаментокапсулотомияны 3 табан сүйегі негізі проекциясында алдыңғы үлкен жілік бұлшықетінің сіңірін табанның сыртқы бетіне транспозициялаумен толықтырады. Табан деформациясын жою- туа пайда болған қисық аяқтылықтың комплексті емнің бір бөлігі ғана. Операциядан кейін бұлшықет қызметін қалпына келтіру емдеу курсының негізгі болып табылады. Реабилитацияның негізгі әдісі- ЕДШ болып табылады және біржақты қисық аяқтылық болса және бір жақ аяқ сау жақпен салыстырғанда қысқарса ортопедиялық аяқ киім кию керек. Туа пайда болған қисық аяқтылықтың оперативті коррекция тактикасын таңдағанда жұмсақ тіндерге операция негізгі болып табылады. Балалар организмінің компенсаторлық мүмкіншіліктері жақсы дамыған, сондықтан табанға сүйектіпластикалық операциялар кеш мерзімде жүргізілу керек, яғни ересектік кезеңде.

11. 11 жасар бала сол жақ ұманың үлкеюіне және ауырсынуына шағымданады. Қарау кезінде және пальпацияда сол жақ ұма қан тамырлары «жүзім өрімі» тәрізді, тік тұрғанда толып ұлғаяды. Аталық бездері ұмада орналасқан.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Болжам диагноз: Варикоцеле.

Тексеру жоспары:

Емдеу тактикасы: Ілкі варикоцеледе атабез көктамырының іш қуысының артқы кеңістігінде байлау операциясын жүргізеді. Бұл операциялық араласуды лапароскопиялық түрде жасауға болады. Варикоцелені аталық без көк тамырын эндоваскулярлы склеротерапияны қолданып жоюға болады (флебографиядан кейін ). Осы айтылған кез келген операциялық араласулардың мақсаты – бүйректен ата безіне инвертацияланатын қан ағуды доғару болып табылады.

12. Бір айлық баланың ұмасында жұмыртқаның жоқ екендігі байқалады, пальпацияда шап каналының жолында да байқалмайды. Сыртқы жыныс мүшелері еркек типті дамыған. Ұма гипоплазияланған.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Сіздің болжам диагнозы: Крипторхизм

Тексеру жоспары:

Емдеу тактика: Түспей қалған атабезін 1-1,5 жаста ұмаға түсіреді. Аталық безінің эктопиясында ем тек қана операциялық – ата безін қоршап, тіндерден ажыратып, ұмаға түсіріп tunica dortos-қа фиксациялайды (Шюллер операциясы) Крипторхизмде гормоналды терапия мен хирургиялық емді қоса жүргізуге болады. Екі жақты крипторхизмде емді эндокринологпен бірге тағайындайды. Гормоналды терапияны хорионды гонодотропинді жасына сай (инъекция 1 рет 4 күнде, курсы 10 инъекция). Терапияның тиімділігі болмаған жағдайда 1 ай көлемінде хирургиялық ем жүргізеді. Бір жақты крипторхизмде ем эндокринологпен тағайындалады, ол кезде хирургиялық емді гормоналды емнен кейін де жүргізуге болады. Крипторхизмнің шапты түрінде орхиепксияны Петривальский әдісімен өткізеді. Абдоминалды түрде лапароскопия жүргізіледі, онда гонадалардың орналасуы мен жағдайын бағалауға болады. Өте айқын гипоплазияда архиэктомия жасайды. Егер атабез шап өзегіне жақын болса, мобилизация жасап, ұмаға түсіреді. Аналық безі жоғары орналасса, екі кезеңді операция жүргізіледі. Аталық безі эктопиясының болжамы жақсы. Крипторхизмде атабезінің даму дәрежесіне байланысты.

13. Нәрестені екінші тәулікте қарағанда баланың жағдайы ауыр, солғын, тері жабындылары бозарған. Жүрек тондары тұйықталған, ритімді, жиілігі минутына 130 ретке дейін. Іші түсіңкі, жұмсақ, ауырсынусыз. Құрсақ қуысының рентгенограмасында – жоғары бөлігінде 2 сұйықтық деңгейі, төменгі бөлігінде сұйықтық деңгейлер көрінбейді.

1. Сіздіңболжамдиагнозыңыз?

2. Тексеружоспарыңыз?

3. Емдеутактикаңызқандай?

Болжам диагноз: 12 елі ішектің туа біткен өткізбеушілігі

Тексеру жоспары:

Емдеу тактикасы: Су-электролиттік алмасуының коррекциялағаннан кейін, шұғыл көрсеткіштері бойынша хирургиялық араласуды қажет етеді. Қазіргі кезде ромб тәрізді дуодено-дуоденоанастомоз аурудың себебіне және обструкция деңгейіне тәуелсіз физиологиялық операция болып табылады. Бұл операция түрін эндохирургиялық техникамен орындайды. Операциядан кейінгі бастапқы кезеңінде баланстанған парэнтералды тамақтандырылады. Ішектің қалпына келуі кезінде ұсақ тағамдарды береді.

14. 3 жасар қыз бала ішінің оң жағының ауыруына жиі шағымданады. Зәр анализінде лейкоцитурия 10-30 дейін анықталған. УДЗ тексеру нәтижесінде оң жақ тостағанша – астауша жүйесі кеңейгені, бүйрек паренхимасы жұқарғаны анықталды, несепағар байқалмайды.

1. Сіздіңболжамдиагнозыңыз?

2. Тексеружоспарыңыз?

3. Емдеутактикаңызқандай?

Болжам диагноз: Гидронефроз

Тексеру жоспары:

Емдеу тактикасы: Гидронефроз емі – тек операциялы. Операциялы араласулар көлемі бүйрек қызмет етуінің сақталған дәрежесіне байланысты болады. Егер бүйрек қызметі аз ғана төмендесе, онда реконструктивті-пластикалық операция жасалады – түбекше-несепағар сегментін өзгерген жерін резекциялап, пиелоуретеростомия жасайды (Андерсон-кучер операциясы). Бұл операцияны эндоскопиялық 2 жолмен жасауға болады: лапароскопиялық және ретроперитонеалды.

Егер бүйрек қызметі айқын төмендеуі болса, нефростомия көмегімен несептің алдын ала деривациясына жүгінеді. Әрі қарай бүйрек қызметінің жақсаруы болса, оны радионуклеоидты зерттеу арқылы анықтап алып, реконструктивті операция жасалуы мүмкін.

Егер бүйрек қызметінің өзгерістері қайтымсыз болса, онда нефрэктомия жасауға ойлануға болады, оны лапароскопия көмегімен жүзеге асырады.

15. 3 айлық қыз баланың кіндік сақинасында жұмсақ консистенциялы, мөлшері 1,5х1,5 см, іш қуысына оңай енетін, ауырсынусыз түзіліс байқалады.

1. Сіздіңболжамдиагнозыңыз?

2. Тексеружоспарыңыз?

3. Емдеутактикаңызқандай?

Болжам диагноз: Кіндік жарығы.

Тексеру жоспары:

Емдеу тактикасы: Балалардың 60пайыз өсу процесінде өздігінен жазылу болады, ол 2-3 жаста болады. Алдыңғы құрсақ қабырғасы бұлшықеттерінің қатаюына және кеңейген кіндік сақинасының жабылуына, баланың 1 айлығынан ата-анасымен жасалатын күнделікті массаж бен гимнастика көмектеседі. Тамақтандыруға дейін 15-20 минут бұрын баланы ішіне жатқызу, соның құрамында құрсақ персі де, жалпы тонус пен бұлшықеттердің дамуына әкеледі. 1 жастан кейін ЕФК құрамына кіретін жаттығулардың кешенін жалғастырады, ол да құрсақ пресінің қатаюына бағытталған. Жүзу жаттығуларының септігі көп.

Операциялық араласу – жарықты алып тастау және кіндік сақинасының пластикасы 5 жастан кейін рұқсат етіледі. Егер кіндік сақинасы тығыз фиброзды шегіне ие болып жабылмаса, консервативті емге қарамастан, операциялық емді ерте кезеңде жасауға болады. Қарсы көрсеткіштер болмаса, операциялық араласуды амбулаторлы, арнайы стационарда жасауға болады.

Дата добавления: 2018-06-01; просмотров: 1074; Мы поможем в написании вашей работы!

Поделиться с друзьями:

⇐ Предыдущая 12

Мы поможем в написании ваших работ!