Микрооргназимдер физиологиясы
Зат алмасу -бұл жерде орг-ң зат және энергияның алмасуы,биохимия-қ үрдістерінің бірлестігі яғни ассимиляция заттар-ң ағзаға жиналып түсіп сіңіруі және дисимиляция үрдістерінің жиынтығы.Бұл үрдістер жасушаның сыртында экзофермент-ң әсерінен жүреді.Жай қосылыстардан жасуша денесі құралады.Бұны анаболиз құрылымының алмасуы д.а Метаболизм үрдісуінің журуі үшін энергия қажет.Бұл энергия жасушада органикалық заттар тотыққанда түзіледі.Ағзаға түскен заттар түрлі өзгеріске ұшырайды.оны катаболизм энергетикалық алмасу д.а Органикалық заттардың тотығуы тікелей тыныс алуға әсер етеді.Анаболизм мен катаболизм және клеткадағы қоектену тыныс алу олар бір кезде жүруі мүмкін.
Микробтық клетканың химиялық құрамы өсімдіктер мен жануарларға ұқсас. Оның 70-85 байланысқан судан, 15-25 бос судан құралады. Көміртегі мөлшері 45-55, оттегі 30, сутегі 6-8, фосфор, калий, магний, феррум 3-11. Су-аса қажетті зат. Түрлі химиялық, биологиялық процестер суда жүреді. Жалпы клеткаға түсетін заттар мен зат алмасу әсерінен сыртқа шығаратын қалдықтар су көмегімен жүреді. Судың бір бөлігі бос күйде, ал қалған бөлігі байланысқан күйде кездеседі. Байланысқан су цитоплазмада берік қосылыс түрінде кездеседі. Ал бос су органикалық және минералды қосылыстарды ерітеді. Көміртегі, азот, оттек, сутегі құрғақ заттардың 90-97 алады. Құрғақ заттың басым көпшілігін белок құрайды, оның мөлшері тұрақты болмайды. Микробт/ң жасына, қоректік орта/ң құрамына байл/ты. М/ы:ашытқы 40-60%, саң/да 15-40% б/ы.Клеткада жай белоктар ол-протеиндер, күрделі-нуклепротеидтер, б/ы. Көмірсулар мөлшері 12-28%, көпшілігі жай қантқа айналатын полисахаридтен турады. Соның ішіндегликоген, декстрин, глюкоза, глюкоурон қышқылы кездеседі. Майлар құрғақ заттың 10% алады. Көбінесе клетка қабығасының құрамында б/ы: клетканың қор заты ретінде сақталады,ыдырағада энергия көп бөлінеді.
|
|
|
Микроог/ң қоректенуі. Микроог/р басқа тірі организм/р сияқты қоректі қажет етеді. Айырмашылығы аузы болмайды. Қоректік затты бүкіл денесімен сіңіреді. Сондықтан микороорг/ң зат алмасу процесі өте интенсивті жүреді. Қоректену просецінің шапшаңдығы түрлі жағдайларға бай/ты, әсіресе заттар концентрациясына. Басқа фактор/н клетка құрамына қабығының өткізгіштігіне бай/ты. Қоректік затты қабылдау осмос құбылысына бай/ты. Заттар ерітіндісі клетка қабығының өткізгіштігі белгілі мөлшерде қысым туғызады. Оны осмос қысымы д.а. Егер еріген зат/ң концентрациясы артық болса қысым да арта түседі. Клеткада жүретін биохимиялық процесінің нәт/де жиналған заттар осмос қысым/ң әсерінен сыртына да бөлініп шығады. Ортада су көп болғанда цитоплазма ісініп клетка қабықшасына кіреді. Мұны тургор процесі д.а Бұл жағдайда клеткал/ң тіршілігі жойылады. Көп тағамдық затт/ы сақтау үшін тұрмыста қант пен ас тұзының пайдалануы осы жағдайға негізделген, әдетте микроб клеткасы үшін О, С, N, Н, минерал заттар қажет. Н, О негізгі көзі-су. Ал сутегінің сіңіру тәсіліне қарай микроорг/р 2 топқа бөлінеді: 1) автотрофтар көміртегін ауадағы СО2 газынан сіңіріп өздеріне керекті органикалық заттарды түзу үшін энергияны минерал заттар тотыққанда(хемосинтез) немесе күн сәулес/ң(фотосинтез) көмегімен алады. Бұларға көк жасыл балдырлар, күкірт, бактериялар т.б жатады. Өйткені олардың фотосинтезге қабілеті бар. Құрамында ерекше хлорофилге жақын пигменттер бар.
|
|
|
|
|
|
2) Гетеротрофтар н/е хемеорганотрофтар д. те а. көміртегін дайын органикалық заттардан сіңіреді (аминоқышқылдардан, витаминнен, басқа күрделі органикалық заттардан. Гетеротрофтар өзара 2 топқа бөлінеді:
1) мететрофтар н/е сапрофиттер
2)паратрофтер н/е паразиттер
Метотрофтар өсімдіктердің қалдықтарынан және жануарлардың өліктерінен қоректенеді бұларға супстраттағы топырақ судағы түрлі органикалық заттарды ыдыраттатын және тағамды бүлдіретін микроорганизм. Кейде метатрофтарды табиғи санитарлар деп атайды. Өйткені қалдықты ыдыратып тазалайды.
Паратрофтар тек тірі организмдердің белогында көбиеді бұларға адам жануар ауру қоздырғыш микроб басқа зат азот микроорганизмдер тіршілігі үшін аса маңызды қорек ол негізінен тірі протоплазманың қорегі. Азотты сіңіру қабілеті 2 ге бөледі.
1)Аминоавтотрофтар белокты азоты минералды және органикалық қосылыс түзеді.
|
|
|
2)Аминогетеротрофтар олар қосылыста минералды тұздар кездесетін көміртегі мен азоттан амин қышқылдар түзеді. Бірақ олардың қалыпты тіршілігі үшін таза амин қышқыл керек. Басқа заттардан көбінесе бактериялар амин қышқылдар витамин және басқада өсуге қажетті қосымша затты қажет етеді. Бұл заттарды микроорганизмдер өздері синтездей алмайды бірақ қалыпты тіршілік үшін қажет етеді. Сондықтан бұл зат өсу факторы деп аталады әсіресе қажет ететін зат витаминдер. Витаминдер олар клеткада катализатор қызмет атқарады.
Микроорганизмдердің тыныс алуы. Микроорганизмдер басқа организмдер сияқты энергияны керек етеді. Микробтар энергияны органикалық немесе минералды затты химиялық жолмен ыдыратуда алады. Тірі клеткада тотығу процесі жүргенінен оны тыныс алу деп атайды. Микроорганизмдердің тыныс алуы мен қоректену арасында тығыз байланысы бар. Бұл процесс бір кезде жүруі мүмкін.
Тыныс алу түріне қарай микроб 2 ге бөлінеді.
1 Аэробтар оттегін қажет етеді облигатты аэробтар тек оттегі бар жерде тіршілік етеді. Мысалы: туберкулез, микроаэрофилдер оттегінің төменгі концентрациясында тіршілік етеді. Оларға актиномициттер жатады.
2Анаэроб оттегін қажет етпейді. Факультатифті анаэробтар оттегі бар немесе жоқ жерде тіршілік етеді. Облигатты тек оттегі жоқ жерде тіршілік етеді. Мол күиіндегі оттегі олар үшін у болып келеді. Анаэробта табиғатта кең таралған топырақтың терең қабатыңда тіршілік етеді. Клеткада қоректену кезінде эндометриялық реакция басым өйткені энергия босап сыртқа шығады. 1861 жылы Луй Пастер өсімдіктің өзіндік ерекшелігі бар анаэробты микроб тапты олар оттегі жоқ жерде органикалық қосылыстарды ыдырыту жолымен энергияны қамтамасыз ету. Бұл ашу процесс деп атайды.
Тыныс алу және ашу процестеріндегі құрастырылған энергия АТФ түрінде жинақталады яғни АТФ химиялық энергияны әмбебап тасымалдаушысы немесе энергетикалық валютасы немесе қоры деп есептеледі. Клетка барлық қажетті энергияны осы АТФ тен алады. Энергетикалық жағынан тыныс алу процссі ашу процесіне қарағанда тиімді өйткені 1 моль глюкоза аэробты 0,09*10Дж энергия береді. 1 Моль глюкоза аэробты /(бөлу) тыныс алу 1,6*10Дж энергия бөледі.
Дата добавления: 2016-01-05; просмотров: 29; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!