Особые случаи употребления причастий прошедшего времени
| Причастие прошедшего времени | На какой вопрос отвечает? | В русском языке означает |
| 1. В имен. падеже + саен + кебек + шикелле + төсле + -ча/-чә + өчен +хәлдә + хәлдә дә | нишләгән саен? нишләгән кебек? нишләгән шикелле? нишләгән төсле? нишләгәнчә? нишләгән өчен? нишләгән хәлдә? нишләгән хәлдә дә? | 1. Каждыйраз, как... 2. Чем больше, тем... Как... 1. За то, что... 2. Из-за того, что... В случае, если... В случае, даже если.. |
| + булып | нишләгән булып? | Как будто (бы)... |
| + булып чыкты | нишләгән булып чыкты? | Оказалосъ, что... |
| + аффиксы принадлежности в притяжательном падеже | Нишләгәннең? | Указывает лицо выполняющее действие |
| 2. В направительном падеже | Нишләгәнгә? | Чему? |
| +караганда | Нишләгәнгә караганда? | 1.Судя по... 2.Смотря по... |
| +күрә | Нишләгәнгә күрә? | 1.Потому что... 2.Из-за того, что... |
| +кадәр | Нишләгәнгә кадәр? | До того, как... |
| +чаклы | Нишләгәнгә чаклы? | До тех пор, пока... |
| +хәтле | Нишләгәнгә хәтле? | |
| 3. В винительном падеже | Нишләгәнемне? (нишләгәнеңне?,...) | Указывает на процесс или объект действия |
| 4. В исходном падеже | Нишләгәннән? | От того, что... |
| +бирле | Нишләгәннән бирле? | С тех пор, как... |
| +соң | Нишләгәннән соң | После того, как.. |
| 5. В мест.-вр.падеже | Нишләгәндә? | |
| +чакта | Нишләгән чакта? | |
| +заманда | Нишләгәндә заманда? | В то время, когда... |
| +вакытта | Нишләгән вакытта? | В ту пору, когда... |
| +чорда | Нишләгән чорда? |
|
|
|
КИЛӘЧӘК ЗАМАН СЫЙФАТ ФИГЫЛЬ
(ПРИЧАСТИЕ БУДУЩЕГО ВРЕМЕНИ)
Причастие будущего времени имеет 3 формы. Первая форма образуется от основы глагола при помощи аффиксов:
-ачак/-эчәк, если основа оканчивается на согласный;
-ячак/-ячәк, если основа оканчивается на гласный.
Например: Яз + ачак (тот, который напишет), эшлә + ячәк (тот, который будет работатъ).
Причастие данной формы как имя употребляется в значении определения и соответствует русской кон-струкции который (куда, где) + глагол будущего времени. Например: Мин барачак шәһәр (город, куда я поеду), син торачак йорт (дом, где ты будешъ житъ).
97. Сыйфат фигыльләр ясагыз. Сүзтезмәләр языгыз, а) Үрнәк: Кил — киләчәк, киләчәк көннәр.
Чакыр, тырыш, очраш, күр, үс, сип, эч, төш, сөрт, туктат, бир.
б) Үрнәк: Аша — ашаячак, кич белән ашаячак аш.
|
|
|
Ки, тыңла, үтүклә, ти, сөйлә, уйна, йокла, эзлә, бәйлә, тукта.
98. Тәрҗемә итегез.
Мәйданга җыелачак халык. Сулаячак һава. Без тукталачак шәһәр. Син эшләячәк урын. Барачак юл. Туачак бала. Сөйләячәк сүз. Без җыячак җиләк. Суган утыртачак кешеләр. Сиңа ошаячак кыз. Иртәгәгә мин өйрәнәчәк кагыйдә. Туристлар яшәячәк йорт. Тотачак акча. Газетага биреләчәк белдерү. Концерт куелачак бина.
99. Сүзтезмәләр языгыз. Тәрҗемә итегез. Үрнәк: Утыртачак бәрәңге.
Югалачак, күрсәтәчәк, казыячак, күчәчәк, өйрәтәчәк, ашаячак, ыргытачак, яшерәчәк, атлаячак, өзеләчәк.
100. Тәрҗемә итегез. Җөмләләр уйлагыз.
1) Тема, которую нам предстоит выучить. 2) Город, куда я поеду. 3) Деревня, где я буду жить. 4) Деньги, которые мы получим. 5) Друг, с которым я познакомлюсь.
101. Җөмләләрне тәрҗемә итегез.
1) Укучылар укытучы аңлатачак авыр теманы игътибар белән тыңларга әзерләнделәр. 2) Без чыгарачак газетаның әле исеме дә юк. 3) Җыелышта ата-аналар күгәрәчәк проблемалар белән сез дә танышмы? 4) Укучылар концерт куелачак сәхнәне матур итеп бизәделәр.
|
|
|
102. Калын хәрефләр белән бирелгән сүзләрне чагыштырыгыз, мәгънәләрен аңлатыгыз.
1) Алсулар яшәячәк йорт тугыз катлы һәм бик матур икән.— Алсулар тугыз катлы бик матур йортта яшәячәк икән. 2) Бу шагыйрьнең әле язачак иң яхшы әсәре алдадыр дип өметләнәбез. — Бу өметле яшь шагыйрь әле бик матур шигырьләр язачак.
103. Нокталар урынына тиешле сүзтезмәләрне куеп языгыз.
1) Пассажирлар, перронга чыгып, ... көтә башладылар. 2) Киләсе атнада ... һәр класстан берничәшәр генә ата-ана чакырылды. 3)... төзүчеләр бик тырышып әзерләнделәр. 4)... темасы да, исеме дә билгеле иде инде. 5) Егет, күңеленә ошаган кыз белән ... турында уйлап, татлы йокыга китте.
(Язылачак әсәр, киләчәк поезд, уздырылачак җыелыш, булачак очрашу, булачак бәйрәм.)
104. Тәрҗемә итегез.
1) Ты хорошо знаешь школу, в которой будет учиться наш сын? 2) Мне жалко время, которое ты потеряешь. 3) Кто автор пьесы, которую мы будем ставить для родителей? 4) Портниха описала Лейсан модель платья, которое она сошьет ей на Новый год. 5) Ученый, который придет на встречу, очень из-вестный историк.
|
|
|
Вторая форма причастия будущего времени образуется от спрягаемой основы глагола (3 л. ед. ч.) при помощи аффиксов -сы/-се. Причастие данной формы является определением следующего за ним существительного и соответствует придаточному определительному предло-жению с союзным словом который + глагол изъяви-тельного наклонения будущего времени. Например: Син әйтәсе сүзләр. (Слова, которые ты скажешь.)
105. Сүзтезмәләрне тәрҗемә итегез. Татарча сүзтезмәләр белән җөмләләр уйлап языгыз.
Мин аласы китап. Имтихан бирәсе көн. Чишәсе мәсьәлә. Даими эшлисе эш. Юлга чыгасы атна. Ерактан киләсе кунаклар. Син чыгасы ишек. Укырга китәсе көз. Үткәрәсе туган көн. Күчереп язасы хат. Төзеләсе өй. Җәен салынасы юл. Зәңгәргә буяласы койма. Ачыласы яңа кибет.
106. Җөмләләрне тәрҗемә итегез.
1) Димәк, аның әле бу дөньяда эчәсе суы да, ашыйсы ризыгы да бетмәгән иде. 2) Минем хыялым — башта институтка керү, аннан соң күз күрер әле. 3) Без күчәсе яңа йортның ишегалдында гына балалар бакчасы һәм мәктәп бар икән.4) Кызы кайтасы юлдан ана күзен дә алмый көтә. 5) Айрат республика буенча үткәреләсе олимпиадага бик җаваплы әзерләнде.
107. Исегездә калдырыгыз.
Дата добавления: 2018-04-05; просмотров: 320; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!