Спряжение глаголов в системе перфекта страдательного залога
I | II | IIIa | III б | IV | ||
Ре rfectum indicativi passivi | ||||||
Sing. | 1 | mutatus, a, um sum | tentus, a, um sum | cultus, a, um sum | captus, a, um sum | munitus, a, um sum |
2 | mutatus, a, um es | tentus, a, um es | cultus, a, um es | captus, a, um es | munitus, a, um es | |
3 | mutatus, a, um est | tentus, a, um est | cultus, a, um est | captus, a, um est | munitus, a, um est | |
Pl. | 1 | mutati, ae, a sumus | tenti, ae, a sumus | culti, ae, a sumus | capti, ae, a sumus | muniti, ae, a sumus |
2 | mutati, ae, a estis | tenti, ae, a estis | culti, ae, a estis | capti, ae, a estis | muniti, ae, a estis | |
3 | mutati, ae, a sunt | tenti, ae, a sunt | culti, ae, a sunt | capti, ae, a sunt | muniti, ae, a sunt | |
Plusquamperfectum indicativi passivi | ||||||
Sing. | 1 | mutatus, a, um eram | tentus, a, um eram | cultus, a, um eram | captus, a, um eram | munitus, a, um eram |
2 | mutatus, a, um eras | tentus, a, um eras | cultus, a, um eras | captus, a, um eras | munitus, a, um eras | |
3 | mutatus, a, um erat | tentus, a, um erat | cultus, a, um erat | captus, a, um erаt | munitus, a, um erat | |
Pl. | 1 | mutati, ae, a eramus | tenti, ae, a eramus | culti, ae, a eramus | capti, ae, a eramus | muniti, ae, a eramus |
2 | mutati, ae, a eratis | tenti, ae, a eratis | culti, ae, a eratis | capti, ae, a eratis | muniti, ae, a eratis | |
3 | mutati, ae, a erant | tenti, ae, a erant | culti, ae, a еrant | capti, ae, a erant | muniti, ae, a erant | |
Futurum II (secundum) і ndicativi passivi | ||||||
Sing. | 1 | mutatus, a, um еrо | tentus, a, um еrо | cultus, a, um еrо | captus, a, um еrо | munitus, a, um еrо |
2 | mutatus, a, um eris | tentus, a, um eris | cultus, a, um eris | captus, a, um eris | munitus, a, um eris | |
3 | mutatus, a, um erit | tentus, a, um erit | cultus, a, um erit | captus, a, um erit | munitus, a, um erit | |
Pl. | 1 | mutati, ae, a erimus | tenti, ae, a erimus | culti, ae, a erimus | capti, ae, a erimus | muniti, ae, a erimus |
2 | mutati, ae, a eritis | tenti, ae, a eritis | culti, ae, a eritis | capti, ae, a eritis | muniti, ae, a eritis | |
3 | mutati, ae, a erunt | tenti, ae, a erunt | culti, ae, a erunt | capti, ae, a erunt | muniti, ae, a erunt |
Упражнения
|
|
I .Образуйте РРР от указанных глаголов и проспрягайте глаголы в страдательном залоге всех времен системы перфекта:
certo, certavi, certatum, certare - борот ь ся; соревноваться;
expugno, avi, atum, are – захватывать
occido, occidavi, occisum, occidere - убивать.
pendo, pependi, pensum, pendere - взвешивать.
peto, ivi, itum, ere – просить
postulo, postulavi, postulatum, postulare – требовать;
promitto, misi, missum, ere – обещать
puto, putavi, putatum, putare - думать, считать;
spero, avi, atum, are – надеяться
sumo, sumpsi, sumptum, sumere - брать
terreo, ui, itum, ere - устрашать
vincio, vinxi, vinctum, vincere – связывать.
II . Переведите тексты на русский язык и определите времена употребялемых в текстах глагольных форм:
A. De causa belli Troiani
Erant nuptiae Pelei, regis Thessaliae, et Thetidis deae. Omnes dei invitati erant, praeter Discordiam. Dea Discordiae ira commota est et malum aureum inter epulantes iactavit, in quo inscriptum erat "Pulcherrimae". Diu Iuno, Minerva, Venus de malo certabant. Denique iussu Iovis a Mercurio ad Paridem, regis Priami filium, ductae erant. Iuno Paridi potentiam, Minerva sapientiam, Venus Helenam, pulcherrimam mulierum, promisit. Paris Veneri malum tradidit. Paulo post a Priamo patre in Graeciam missus est. Ibi Helenam, Menelai regis uxorem, rapuit. Hinc bellum Troianum incipitur. Multos annos ad Troiam pugnatum erat. Denique a Graecis dolo capta et deleta est.
Слова до тексту
aureus, a, um золотой
bellum, и n война
capio, cepi, captum, ere брать, хватать, захватывать
causa, ae f причина
certo, avi, atum, are спорить
commotus, a, um возбужденный, раздраженный
|
|
dea, ae f богиня
deleo, delevi, deletum , ereразрушать
denique в конце концов
diu долго
dolus, i m хитрость, ухищрение
dіctus, а, umсказанный
epulans, ntis приглашенный на банкет, который пирует
filius, ii m сын
iacto, avi, atum , areбросать
incipio, cepi, ceptum, ereначинать
inscriptus, a, um написанный
inter между (асс.)
invitatus, a, um приглашенный
ira, ae f гнев
iussu по приказу
malum, и n яблоко
mitto, misi, missum, ere посылать, отправляться
mulier, eris fженщина
multus, a, um многочисленный
omnis, e любой, всякий
pater, tris mотец
paulo post немного (кое-что), более поздний
potentia, ae fсила
praeter кроме (асс.)
promitto, misi, missum, ereобещать
pugno, avi, atum, areбиться; воевать
pulcherrimus, a, um прекраснейший
rapio, pui, ptum, ereпохищать
rex, gis m царь
sapientia, ae fмудрость
trado, didі, ditum, ereрассказывать, передавать
uxor, oris f жена
B. De obsidione Alesiae
Pleraeque Gallorum gentes a Iulio Caesare victae erant. Una gens Arverni diu Romanis resistebat. Regulus eorum Vercingetorix erat, qui multis proeliis defessus intra moenia Alesiae fugatus erat. Dum autem Caesar ad oppidum omnibus cum copiis tendit, moenia a Gallis firmantur. Mox Caesar advenit et oppidum obsidere statuit.
Castra extra moenia a Romanis posita erant et oppidum extero muro cinctum erat, unde Caesar cotidie moenia oppugnabat, sed capere non poterat. Obsidio multos menses producebatur; tandem autem obsessi cibo et aqua carebant. Mox omnes in forum convocati sunt. Tum unus e princibus Gallorum consilium dedit: "Cibum non habemus; si cibus nobis non paratus erit, infantes nostros edere non oportebit".
Vercingetorix Gallique Caesare se dediderunt. Multi eorum extemplo occisi sunt; ceteri cum Vercingetorige in vincula coniecti sunt. Proximo anno Romam adducti sunt; ibi Caesar eos triumpho duxit; deinde miseros capite damnavit.
|
|
Слова до тексту
adductus, a, um тот, которого привели
advenio, veni, ventum, ire прибывать
annus, i m год
aqua,ae f вода
autem а, же , тем не менее
capio, cepi, captum, ere брать, захватывать, обступать
caput, itis n голова
careo , ui, iturum, ereтерять, не иметь; не хватать; содержаться
ceterus,a,um другой
cibus, i m пища
cinctus, a, um окруженный, отороченный
coniicio, ieci, iectum, ere бросать, заковывать (в кандалы)
consilium, i n совет
convoco, avi, atum, are созвать
copiaе, аrum f воинские силы; войско, запасы, благосостояние
cotidie каждого дня, каждый день
cum с, из (abl.)
damno, avi, atum, are признавать виновным, осуждать, осудить, присуждать, присудить
do, dedi, ditum, ere отдавать, сдавать, казаться, пеердавати, предавать
defessus, a, um утомленный, измученный, обессиленный
deinde потом
diu долго
do, dedi, datum, dare давать
duco, duxi, ductum, ere вести
edo, didi, ditum, ere выдавать
extemplo сейчас, сейчас же, сразу
exter, a, um внешний
extra за, вне (асс.)
firmo, avi, atum, are укреплять, укреплять
forum, и m площадь
fugio, fugi, fugitum, ere бежать
gens, ntis f племя
habeo, bui, bitum, ere иметь; владеть
ibi там
infans, ntis m, f ребенок (до 7 лет); грудной ребенок
intra внутри (асс.)
mensis, is m месяц
miser, era,erum бедный, несчастный
moenia , ium n городские стены
mox скоро
multus, a, um многочисленный
|
|
murus, i m стена
obsidio, onis f осада
occido, cidi, cisum, ere убивать
omnis, e весь, любой
oportet следует, надо
oppidum, i n город
oppugno, avi, atum, are нападать, облегать
paro, avi, atum, are готовить
pleraeque большинство
positus, а, um расположенный
possum, tui, posse мочь
princeps, pis m руководитель, председатель, проводник, предводитель
produco, duxi, ductum, ere выводить, приводить, отводить, выдавать, сопровождать
proelium, i n битва
proximus, a, um ближайший
regulus, i m правитель небольшого государства
resisto, stiti, ere противодействовать, оказывать сопротивление
sed но
statuo, tui, tutum , ere постановлять
tandem тогда, в конце концов
tendo, tetendi, tentum, ere тянуть, протягивать(сия), направлять(сия), направлять
triumpus, i m триумф, триумфальная походка, победа, торжественность
unde откуда
unus, a, um один
vinco, vici, victum, ere побеждать
vinculum, i n кандалы, пута
приведенный
C. Quomodo cena praeparatur
Multi amici a Gaio Cornelio ad cenam invitati sunt. Aurelia, nupta eius, in forum cum servis cibaria emptum venit. Iussu Aureliae a Pseudolo servo porcus emptus est. Alii servi ova, lactucam, asparagam, malam pira, olivas, persica, et pullos comparaverunt. Nam Cornelius amicos suos caros ad cenam invitavit, idcirco cena optima parari debebant.
Jam hora cenae appropinquabat. Dum in culina cibus coquebatur, ancillae triclinium parabant. Servi mensam in triclinium portaverunt. Deinde tres lecti circum mensam ab eis positi sunt.
ad к, к
alius,a,ud другой
amicus, i m друг
ancilla, ae f служанка
appropinquare приближаться
asparagus, i m спаржа
carus,a,um дорогой
cena, ae f трапеза
cibariium, i n ячменная мука
cibus, i m еда
comparare сравнивать
coquere варить
culina, ae f жаровня
cum с
debere быть должным
deinde далее
dum пока
emptus,a,um купленный
forum, i n рынок
hora, ae f время
iam уже
idcirco по этой причине
in в, на
invitare приглашать
iussu по приказанию
lactuca, ae f кочанный салат
lectus, i m кровать
malum, i n яблоко
mensa, ae f стол
multus,a,um многий
nam поэтому
nupta, ae f жена
oliva, ae f оливка
optimus,a,um лучший
ovum, i n яйцо
parare готовить
persicum, i n персик
pirus, i f груша
ponere класть
porcus, i m свинина
portare нести
praeparare готовит
pullus, i m цыпленок
quomodo как
servus, im раб
suus свой
tres три
triclinium, i n триклиний
venire приходить
D. Quomodo cena praeparatur
Triclinium Cornelii erat valde pulchrum et ornatum. In muris picturae variae erant. In alia earum canis Cerberus e regno inferorum extrahebatur, in alia Mercurius eo animos mortuorum adducebat, in alia Orpheus eodem descedebat.
Interea convivae adveniebant. Nonnulli libertini, quoque ad cenam invitati, mappas secum portaverunt. Nam reliquus post cenam cibus ab eis asportati poterat. Id licitum est.
Convivae in atrio steterunt, Cornelium expectaverunt. Tandem Cornelio ipso comiter salutati sunt.
ab от
adducere отводить
ad к
advenire приходить
alius, a ,ud другой
animus, i m душа
asportare уносить
atrium, i n атрий, гостиная
canis, is m пес
cena, ae f обед
cibus, i m еда, обед
comiter ласково
convivium, i n гость
descedere опускать
e вот
expectare смотреть, ждать
extrahere вытягивать
id этот
idem тот самый
in в, на
inferi, orum m усопшие
interea между тем
invitare приглашать
ipse сам
libertinus, и m вольноотпущенный
licitus,a,um позволенный
mappa, ae f салфетка
mortuus,a,um мертвый
murus, и m стена
nam поэтому
nonnullus,a,um некоторый
ornatus,a,um украшенный
pictura, ae f картина
portare нести
posse мочь
post после
prаеparare готовить
pulcher, chra, chrum красивый
quomodo как
quoque также
regnum, i n царство
reliquus,a,um оставшийся
salutare приветствовать
secum с собой
stare стоять
tandem наконец
triclinium, i n триклиний
valde очень
varius,a,um разный
e. De erroribus Ulixis
Graeci, postquam urbem Troiam ceperunt, naves solverunt. Sed multi eorum tempestatibus disiecti sunt. Ulixes, rex Graecorum, longis erroribus per maria actus est. Socii Ulixis boves sacras Solis dei interfecerunt et ad cenam paraverunt. Iuppiter omnes naves Ulixis fulmine fregit sociosque necavit. Ulixes, tempestate coactus, ad insulam Ogygiam pervenit, ubi nympha Calypso habitabat et ibi septem annos vixit a nympha deceptus.
Denique Calypso a deis admonita Ulixem in patriam remisit. Sed Neptunus mox navem eius fregit, Ulixes fame et frigore confectus ad Phaeacum insulam actus est. Paulo post ab incolis insulae in patriam missus est.
ad у
admoneo, monui, monitum, ere напоминать, понуждать
ago, egi, actum, ere действовать
annus, i m год
bos, bovis m бык
Calypso, us f Калипсо, дочь Атланта
capio, cepi,captum, ere хватать
cena, ae f еда
cogo, coegi, coactum, ere сгонять, собарить
conficio, feci, fectum, ere делать, изготавливать
de о
decipio, cepi, ceptum, ere обманывать
denique затем
deus, i m бог
disiicio, ieci, iectum, ere разбрасывать
error, oris m странствия
et и
f а mes, is f голод
frango, fregi, fractum, ere ломать
fulmen, inis m молния
Graecus, i m грек
habito, avi, atum, are жить
ibi там
incola, ae m житель
insula, ae f остров
interficio, feci, factum, ere убивать
Iuppiter, Jovis m Юпитер
longus,a,um длинный
mare, is n море
mitto, missi, missum, ere отправлять
mox вскоре
multus,a,um мнигий
naves, is m корабль
neco, avi, atum, are убивать
Neptunus, i m Нептун
nympha, ae f нимфа
Ogygia, ae f Огигия (остров)
omnis, e весь
paro, avi, atum, are готовить
patria, ae f
paulo post немного позже
per по
pervenio, veni, ventum, ire прибыть
Phaeaces, um m феаки, миф. племя мореплавателей
postquam после
remitto, misi, missum, ere отпускать
res, gis m царь
sacrus,a,um святой
sed но
septem семь
socius, i m спутник
Sol, is m Солнце
solvo, solvi, solutum, ere отвязывать
tempestas, atis f буря
Troia, ae f Троя
ubi где
Ulixes, ixis m Улисс, Одиссей
urbs, rbis f город
vivo, vixi, victum, ere жить
Пословицы и поговорки
Alea iacta est. Жребий брошен.
De tripode dictum. Сказанное с треножника, т.е. загадочно, неясно, как прорицание оракула.
Dictum – factum. Сказано - сделано.
Noli equi donati inspicere dentes. Дареному коню в зубы не смотрят.
Omnia sunt subito mutata. Все неожиданно изменолось.
Pia desiderata. Благие намерения.
Post factum. После сделанного.
Post scriptum. После написанного.
Probatum est. Решено, установлен, нравится.
Vox audita latet, littera scripta manet. Написанная буква остается, звук улетает.
Тема 14. Gradus comparationis adiectivorum.
Степени сравнения прилагательных.
Gradus positivus(положительная) - cловарная форма
Gradus comparativus (сравнительная) -
основа прилагательного + ior (m, f ), ius (n)
Gradus superlativus (превосходная) -
основа прилагательного + issim+us, a, um
Особенности образования сравнительной и превосходной степеней
1. Если форма мужского рода прилагательного на – er, то превосходная степень образуется по правилу: форма муж.рода+rim+us,a,um.
2.6 прилагательных на - ilis, e образуют превосходную степень по правилу:
основа прилагательного+ lim+us, a, um (similis, e; dissimilis, e; facilis, e; difficilis, e; humilis, e; gracilis, e)
3. Если прилагательное оканчивается на -dicus, ficus, volus, то и сравнительная , и превосходная степень образуются с дополнительным суффиксом –ent-.
4. Описательный способ ( если основа прилагательного оканчивается на гласный ) –сравнительная степень образуется с magis, превосходная с maxime + полная форма прилагательного.
1. Соmраrаtіо suppletiva (неправильные формы степеней сравнения)
bonus,a,um melior, melius optimus,a,um
malus,a,um peior, peius pessimus,a,um
magnus,a,um maior, maius maximus,a,um
parvus,a,um minor, minus minimus,a,um
multi,ae,a plures, plura plurimi, ae, a
Упражнения
I. Образуйте и просклоняйте сравнительную и превосходную степень от следующих прилагательных:
acer, acris, acre острый
amplus, a, um обширный
aptus,a,um – меткий
asper, aspera, asperum острый
attentus,a,um- внимательный
audax, acis отважный
bellicosus, a, um воинственный
bonus, a, um хороший
brevis, e короткий
carus, a, um дорогой
celeber, bris, bre известный
celer, eris, ere - быстрый
clarus,a,um – светлый
communis,e – общий
crudelis,e жестокий
diligens, ntis – старательный
dissimilis, e непохожий
dives, itis – богатый
elegans, antis элегантный
exiguus,a,um худой
facilis, e – легкий
fecundus,a,um плодородный
felix, icis – счастливый
fidelis, e преданный
fortis, e – храбрый
gracilis,e стройный
gravis, e важный
honestus,a,um – знатный
humilis, e низкий
latus,a,um широкий
lenis,e нежный
liber, era, erum – свободный
malus, a, um плохой
tener, era, erum нежный
minax, minacis грозный
multus,a,um многий
noxius,a,um – вредный
obnoxius, a, um покорный
obvius, a, um любезный
parvus, a, um малый
praestans, praestantis отличный
prudens, prudentis разумный
recens, ntis – свежий
sapiens, sapientis умный
superbus, a, um гордый
tristis, e печальный
turpis, e глупый
utilis,e полезный
vacuus, a, um полый
velox, velocis быстрый
іgnavus, a, um вялый
II . Переведите тексты на русский язык и определите формы степеней сравнения прилагательных:
A. De regno Persarum
Antiquissimis temporibus Persae fortiores et belliciores erant ceteris omnibus Asiae populis. Cyrus, vir fortissimus et prudentissimus, Persae imperio Medorum, gentis multo infirmioris et ignavioris, liberaverat et conditor ingentis regni Persarum fuit. Brevissimo temporis spatio regnum Persarum amplissimum fuit, et reges Persarum divitissimi et potentissimi fuerunt omnium regum Asiae. Persae non modo cum populis Asiae bellaverunt, sed etiam cum gentibus aliarum terrarum. Paulatim autem divitiae et luxuria Persas imbelliores et molliores fecerunt.
alius,a,ud другой
amplus,a,um обширный
antiquus,a,um древний
autem напротив, же
bellicus,a,um воинственный
bello, avi, atum, are воевать
brevis, e короткий
ceterus,a,um другой
conditor, oris m основатель
cum с
Cyrus, i m Кир, царь
de о
dives, itis богатый
divitiae, arum f богатство
et и
etiam также
facio, feci, factum, ere делать
fortis, e сильный
gens, ntis f род, племя
ignavus,a,um
imbellis, e невоинственный
imfirmus,a,um бессильный
imperium, i n власть, империя
libero, avi, atum, are освобождать
luxuria, ae f пышность
Medi, orum m медяне
mollis, e мягкий
multo много
non не
omnis, e весь
paulatim понемногу
Persa, ae m перс
populus, i m народ
potens, ntis могущественный
prudens, ntis разумный
regnum, i n царство
rex, gis m царь
sed но
spatium,i n пространство
tempus, oris n время
terra, ae f земля
vir, i m муж, мужчина
B . De varietate morum
Magna est varietas morum populorum. Ut regiones dissimillimae sunt, ita mores incolarum dissimillimi sunt. Aliis temporibus populis alii mores sunt. Dissimillimi erant mores Germanorum antiquorum et Romanorum. Romani pulcherrima aedificia et celeberrimas urbes habebant; domus Germanorum humillimae et angustissimae erant. Nonnullae gentes Germanorum temporibus Caesaris certas sedes non habebant. Romani habebant templa pulcherrima et simulacra deorum pretiosa, Germani imagines deorum non habebant.
C . Gentes Italiae
Italiam superiorem habitabant Galli. Partem Italiae, quae cis Alpes sita est, Romani Galliam Citeriorem vel Cisalpinam appellabant. Maior Gallia Ulterior vel Transalpina appellabatur, quod trans Alpes sita est.
Romanorum finitimi erant Etrusci, qui prioribus temporibus ex Asia in Italiam venerunt. Interiores partes Italiae incolebant Sabini, Aequi aliaeque nationes. Difficillimum fuit cum Samnitibus foedus facere. Pleraeque gentes Italiae mediae et interioris Romanis parebant. Italiam inferiorem Romani Magnam Graeciam appellabant, quod Graeci ibi plurimas colonias constituerant.
Словарь к текстам
aedificium, i n здание
Aequi m Эквы
alius,a,ud другой
alius,a,um другой
amplus,a,um
angustus, a, um узкий
antiquus,a,um древний
appellare называть
Autem
bellare воевать
bellicosus,a,um воинственый
brevis, e короткий
celeber, bris, bre известный
certus,a,um определенный
ceterus,a,um другой
cis с этой стороны
Cisalpinus,a,um цизальпийский
citerior, oris ближайший
colonia, ae f колония
conditor, oris m основатель
constituere постановлять
cum с
de в
deus, и m бог
difficilis, e трудный
dissimilis, e неподобный
dives, itis богатый
divitiae, arum f богатство
domus, us f дом
etiam также
Etruscus, и m Этруск
facere делать
finitimus,a,um соседний
foedus, eris n договор, союз
fortis,e сильный
Gallia,ae f Галлия
Gallus, и m Галл
gens, ntis f род, племя
habere иметь
habitare жить
humilis, e низкий
ignavus,a,um жалкий
imago, inis f изображение
imbellis, e невоинствующий
imperium, ii n империя
incola, ae m житель
incolere населять
inferior, ius нижний
infirmus,a,um бессильный
ingens, ntis огромный
interior, ius внутрений
ita так
liberare освобождать
luxuria, ae f
magnus,a,um большой
maior, oris больший
medius, a, um средний
modus, и m
mollis, e
mos, oris m нрав, обычай
Multo
natio, onis f нация
non не
nonnulus,a,um некоторый
omnis, e весь
parere являться
pars, rtis f часть
Paulatim понемногу
plerae многие
plurimi, ae, a самые многочисленные
populus, i m народ
potens, ntis могущественный
pretiosus, a, um ценный
prior, oris передний
prudens, ntis
pulcher, chra, chrum красивый
quae какая
quod какое
regio, onis f район
regnum, и n царство
rex, gis m царь
Sabini Сабины
Samnis, itis m Самнит
sed но
sedes, is f местопребывания
simulcrum, i n жертвенник
situs, a,um расположенный
spatium, ii n пространство
superior, oris верхний
templum, i n храм
tempus, oris n время
terra,ae f земля
trans через
Transalpinus,a,um трансальпийский
ulterior, ris противоположный
urbs, rbis f огород
ut как
varietas, atis f разнообразие
venire прибывать
vir, i m мужчина
Пословицы и поговорки
Carior est auro iuvenis. Молодость дороже золота.
Cedo maiori. Уступая старшему.
Fama nihil est celerius. Нет ничего быстрее молвы.
Melior est canis vivus leone mortuo. Живая собака лучше мертвого льва.
More maiorem. По обычаю предков.
Дата добавления: 2019-02-12; просмотров: 530; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!