Гай Юлий Цезарь «Записки о Галльской войне»



G aius Iulius Caesar. Commentarii de bello Gallico .

Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appelantur. Hi omnes lingua, institutis, legibus inter se differunt. Gallos ab Aquitanis Garumna flumen, a Belgis Matrona et Sequana dividit. Horum omnium fortissimi sunt Belgae, propterea quod a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt minimeque ad eos mercatores saepe commeant atque ea, quae ad effeminandos animos pertinent, important proximique sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt.

 

Тема 9.

Третье склонение прилагательных. Причастие настоящего времени изъявительного наклонения действительного залога.

Declinatio tertia adiectivorum.

Participium praesentis activi (P.P.A.).

Образец склонения прилагательных второй группы

Casus    singularis                                                        pluralis

              m                 f                    n                     m                         f                            n

Nom.    Acer            acris             acre                acr-es                  acr-es                   acr-ia

Gen.      Acr-is         acr-is           acr-is             acr-ium              acr-ium               acr-ium

Dat.      Acr-i           acr-i             acr-i               acr-ibus              acr-ibus               acr-ibus

Acc.      Acr-em       acr-em         acre                acr-es                  acr-es                   acr-ia

Abl.       Acr-i           acr-i             acr-i               acr-ibus              acr-ibus               acr-ibus

Casus    singularis                                                        pluralis

              m                f                    n                     m                         f                            n

Nom.    Celer           celeris          celere             celer-es               celer-es                celer-ia

Gen.      Celer-is      celer-is         celer-is           celer-ium            celer-ium             celer-ium

Dat.      Celer-i        celer-i          celer-i            celer-ibus           celer-ibus            celer-ibus

Acc.      Celer-em    celer-em      celere             celer-es               celer-es                celer-ia

Abl.       Celer-i        celer-i          celer-i            celer-ibus           celer-ibus            celer-ibus

Casus         singularis                                                          pluralis

M                 f                      n                     m                       f                            n

Nom.         Fortis          fortis              forte               fort-es               fort-es                  fort-ia

Gen.           Fort-is         fort-is            fort-is            fort-ium           fort-ium              fort-ium

Dat.           Fort-i          fort-i              fort-i              fort-ibus           fort-ibus              fort-ibus

Acc.           Fort-em      fort-em          forte               fort-es               fort-es                  fort-ia

Abl.            Fort-i          fort-i              fort-i              fort-ibus           fort-ibus              fort-ibus

Singularis                                                             pluralis

M                    f                      n                     m                         f                             n

Nom. Felix               felix               felix               felic-es                felic-es                  felic-ia

Gen.  Felic-is           felic-is           felic-is           felic-ium            felic-ium              felic-ium

Dat.   Felic-i            felic-i             felic-i             felic-ibus            felic-ibus              felic-ibus

Acc.   Felic-em        felic-em         mordax         felic-es                felic-es                  felic-ia

Abl.   Felic-i            felic-i             felic-i             felic-ibus            felic-ibus              felic-ibus

Образец склонения причастия настоящего времени действительного залога

Singularis

M, f,           n                                         m, f            n

Nom.          muta-ns                                                      leg-ens

Gen.           muta-nt-is                                                   leg-ent-is

Dat.            muta-nt-i                                                    leg-ent-i

Acc.            muta-nt-em muta-ns                              leg-ent-em leg-ens

Abl.            muta-nt-i (e)                                               leg-ent-i (e)

Voc.           mutans                                            leg-ens

Pluralis

Nom.          muta-nt-es  muta-nt-ia                           leg-ent-es    leg-ent-ia

Gen.           muta-nt-ium                                               leg-ent-ium

Dat.            muta-nt-ibus                                               leg-ent-ibus

Acc.            muta-nt-es muta-nt-ia                           leg-ent-es    leg-ent-ia

Abl.            muta-nt-ibus                                               leg-ent-ibus

Voc.           muta-nt-es muta-nt-ia                           leg-ent-es    leg-ent-ia

Упражнения

I. Образуйте словосочетания «существительное (известное вам) и прилагательное второй группы (предложенные в упражнении)», согласовав прилагательное с существительным в роде. Просклоняйте их:


аcer,acris, acre – острый

brevis, e – короткий

celer,celeris,celere – быстрый

civilis, e – гражданский

difficilis, e – трудный

dulcis,e–сладкий, приятный

efficax,scis– эффективный

equester,tris,tre – конный

facilis, e – легкий

felix, icis – счастливый

gravis, e – трудный

mobilis,e – подвижный

mortalis, e – смертный

par, paris – равный

pedester, tris, tre – пеший

sapiens, ntis – мудрый

simplex, icis – простой

tristis,e – печальный

vetus, eris – древний

vocalis, e – гласный


 


II. Образуйте Р.Р.А. от глаголов. Переведите их на русский язык и просклоняйте:

amo, are любить, tаceo, ere – молчать, scribo, ere – писать, audio, ire – слушать.

III. От каких глаголов через PPA образовались русские существительные:

Студент, агент, доцент, аудиенция, лаборант, интеллигент, оккупант, демонстрант, регент, иницидент, ингредиент, реципиент, докторант, пациент, консультант, аспирант, континент.

IV Переведите тексты на русский язык и определите формы прилагательных второй группы:

A . De Hannibale

Celebris erat Carthago, celebria templa et aedificia urbis, celebre erat nomen Hannibalis, egregii et fortis Carthaginiensium ducis. Hannibal erat dux impavidus atque crudelis. Ut dux celer et fortis erat, ita milites habebat celeres et fortes et impavidos. Victor magnarum copiarum equestrium et pedestrium erat. Nobilis et memorabilis est Romanorum clades Cannensis. Memoria cladis Cannensis Romanis semper acerba et tristis erat.

 


acerbus,a, um горестный

aedificium, и n здание

Cannensis каннский

Carthago карфаген

celeber, bris, e известный

celer, is, e быстрый

clades, is f несчастье

copia, orum n войска

crudelis, e жестокий

dux, cis m вождь

egregius,a,um превосходный

equester, tris m всадник

et и

fortis, e сильный

habere иметь

Н annibal Ганнибал

impavidus,a,um бестрашный

magnus, a, um большой

memorabilis, e памятный

miles, itis m воин

nobilis,e знатный

nomen, inis n имя

pedester, tris пехотинец

Romаnus,a,um римский

semper всегда

templum, i n храм

tristis, e печальный

urbs, rbis f город

victor, oris m победитель


 

C. De arte libraria Romae

Apud veteres Romanos opera scriptorum a servis, ad id destinatis, transcribebantur. Unus ex illis dictabat, reliqui calamis, atramento tinctis, scribebant. Ita uno tempore multa exemplaria librorum parabantur. Alii libri erant in charta scripti, ex papyro parata, alii in membrana, ex corio facta. Singulae paginae, inter se conglutinatae, in umbilicum volvebantur, unde libri appellabantur "volumina"; earum scriniis servabantur. In Foro Romano erant multae tabernae bibliopolarum, ex quibus libri in ultimas terras imperii Romani dimittebantur. Antiqui scriptores amorem patriae Romanorum laudant.

In usu quotidiano erant tabulae ceratae, in quibus litterae stilo exarabantur. Qui scriptum emendare statuerat, in lata stili parte ea, quae scripserat, delebat. Unde illud proverbium : "Saepe stilum verte".

 


amor, oris m любовь

antiquus, a, um древний

appello, avi, atum, are называть

apud у (acc.)

ars, rtis f искусство

bibliopola , ae m книготорговец

charta, ae f бумага

conglutinatus, a, um склеенный

destinatus, a, um назначенный

dicto, avi, atum, are диктовать

dimitto, misi, missum, ere рассылать

factus, a, um сделанный

forum, і n площадь

imperium, ii n империя, власть

laudo, avi, atum, are хвалить

liber, bri m книга

librarius, a, um книжный

membrana, aе f оболочка

multus, a, um многий

opus, eris n произведение

pagina, ae f страничка

papyrus, і m папирус

paratus, a, um приготовленный

patria, ae f родина

reliquus, a, um остальные

scribo, scripsi, scriptum, ere писать

scrinium, ii n шкатулка, ящик

scriptor, oris m писатель

servo, avi, atum, are сберегать

servus, і m раб

singuli, ae ,a по одному

taberna, ae f лавка, корчма

tingo, tinxi, tinctum, ere мокать

transcribo, scripsi, scriptum, ere переписывать

ultimus, a, um отдаленный

umbilicus, і m  центр, середина

unde откуда

unus, a , um один

vetus, eris старый

volumen, inis n книга, том

volvo, volvi, volutum, ere крутить

аtramentum, і n чернило

сalamus, i m перо

сorium, і n шкура


e. De lupo esurienti

Lupus esuriens cibum quaerebat. Tandem audit intra casam rusticam puerum plorantem et matrem clamitantem: "Nisi desines, lupo te dabo!" Itaque lupus praedam exspectans totum diem ibi adstabat. Sed sub vesperum audit matrem dicentem: "Mi fili, bono animo es! Lupus te non habebit: si veniet, necabimus eum." Tum lupus tristis recedens: "Homines, - inquit, - alia dicunt, alia sentiunt".


adstare стоять подле

alius,a,ud другой

animus, i m душа

audire слушать

bonus,a,um хороший

casa, ae f хижина

cibus, i m еда

clamans, ntis кричащий

dare давать

de о

desinere переставать

dicens, ntis оговрящий

dicere говорить

dies, ei m день

esuriens, ntis голодный

et и

eum = is этот

exspectans ожидающий

filius, i m сын

habere иметь

homo, inis m человек

ibi там

inquit говорит

intra внутри

itaque поэтому

lupus, i m волк

mater, tris m мать

necare убивать

nisi если не

plorans, ntis плачущий

praeda, ae f добыча

puer, eri m мальчик

quaerere искать

rusticus,a,um сельский

sed но

sentire чувствовать

si если

sub под

tandem наконец

te тебя

totus,a,um весь

tristis, e печальный

tum тогда

vesper, eri m вечер


 


f. De Bucephalo

Philippus Bucephalum, equum insigni pulchritudine, sed ferocem, emerat. Tam pulchrum equum rex nunquam viderat, sed nullus eques Bucephalum domare potuerat. Itaque equus nunquam currum traxerat, nec cursu certaverat. At Alexander: "Habete fidem virtute meae: Bucephalum mox domabo ".

Tam difficili rei adulescens magnam sollertiam adhibuit. Bucephali enim caput ad solem vertit, quod corporis umbra equum terrebat. Deinde facile in equum, metu levatum, ascendere potuit. Philippus autem:"Regnum meum, inquit, filio meo satis magnum non erit, quoniam omnia Alexandro facilia sunt".


ad к

adhibere прикладывать

adulescens, ntis подросток

ascendere поднимать

аutem напротив

Bucephalus, i m Буцефал

caput, itis n голова

certare сражаться, соревноваться

corpus, oris n тело

currus, us m бег

cursus, us m скачки

deinde затем

difficilis, e трудный

domare укрощать

emere приобретать

eques, itis m всадник

equus, i m конь

facile легко

facilis, e легкий

ferox, ocis дикий

fides, ei f вера

habere иметь

filius, i m сын

inquit говорит

insignis, e выдающийся

itaque итак

levare смягчать

magnus,a,um большой

metus, us m страх

meus,a,um мой

mox вскоре

nullus,a,um ни один

nunquam никогда

omnia все

Philippus, i m Филипп

posse мочь

pulcher, chra, chrum красивый

pulchritudo, inis f красота

quod потому что

quoniam так как

regnum, i n царство

res, ei f вещь

rex, gis m царь

satis достаточно

sol, lis m солнце

sollertia, ae f мастерство

tam так

terrere устрашать

trahere тащить

umbra, ae f тень

vertere вертеть

videre видеть

virtus, utis f доблесть


G. De Scythia

Scythia includitur ab uno latere Ponto, ab altero montibus Ripheis, a tergo Asia ac Phasi flumine. Ea multum in longitudinem et latitudinem patet. Hominibus inter se sunt nulli fines, neque enim agrum exercent, nec domicilium aut tectum aut sedes habent; armenta et pecora per incultas solitudines semper pascunt. Uxores liberosque suos secum in plaustris vehunt, quae pro domibus habent. Justitia gentis moribus regitur, non legibus. Nullum scelus apud eos sic grave est, quam furtum, quippe sine munimento pecora et armenta habent. Aurum et argentum, quae reliqui mortales appetunt, neglegunt. Lacte et melle vivunt. Usus lanae iis ignotus est, pelles ferinas pro vestibus habent. Ea continentia morum quoque іustitiam gignit, quippe ibidem divitiarum cupido est, ubi est usus.

 


ager, gri m поле

alter, era, erum другой

appeto, ivi, itum, ere желать

argentum, i n серебро

armentum, i n большой скот

aurum, i n золото

continentia, ae f сдержанность

cupidus, a, um жадный

divitia, ae f богатство

domicilium, i n дом

domus, us f дом

exerceo, cui, citum, ere тренировать

finis, is f конец

flumen, inis n речка

furtum, i n кража

gens, ntis f племя

gigno, genui, genitum, ere рождать

gravis, e тяжелый

habeo, bui, itum, ere иметь

homo, inis m человек

includo,clusi,clusum,ere окружать

incultus, a um необработанный

inter между (асс.)

iustitia, ae f справедливость

lac, ctis n молоко

latitudo, inis f ширина

latus, eris n бок, сторона

l ex, gis f закон

liberi, orum m дети

longitudo, inis f долгота

mel, llis n мед

mons, ntis m гора

mortalis, e смертный

mos, oris m обычай

multum многоо

munimentum, i n защита

neglego, lexi, lectum, ere пренебрегать

nullus, a, um ни один

pasco, pavi, pastum, ere пасти

pateo, tui, ere быть открытым

pecus, oris n мелкий скот

plaust r um, і n воз

pro для (abl.)

quippe поэтому

quoque также

rego, rexi, rectum, ere править

reliquus, a, um остальной

scelus, eris n преступление

sedes, is f кресло, дом

semper всегда

sic так

sine без (abl.).

solitudo, inis f обычай

tectum, i n кровля

tergum, і n  спина

unus, a, um один

usus, us m использование

uxor, oris f жена

veho, vexi, vectum, ere везти

vivo, vixi, victum, ere жить


Пословицы и поговорки

Ante omnia.                                    Прежде всего .

Bellum omnium contra omnes.       Война всех против всех.

Fac simile!                                      Сделай подобное!

In breve.                                         Вкратце .

Non omnia possumus omnes.        Не все мы все можем.

Omnia mea mecum porto.                        Все своё ношу с собой.

Sapienti sat.                                   Понимающему достаточно.

Utile dulci miscere.                         Соединять приятное с полезным.

Vita brevis, ars longa.                    Жизнь короткая, искусство вечно.

 

Тема 10. Четвертое и пятое склонение существительных.


Дата добавления: 2019-02-12; просмотров: 721; Мы поможем в написании вашей работы!

Поделиться с друзьями:






Мы поможем в написании ваших работ!