Literatura polska w latach 1960-1970.
Nadzieje związane z Poznańskim Czerwcem zostały szybko rozwiane. Już pod koniec lat pięćdziesiątych cenzura zaczęła ponownie coraz głębiej ingerować w literaturę, a wielu pisarzy objęto zakazem druku. Polityka wydawnicza reżimu komunistycznego polegała na lansowaniu masowo wydawanej propagandowej literatury kombatancko-wojennej takich twórców jak Janusz Przymanowski czy Zbigniew Safjan, oraz mało pokupnych, na ogół przeciętnych debiutów kosztem nakładów najbardziej poczytnych autorów współczesnych i klasyki. Cenzura praktycznie zniszczyła literaturę zagłębiającą się w realia PRL. W 1964 r. czołowi intelektualiści polscy złożyli na ręce premiera Józefa Cyrankiewicza słynny List 34, w którym protestowali przeciwko polityce władz wobec kultury.
Literatura polska, mimo tych trudności rozwijała się jednak stosunkowo dobrze. W poezji na plan pierwszy wysunął się Zbigniew Herbert, autor Studium przedmiotu i Napisu, Tadeusz Różewicz, autor Twarzy, Stanisław Grochowiak, autor Nie było lata oraz Wisława Szymborska, która wydała Sól i Sto pociech. Warci wymienia są też poeci eksperymentujący formalnie tacy jak Miron Białoszewski, Tadeusz Kubiak, Urszula Kozioł, Jerzy Harasymowicz , czy zmarła w 1967 roku w wieku 32 lat Halina Poświatowska. Z poetów starszych Mieczysław Jastrun wydał Wolność wyboru. Nowe wiersze wydawali też Aleksander Rymkiewicz, ks. Jan Twardowski, Marek Skwarnicki i inni. Około roku 1968 do głosu dochodzi nowe pokolenie twórców zwani „Nową Falą” (m.in. Adam Zagajewski, Stanisław Barańczak, Ewa Lipska, Ryszard Krynicki).
W prozie, spośród pisarzy o ustalonej renomie popularnością cieszyła się Maria Dąbrowska, która wydała najpierw w odcinkach, a potem w wydaniu książkowym Przygody człowieka myślącego. Jerzy Andrzejewski wydał m.in. Bramy raju, rozgłos zapewniły mu perypetie z cenzurą przy okazji bezskutecznych prób wydania Miazgi oraz opublikowanie w Paryżu Apelacji. Nowe książki publikowali też: Tadeusz Breza (Spiżowa brama i Urząd), Jerzy Szaniawski, a także powracający z emigracji twórcy w rodzaju Marii Kuncewiczowej, Michała Choromańskiego oraz bardzo popularnego w kraju Melchiora Wańkowicza. W młodszym pokoleniu literatów rozgłos zdobył Tadeusz Konwicki (Sennik współczesny). Serię powieści o życiu w PRL zaczął wydawać w paryskiej Bibliotece „Kultury” Stefan Kisielewski pod pseudonimem „Tomasz Staliński”. Wysoką markę posiadały dzieła: Hanny Malewskiej, Antoniego Gołubiewa, Pawła Jasienicy. Osobną pozycję w literaturze zyskali też: Andrzej Braun, Kazimierz Brandys, Marian Brandys, Kornel Filipowicz, Andrzej Kijowski, Andrzej Kuśniewicz, Stanisław Lem (Solaris, Summa technologiae, Cyberiada, Głos Pana), Tadeusz Nowak, Marek Nowakowski, Julian Stryjkowski oraz niezwykle popularny twórca groteskowych opowiadań Sławomir Mrożek. Mistrzostwo w prozie osiągnął również Zbigniew Herbert swoim słynnym esejem Barbarzyńca w ogrodzie. Spośród pisarzy związanych z reżimem popularnością cieszyła się twórczość Wojciecha Żukrowskiego. Szeroko lansowani przez władzę byli także Władysław Machejek i Stanisław Ryszard Dobrowolski.
|
|
|
W dramacie przeważały utwory o silnym ładunku poetyckim i symbolicznym , odwołujące się do groteskowych parabol, dzięki czemu twórcy przenosili głębsze treści przez sita cenzury. Najważniejszymi dziełami były Kartoteka Różewicza oraz Tango Mrożka.
Na emigracji w tym okresie tworzyli poeci, z których na czoło wysuwali się Czesław Miłosz (zbiory Król Popiel, Miasto bez imienia) oraz Kazimierz Wierzyński (zbiory Kufer na plecach i Czarny polonez). Swoje tomy wydawali też: Aleksander Wat (tomik Ciemne świecidło), Wacław Iwaniuk (Ciemny czas), Czesław Bednarczyk, Jan Rostworowski (Dom złoty) i wielu innych. Prozę tworzyli: Witold Gombrowicz, autor Pornografii, Gustaw Herling-Grudziński, autor Dziennika pisanego nocą, jak również Józef Mackiewicz (Lewa wolna), Marek Hłasko, Leopold Tyrmand, Józef Wittlin i wielu innych.
Дата добавления: 2022-01-22; просмотров: 27; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!