Часть III. О прекращении права залога



 

О передаче (переходе) права залога

 

(successio hypothecaria)*(725).

Выше сказано, что право залога может переходить от залогопринимателя к третьему лицу, или вследствие наследования, или вследствие переуступки требования, с которым оно тесно связано*(726). Самого закладного права, без обеспечиваемого им требования, приобретать нельзя. Однако, в известных исключительных случаях, право это, лишаясь своего принадлежностного характера, не перестает существовать и, несмотряна прекращение главной претензии, переходит даже к третьим лицам, укрепляя новое обязательственное отношение. Такая successio hypotheсаriа имеет место:

a) Когда кредитор против своего должника litem сontestavit, или даже исходатайствовал осудительный приговор (condemnatio), тогда первоначальное обязательство прекращается formaliter, и возникает вместо него обязательство процессуальное. Однако право залога для этого требования не перестает существовать, так как в этом случае имеет место nоvatio necessaria*(727), в силу которой кредитор не получил удовлетворения, а только ищет его*(728).

b) Переход залога имеет место, если акт обновления (novatio) заключен был с условием, что вновь возникшее требование будет обеспечено тем же залогом, который существовал для прежнего, так как здесь возобновляется залог для нового требования*(729). Но к этому необходимо позволение собственника заложенной вещи*(730).

с) Римское право принимает т. н. successio hypothecaria и тогда, когда кто-нибудь дает в займы деньги залогодателю с целью удовлетворить залогопринимателя и вступить в его права*(731). Эта перемена обязательственных отношений, основанная на соображениях высшей справедливости (aequitas), доставляет должнику возможность освободить свое имущество от слишком обременительных условий залога и дать оное под залог другому лицу более выгодным образом. Однако для такой передачи требовалось, чтобы долг был уплачен сполна*(732), и чтобы дающий в займы деньги выговорил себе право залога*(733). Переуступка же закладного права со стороны прежнего кредитора не имеет места, как это ошибочно утверждает Гаубольд*(734), так как новый залогоприниматель ipso jure приобретает право залога.

d) Приобретающий куплею от залогодателя предмет, обремененный залогом, вступает в права залогопринимателя, удовлетворенного вырученным из продажи капиталом, и имеет преимущество перед следующими кредиторами*(735). Однако сим последним предоставляется право возвратить новому кредитору уплаченную сумму и, таким образом, устранить его эксцепцию собственности и залога. В последнем случае, не считается необходимым выговорить себе право залога*(736), как это ошибочно утверждают некоторые юристы*(737). Приобретатель имеет право залога без требования и, кроме того, на собственной вещи*(738). В этом нет противоречия, так как здесь закладное право не возникает вновь, а только продолжает существовать, для устранения претензий следующих залогопринимателей.

е) Ежели залогоприниматель покупает от должника заложенный предмет, или принимает его вместо уплаты (in solutum), в таком случае залог сохраняет свое прежнее место, и следующий залогоприниматель может истребовать выдачу залога только тогда, если удовлетворит нового приобретателя*(739).

f) Некоторые юристы принимают*(740) переход права залога (successio hypothecaria), в силу судебного приговора, даже без удовлетворения кредитора, имеющего преимущество перед другими. Если напр. из трех следующих друг за другом залогопринимателей третий С, путем иска, одолеет первого А, в таком случае, по мнению Вангерова и других ученых, он вступает в его место, оставляя даже в стороне второго залогопринимателя В. Мнения этого разделять нельзя, так как res inter alios gesta aliis nec nocet, nec prodest, следовательно произнесенный приговор по делу А и С не может ограничивать прав В. Мнение это подтверждается многократно объясняемою: 1 16. D. 20. 4.

Claudius Felix eundem fundum tribus obligaverat, Eutychianae primum, deinde Turboni, tertio loco alii creditori. Quum Eutychiana de jure suo doceret, superata apud judicem a tertio creditore non provocaverat, Turbo apud alium judicem victus, appellaverat, Quaerebatur, utrum tertius creditor etiam Turbonem superare deberet, qui primam creditricem, an ea remota Turbo tertium excluderet. Plane quum tertius creditor primum de sua pecunia dimisit, in locurn ejus substituitur in ea quantitate, quam superiori exsolvit; fuerunt igitur, qui dicerent, hic quoque tertium creditorem potiorem esse debere. Mihi nequaquam hoc justuin esse videbatur. Pone, primam creditricem judicio convenisse tertium creditorem, et exceptione aliove quo modo a tertio superatam, numquid adversus Turbonera, qui secundo loco crediderat, tertius creditor, qui primam vicit, exceptione rei judicatae uti potest, aut contra si post primum judicium in quo prima creditrix superata est a tertio creditore, secundus creditor tertium obtinuprit, poterit uti exceptione rei judicatae adversus priraam creditricem? Nullo modo, ut opinor. Igitur nec tertius creditor successit in ejus locum, quem exclusit, nec inter alios res judicata alii prodesse, aut nocere solet, sed sine praejudicio prioris sententiae totum jus alii creditori integrum relinquitur.

Из этого фрагмента следует, что С может только требовать от А, чтобы последний признал его лучшим кредитором. Но ежели мы не примем successio hypothecaria, то возникает т. н. circulus inextricabilis*(741), представляющий ряд разнообразных процессов, в которых один залогоприниматель будет стараться преодолеть другого. Однако трудность решения этого вопроса - только кажущаяся: дело решается весьма просто, если С., в силу jus offerendi, удовлетворит В, или если А, пользующийся преимуществом перед В, продаст заложенную вещь. При дележе вырученной суммы, удовлетворяется сперва третий залогоприниматель вместо первого, потом второй, потом третий относительно причитающегося ему остатка и, наконец, первый.

g) Jus succedendi et offerendi*(742).

 

21. О полном прекращении права залога*(743).

 

1) Залог прекращается вследствие погашения долга*(744). Праву залога, как сказано выше, всегда должно предшествовать обязательственное отношение, так как залог составляет один из способов укрепления и обеспечения требования. Без долга нет залога, из чего само собой разумеется, что залог прекращается в минуту погашения требования*(745). Мы видели уже*(746), что римское право не развило этого начала со строгою последовательностью, коль скоро признает, в известных случаях, существование залога и после погашения долга. Но залог не перестает существовать, если только иск подвергся погашению*(747), или если гражданское обязательство (obligatio civilis) заменено естественным (naturalis)*(748). Новейшие юристы утверждают, что залог тогда лишь прекращается, когда pecunia soluta или ео nomine satisfactum est. При исследовании других способов прекращения обязательств, мы убедимся, что залог погашается не только вследствие одной уплаты долга. а) Sо1utiо. Для того, чтобы уплата долга могла считаться действительною, необходимо соблюдение двух условий: debitor должен иметь animum solvendi, creditor и вообще лицо им уполномоченное-animum accipiendi. Закон не обращает внимания на то, сам ли должник, или кто-нибудь третий уплачивает долг, и залог прекращается в том даже случае, если кредитора удовлетворит так называемый negotiorum gestor, которому однакож для его защиты, предоставляется actio negotiorum gestorum*(749). Если должник не может уплатить долга или по случаю отсутствия кредитора, или потому, что последний не хочет принять уплаты, или наконец по другой какой-нибудь причине, то ему дозволяется предмет долга представить на хранение в суд. Во всяком случае, уплата должна быть действительна, деньги должны войти в состав имущества кредитора. Но solutio не имеет места, если употребленный для удовлетворения кредитора предмет принадлежит какому-нибудь другому лицу, которое может потребовать его возвращения во всякое время*(750). Залог прекращается, если кредитор израсходовал (corisumere) уплаченные ему деньги, даже принадлежавшие третьему лицу, за исключением того лишь случая, когда он знал, что эти деньги не составляли собственности должника*(751). В таком случае, собственник может требовать возвращения ему денег посредством condictio furtiva, так как он еще не вошли в состав имущества (in bona) кредитора. По мнению Ульпиана*(752), погашение долга и прекращение закладного права не имеют места и тогда, если представленные в уплату деньги были поддельны, или изъяты из обращения. Если должник уплачивает только часть долга, право залога не уменьшается вследствие этого, а сохраняет прежнюю свою силу (pignoris causa indivisa est)*(753).

b) Compensatio*(754). Погашение требования вместе с залогом может тоже последовать вследствие зачета. Такое прекращение взаимных долгов имеет место только при следующих условиях: а) должен наступить срок уплаты долгов; б) предметом обоих долгов должны быть заменимые вещи одного и того же рода (in compensatione hoc solum vocatur, quod ejusdem generis et naturae est)*(755); в) наконец принимается правило, что ех persona tertii compensatio fieri nequit, т. е. зачет тогда только имеет место, когда оба обязательственные отношения касаются одних и тех же лиц, с тем только различием, что кредитор по одному обязательству состоит должником по другому, и обратно.

с) Datio in solutum. Если кредитор, вместо уплаты, получает в собственность другую какую-либо вещь, то вместе с тем прекращаются требование и залог*(756). В случае эвикции предмета, данного должником кредитору, восстановляется прежняя сила требования и залога, как это видно из слов Марциана*(757): Si quis aliam rem pro alia volenti solverit et evicta fuerit res, manet pristina obligatio

d) Novatio. Вследствие обновления обязательственного отношения, прекращается прежний залог*(758). Желающий распространить его на это новое обязательственное отношение, должен был формально выговорить себе это условие.

e) Римляне приняли за правило, что обязательственные отношения прекращаются точно таким порядком, каким возникли. В силу этого, только обязательства, возникшие вследствие неторжественного договора (mutuus consensus), могли быть погашены вследствие такого же договора (mutuus dissensus)*(759): напротив, установленные посредством стипуляции обязательства не могли быть уничтожены иначе, как посредством так называемой acceptilatio*(760). Вследствие этой формы, прекращался тоже и залог, и закладной иск не имел более места, так как кредитор считался удовлетворенным*(761). От выше указанного договора (acceptilatio), прекращавшего обязательственное отношение, следует отличать т. н. расtum de non petendo, под которым Римляне разумели договор, в силу которого кредитор обязывался не требовать от должника уплаты долга. Из него проистекает exceptio pacti de non petendo, составляющая собственно т. н. exceptio do1i. Ею то и может защищаться должник против кредитора тогда, когда последний требует от него уплаты долга. Залог прекращается и в этом случае, но он может быть возобновлен в силу противоположного договора. Ипотечный должник пользуется эксцепцией против кредитора, предъявляющего actionem hypothecariam*(762). Если освобождение от, требования наступило принудительным образом, то установленный для обеспечения его залог сам по себе прекращается; однакож принужденный к этой сделке кредитор может, посредством так называемой actio quod metus causa, требовать восстановления прежнего положения*(763).

f) Равным образом прекращается право залога вследствие соединения требования и долга в одном лице, что называется confusio. Очевидно, что обязательственное отношение, при таком совпадении прав и обязанностей, подлежит погашению, так как никто не может быть должником самого себя. Такое соединение требования и долга в одном лице тогда например имеет место, когда кредитор наследует после должника, или же должник после кредитора. Следует однакож заметить, что обязательственное отношение прочих корреальных должников не перестает существовать, хотя бы кредитор получил наследство после одного из них, или же один из корреальных должников сделался наследником кредитора, ибо оба эти случая никак не подходят под понятие confusionis*(764). В источниках употребляется тоже слово confusio для обозначения того случая, когда должник главного обязательственного отношения наследует после должника по поручительству. Здесь применяется правило, что с минуты соединения в одном лице главного долга с долгом, проистекающим из поручительства, последний подлежит погашению, разве если значение его больше, чем долга, проистекающего из главного обязательственного отношения; например, если из поручительства проистекает долг гражданский (obligatio civilis), из главного же обязательства только естественный (naturalis)*(765). Если же долг, проистекающий из поручительства, обеспечен еще поручительством (lidejussio), или залогом, то второй поручитель (fidejussor fidejussoris), в случае совпадения долга главного должника и поручителя, освобождается от ответственности, а залог остается в силе, как это следует из слов Африкана:

1 38. § 5. D. 46. 3. Qui pro te apud Titium fidejusserat, pignus in suam obligationem dedit, post idera heredem te instituit. Quamvis ex fidejussoria causa non tenearis. pignus tamen obligatura manebit: at si idem alium fidejussorem dederit, atque ita heredem te instituerit, rectius existimari ait, sublata obligatione ejus, pro quo fidejussum sit, eum quoque, qui fidejusserit, liberari.

2. Залог прекращается вследствие отречения от права залога (remissio pignoris). Для этого достаточно, чтобы между залогопринимателем и должником заключено было pactum, ne res sit amplius obligata. Кредитор однакож должен обладать юридическою способностью отречения, которая равнялась бы способности отчуждения (alienandi); малолетние могут отказаться от залога только с соизволения опекуна, причем нередко требовалось судебное решение*(766). Спорным является вопрос, прекращается ли право залога, в силу приведенного выше pactum, ipso Jurе, или оре exceptionis (nisi - satisfactum - sit)*(767). Более основательно, кажется, второе мнение, которое, в известном отношении, подкрепляет 1 23. С. 8. 14.*(768). Отречение может касаться или всей вещи, залогом обремененной, или только известной ее части*(769), преимущественно же идеальной (pars pro indiviso). Если вещь дана в залог несколькими собственниками, и с одним из них залогоприниматель заключил pactum remissorium, в таком случае освобождение касается известной лишь pars pro indiviso, не распространялось на прочих залогодателей. Si plures dederint pro indiviso, et cum uno creditor paciscatur, ne hypothecae sit, deinde ab eo petat, etiamsi hic, cum quo pactus est, solidum fundum possideat pro indiviso: quia de parte convenisset non repelliteum a toto. Отречение может последовать формально, или подразумеваемым образом (tacita, praesumta). Последнее имеет место: а) В случае возвращения заложенной вещи, или документа, удостоверяющего установление залога и принятие оного должником*(770). Если залогоприниматель может доказать, что вещь была возвращена с другим намерением, напр. чтобы дать возможность заложившему продать ее выгодно, или в надежде получения своего требования, то залог не прекращается. b) Некоторые юристы утверждают*(771), что залог прекращается ipso jure и в том случае, если кредитор, вместо залога, соглашается принять другого рода обеспечение, особенно поручителей (fidejussores, praedes). Но приведенное выше мнение не имеет никакого юридического основания и не подкрепляется свидетельством источников. Залогоприниматель, приискивающий для себя поручителя, очевидно, доказывает этим, что залог не вполне обеспечивает его требование, из чего, впрочем, нельзя заключать о его намерении отказаться от права залога. Рассмотрим теперь смысл фрагментов, на которые ссылаются приверженцы приведенного выше мнения. Так фр. 5. § 2. D. 20. 6. говорит: Si convenerit, ut pro hypotheca fidejussor daretur, et datus sit, satisfactura videbitur ut hypotheca liberetur; из чего видно, что здесь заключен был формальный договор между залогопринимателем и должником, вследствие которого первый из них отказывается от залога, принимая вместо него обеспечение поручителей. В этом случае, следовательно, залог прекращается на основании особого договора, а не ipso jure. На другом месте*(772) читаем следующее определение: "Cum colono tibi convenit, ut invecta, importata pignore essent, donec merces tibi soluta aut satisfactum esset; deinde mercedis nomine fidejussorem a colono accepisti. Satisfactum tibi videri existimo, et ideo illata pignori esse desiisse." И этот фрагмент вовсе не подкрепляет приведенного выше мнения, так как в нем идет речь о том случае, в котором кредитор и должник вперед определили срок закладного права. Invecta-importata должны подлежать залогу до тех пор, пока кредитор не будет удовлетворен другим образом (donec-satisfactum-esset). Если это удовлетворение имело место, в таком случае прекращался залог. Кроме того, мы встречаем в источниках следующее решение*(773): Etenim si, cum fundum Cornelianum pignoris causa tibi tradidissem, postea ex conventione fundum Titianum in hoc tibi tradiderim, ut Cornelianum mihi restitueres, minime puto dubitandum erit, quin statim recte pignoratitia ad recipiendum Cornelianum agere possim. Залогодатель дал кредитору в залог новый участок земли с условием освобождения от залога прежнего участка. В самом деле, Африкан предоставляет должнику actionem pignoratitiam. Залог прекращается и здесь, но только в силу договора, заключенного сторонами, и никак не вследствие подразумеваемого отречения от оного. Но всякое сомнение исчезает вполне, если обратим внимание на постановление Юстиниана*(774) относительно новации, которая имеет место и в данном случае: Nihil penitus prioris cautelae innovari, sed anteriora stare, et posteriora incrementum illis accedere, nisi ipsi specialiter remiserint quidem priorem obligationem, et hoc expresserint, quod secundam magis pro anterioribus elegerint." c) Подлежит спору вопрос, прекращается ли залог в том случае, когда залогоприниматель дозволяет вторично обременить залогом ту же вещь. Одни*(775) видят в этом лишь переуступку первенства; другие*(776) справедливо утверждают, что залог прекращается в этом случае. d) Все римские юристы единогласно считают залог прекратившимся, когда залогоприниматель позволил должнику продать заложенный предмет*(777). Это позволение может последовать до совершения продажи, или после нее; оно может быть формальное, или подразумеваемое; действительным считается преимущественно тогда, когда залогоприниматель скрепляет своею подписью акт совершенной продажи, вследствие чего залог прекращается ipso jure. Из молчания залогопринимателя нельзя еще заключать, что он соглашается на продажу*(778), так как последняя нисколько не ограничивает его прав, коль скоро он может требовать от всякого владельца возвращения заложенной вещи. В двух лишь случаях молчание равносильно согласию: а) если продажа совершалась публично (hasta publica), с приглашением залогопринимателя доказать основательность своих претензий, но сей последний не явился*(779); и б) если фиск продавал заложенную вещь, причем не требовалось особого приглашения кредитора*(780).

Чтобы в этом случае залог мог прекратиться, для этого необходимы следующие условия: а) соизволение должно исходить от залогопринимателя, или от его наследников, а не от других владельцев; b) продажа должна быть действительна, хотя и не требовалось передачи (traditio); с) продажа не должна быть отменена; и d) условленная сумма должна быть уплачена.

Что же будет в том случае, если залогоприниматель согласился на продажу вещи, залогодатель же подарил ее кому-либо или назначил в приданое? Разве и тогда залог прекращается? Сказать правду, не следовало бы, в этом случае, допускать прекращения залога, так как кредитор согласился только на продажу вещи, нисколько не уполномочивая к другой какой-нибудь сделке. Однако Марциан*(781) не утверждает этого категорически; напротив, он высказывает свое мнение следующим образом: "Sed si permiserit creditor vendere, debitor vero donaverit, an exceptione illum summoveat? an facti sit magis quaestio, numquid ideo venire vohiit, ut pretio accepto ipsi quoque res expediat? quo casu non nocebit consensus. Quodsi in dotem dederit, vendidisse in hoc casu recte videtur propter onera matrimonii." Залог, по нашему мнению, не прекращается, если залогоприниматель был заинтересован в продаже вещи. Равным образом не прекращается право залога, ежели залогодатель продал заложенную вещь по цене, которая ниже цены, установленной кредитором, как и в том случае, если продажа не состоялась в назначенный залогопринимателем срок*(782).

Много затруднений представляет решение вопроса, прекращается ли залог и тогда, если должник, продав заложенную вещь купил ее впоследствии, или же приобрел наследственным порядком*(783). Может ли залогодатель отрицать претензии кредитора, несмотряна то, что он не уплатил обеспеченного прежде долга? Залогоприниматель, очевидно, согласился на продажу для того только, чтобы этим улучшить положение должника: если же он затем приобретает в собственность проданную вещь и пользуется ею, то ему не следует, в этом случае, ссылаться на отречение кредитора, сделанное прежде в его пользу. Эта мысль, впрочем не очень ясно мотивированная, высказана в фр. 8. § 7. 8. D. 20. 6.*(784), составлявшем для юристов прежних времен предмет споров и возражений: С решением юриста Марциана, которое имеет справедливое юридическое основание, не совсем согласно постановление Императора Юстиниана относительно согласия на продажу вещи, входящей в состав предметов общей ипотеки. Следовало бы предполагать, что если подобная вещь приобретена обратно должником, то она должна снова подлежать залогу. Однако Юстиниан решил это иначе.

1 11. С. 8. 26. Solita providentia utimur etiam de pignoribus vel hypothecis rerum, quae quibusdam creditoribus suppositae postea a debitoribus venduntur vel alio modo transferuntur, creditore snum consensum contractur praebente, et quodam legitimo postea modo ad priorem dominum revertraitur. In hoc enim casu diversae sententiae legum prudentibus habitae sunt, quibusdam dicentibus, jus pjgnoris creditori renovari propter verbum futurarum rerum, quod in generalibus hypothecis poni solitum est, aliis, penitus exstingui. Nobis autem visum est, eum, qui semel consensit alienationi hypothecae et hoc modo suum jus respuit, indignum esse eandem rem, utpote ab initio ei suppositam, vindicare vel tenentem inquietare.

Решение это, очевидно, не согласно с началами справедливости и проистекает из несомненного стремления Юстинианова законодательства, более защищающего должника, чем кредитора.

3. Залог прекращается с минуты уничтожения предмета, им обремененного*(785). Если предмет подвергся уничтожению только отчасти, то право залога не прекращается по отношению к остальным, его частям. Так напр. вследствие уничтожения дома пожаром залог не прекращается, так как еще остается земля (solum), на которой он был выстроен. В случае постройки нового дома, восстановляется прежний залог*(786). Спорным был вопрос относительно того случая, когда вещь, обремененная залогом, была уничтожена вследствие искусственной переделки (speсifiсatio). Решение этого вопроса зависит от того, можно ли переделанную вещь привести опять в первоначальное ее состояние, или нет. В первом случае залог продолжается, во втором он подлежит погашению*(787). В случае умерщвления раба, или данного в залог животного, залогоприниматель вправе начать т. н. actio legis Aquiliae о вознаграждении причиненного ему вреда и убытков*(788).

4. С минуты продажи вещи*(789) залогопринимателем в удовлетворение его требования, залог прекращается не только по отношению к совершившему продажу, пользующемуся первенством перед другими, но тоже и относительно остальных залогопринимателей*(790). Продажа же заложенной вещи, совершенная одним из следующих кредиторов, не погашает залога первенствующего залогопринимателя, так как она произведена лицом, к этому неуполномоченным. Покупщик приобретает вещь в полную собственность и свободной от залога*(791). Бахофен*(792) старался доказать, что продажею со стороны кредитора не уничтожается залог ipso jure, a только вследствие подразумеваемого отречения. Это мнение, которое разделяет и Вангеров*(793), не подтверждает приведенная в доказательство 14. § 1. D. 40, 6. Если даже и не принять объяснения этого фрагмента, данного Платнером*(794), по которому упомянутая в нем ехceptio должна быть exceptio rei venditae et traditae, то все-таки нельзя забывать, что, по римскому праву, actio hypothecaria делала необходимой эксцепцию, если право залога прекращалось другим образом, чем посредством действительной уплаты (solutio, satisdatio)*(795). Продажа вещи собственником ее не уничтожает залога*(796), за исключением того случая, если наследник cum beneficio inventarii в состав наследства входящие и обремененные залогом вещи продал с тем, чтобы удовлетворить кредиторов и легатариев*(797).

5. Наконец, залог прекращается вследствие давности*(798), или обыкновенной (praescriptio longi temporis), или чрезвычайной (рr. longissimi temporis), если только владеющий вещью полагал (bona fide), что она дана была под залог. Древнее jus civile не признавало этого способа погашения залога*(799), но он признается преторским и Юстиниановым правом.

 

_____________________________

*(1) Gellius, Noct. Att. XX. 1. 39. 40. Сiсеrо, de officiis. I 23. III. 13. Heimbach, die Lehre vom Creditum. p. 48. 54.

*(2) Vangerow, Lehrb. d. Pandekten. (6 Aufl) § 600.

*(3) Girtanner, die Burgschaft nach geraeinem Recht. 1851.

*(4) Cicero, de finibus. V. c. 23. 65.

*(5) ) Macrob. satyr. I. 6. Vаrrо, de lingua lat. VI. 74.

*(6) По этому закону, поручитель освобождается от ответственности, если со дня ручательства прошло два года; если же было несколько поручителей за один и тот же долг, то он делился между всеми на соответственные части. Gajus III. 121. Item sponsor et fidepromissor perlegem Furiara biennio liberantur, et quotquot erunt numero eo tempore, quo pecunia peti potest, in tot partes deducitur inter eos obligatio, et singuli viriles partes dare jubentur. Gaj. IV. 22.

*(7) Lex Pompeja предписывает точное сопоставление обеспеченной поручительством суммы с числом поручителей. Gaj III. 123. praeterea lege Pompeja cautura est, ut is, qui sponsores aut fidepromissores accipiat, praedicat palain et declaret, et de qua re satis accipiat, et quot sponsores aut fideipromissores in eam obligationem accepturus sit.

*(8) Этот закон воздерживал Римлян от излишней готовности принимать на себя поручительство, определяя, что поручитель за одного и того же должника, по отношению к одному и тому же кредитору, мог в один и тот же год ручаться не более, как на сумму 20000 sest, исключая сумм, следуемых как приданое, или отказанных в завещании, а равно, если поручительство установлено было судьею. Gaj. III. 124. qua lege idem pro eodem apud eundem eodem anno vetatur in ampliorem summam obligari creditae pecuniae quam in XX milia. 125. ex quibusdam tamen causis permittit ea lex in infinitum satis accipere, veluti si dotis nomine, vel ejus, quod ex testaraento cui debeatur, aut jussu judicis satis accipiatur. См. 149. § 1. D. de fidejuss. 46. 1.

*(9) l 25. D. de div. reg. 50. 17.

*(10) Muther, Sequestration uod Arrest jm rom. Recht. p. 369. Unterholzner, Schuldverhaltnisse, II. p. § 774. Briaz, Pand. I. p. 484.

*(11) Satyr. VI. 27.

*(12) l 11. § 6. D. de act empt. et vend. 19 1. si annulus datus sit arrhae nomine - l 5. § 15. D. de inptitoria actione. 14. 3. pr. J. 3. 23.

*(13) l 238 § 2. D. de verb. signif. 50. W. Wind chcid, Lehrbuch des Pandektenrcchts. I. p. 577.

*(14) Залог piguus имеет еще иной смысл. Высшие чиновники (magistratus), за неповиновение законам и предписаниям, брали у граждан известные вещи из их имущества (pignoris capio), чтобы этим заставить их повиноваться закону и соблюдать установленный им порядок. Если же граждане все-таки упорствовали в своем неповиновении, то в таком случае забранные у них вещи, которые чаще всего состояли в домашних животных, посвящались в жертву богам, откуда и произошло выражение: pignus caedere. См. Dionys. VIII 81. 87. Gellius, XIV 7. Liv. III. 39. XXXVII. 51. XLIII 16. Cicero, Philip. I. 5. de oratore. IIL 1. Tibull. III. 17. Puchta, Cursus d. Instit. 6. Aufl. § 248. Bachofen, das romische Pfandrecht. I. p. 4. (Рецензия: Kellera в Kritische Jahrbucher fiir deutsche Rechtswissenschaft. XI p. 961). Ktistnev, de ritu pignorum capiendorum apuid vet Rom.

*(15) Die Stadtrechte der latinischeo Gemeinden Salpensa nndjlalaca. p. 472.

*(16) Rein, Pdvatrecht. p. 654. das Vermоgen gehorte mit zur Pfandsehaft des der Schuldhaft verfallenen caput. Dionys. VI. 37. 41.

*(17) Savigny, das altromische Schaldrecht и Vermischte Scbriften II p. 396 - 470. Huschke, uber das Recht des Nexum. Scheurl, von Nexum. Sell, de Romanorum nexo et maocipio. Maлышев, Исторический очерк конкурского процесса. 1871. р.

*(18) Heusde, de lege Poetelia Papiria. Bachofen, das Nexura, die Nexi und die lex Poetillia.

*(19) VIII. 28.

*(20) Dabelow, Entwickelung der Lebre vom Concurse. p. 76. Bethmann-Hollweg, der romische Civilprocess. I. p. 201. Вот подлинные слова его: Diesem absolutem Recht auf die Person des Schuldners und deren Dependenz (familia) substituirte das Gesetz ein selbstandiges Recht auf den Bcsitz und den Verkauf des Vermogens.

*(21) Conradi, dc pacto fiduciae. Stas, de contr. fiduciae sec. praecepta vet. jur. Rom. Buechel, de fiducia. Zachariae, de fiducia. Bachofen, das romische Pfandrecht. p. 1. См. именно прекрасное сочинение Dernburg'a: das Pfandrecht nach den Grundsatzen des heutigen, romischen Rechts. I. p. 3. Kriiger, Krit. Versuche im Gebiete d. rom. Rechts. 1871. p. 41 - 58.

*(22) Isid. Orig. V. 25 § 23. Fiducia est, quum res aliqna sumendae rautuae pecuniae gratia vel mancipatur, vel in jure ceditur. Gajus II. 59. (См. мое издание Гая: Instytucye Gaja prze polszczyl, uwagami opatrzyl i pienvotwor dodal Dr. TVodor Dydynsin. Warszawa, 1867. Рецензия Цоля в Czasopismie poSwitconem prawu. Krakow. 1867. III.)... qui rera alicui fiduciae causa mancipio dederit, vel in jure cesserit, si eandem ipse possederit potest usucapere.... Gaj. III. 201. Debitor quoque qui fiduciam quam creditori mancipaverit aut in jure cesserit detinet.... sine furto possidfre et usucapere potest. В прежние времена fiducia применялась и к другим юридическим сделкам. Так поклажа (dcpositum) первоначально не давала права на иск, и обязанность возвратить выданную вещь основывалась лишь на доброй вере (fides) принявшего. Следовательно, если отдаватель (deponens) хотел обеспечить себя, то он прибегал к т. н. fiducia, переуступая, в соответственной форме, право собственности, заключая притом с принимателем (depositarius) договор, в силу которого мог требовать возвращения отданных под сохранение вещей. В подобной же форме заключали прежде обыкновенный договор ссуды - commodatum. Даже в случае передачи вещи посредством манципации, donationis causa, можно было, при особенных обстоятельствах, обусловить возвращение таковой per fiduciam. См. Кellеr, объяснение фр. 42 рr. D. 39. 6. в Zeitschrift f. geschichtliche R. W. XII. p. 411. Wacht r, Erortcrungen.II. p. 110.

*(23) Дернбург принимает известные формулы для расtum fiduciae, основываясь и ссылаясь на слова Цицерона (de officiis. III. 17. § 70): uti ne propter te fidemve tuam captus fraudatusve siem - ut inter bonos beue agier oportet et sine fraudatione. Удивительно, почему Дернбург, говоря о pactum fiduciac, не позаботился опровергнуть мнение Игеринга (Gcist des romischen Recht. II. 2. p. 557), ошибочно утверждающего, будто бы эта leх mаnсiрii не была необходимою принадлежностью предыдущей юридической сделки.

*(24) Paul. rcc. sent. II 13. § 1. 3. 5. Cicero, pro Flacco. с. 21.

*(25) Мы не разделяем мнения Дернбурга, будто при продаже требовалось pactum de vendendo и denuntiatio. Само право собственности, принадлежащее кредитору, уполномочивало его приступить к продаже, если он не был удовлетворен в назначенный для уплаты срок. См. Bachofon, cit. p. 629: die fi lucia tragt dio Vcrkaufsbefugniss in sich selbst, sie bedarf dahor keiner ausdriicklichen Einruumung derselben.

*(26) l . 4. D. de pignorat. act. 13. 7. Si convenit de distrahendo pignore sive ab initio, sivo postca, non tantum venditio valet, vcrum incipit emtov domimutn rei habere. Sed et si non convenerit, de distrahendo pignore, hoc taraen jurs utimur, ut liceat distirahere, si modo non convcnit, ne liceat. 1 7. § 2. D. 20. 5: Quaeritur, si pactum sit a creditoiv, ne liceat debitori hypothecam vend те vel pignus, quid juris sit? et an pactio nulla sit talis, quasi contra jus sit posita, ideoque veuire potest? Et ccrtum est, nullam esse voiiditione:n, ut pactioni stetur. Последний фрагмент нуждается, без сомнения, в исправлении; всего вернее следует читать: si pactum sit a debitore, ne liceat creditori hypothecam vendere, a в конце: nullam esse pactionem, ut venditioni stetur. Boecking, Pand. II. p. 793. Arndts, Pand. § 132. Anmerkung 2.

*(27) Об этом законе уже упоминает Цицерон pro Flacсо. 21: pecuniam adolescentulo grandi foenore, fiducia tamen accepta, oceupavisti. Hanc fiduciam coiumissam tibi dicis; tenes hodie ac possides. frag. Vat. 9. Относительно запрещения см. Constantin. 1. 3. C. de pactis pignorura et de lege commissoria in pig. res. 8. 38: Quoniam inter alias captiones praecipue commissoriae pignorura legis crescit asperitas, placet infirinari eam, et in posterum oiunera ejus memoriam aboleri. Si quis igitur tali contractu laborat, hac sanctione respiret, quae euui praeteritis praesentia qui que repellit et futura prohibet. Creditores enim, re amissa, jubemus recuperare, quod dederunt. Vangerow. cit. §383.

*(28) Cujacius, ad rec. sent. Pauli. II. 13.

*(29) Cicero, pro Flacco. e. 21. ad diversos. 13. 56.

*(30) Paul. rec. sent. II. 13. 6. si creditor rera fiduciae datam uni ex heredibus vel extraneo legaverit, adversus omnes heredes actio fiduciae corapetit.

*(31) Paul. II. 13. 1. debitor distraetis fiduciis a creditore de superfluo adversus eum habet actionem.

*(32) lex Julia municipalis. lin. 37. Cicero, pro Roscio Comoedo. c. 6 § 16. pro Caecina. c. 3. epistol. ad fam. VII. 17. de natura deorum. III. 30. de offic. III. 17. Gaj. IV. 182.

*(33) Дернбург, в своем превосходном исследовании фидуции, нисколько не коснулся этого вопроса. Kuntze (Cursus des rom. Rechts § 351. 1869), ссылаясь на Collat. leg. Mos. et Rom. 10. 2. § 2., причисляет actio fiduciae к искам о вознаграждении.

*(34) Huschke, в Zeischrift f. gesch. R. W. XIV. p. 229. Bivior, Untersuchungen tibor die cautio praedibus praediisque. 1863. p. 130. Zielonacki, uauka o posiadaniu p. 51. Stintzing, Wesen der bona fides. p. 15. Scheurl, Bi itruge II. p. 36.

*(35) Самовольное отнятие вещи, данной в залог называемый pignus'oм, по источникам считается кражею. Gaj. III. 200. Aliquando etiara suae rei quisque fiirtum committit, veluti si delutor rem, quam creditori pignori dcdit, subtraxcrit.

*(36) Fundi biennium ceterarum rerum annus usus auctoritas esto.

*(37) Этого юридического отношения касается вероятно 1. 16 D. de oblig. 44. 7. Qui a servo hereditario mutuam pecuniam accepit, et fundum vel hominem pignoris causa ei tradiderat, et precario rogavit, precario possidet, nam servus hereditarius sieuti per tvaditionera accipiendo proprietatem hereditati acquirit, ita pri cario dando efficit, ne res usucapi possit.

*(38) Правило Римского законодательства: nemo sibi causam possessionis mutare potcst применялось в древнеримском праве совершенно исключительным образом к usureceptio fiduciae causa и к приобретению давностью pro herede. Касательно последнего, дело состояло в том, что римское право, со времен конституции императора Марка Аврелия, предоставляло каждому римскому гражданину полную возможность присваивать вещи, входящие в состав наследства, (res hereditariae), в ущерб наследников призванных для получения оного. Присвоивший себе эти вещи, по истечении года, делался их собственником. Этот способ приобретения собственности получил название usucapio pro herede. См. Zielonacki, Drei Abhandlungen aus dem rom. Recht. Nr. 1.

*(39) Rein, cit. p. 351. dem ganzen Institut war der mittelalterliche Kauf auf Wiederkauf sehr ahnlich. Unterholzner, Schuldverhaltnisse. II. p. 852. Maciejowski, Zasady prawa rzymskiego II. p. 282. Весьма удачно представш различие между этими институтами Дернбург. Веи der Fiducia, он говорит, hat der Schuldner die Pflicht zu zahlen; er kann mit personlicher Klage dazu angehalten und personlich exequirt werden; beim Kauf auf Wiederkauf hat der Empfanger des Geldes das Privileg, die verkaufte Sache, auszulosen; die Zahlung ist hier eine Begiinstigung und keine Verpflichtung.

*(40) Gaj. II. 60

*(41) Zachariae, comment. de fiducia. C. IV. p. 54. Bachofen, cit. p. 3.

*(42) l 35. § 1. D. 13. 7. Pignus manente proprietate debitoris solam possessionem transfert ad creditorem; potest tamen et precario et pro conducto debitor rc sua uti. Isid. V. 25: pignus est quod propter rem creditam obligatur, cu jus rei possessionem solam ad tempus consequitur creditor. Ceterum dominium penes debitorem еst.

*(43) Puchta, Insfcit. § 248. Bachofen, cit. p. 4.

*(44) Dernburg, cit. I. p. 48.

*(45) Puchta, cit. § 249. р. 623. Dernburg, cit. I. р. 17. Baron, Pandekten. p. 367. 1871.

*(46) Collatio leg. Mos. et Rom. X. c. 2 § 2. Conradi, exercitat. I. § 11 - 17. II. § 9 - 10. Gliick, Erluuterungen d. Pand. XVII. p. 271. Wschter, Archiv f. civ. Prax. p. 134.

*(47) Bachofen, cit. p. 21. die fiducia war auf das Gemeindeland unanwendbar. Puchta, cit. II. p. 627.

*(48) Verlbren, de rebus mancipi et nec mancipi. p. 54 - 65.

*(49) Rudorff, rom. Rechtsgeschichte. I. § 16. Engelbrecht, de legibus agr. ante Grachos. Запольский, Братья Гракхи и их законоположения. (Московские университетские известия, 1871, 5.).

*(50) Keller, rоm. Civilproc. § 27. Bethmann-Hollweg, cit. I. p. 126.

*(51) Lex Licinia Sextia 387, lex Duilia et Maenia 397, lex Grenucfa 412, Marcia 402, Sempronia 561, Valeria 668, lex Julia de pecuniis mutuis. 706 u np.

*(52) Pachta, cit. p. 619. diese Verpfandung ist dor Fiducia ganz analog.

*(53) Некоторые юристы другого в этом отношении мнения. Так, например, Ланг (Uber den materiellen und wissenschaftlichen Inhalt und Bеgriff des Pfandrechts an einer korperlichen Sache в Archiv f. civ. Prax. XXVIII p. 352) утверждает, что в самом договоре залога заключалось право продажи. Мнением Ланга опровергается мнение, высказанное Гаем (II. 64): creditor pignus ex pactione, quamvis ejus ea res non sit alienare potest. Сверх того, ясно говорят Ульпиан в V 4. D. 13. 7: si connenit de distrahendo pignore; Сцевола в 1 14 § 5. D. 44, 3: item si mihi pignori dederis et convenerit, nisi peсuniam solvisses, licere ex pacto pignus vendere. См. 1 35. D. 20. 1. 1 15 § 32. D. 47. 10, 1 73. D. 47. 2. Scheurl, Beitruge. II: der Ursprung des pactum de vendendo ist erst bei dem Faustpfand und in dem Streben zu suchen, diescs der Fiducia in seiner Wirkung anzunahren.

*(54) l 9. D. 20. 5 venditio ex necessitate facta). 1 8. D. 13. 7, 1 3. D. 20. 3,4 12 § 10. D. 20. 4. Bachofen, cit. p. 157. Dernburg dt, I. p. 87. das Verkaufsretht wuvde als Etwas dem Vertragspfand von selbst inwohnendes angesehen.

*(55) Jacobus Godofredus, основываясь на комментариях Гая к закону XII таблиц (Gai. lib. 6. ad leg. XII tab u. 1. 238. § 2. D. 16. 50), первый высказал это мнение. Rudorff (die Pfandklagen в Zeitsch. f. ges. R., W. XIII p. 13) утверждает даже, ссылаясь на отрывок: si quid pignoris naucitor sibi habeto, что pignus было в употреблении до издания закона XII таблиц. См. Schwegler, romische Geschichte. II. р. 314. Gottling, rom. Staatsvevfassung. p. 305.

*(56) l 9 §2. D. 13. 7. Рrорriе pignus dicimus, qupd ad creditorem transit, hypothecam, quam non transit nec possessio ad creditorem. Isid. Orig. V. 25. hypotheca est, cum res aliqua commendat ur sine depositione pignoris pacto vel cautione sola interveniente.

*(57) Dernburg, cit. I. p. 50. Rudorff, Zeitschrifc f. gesch. R. W. XIII. 4 (1846).

*(58) l .1. C. 8. 35. Qui pactus est, nisi intra eertum tempus pecuniam, quam mutuam accepit, solveret, cessurum se creditoribus, hypotheeae venditionem non contraxit, sed id comprehcndit, quod jttre suo creditor in adipiscendo pignore habiturus erat. Communi itaque jure creditor bypdthecam vendere debct. 1 4. C. 4. 24, 1 3. D. 20. 3, 115 § 5. D. 42. 1.

*(59) Civilistische Abhand. 1814. р. 309: Ein privilegiurn nach dem andern, eins wieder eber das andere und das ganze Sicherheitssystem so durchloehert, dass die Gesetzgebung am Eude sich selbst ein testimonium paupertatis ausstellen muss u. np. Archiv. f. civ. Prax. XXI. p. 394. Arnold, Cultur und Recht der Komer. 1868. p. 40.

*(60) Puchta, cit. § 250 p. 633. Brinz, Pand. I. p. 306.

*(61) Весьма основательное замечание делает Пухта относительно законных ипотек. Eine grosse Anzahl gesetzlicher Hypotheken war ein libel. Вследствие этого случалось часто, что лицо, купившее какую-нибудь вещь, потом по открытии закладного иска, в силу судебного приговора, лишалось ее, потому что она подлежала тайной ипотеке. См. 1. 10. С. 8. 26 1 15. С. 8. 14.

*(62) Dеrnburg, cit. p. 67. Puchta, cit. § 251. nota. a.

*(63) Bachofen, cit. p. 633. So sehr, он говорит, wird Wesen und Entwickelung der Besitzverpfundung verkannt, dass man nicht das miindеste Bеdenken tragt, das Unerhоrteste zu behaupten, was je von der Entwickelung eincs roraischen Rechfcsinstitutes behauptet worden ist: die ganzliche Umgestaltung nach dera Vorbilde eines griecbischen Musters. Arnold, cit. p. 48. 49.

*(64) Bouchaud, comm. sur la loi des douzes tables. Cosman, de origine et fontibus XII tab.

*(65) Lelievre, de legum XII patria.

*(66) Meier und Schomann, Der attische Process. p. 505.

*(67) Rein, cit. p. 353.

*(68) Columella, dererustica. I.c. 7. In longiuquis tamen 1'undis, in quos non est facilis еxcursus patris familias cum onme genus agri tolerabilius sit sub liberis colonis, quam sub villicis scvvis habere tum praccipue frumentoruni quem minime colonus evertere potest et cet. § 3. I. de interdictis 4. 15. Interdictum quoque quod vocatur Salvianum adipiscendau possessionis causа coraparatum est eoque utitur dominus fundi de rebus coloni quas is pignori futuras pepigisset.

*(69) Puchta, cit. p. 623. § 249.

*(70) Мнение, что ипотека проистекает из фидуции, вероятно, имел в виду и Дернбург, когда писал: Die Kenntniss der Fiducia ist nicht nur historisch von grosstem Interesse, sondern auch unentbehrlich fiir das Verstandniss der Hypothek, dic sich nach seiner Analogie entwickelte. Пухта говорит: Die Hypothek setzte sich immer mehr an die Stele der fiducia.

*(71) l 3. C. 8. 14. Creditores, qui non reddita sibi pecunia conventionis legcm, ingressi possessionem, exerccnt, vim quidem faeere oon videntur, attamen auctoritate praesidis possessionem adipisci debent. 1 11. C. 4. 24.

*(72) Bасhofen, cit p. 13. Rudorff, Pfandklagen cit. p. 210. 1. 2 § 3. D. 43. 1: adipiscendae possessionis sunt interdicta, quae competimt his, qui ante non sunt nacti possessionem; sunt autem interdicta adipiscendae possessionis Quorum bonorura; Salvianum quoque interdicttfm, quod est de pignoribus, cx hoc genere est, et quo itinere venditor usus est, quominus emptor utatur, vim fieri veto.

*(73) l 19 § 6. D. 47. 2. Furtum autem rei pignoratae dominus non tantum tunc facere videtur, quum possidenti, sive tenenti creditori aufert, verum et si eo tempore abstulerit, quo non possidebat, utputa si rem pignoratam vendidit; nam et hic furtum eum facerc constat; et ita et Julianus scribit. 1 66 pr. D. eod: si is, qui rem pignori dedit, vendiderit eara, quamvis dominus sit, furtum facit, sive eam tradiderat crediton, sive speciali pactione tantum obligaverat.

*(74) l 3 § 1. D. 47. 20.

*(75) Rzecz о rozniсу migdzy zastawcm a hipoteka, wedlug prawa rzymskiego. Warszawa 1866.

*(76) Sohm, Lehre vom subpignus. 1864. p. 20. (Рецензия Bekker'a в Pozl's kritischc Vierteljahrsshrift. VI. p. 473).

*(77) Dernburg I. р. 219. Den roraischen Juristen bot sich das Pfandrecht an der korperlichen Sache, wie es der Eigenthiimer bestellte, wie es theoretisch ins Einzclne ausgebildet und Jedermann bekannt war, von vorn herein eher analoger Anwendung dar, als die wenig entwickcltc Verpfuodung von Rechten.

*(78) Marcianus в этом труде обратит внимание на responsa Papiniani. 1 11 §2. D. 20. 1, 1 12 § 5. 6. 9. D. 20. 4.

*(79) Negusantius. p. I. m. 1. n. 3. Et quia liypotheca constituitur desuper rebus, ideo dicitur jus in re seu jus reale, seu actio realis, quia per illam non obligatur pcrsona debitoris, sed res.

*(80) Civilrechtliche Erorteruogen II. Auflagc. 1847. p. 122. Das Pfandrecht unterscheidet sich von den iibrigen Fordenmgsrecbten aur dadurch, dass hier nieht eine Person sondern eine Sache als das verpflichtete Subjekt erscheint. Zielonacki (Pandekta II p. 517) утверждает, что выражение obligatio rei значит только, что, так как залогодержатель имеет право удовлетворить себя из стоимости, вырученной при продаже обремененного залогом предмета, то и существует известного рода аналогия между этим предметом и самим должником; она проистекает именно из того, что обремененная залогом вещь, гарантируя стоимостью своею остающийся за должником долг, поставлена в подобное отношение к кредитору, в каком находится сам должник, который отвечает всем своим имуществом, кредитом и вообще личностью своею.

*(81) cit. § 363.

*(82) Handbuch des Pfandrechts. § 2.

*(83) Giessener Zeitschrift. XX. p. 221.

*(84) Lehrbuch. § 299.

*(85) Rosshirt's Zeitschrift. III p. 78.

*(86) Pandekten. § 364.

*(87) Servituten. I. p. 25.

*(88) Pand. I. p. 317.

*(89) Krit. Vierteljahrschrift. II. p. 434.

*(90) Rosshirts Zeitsch. V. р. 164.

*(91) Instit. II. § 249. not. с.

*(92) Pfandrecht. kap. I. р. 33.

*(93) Archiv f. civ. Prax. XXVIII. 14.

*(94) Pand. § 190.

*(95) cit. I. р. 104.

*(96) cit. § 224

*(97) cit. I р. 226.

*(98) Erorterungen des rdm. deutsch. und wurtenberg. Privatvechts. Heft. I. p. 88 - 105.

*(99) С большею точностью разобрал этот вопрос Вангеров, но не исчерпал его. См. Friediieb, Reallasten. p. 140. Brunnek, jus ad rem. 1869. p. 51.

*(100) l 3. pr. D. 44. 7. Obligationum substantia in eo consistit, ut alium nobis obstringat ad dandura aliquid, vel faciendum, vel praestandum. Ежели должник обязан ad dandum, то ему следует или передать вещь кредитору в собственность, или же установить jus in re. (rem dare, usumfructum dare, iter dare). Совершенно противоположное значение имеет выражение facere; им в источниках обозначаются всякого рода действия, к которым не применяется термин dare, или услуги, состоящие in tradendo, exhibendo, reddendo, restituendo, repromittendo etc. Praestare, в тесном смысле, служит для обозначения действий по обязательству, ех delicto возникшему. В более обширном смысле, оно имеет значение dare и facere (mixta obligatio). 1. 13. С. 8. 38. Veteris juris altercationes decidentes, generaliter sancimus, omnem stipulationem sive in dando, sive in faciendo, sivе mixta ex dando et faciendo inveniatur etc. (Это выражение встречается в источниках только один раз).

*(101) System. I. р. 339. Die Handlung selbst ist Objekt des Anspruchs des Glaubigers. Brinz, Krit. Blatt. N. 3. p. 4.

*(102) Победоносцев. Курс гражданского права. I. р. 5. 1868.

*(103) рr. J. 3. 13.

*(104) , Kauf bricht Miethe в Archiv f. rechts-wiss. Abhandlung. Schering. I. N. 1.1861.

*(105) Meykow, die Lehre des rom. Rechts von dem Eigenthumserwerb durch Specifikation в Osenbruggen's Dorpat. jurist. Studien. p. 149. Ежели сторонний человек производит новые вещи из прежних вещей или материалов, принадлежащих другому хозяину, то в таком случае труд и искусство одного встречаются с собственностью другого; возникает вопрос, кто из обоих должен считаться законным собственником вновь созданной вещи, и как произвести уравнение прав между обоими. Этот вопрос обращал на себя особенное внимание римских юристов и казался им особенно затруднительным, ибо они старались разрешить его исключительно на основании чистого разума, или строгого юридического начала, мало обращая внимания на относительную ценность вещей и на значение труда или искусства сравнительно с грубым материалом.

*(106) Baron. Pand. p. 414. Auch Gattimgssachen konnen ohne nahere Bestimmung Gegenstand der Obligation sein; der Schuldner hat alsdann die Wahl unter den einzelnen Sorten. См. 1 32 § 3. D. 12. 6: Qui hominem generaliter prpmisit, similis est ei, qui hominem aut decem debet; et ideo, si, quum existimaret se Stichum promisisse, eum dederit, condicet, alium autem quemlibet dando liberari poterit. 1 99. pr. D. 45. 1,1 52. D. 17. 1. 1 3. D. 12. 1.

*(107) l 14 §2. D. 44. 2.

*(108) Даже при постоянной уплате процентов нельзя допустить владения, как это некоторые ошибочно утверждают, основываясь на 1 6. D. 22. 1, а прусский закон (А. L. Е. 1.11. § 837 - 840) возвел это даже в принцип.

*(109) l 1 § 1. D. 1. 8. ipsum jus obligationis incorporale est.

*(110) l 6. D. 22. 1. Quum de in rem verso cum herede patris vel domini ageretur et usurarum quaestio moveretur, iraperator Antoninus ideo solvendas usuras iudicavit, quod eas ipse dominus vel pater longo tempore praestitisset. Некоторые ученые, основываясь на этом фрагменте, полагают, что обязанноость уплачивать проценты может явиться вследствие давности. Однако ж мнение это неверно, ибо из приведенного фр. казалось бы только, что коль скоро кто-либо, в течение известного времени, уплачивал проценты, то следует предполагать, что он к этому был обязан. Очень ошибается прусское законодательство, постановляя, что обязательство займа может возникнуть вследствие давности, когда предполагаемый должник в течение 30 лет платил проценты предполагаемому кредитору.

*(111) Scheurl: Obligatio ist ein Rechtsverhaltniss, das nur begrundet wird, um uber kurz oder lang wieder aufgehoben zu werden.

*(112) Leges XII tabularum VI. 1. (Fontes juris romani antiqui, Bruns, p. 9.).

*(113) l 23. D. 50. 17.

*(114) Windscheid, Pand. p. 91.

*(115) l . 9 § 8. D. 4, 2: Quum autem haec actio in rem sit scripta, nec personam vim facientis coerceat, sed adversus omnes restitui velit, qued metus causa factum est, non immerito Julianus a Marcello notatus est scribens, si fidejussor vim intulit, ut accepto liberetur, in reum non esse restituendam actionem; sed fidejussorem nisi adversus reum quoque actionem restituat, debere in quadruplum condemnari. Sed est verius, quod Marcellus notat, etiam adversus rem competere hanc actionem, quum in rem sit scripta. Выражение actio in rem scripta встречается в источниках один раз, а об exceptio in rem scripta идет речь только в 1 4 § 33. D. 44. 4. Другие примеры т. н. actio in rem scripta находятся в l 5. § 13, 1 7 § 1. D. 43. 24,1 12 D. 39 3.

*(116) Эту двойственность закладного права допускает и Sohm (cit. p. 9. 26), но исходная точка у него совсем другая, так как он не принимает разницы между залогом и ипотекою. Das Pfandrecht, говорит он, vermag bald dinglich, bald personlich zu wirken. См. Neuner, Privatverhaltnisse. p. 78. 1866. Es kann vorkommen, dass einund dasselbe Rechtsverhaltniss als ein zusammengesetztes zugleich ein dingliches und ein personliches Recht in sich birgt.

*(117) Puchta, Vorlesungen uber das heutige rom. Recht. V. Auflage. I. p. 414: Wenn der Gegenstand des Pfandrechts eine Sache ist, hat das Pfandrecht die Eigenscbaft eines dinglichen Rechts, - naturlich nicht, wenn Rechte Gegenstand cterselben sind. Arndts, Pandekten. p. 532: Analog den korperlichen Sachen konnen auch andere Vermogensgegenstande (Rechte) als Mittel dienen, Befriedigung einer Forderung zu erhalten.... Es versteht sich von selbst, dass das Pfandrecht in seiner Anwendung in dieser Ausdehnung ein dingliches Recht nicht sein kann. Dernburg, cit. I. p. 46: das pignus blieb wesentlich bescbrankt auf bewegliche Sachen; I. p. 490; nur an der kоrperlichen Sache halten die Romer ein dingliches Recht fur moglich. 1 238 § 2. D. 50. 16; pignus proprie res mobilis constitui...

*(118) l 1. 2. 3. C 4, 24. 1 2. C. 8. 25. 1 1. C.8. 28. 1 9. C. 8. 14. I. 11. C. 4. 32. Противоположное мнение высказал Дорн в своем сочинении "Об узуфрукте по римскому праву" 1871. р. 6.

*(119) О владении говорят: 1 15 § 2. D. 2. 8, 1. 13 § 1. D. 6. 2,1 22 § 1. D. 9. 4, 1 4 § 9. D. 10. 1, 1 3. § 15 1 5. D. 10. 4, 1 9. § 2.1 28 рг. 1. 35 § 1. 1 37. 40. § 2. D. 13. 7,1. 37 рг. D. 41. 1, 1. 1 § 15.1 36. 37. D. 41. 2, 1. 13. 16. 33. § 4-6 D. 41. 3, 11 § 5. D. 43. 25, 1 6 § 4. 1 11. D. 43. 26.

*(120) l . 2 D. 43. 17: qualiscunque enim possessor hoc ipso, quod possessor est plus juris habet, quam ille qui non possidet. 1 10. pr. D. 20. 1: possidentis meliorem esse conditionem 1.128. D. 50.17: in omni causa possessov potior haberi debet. Sintenis, cit. p. 232: Wird dem Glaubiger das Pfand behandigt, so ist der grostmoglichste Grad von Sicherheit vorhanden.

*(121) l 30. pr. D. 9. 4.

*(122) Creditor означает в corpus juris почти всегда залогодержателя. См. Arndts cit, § 136. Anmerk. Перевод соrpus juris на немецкий язык (Otto, Schilling, Sintenis) IV. p. 44.

*(123) l 19. pr. D. 39. 2. I 28. D. 20. 1.

*(124) Buchel, cit, p. 144.

*(125) l 10. pr. D. 20,1: Si debitor res suas duobus simul pignori obligaverit ita, ut utrique in solidum obligatae essent, singuliin solidum adversus extraneos Serviana utentur. 116 § 8. D. eod: si duo pariter de hypotheca paciscantur, in quantum quisque obligatam hypothecam habeat, utrum pro quantitate debiti an pro partibus dimidiis, quaeritur. Et raagis est, ut pro quantitate debiti pigniis habeant obligatum. Sed uterque, si cura possessore agat, quemadmodum, utrum de parte quisque, an de toto, quasi .utrique in solidum res obligata sit? Quod erit dicendum, si eodem die pignus utrique datum est separatim; sed si simul illi et illi, si hoc actum est, uterque recte in solidum aget, si minus, unusquisque pro parte.

*(126) l 30. § 1. D. 44. 2.

*(127) l 15. § 2. D. 20. 1: Qui res suas jam obligaverint, et alii secundo obligant creditori, ut effugiant periculum, quod solent pati, qui saepius easdem res obligant, praedicere solent, alii nulli rem obligatam esse, quam forte Lucio Titio ut in id, quod excedit priorem obligationem, res sit obligata, ut sit pignori hypothecaeve id, quod pluris est, aut solidum quum primo debito liberata res fuerit. См. 1 12. § 5. D. 20. 4,1 3. pr. § 1. D. 20. 5, 1. 1. C. 8 20.

*(128) l . 43. D. 46. 3: In omnibus speciebus liberationum etiam accessiones liberantur, puta adpromissores, hypothecae, pignora.

*(129) Ни в каком случае нельзя согласиться с мнением Виндшейда (cit. p. 583), будто бы римская ипотека вполне лишена была придаточного (акцессорного) характера. Это не согласно даже с характером ипотеки по новейшим законодательствам. См. Forster, Theorie und Praxis des preuss. Privatrechts. 1868. II p. 362: das Pfandrecht hat einen accessorischen Charakter, es entsteht und wirkt im Dienst einer ausser ihm stehenden Obligation. Wenn man der Hypothek ihren accessorischen Charakter nehmen und sie zu einer selbstandigen Realobligation machen will, so ist sie eben nicht mehr Hypothek.

*(130) Quaest. jur. lib. II. cap. XII n. I.

*(131) l 5. D. 20. 1. Res hypothecae dari posse sciendum est pro quacunque obligatione, sive mutua pecunia datur, sive dos, sive emtio vel venditio contrahatur, vel etiam locatio et conductio, vel mandatum, et sive pura est obligatio, vel in diem, vel sub conditione, et sive in praesenti contractu, sive etiam praecedat; sed et futurae obligationis nomine dari posunt; sed et non solvendae omnis pecuniae causa, verura etiam de parte ejus, et vel pro civili obligatione, vel honoraria vel tantum naturali; scd et in conditionali obligatione non alias obligantur, nisi conditio extiterit.

*(132) l 9. § 1. D. 13. 7. Non autemi tantum ob pecuniam, sed et ob aliam causam pignus dari potest.

*(133) Francke, civilist. Abhand. Nr. 2. Gesterding, Pfandrecht. p. 7 Schweppe, Handbuch. II. § 328. Muhlenbruch, Cession. p. 412. Buchel, iiber die Verpfandung fur nicht vollgiiltige Obligationen. p. 130. Sintenis, cit. § 10. Dernburg, cit. I p. 537 Schwanert, Naturalobligation. p. 209. (Рецеязия Scheul'a в Kritische Vierteljahrschr. f. Gesetzg. und Rechtw. VI. p. 449) Savigny, System. V. p. 390. Arndts, cit. § 366. Brinz, cit. § 78. Baron, Pand. p. 370. Естественные обязательства составляют аномалию и потому являются в таком только случае, когда закон, по особенным соображениям, определяет прямо, что обязательство должно быть естественным. Случаи эти следующие: а) если был заключен договор pactum nudum; b) если состоялся контракт между отцом и сыном, подчиненным его отеческой власти, или же между рабом и его господином; с) если раб, в качестве должника, принял на себя обязательство относительно своего господина или третьих лиц.

*(134) l 14 § 1. D. 20. 1. Ех quibus casibus naturalis obligatio tonsistit, pignus perseverare constitit.

*(135) Naturliche Verbindlichkeiten. § 107.

*(136) Pand. XIV. p. 43.

*(137) Erorterungen. II. p. 88.

*(138) Abhandl. p. 26.

*(139) l 1. рr. D. 14. 6.

*(140) Debitor sub pignore creditorem heredem instituit, eumque rogavit, restituere hereditatem filiae suae, i. e. testatoris; cum nollet adire ut suspectam, coactus jussu Praetoris adiit, et restituit; cum emtorem pignoris non inveniret, desiderabat permitti sibi, jure dominii id p ossidere; respondi: aditione quidem hereditatis confusa obligatio est, videamus autem, ne et pignus liberatuin sit, sublata naturali obligatione. Atquin sive possidet creditor actor, idemque heres, rem, sive non possidet, videamus de effectu rei. Et si possidet, nulla actione a fldeicommissario conveniri potest, neque piguoratitia, quoniam hereditaria est actio; neque fideicommissum, quasi minus restituerit, recte petetur, quod eveniret, si nullum pignus intercessisset, possidet enim eam rem quasi creditor. Sed etsi fideicommissarius rem teneat, et hic Serviana actio tenebit; verum est епиш, non esse solutam pecuniam, quemadmodum dicimus, cum amissa est actio propter exceptionera. Igitur non tantum retentio, sed etiam petitio pignoris nomine competit, et solutum non repetetur; remanet ergo propter pignus naturalis obligatio.

*(141) l 21. § 2. D. 46.1. Servo tuo pecuniaracredidi, eumtu manumisisti, deinde eundem fidejussorem accepi; si quidem in eam obligationem fidejubeat, quae adversus te intra annum sit, obligari eum ait; sin vero in naturalem suam, potius, ut nihil agatur; non enim intelligi posse, ut quis pro se fidejubendo obligetur. Quodsi hic servus manumissus fidejussori suo heres existat, durare causam fidejussionis putavit; et tamen nihilominus naturalem obligationem mansuram, ut, si obligatio civilis pereat, solutum repetere non possit; nec, his contrarium esse, quod, quum reus fidejussori heres existat, fidejussoria obligatio tollatur, quia tunc duplex obligatio civilis cum eodem esse non potest. Retro quoquc si fidejussor servo manumisso heres exstiterit, eadera adversus eum obligdtio manet, quamvis et naturaliter teneatur, nec pro se "quis fidejubere possit."

*(142) l 5. pr. D. 20. 1. 1. 89. D. 45. 1.

*(143) Gluck, cit. XIX. р. 33. Heise u Kropp, jurist. Abhandl. II. p. 417.

*(144) l 11. pr. D. 20. 4: Potior est in pignore, qui prius credidit pecuniam et accepit hypothecam, quamvis cum alio ante convenerat, ut, si ab eo pecuniam aceeperit, sit res obligata, licet ab hoo postea accepit. Poterat enim, licet ante eonvenit, non accipere ab eo pecuniam. 1 4. D. 20. 3.

*(145) l 12. § 2. D. 20. 4. Si primus, qui sine hypotheca credidit, post secundura, qui utrumque fecit, ipse hypothecam accepit, sine dubio posterior in hypotheca est. Unde si in diem de hypotheca convenit, dubium non est, quin potior sit, licet ante diem сиш alio creditore pure de eadem re convenit. См. Averani. Interp. juris. 2. 12. § 1.

*(146) l 14 pr. D. 20. 1. Quaesitum est, si nondum dies pensionis venit, an et medio tempore persequi pignora permittendum sit. Et puto, dandam pignoris persecutionem quia interest mea; et ita Celsus scribit Sintenis, cit. p. 54, говорит: Der Unterschied zwischen dem Faustpfande und der Hypothek liegt darin, dass ersteres neben dem Pfandrechte den Besitz unabhangig vom Falligsein der Schuld selbst gewahrt und darum die hypothekarische Klage auch schon frtiher begriindet. См. Leist, bonorum possessio. p. 378. Dernburg, cit, I. p. 517. Противоположного мнения Пухта, § 215.

*(147) Scheurl, zur Lehre von den Nebenbestimmungen bei Rechtsgeschaften. 1871.

*(148) l 11. § 1. D. 20. 4: Videamus, an idem dicendum sit, si sub conditione stipulatione facta hypotheca data sit, qua pendente alius credidit pure, et accepit eandem hypothecam, tunc deinde prioris stipulationis existat conditio, ut potior sit, qui postea credidisset? Sed vereor, num hic aliud sit dicendum; quum enim semel conditio extitit, perinde habetur, ac si illo tempore, quo stipulatio interposita est, sine conditione facta esset, quod et melius est.

*(149) l 9 § 1. D. 20. 4. Amplius etiam sub conditione creditorem tuendum putabat adversus eum, cui postea quidquam de. beri coeperit, si modo non ea conditio sit, quae mvito debitore impleri non possit.

*(150) l 17. D. 45. 1. 1108. § 1. D. eod: Nulla promissio potest consistere, quae ex voluntate promittentis statum capit. 1 8. D. 44, 7: sub hac conditione: si volam, nulla fit obligatio, pro non dicto enim est, quod dare, nisi velis, cogi non possis; nam nec heres promissoris ejus, qui nunquam dare voluerit, tenetur, quia haec conditio in ipsum promissorem nunquam exstitit

*(151) l 11. § 1. D. 20. 4. Koeppen, der obligatorische Vertrag unter Abwesenden (Ihering's Jahrb. f. Dogm. XI p. 357).

*(152) l 42. D. 44, 7. Is, cui sub conditione legatum est, pendente conditione non est cjeditor, sed tune, quum extiterit conditio, quamvis eum, qui stipulatus est sub conditione, placet, etiam pendente conditione creditorem esse. 1 1. § 4. D. 29, 5. 111. § 4. D. 44, 2. 1 14. § ult D. 36, 2. 1 28. D. 20, 1.

*(153) l 9. § 2. D. 20. 4. См. Fitting, Ruckziehung, p. 34.

*(154) Ошибочно утверждает Аvеrani, что этого рода залог был установлен не для укрепления отказа, а гарантии (cautio), которая требовалась при условных отказах.

*(155) l 9. § 1. D. 20, 1. Quod emtionem, venditionemque recipiti, etiam pignorationem recipere potest. 11. § 2. D. 20, 3: eam rem, quam quis emere non potest, quia commercium ejus non est, jure pignoris accipere non potest. См. 1 6. C. 8. 17.

*(156) Windseheid, cit. p. 585.

*(157) l 34. § 2. D. 20. 1. Creditor pignori accepit a debitore quidquid in boniS haberet, habiturusve esset; quaesitum est, au corpora pecuniae, quam idem debitor ab alio mutuam accepit, quum in bonis ejus facta sint, obligata creditori pignori esse coeperint? Respondit, coepisse. 1 7. § 1. D. 20. 4: Si tibi, quae habiturus suin, obligaverim, et Titio specialiier fundum, si in domimum meum pervenerit, mox dominium ejus acquisiero, putat Marcellus, concurrere utrumque creditorem et in pignore. Non enim multum facit, quod de suo numos debitor dederit, quippe quum res ex numis pignoratis emta, non sit pignorata ob hoc solum, quod pecunia pignorata erat.

*(158) Dernburg, cit. I. p. 429.

*(159) Gesterding, Nachforschungen. IV. p. 7. Seuff. Archiv f. civ. Prax. IV. p. 239.

*(160) Pfaff, Geld als Mittel pfandrechtlicher Sicheratellung, insbesondere das sogenannte pignus irregulare. Wien, 1868.

*(161) Bechmann, zur Lehre vom Eigenthumserwerb durch Accession. 1867.

*(162) l 7. § 4. D. 20. 6. Illud tenendum est, si quis communis rei partein pro indiviso dederit hypothecae, divisione facta eum socio non utique eam partem creditori obligatam esse, quae ei obtingit, qui pignori dedit, sed utriusque pars pro indiviso pro parte dimidia manebit obligata. 1 3 § 2. D. 20. 4: Post divisionem regionibus factam inter fratres convenit, ut, si frater agri portionem pro indiviso pignori datam a creditore suo non liberasset, ex divisione quaesitae partis partem dimidiam alter distraheret; pignus intelligi contractutn existiraavi, sed priorem secundo non esse potiorem, quoniam secundum pignus ad eam partem directum videbatur, quam ultra partem suam frater non consentiente socio non potuit obligare. 16. § 8. D. 10. 3. 1 un. C. 8. 21.

*(163) l 3. § 2. D. 41. 2. Incertam partein rei possidere nemo potest, veluti si hac mente sis, ut, quidquid Titius possidet, tu quoque velis possidere. 1 26. D. eod. 1 32 § 2. D. 41. 3. Savigny, Recht des Besitzes. § 22. p. 299.

*(164) l 15. pr. D. 20. 1. Et quae nondum sunt, futura tamen sunfc, hypothecae dari possunt, ut fructus pendentes, partus ancillae, fetus pecorum, et ea, quae nascuntur, sint hypothecae obligata; idque servandum est, sive dominus fundi convenerit aut de usufructu, aut de his, quae nascuntur, sive is, qui usumfructum habet, sicut Julianus sciibit. 111 § 3. D. 20. 4.

*(165) l 29. pr. D. 20. 1. 1 34. pr. D. 20. 1.

*(166) l 34. § 2. D. eod.

*(167) l 45. D. 50, 17. Neque pignus, neque depositum, neque precarium, neque emtio, neque locatio rei suae consistere potest. 1 2. D. 13. 7. 1 33. § 5. D. 41. 3.

*(168) Franke, civil. Abhand. n. 2. р. 107. Buchel, Erort. р. 197. Bachofen, cit. p. 84. Brinz, Pand. L p. 302. Dernburg, cit. II. 567.

*(169) l 30. § 1. D. 44, 2. 1 29. D. 13, 7. 1 33. § 5. D. 41. 3.

*(170) l 98. § 8. D. 46. 3.

*(171) l 3. С. 8. 19. Si potiores creditores pecunia tua dimissi sunt, quibus obligata fuit possessio, quam emisse te dicis, ita, ut pretium perveniret ad eosdem priores creditores, in jus eorum successisti; et contra eos, qui infiraiores illis fuerunt, justa Hefensione te tueri potes. 1 17. D. 20. 4. Eum qui debitore suo praedium obligatum comparavit, eatenus tuendum, quatenus ad priorem creditorem ex pretio pecunia pervenit. 1 3 § 1. D. 20.5.

*(172) ) l 1. С. 8. 20. Si vendidisset, qui ante pignus accepit, persecutio tibi hypothecaria superesse non posset. Quum autem debitor ipsi priori creditori eadem pignora in solutum dederit vel vendiderit, non magis tibi persecutio ademta est, quam si aliis easdem res debitor vendidisset.

*(173) l 6. D. 20. 5. Quum posterior creditor a priore pignus emit, non tam acquirendi dominii, quam servandi pignoris sui causa intelligitur pecuniam dedisse; et ideo offerri ei a debitore potest.

*(174) ...in proposita autem quaestione magis me illud movet, numquid pignoris jus exstinctum sit dominio acquisito; neque enim potest pignus perseverare domino constituto creditore; actio tamen pignoratitia corapetit; veuurn est enim, et pignori datum, et satisfactura non esse: quare puto, non obstare rei judicatae exceptionem.

*(175) cit. § 392.

*(176) Тот же юрист подобным образом решает вопрос в случае предвиденном законом 59. pr. D. 36. 1.

*(177) Basilicae. XII. tit. 2, 27, Anton Faber, conj. VII. 18. Cujacius, comment. ad Pauli lib. 14. quaest. утверждают, что, несмотря на прекращение залога, право иска не перестает существовать. Из новейших юристов, мнение это разделяют Wening и Sintenis. Jungenfeld признает за залогодержателем actio utilis или fictitia, несмотря на текст закона: actio tamen pignoratitia competit. См. Windscheid, cit. p. 656: es wure sehr unromisch, wean man aus dieser Stelle (l 30) den Satz herleiten wollte, dass zwar das Pfandrecht untergehe, aber die Pfandklage fortdaure.

*(178) l 34. § 1. D. 18. 1. Omnium rerum quas quis habere vel possidere vel persequi potest, venditio recte fit; quas vero natura vel gentium jus vel mores civitatis commercio exuerunt, earura nulla venditio est. См. 1 6. pr. eod. § 2. J. 3.19. 1 83. § 5. 1137. § 6. D. 45, 1.

*(179) § 7 - 9. J. 2,1.

*(180) l 2. C. 3. 44. 1 3. С. 8. 17. 1 1. C. 9. 19.

*(181) l 83. § 5. D. 45. 1

*(182) См. § § 18. 19.

*(183) l 21. рr. D. 20. 1. Si inter colonum et procuratorem meum convenerit de pignore, vel ratam habente me conventionem, vel mandante, quasi inter me et colonum meum convenisse videatur. 1 2. C. 4, 27.

*(184) l 5 § 2. D. 20. 1. Dare autem quis hypothecam potest sive pro sua obligatione sive pro aliena.

*(185) l 16. § 8. D. 20. 1. Si duo pariter de hypotheca paciscantur, in quantum quisque obligatam hypothecam habeat, utrum pro quantitate debiti, an pro partibus dimidiis, quaeritur. Et magis est, ut pro quantitate debiti pignus habeant obligatum. Sed uterque, si cum possessore agat, quemadmodum, utrutn de parte quisque, an de toto, quasi utrique iu solidum res obligata sit? Quod erit dicendum, si eodem die pignus utrique datum est separatim; sed si simul illi et illi, si hoc actum est, uterque recte in solidum aget, si minus, unusquisque pro parte. 1 7. § 4. D. 20. 6. 1 3. § 2. D. 20. 4.

*(186) l 18. D. 20. 1. Si ab eo, qui Publiciana uti potuit, quia dorainium non habuit, pignori accepi, sic tuetur me per Servianam Praetor, quemadmodum debitorem per Publicianam. 114. D. 20. 4: Si non dominus duоbus eandem rem diversis temporibus pignoraverit, prior potior est, quamvis, si a diversis non dominis pignus accipiamus, possessor melior sit.

*(187) l 20. pr. D. 13. 7. Aliena res pignori dari voluntate domini potest. Sed etsi ignorante eo data sit, et ratum habuerit, pignus valebit. 1 7. C. 8. 16: Si in rem suam accepta pecunia mutua tutor mancipium tuum pignori dedit, nec huic post perfectam aetatera consensum accommodasti, pignori res obligari non potuit. 1 26 § 1. D. 20. 1. Pater Sejo emancipato filio facile persuabit, ut quia mutuam pecuniani acciperet a Septicio creditore, chirographum perscriberet sua manu filius ejufc, quod ipse impeditus esset scribere, sub commemoratione domus ad filium pertinentis pignori dandae. Quaerebatur, an Sejus inter cetera bona etiam hanc domum jure optimo possidere possit, cum patris se hereditate abstinuerit, nec metuiri ex hoc solo, quod mandante patre manu sua perscripsit mstrumentum chirographi, cum neque consensum suum accomodaverat patri, aut signo suo, aut alia scriptura? Modestinus respondit, cum sua manu. pignori doiaum suam futuram Sejus scripserat, consensum ei obligationi dedisse manifestum est.

*(188) l 16. § 1. D. 20. 1.

*(189) l 2. С. 8, 16. Si probaveris, praedia vel hortos, de quibus agebatur, tuos esse, intelligis, obligari eos creditori ab alio non potuisse, si nou sciens, hoc agi, in fraudem creditoris ignorantis dissimulasti.

*(190) l 16. § 7. D. 20. 1.

*(191) l 34. § 2. D. 201.

*(192) l 41. рr. D. 13, 7. 1 5. С. 8.16. Quum res, quae n e cdum in bonis debitoris est,pignori data ab eo,postea in bonis ejus esse incipiat, ordinariam quidem actionem super pignore non competere manifestum est; sed tamen aequitatem facere, ut facile utilis persecutio exemplo pignoratitiae daretur.

*(193) l 1. pr. D. 20. 1. Conventio generalis in pignore dando bonorum vel postea quaesitorum recepta est; in speciem autem alienae rei collata conventione, si non fuit ei, qui pignus dabat debita, postoa debitori dominio quaesito, difficilius creditori, qui non ignoravit alienura, utilis actio dabitur, sed facilior erit, possidenti retentio.

*(194) Titia praedium alienum Titio pignori dedit, post Maevio. Deinde domina ejus pignoris facta, marito suo in dotera aestimatum dedit. Si Titio soluta sit pecunia, non ideo magis Maevii pignus convalescere placebat. Tune enim priore dimisso sequentis confirmatur pignus, cum res in bonis debitoris inveniatur. In proposito autem maritas emptoris loco est; atque idco, quia neque tunc, quum Maevio obligaretur, neque quum Titio solveretur, in bonis mulieris fuerit, nullum tempus inveniri, quo pignus Maevii convalescere possit. Haec tamen ita, si bona fide in dotem aestimatum praedium maritus accepit, id est, si ignoravit, Maevio obligatum esse.

*(195) Trotsche, Linde's Zeitschrifc. XVIII p. 88. Gesterding, cit. p. 104. Windscheid, Zeitschrift f. Civ. u Pr. N. F. III. 10. Bachofen, cit. p. 551. 553. Muller, Arch. f. civ. Pr. XI p. 408. Lohr, Archiv f. civ. Pr. XIV. p. 169. Dernburg I. p. 265.

*(196) Бахофен согласен с мнением Павла; Виндшейд и большинство юристов поддерживают решение Модестина. См. Vangerow. cit, I. § 372. Brinz, Pand. I. p. 301. Sintenis, cit. p. 91. Dernburg. I. p. 268 - 271. Прусское законодательство (L. R. II. Tit. 19. § 56) в данном случае считает залог действительным; австрийское молчит, но судебная практика разделяет мнение Модестина. Stubenrauch. Comment. II. 68. 6.

*(197) Windscheid, cit. p. 597. man muss dea Widerspruch anerkennen.

*(198) Немецкое Gewahrleistuag. См. 11. § 1. D. 21. 3. 173. D. 21. 2. 114. C. 3, 32. 1 3. C. 4, 51. 17. C. 7. 16. 15. C. 7. 8.

*(199) Contrarium autem aliquid in hoc codice positum nullum sibi locum vindicabit, nec invenitur, siquis subtili animo diversitatis rationes excutiet, sed est aliquid novum inventum, vel occulte positum, quod dissnnantiae querelam dissolvit, et aliara naturam inducit discordiae fines effugientem. Constit. Tanta circa. § 15.

*(200) От простого фактического владения отличалось в римском праве так называемое публицианское владение, пользовавшееся особою защитой. В идее собственности заключается понятие о праве непреоборимом, которое само по себе существует, опираясь на непоколебимом законном основании, и может безусловно отразить всякое противодействие и противоречие, выставив только безусловное право. Между этим безусловным правом и состоянием владения, охраняемого независимо от своих оснований, допускается середина: владение, охраняемое по особому своему действию. Тот, кто имея справедливое основание предполагать себя законным хозяином имущества (justo titulo), добросовестно (bona fide) вступил во владение имуществом, не приобретает еще действительного права, и потому, в строгом смысле, не имел бы никакого преимущества пред простым фактическим владельцем. Однако же, со времени претора Публиция, вышеозначенному владению предоставлено право защиты, по крайней мере, против простого владения, ни на чем не основанного, иском actio Publiciana. Этот иск существенно отличался от интердикта: последний основан был на соображении общей пользы (utilitatis ratio); первый - на справедливости (aequitas). См. § 4. J. 4. 6. si cui ex justa eausa res aliqua tradita fuerit - necdum ejus rei dominus effectus est; si ejus rei possessionem casu amiserit, nullam habet directam in rem actionem - sed inventa est a Praetore actio, in qua dicit is, qui possessionem amisit, eam rem se usucepisse, et ita vindicat suam esse; quae actio Publiciana appellatur, quoniam primum a Publicio Praetore in edicto proposita est. Tit. D. 6, 2. 1 57. D. 17. 1. 1 18. D. 20, 1. 1 35. pr. D. 44. 7.

*(201) Pand. I. p. 595. not. 6. der publicianische Anspruch des Verpfanders wird auf den Empfanger ubertragen.

*(202) cit. I. p. 225. Anm. 22. es scheine nach den Quellenzeugnissen, dass man fiir das vom Publicianisch Berechtigten herstammende Pfandrecht eine eigene Klage nicht aufstellte.

*(203) Vorles. I. § 216.

*(204) Zeitschrift f. Civilr. u Proc. XX. p. 184.

*(205) l c. I. p. 223.

*(206) l c. I. p. 595. Anm. 6.

*(207) Sintenis, cit. p. 211. die hypothekarische Klage stehtder Publiciana ganz parallel.

*(208) l 21. § 1. D. 20, 1. 1 72. D. 6. 1. Si a Titio fundum emeris Serapronii, et tibi traditus sit pretio soluto, deinde Titius Sempronio heres exstiterit, et eundem alii vendiderit et tradiderit, aequius est, ut tu potior sis. Nam et si ipse venditor eam rem a te peteret, exceptione eum summoveres. Sed et si ipse possidcret, et tu peteres, adversus exceptionem dorainii replicatione utereris. 1 4. § 32. D. 44, 4. Si a Titio fundum emeris, qui Seiupronii erat, isque tibi traditus fuerit pretio soluto, deinde Titius Sempronio heres extiteiit, et eundem fundum Maevio vendiderit et tradiderit, Julianus ait, aequius esse Praetorem te tueri, quia et si ipse Titius fundum a te peteret, exceptione in factum comparata, vel doli mali suramoveretur, et si ipse eum possidcret, et Publiciana peteres, adversus excipientem, si non suus esset, roplicatione utereris, ac per hoc intelligeretur, eum fundum rursum vendidisse, quem in bonis non haberet 1 2. 3 D. 21. 3 Sintenis, cit, p. 211. p. 563.

*(209) l 18. 1 21. § 1. D. 20. 1

*(210) Archiv fur civil. Prax. XI. p. 393

*(211) cit, I. p. 224.

*(212) l 4. D. 20.1. Contrahitur hypotheca per pactum conventum, quum quis paciscatur, ut res ejus propter aliquam obligationem sint hypothecae nomine obligatae; nec ad rem pertinet, quibus fit verbis, sicuti est et in his obligationibus, quae consensu contrahuntur. Et ideo et sine scriptura si convenit, ut hypotheca sit, et probari poterit, res obligata erit, de qua conveniunt; fiuut enim de his scripturae, ut, quod actum est, per eas facilius probari possit, et sine his autem valet, quod actura est, si habeat probationem, sicut et nuptiae sunt, licet testationes in scriptis habitae non sunt. 134. § 1. D. eod. 1 4. D. 22. 4. 1 12. C. 8. 14.

*(213) l 1. D. 13. 7.

*(214) Voigt, Theorie von error und ignorantia. (Archiv. f. civilist. Praxis. LIV. p. 30.

*(215) l 23. § 1. D. 20, 1. Pignoris obligatio etiam intеr absentes recte ex contractu obligatur.

*(216) l 1. § 1. D. 13. 7. Si igitur contractum sit pignus nuda conventione, videamus, an, si quis aurum ostenderit, quasi pignori daturus, et aes dederit, obligaverit aurum pignori? Et consequens est, ut aurum obligetur, non autem aes, quia in hoc non consenserunt. § 2. eod. si quis tamen, quum aes pignori daret, affirmavit, hoc aurum esse, et ita pignori dederit, videndum erit, аn aes pignori obligaverit, et numquid, quia in corpus consensum est, pignori esse videatur? Quod magis est; tenebitur tamen pignoratitia contraria actioae qui dedit, praeter stellionatum, quem fecit. 136. D. 13. 7.

*(217) l 20. D. 47, 2. 136. § 1. D. 24. 1.

*(218) l 35. § 1. 19. § 2. D. 13, 7.

*(219) Laur. Valla. Basil. 14, 65: Elegant, p. 231: non esse hanc differentiam ex eo argumentum est quod alterum latinum, alterum graecum suae utrumque deserviens linguae. Cujac.adtit. cod. VIII, 13. quamVis autein pignus et hypotheca nihil inter se distent praeter syllabarum sonus etc. Duaren, ad tit. d. pign. act. cap. 1. Bachov, tract. d. pignor. p. 2. Gesterding, cit. § 1. Bachofen, cit, p. 3. Gluck, komm. XIV. p. 5. Puchta, Vorles. I. p. 441. Arndts, cit. p. 533. Zielonacki, Pandekta. II. p. 518. Sintenis, cit. p. 31. Dernburg, cit. I. p. 97. Baron, cit. p. 366.

*(220) l 2. D. 43, 17.

*(221) l 10. рr. D. 30. 1.

*(222) l 128. D. 50. 17.

*(223) cit. p. 232.

*(224) Studien. p. 339.

*(225) l 10. pr. D. 20. 1. 1 14. D. 20. 4.

*(226) l 35. § 1. D. 13. 7. Pignus maneate proprietate debitoris solam possessionem transfert ad creditorem; potest tamen ct precario, et pro conducto debitor re sua uti. 118. pr. 1 35. 36. D. 41. 2. 1 13. § 1. D. 6. 2.

*(227) l 2. § 1. D. 19. 1. 1 18. D. 43. 16.

*(228) l 12. § 7. D. 20. 4. Si simpliciter convenisset secundus creditor de hypotheca, ab omni possessore eam auferri poterit praeter priorem creditorera, et qui ab eo emit.

*(229) l 8. C. 8. 18. Diversis teraporibus eadem re duobus jure pignoris obligata, eum, qui prior data mutua pecunia pignus accepit, potiorem haberi, certi ac manifesti juris est, nec alias secundum distrahendi potestatem hujus pignoris consequ i nisi superiori creditori debita fuerit soluta quantitas.

*(230) l 4. D. 20. 1. 1 4. D. 22. 4. 1 12. С. 8, 14.

*(231) diem repetere.

*(232) l 3. § 2. D. 47, 20. Poena antera stellionatus nulla legitiraa est, quum nec legitiraum crimen sit; solent autem ex hoc extra ordinem plecti, dummodo non debeat opus raetalli haec poena in plebeis egredi; in his autem qui sunt in aliquo honorepositi, ad tempus relegatio, vel ab ordine motio remittenda est.

*(233) Vorles. § 196.

*(234) System des deutschcn Privatrechts. p. 149. die romische Hypothek bot dem creditor keine Sicherheit. nur die wenig erquikliche Aussicht, ihn im Falle eiuer Tauschung mit der Stellionatsklage zur Strafe zu ziehen.

*(235) Institutionen, p. 398: die romische Hypothek bot ein unerfreuliches Bild.

*(236) cit. p.: die rom. Hyp. bot dem Glaubiger keine wirkliche Sicherheit und entzog dem Realcredit seine wesentliche Grundlage.

*(237) Encyklopadie der Eechtswissenschaft. Holtzendorff. 1870. p. 312

*(238) cit. p. 217. die romische Hyp. blieb so formlos uncl unsicher, dass sie gerade den wesentlichen Zweck des Pfandrechts, Sicherstellung des Gluubigers nicht erreichte.

*(239) National-okonomische Studien. 1869. II. p. 71.

*(240) cit. II. p. 47. Важное неудобство ипотеки особенно заметно было в римском праве. Ипотечное право у римлян не предоставляло кредитору вполне верного обеспечения, потому что не имело двух необходимых качеств: специальности и гласности.

*(241) Trotsche, (в Linde's Zeitschrift. ХVШ. р. 103) говоритъ: das bedingte pignus giebt schon pendente conditione Rechte auf Sicherbeitsmassregeln. 113. § 5. D. 20. 1. Si sub conditione debiti noraine obligata sit hypotheca, dicendum est, ante conditionem non recte agi, quum nihil interim debeatur; sеd si sub conditione debiti conditio venerit, rursus agere poterit. Sed si praesens sit debitum, hypotheca vero sub conditione, et agatur ante conditionem hypothecaria, verum quidem est, pecuniam solutam non esse, sed auferri hypothecam iniquum est l 11. § 1. 112. § 2. D. 20. 4. 12. C. 8. 18.

*(242) Sintenis, cit. p. 481.

*(243) l 1. рr. 6. 34. § 2. D. 20. 1. 16. D. 40. 8. 1 28. D. 49. 14. 1 2. С. 8. 14. 1 15. С. 8. 17.

*(244) l 15. § 1. D. 20. 1. 19. С. 8, 17.

*(245) Baumbach, в Civilist Archiv. IV. 7. Wening, Lehrb. I. § 164, Miihlenbnich, cit. § 312. not. 8. Warnkonig, Archiv f. civ. Prax. XXI. 6. Arndts, cit. § 384. Brinz, cit. § 79. p. 299. Regelsberger, Altersvorzug der Pfandrechte. p. 68. Windscheid, cit. § 242. Anm. 10. Baron, cit. § 204. II.

*(246) Gesterding, cit. p. 84. Gluck, XVIII. p. 216. XIX. p. 232. Sintenis, p. 386. Vangerow, Pand. § 369. Puchta, Pand. § 210. not. g. Bachofen, cit. p. 260.

*(247) l 21. D. 20. 4. Titius Sejae ob summam, qua ex tutela ei condemnatus erat, obligavit pignori omnia bona sua, quae habebat quaeque babiturus esset; postea, mutuatus a fisco pecuniam, pignori ei res suas omnes obligavit et intulit Sejae partem debiti et reliquam summam novatione facta eidem promisit, in qua obligatione similiter, ut supra, de pignore convenit. Quaesitum est, an Seja praeferenda sit fisco et in illis rebus, quas Titius tempore prioris obligationis habuit, item in his rebus, quas post priorem obligationem adquisiit, donec unrversum debitum suum consequatur? respondit: nihil proponi cur non sit praeferenda. 1 6. § 2. C. 5, 9. 1 7. C. 8. 18.

*(248) Biilow, Abhandl. I. р. 1.

*(249) l 15. § 1. D. 20. 1. 1 4. D. 20, 6. 1 2. С. 8, 14. 147. рr. D. 49. 14. 18. § 5. С. 5, 9. 13. С. 6, 54. 16. С. 7, 73. 117. С. 8, 28.

*(250) l 6. D. 20. 1. Obligatione generali rerum, quas quis habuit habiturusve sit, ea non continebuntur, quae verisiniile est, quemquam specialiter obligaturum non fuisse; utputa suppellex, item vestis relinquenda est debitori; et ex raancipiis, quae in eo usu habebit, ut certum sit, eum pignori daturum non fuisse; proinde de mimsteriis ejus perquam ei necessariis, vel quae ad affectionem ejus pertineant. 17. D. eod.-vel quae in usum quotidianum habentur.

*(251) l 8. D. 20. 1. Denique (напр.) concubinam, filios naturales, alumnos constitit generali obligatione non contineri, et si qua alia sunt hujusraodi ministeria. 11. C. 8. 17. alumnos tuos et ceteras res, quas neminem credibile est, pignori specialiter daturum fuisse, generali pacti conventione, quae de bonis tuis facta est, in causa pignoris non fuisse, rationis est.

*(252) l 2. С. 8. 14. 19. С. 8, 28. 12. D. 20. 4. Puchta, Vorl. § 215.

*(253) Bechmann, Accession. 1867.

*(254) Относительно строений см. 121. D. 13. 7. Domo pignori data et area ejus tenebitur, est enim pars ejus; et contra jus soli sfcquetur aediflcium. 129. § 2. D. 20. 1.Domus piguori data exusta est, eamque aream emit Lucius Titius et exstruxit. Quaesitum est de jure pignoris. Paulus respondit: pignoris persecutionem perseverare et ideo jus soli superficiem secutara videri, id est cum jurc pignoris.

*(255) l 18. § 1. D. 13. 7. Si nuda proprietas pignori data sit, ususfructus, qui postea accreverit, pignori erit.

*(256) l 16. D. 8. 1. Ei qui pignori fundum accepit, non est iniquum, utilem petitionem servitutis dari, sicuti ipsius fundi utilis petitio dabitur. 19. D. 39. 1. Creditori cui pignoris nomine praedium tenetur, permittendum est, de jure (id est de servitute) opus novum nuntiare; nain ei servitutis vindicatiodatur.

*(257) l 16. рr. D. 20. 1. 118. § 1. D. 13. 7.

*(258) l 9. § 4. D. 7. 1. Huic vicinus tractatus est, qui solet in eo, quod aecessit, tractari; et placuit, alluvionis quoque usumfructum ad fructuarium pertinere. Sed si insula, juxta fundum in flumine nata sit, ejus usumfructum ad fructuarium non pertinere Pegasus scribit, licet proprietati accedat; esse enim veluti proprium fnndum, cujus ususfructus ad te non pertineat. Qaae sententia non est sine ratione; nam ubi latitet incrementum, et usufructus augetur; ubi autem apparet separatum, fmctuario non accedit. 13. § 2. D. 43. 20. Si aquam ex flumine publico duxeris et flumen recesserit, non potes subsequi flumen, quia ei loco servitus imposita non sit, quamvis is locus meus sit. Sed si alluvione paulatim accesserit fundo tuo, subsequi potes quia locus totus fluminis serviat ductioni. Sed si circumfluere coeperit mutato alveo, non potes, quia medius locus non serviat intcrruptaque sit servitus.

*(259) Ortloff, comment. jur. Kom. de thesaur. Sell, Versuche, I. Abh. 3. 4. § 39. J. dc rer. divis: Thesauros quos quis in suo loco invenerit, divus Hadrianus, naturalem secutus aequitatem, ei concessit, qui invenerit; idemquc statuit, si quis in sacro aut religioso loco fortuito casu invenerit. At si quis in alieno loco, non data ad hoc opera, sed fortuito, invenerit, dimidium inventori, dimidium domino soli concessit; et convementer, si quis in Caesaris loco invenerit, dimidium inventoris, dimidium Caesaris esse statuit: cui conveniens est, si quis in publico loco vel fiscali invenerif, dimidiuin ipsius esse, dimidium fisci vel civitatis.

*(260) Zeitschrift f. Civilr. u Proc. XX. p. 246.

*(261) Warnkonig, Arch. XI. p. 169. Wachter, Erort. I. p. 17. Girtaimer, Jherings Jahrbiicher III. p. 95. Kierulff, Civik. p. 317. Gflppert, uber einheitlishe, zusammeagesetzte und Gesammtsachen nach rom. R. 1871. p. 59. Dernburg, cit. I. p. 452.

*(262) Относительно стада, в источниках ясно сказано 113. рr. D. 20. 1, grege pignori obligator quae postea nascuntiir, tenentw; sed eb si prioribus capitibus decedentibus totus grex ftierit reaovatus, pigaori tenebitur.

*(263) l 34. pr. D. 20. 1. Quum tabernam dеbitor creditori pignori dederit, quaesitum est, utrum eo facto nihil egerir, an tabernae appellatione merces, quae in ea erant, obligasse videatur, et si eas merces per tempora distraxerit, et alias comparaverit, easque in eam tabernain intulerit, et decesserit, an omnia, quae ibi deprehenduntur, creditor hypotheearia actione petere possit, quum et mercium species mutatae sint, et res aliae illatac? Respondit: ea, quae mortis tempore debitoris ia taberna inventa sunt, pignori obligata esse videntur.

*(264) Huschke, Studien p. 368. Warnkonig, Archiv. ХХII. p. 395. Francke, Archiv. XXX. 152. Janke, das Fruchtrecht des vedlichen Besitzers und des Pfandglaubigers. 1862. Против него см. Arndts в Haimerls Oesterreich. Vierteljahrschr. IX. Lit. Anz. p. 46. u Demelius в Pozl's krit. Vierteljschrift. IV. p. 292. Dernburg, I. p. 438. Vangerow I. § 370. Bachofen, cit. p. 139. Goppert, uber die organischen Erzeugnisse. 1869. p. 371. Zoltowski, de pigaore rei frugiferae. 1870. Schlayer, Archiv. XLIX. p. 87.

*(265) Si colonus ancillam in fundo pignoris nomine duxerit, et eam vendiderit, quod apud emtorem ex ea natum est, ejus apprehendendi gratia utile interdictum reddi oportet.

*(266) l 19. § 6. D. 47. 2. 161. § 8. D. eod. 166. pr. D. eod: si is, qui rem pignori dedit, vendiderit eam, quamvis dominus sit, furtum facit, sive eam tradiderat cveditori, sive speciali pactione tantum obligaverat; idque et Julianus putat.

*(267) Quamvis fructus pignori datorum praediorum, etsi id aperte non sit expressum, et ipsi pignori credantur tacita pactione esse, praedia taraen, quae emuntur ex fructuuin pretio, ad eandem causam venire nulli prudentiura placuit.

*(268) Si mancipia in causam pignoris ceciderunt, ea quoque, quae ex his nata sunt, eodem jure habenda sunt Quod tarann diximus, etiam adgnata teneri, sive specialiter de his convenerit, sive non, ita procedit, si dominium eorum ad eum pervenit, qui obligavit, vel heredem ejus: ceterum, si apud aliuin dominum pepererint, non erunt obligata. См. 11. C. 8. 25. Partus pignoratae ancillae in pari causa esse, qua mater est, olim placuit. 132. § 1. D. 16. 1. si mulier rem a se pignori datam per iatercessionem recipere velit, fructus etiam liberos recipit.

*(269) Sentent. recept II. 5. § 2.

*(270) l 1-3. С. 4. 24. 12. С. 8, 25. 11. С. 8. 28. 1 9. С. 8. 14. 111. С. 4. 32.

*(271) l 12. С. 4. 24. 11. С. 8, 28.

*(272) l 16. § 4. D. 20. 1. Interdum etiam de fructibus arbitrari debet judex, ut ex quo lis inchoata sit, ex eo tempore, etiam fructibus condemnet: quid enim si minoris sit praedium quam debetur, - nam de antecedentibus fructibus Dihil potest pronuntiare, nisi extent, et res non sufficit?

*(273) Keller, Litiscontestation imd Urtheil. § § 7-23. Civilprocess. § 60-62. Buchka, Lehre vom Einflusse des Processes auf das materielle Rechtsverhaituiss. Becker, die processualische ConsumtioH. Bethmann-Hollweg, der rom. Civilprocess. II. § 102.

*(274) Pand. § 160. Anm. Windscheid, cit. § 124-126. См. 1 22. C. 3. 32. Certum est, malae fidei possessores onmes fructus solere cum ipsa re praestare, bonae fidei vero extantes, post litis autem contestationem universos.

*(275) По началам римского права, добросовестный владелец ipso jure приобретает в собственность собранные плоды, однако он обязан по виндикации собственника officio judicis возвратить наличные плоды. § 35. J. 2. 1. § 2. l. 4. 17.1 48. D. 41.1. (fructus interim suos facit). Правило, что владелец bonae fidei приобретает в собственность плоды, очевидно не согласно со строгим принципом права, по которому приобрести в собственность плоды может только собственник вещи. Право это предоставлялось ему потому, что хотя он не был ее собственником, все-таки пользовался этим правом фактически, не зная, что этим совершает беззаконие относительно настоящего собственника. Кроме того, имелось в виду и то, что добросовестный владелец принимает на себя издержки и старания, необходимые для производства вещью плодов, вследствие чего он приобретает, так сказать, титул на получение собственности. Утверждению правила, что bоnае fidei possessor на потребленные плоды приобретает бесповоротное право собственности, много содействовало и то обстоятельство, что требование возвращения плодов в данном случае повело бы ко многим неразрешенным спорам. 125. § 1. D. 22. 1. bonae fidei possessor in percipiendis fructibus id juris habet, quod dominis praediorum tributum est. l 4. § 19. D. 41. 3: fructus statim bonae fidei emtoris fit, nec usucapi debet.

*(276) l 1. § 2. D. 20. 1. Cum praedium pignori daretur, nominatim, ut fructus quoque pignori essent, convenit. Eos consumtos bona fide emtor utili Serviana restituere non cogetur (относительно плодов, существующих еще у владельца, нет никакого сомнения в праве залогопринимателя, потому Папиниан вовсе и не касается этого пункта); pignoris etenim causam nec usucapione perimi placuit, quoniam quaestio pignoris ab intentione dominii separatur; quod in fructibus dissimile est, qui nunquam debitoris fuerunt. Совершенно иначе объясняет решение Папиниана Кремлев в своем прекрасном рассуждении "Сепарация как способ приобретения собственности добросовестным владельцем по классическому римскому праву", Казань,1868. См. Arndts, Pand. § 378: die Klage geht auch wie die Eigenthums-klage auf die Fruchte oder deren Ersatz, aber nur sofern dies der Zweck der Befriedigung erfordert, und auf die vor Beginn des Rechtsstreites gezogenen Fruchte nur insofern, als sie noch vorhanden sind und nicbt dem Pfandrechte durch den Eigenthumserwerb des Beklagten entzogen sind.

*(277) l 11. § 3. D. 13. 7.

*(278) l 8. § 5. D. 13. 7. Quum pignus ex pactione venire potest, non solum ob sortem non solutam venire poterit, sed ob cetera quoque veluti usuras, et quae in id impensa sunt. 118. D. 204. Lucius Titius pecuniam mutuam dedit sub usuris, acceptis pignoribus, eidemque debitori Maevius sub iisdem pignoribus, pecuniam dedit; quaero, an Titius non tantum sortis et earum usurarum noraine, quae accesserunt, antequam Maevius crederet, sed etiam earum, quae postea accesserunt, potior esset? Respondit, Lucium Titium in omne, quod ei debetur, potiorem esse. 16. C. 8. 14.

*(279) l 4. C. 4. 32. Per retentionem pignoris usuras servari posse, de quibus praestandis convenit, lieet stipulatio interposita non sit, merito constitutum est, et rationem habet, quum pignora conditione pacti etiam usuris obstricta sint. Sed enim in causa, de qua agis, haec ratio cessat, si quidem tempore contractus de minoribus usuris petendis convenit, postea autem, quum se debitor praestaturum majores repromisit, non potest, videri rata pignoris retentio, quando eo tempore, quo instrumenta emittebantur, non convenerit, ut pigmis etiam ad hanc adjectionera teneatur.

*(280) Sintenis, cit. § 4. Warnkonig в Rosshirts Zeitschrift. III. p. 77. Wachter в Archiv. f. civil. Prax. XXVII. p. 188. 119. D. 20. 1. qui pignori plures res accepit, non cogitur unam liberare, nisi accepto universo, quantum debetur.

*(281) l 1. C. 8. 32. Manifesti et indubitati juris est, defuncto creditore multis relictis heredibus, actiotaem quidem perso nalera inter eos ex lege XII. tabularum clividi, pignus vero in solidum unicuique teneri.

*(282) l 1. § 1. 12. pr. 130. D. 10. 2.

*(283) l 7. § 12. D. 10. 3. Inter eos, qui pignori acceperunt, talis divisio fieri debet, ut non vero pretio aestimetur pars, sed in tantum duntaxat, quantum pro ea parte debetur, et assignetur quidem pignus uni ex creditoribus, licentia tamen non denegetur debitori, debitum offerre, et pignus suum luere. Idemque dicitur, et si possessor pignoris litis aestimationem pignoratitia in rem agenti offerat.

*(284) l 3. C. 3.37.

*(285) cit. p. 197.

*(286) cit. II. p. 45.

*(287) Si pignori res data defuncto sit, dicendum est, in familiae erciscundae judicium venire; sed is, cui adjudicabitur in familiae erciscundae judicio pro parte coheredi erit damnandus. Nec cavere debet coheredi, indemnem eum fore adversus eum, qui pignori dederit; quia pro eo erit, ac si hypothecaria vel Serviana actione petita litis aestimatio oblata sit, ut et is, qui obfealerit, adversus dominum vindicantem exceptione tuendus sit. Contra quoque, si is heres, cui pignus adjudicatum est, velit totum reddere, licet debitor nolit, audiendus est. Non idem dici potest, si alteram partem creditor emerit; adjudicatio enim necessaria est, emtio voluntaria, nisi si objiciatttr creditori, quod animose licitus est. Sed hujus rei ratio habebitur, quia quod creditor egit, pro eo babendum est, ac si debitor per procuratorem egisset, et ejus, quod propter necessitatem impendit, ultro etiam ect actio creditori. Gp. об этом фрагменте Gliick. XI. p. 59. Sintenis, Pfk. p. 447. Bachofen, cit. p. 196. Vangerow, I. § 365. Schmid, Cession. I. p. 269. Dernburg, II. p. 44.

*(288) l un. C. 8, 27. Ac si in possessione fueris constitutus, nisi ea quoque pecunia tibi a debitore reddatur vel offeratur, quae sine pignore debetur, eam restituere propter exceptionem doli mali non cogeris; jure enim contendis debitores eam solam pecuniara, cujus nomine pignora obligaverunt, offerentes audiri non oportere, nisi pro illa etiam satisfecerint, quam mutuam simpliciter acceperunt. Quod in secundo creditore locum non babet; nec enim necessitas ei imponitur, chirograpbarium etiam debitum priori creditori offerre.

*(289) l 8. С. 8. 14 Gltick. XV. р. 131. Fritz, Erleut. I. р. 490. Schenk, die Lehre vom Retentionsrecht. Vangerow I. § 382. Dernburg. II. p. 94. Schlayer, в Archiv. f. civ. Pr. tom. 49. p. 102.

*(290) l 11. § 3. D. 13. 7. 1 4. C. 4. 32. Schenk, p. 245.

*(291) l 20. D. 20. 4.

*(292) l 5. C. 8. 18. Prior quidem creditor compelli non potest tibi, qui posteriore loco pignus aceepisti, debitum offerre, sed si tu illi omne quod debetur solveris, pignoris tui causa firmabitur.

*(293) Gesterding. p. 164.

*(294) Моmmsen, Fr. die, Lehre von der mora. (Beitarage zum Obligationenrecht). Abth. III. p. 288.

*(295) System, § 794.

*(296) Rom. Privatr. § 337.

*(297) Lehrb. § 316.

*(298) Pand. tom. 15. p. 131.

*(299) Zur Lebre vom Retentionsrecht. p. 92.

*(300) Die Rechte der Glaubiger bei ausgebroch. Concurse. Absch. 3. p. 74.

*(301) Zeitschrift f. Civil und Crim. Rechtspflege im Konigreich Hannover. I. p. 394.

*(302) cit. p. 90: кредитор не обязан был участвовать в конкурсном производстве и выдавать заложенное имущество обратно, а только когда ему уплачивали полное удовлетворение. Это правило продолжало действовать и в Юстиниановское время в тех случаях, когда залогодержатель имел заложенную вещь в своем владении.

*(303) Meissner, Darstellung der Lehre vom stillschweigendem Pfandrechte. Sintenis, cit. § 32. Gluck. tom. 18. p. 393. tom. 19. p. 1-198. Tullecken, de pignore tacito. Dernburg. I. p. 291. Vangerow. § 375.)

*(304) Baron, Pand. р. 376. Es sind eine Menge Pfandrechte entstanden, welche, weil sie durch kein uusseres Merkmal fur dritte Personen erkennbar sind, den blossen Persopalglaubigern ausserst gefahrlich sind.

*(305) l 3. D. 20. 2. Si horreum fuit conductum, vel deversorium, vel area, tacitam conventionem de invectis, illatis etiam in his locum habere putat Neratius; quod verius est. 14. eod. Eo jure utimur, ut quae in praedia urbana inducta, illata sunt pignori esse credantur, quasi id tacite convenerit. 14. pr. D. 2, 14. Item, quia conventiones etiam tacite valent, placet in urbanis habitationibus locandis, invecta illata pignori esse locatori, etiamsi nihil nominatim convenerit.

*(306) l 11 § 2. D. 20. 4. Si colonus convenit, ut inducta in fundum, illata, ibi nata pignori essent, et antequam inducat, alii rem hypothecae nomine obligaverit, tunc deinde eam in fundum induxerit, potior erit, qui specialiter pure accepit, quia non ex conventione priori obligatur, sed ex eo, quod inducta res est, quod posterius factum est. Закладное право обнимает собою не только все претензии, проистекающие из неуплаты квартирных денег, но тоже касается требования вознаграждения за вред и убытки. 12. D. 20. 2. Non solum рго реnsionibus, sed et si deteriorem habitationem fecerit culpa sua inquilinus, quo nomine ex locato cum eo erit actio, invecta et illata pignori erunt obligata.

*(307) l 11. § 5. D. 13. 7. Solutam autem pecuniam accipiendum non solum, si ipsi, cui res obligata est, sed et si alii sit soluta voluntate ejus, vel ei, cui heres exstitit, vel procurator ejus, vel servo peeuniis exigendis praeposito. Unde si domum conduxeris et ejus partem mihi locaveris, egoque locatori tuo pensionem solvero, pignoratitia adversus te potero experiri. Nam Julianus scribit, solvi ei posse; et si partem tibi, partem ei solvero, tantundem erit dicendtim. Plane in eam dumtaxat summam invecta mea et illata tenebuntur, in quam coenaculum conduxi; videtur autem tacite et cum domino aedium hoc convenisse, ut non pactio coenacularii proficiat domino, sed sua propria.

*(308) l 7. С. 8. 15.

*(309) l 7. D. 20. 2. In praediis rusticis fructus, qui ibi nascuntur, tacite intelliguntur pignori esse domino fundi locati, etiamsi nominatim id non convenerit. 13. § 1. D. 50. 8.

*(310) l 24. § 19. 2. Gluck, tom. 18. p. 447. Vangerow. § 376. 6. Dernburg, p. 304. Другого мнения Виндшейд § 244. not. 2.

*(311) l 4. pr. D. 20. 2.

*(312) Certi juris est, ea, quae voluntate dominorum eoloni in fundum conductum induxerint, pignoris jure dominis praediorum teneri. Quando autem domus locatur, non est necessaria in rebus inductis scientia domini; nam ea quoque pignoris jure tenentur.

*(313) l 24. § 1. D. 19. 2. 1 53. D. eod. Qui fidejussor extitit apud mancipem pro colono publicorum praediorum, quae manceps ei colono locavit, reipublicae non tenetur; sed fructus iii eadem causa pignoris manent.

*(314) l 24. § 1. D. 42. 5. Divus Marcus ita edixit: creditor, qui ob restitutionem aedificiorum crediderit, in pecunia, quae credita erit, privilegium exigendi habebit; quod ad eum quoque pertlnet, qui redemtori domino mandante pecuniam subministravit. 11. D. 42. 3. Creditori, qui ob restitutionem aedificiorum crediderit, privilegium exigeudi datur. 125. D. 12. 1.

*(315) l 1. D. 20. 2. Нельзя согласиться с учеными, которые утверждают, будто между beneficium exigendi и тайной ипотекой нет никакого различия. Законная ипотека предоставляет залогопринимателю вещное обеспечение, между тем как beneficium обеспечивает только лично, сохраняя ему преимущество перед другими, в случае конкурса.

*(316) Madai в Zeitschrift f. Сivir. u. Pr. XIX. 4.

*(317) Dernburg, I р. 320.

*(318) l 35. D. 20 1.137. D. 39. 2. 110. § 1. D. 7. 4. 165. § 2. D. de leg. I.158. D. de leg. I.

*(319) Brissonius, de verb. signif. sub v. reficere.

*(320) l 21. D. 13. 7.129. § 2. D. 20. 1.

*(321) l 6. C. 7. 8. Si tutor tuus de pecunia tua servos emptos manumisit: quoniam hujus modi servi sicut ceterae res pupillaribus pecuniis emptae jure pignoris ex constitutione divorum parentum meorum obligati sunt favore pupillorum, liberi facti non sunt. 13. pr. D. 27. 9. Sed si pecunia alterius pupilli alteri pupillo fundus sit comparatus, isque pupillo vel minori traditus, an pignoris obligationem possit habere is, cujus pecunia fundus sit emptus? Et magis est, ut salvum sit jus pignoris secundum Constitutionem Imperatoris nostri et divi patris ejus ei pupillo, cujus pecunia comparatus est fundus. 17. pr. D. 20. 4.

*(322) l 2. D. 26. 9. Si tutor vel curator pecunia ejus cujus negotia administrat, mutua data ipse stipulatus fuerit, vel praedia in nomen suum emerit, utilis actio ei, cujus pecunia fuit, datur ad rem vindicandam vel mutuam pecuniam exigendanu 130. C. 5. 12. 13. C. 5. 51. 18. C. 3. 32. См. Ihering, Jahrbticher f. Dogmat. I. p. 120.

*(323) l 1. C. 6. 43. Lohr. Archiv. V. p. 208, uberdasPfandrecht der Legatare.

*(324) Vangerow, § 376.

*(325) l 37. pr. D. 39. 6. Illud generaliter meminisse oportebit, donationes mortis саиза factas legatis comparatas; quodcunque igitur in legatis juris est, id in mortis causa donationibus erit accipiendum. § 1.1. 2. 7.14. C. 8. 57. Nov. 87 praef.

*(326) l . 33. pr. D. de leg. II. Legatorum petitio adversus heredes pro partibus hereditariis competit, nec pro his, qui solvendo non sunt, onerari coheredes оportet.

*(327) Лучше всего разобрал этот вопрос Rivier, Untersuchungen uber die cautio praedibus praediisque. ?863.

*(328) Varro. ling. lat. V. 40. Praedia dicta item ut praedesa praestando. Бахофен, Момзен, Гушке производят этимологию выражения praes от praevidere на основании lex Thoria с. 20.

*(329) Aes Malacitanum c. 64. II viris, qui ibi jure dicunddpraeerunt, ambobus alterive eorum ex decurionum conscriptoruinque decreto, quod decrctum cum eorura partes tertiae non minus quam duae adessent, factura erit, vendere legemque his vendundis dicere jus potcstasque esto; dura eam legera in rebus vendundis dicant, quam legem eos qui Romae aerario praeerunt, e lege praediatoria praedibus praedisque vendundis dicere oporteret, aut, si lege praediatoria emptorem non inveniet, quam legem in vacuora vendendis dicere oporteret; et dum ifca legom dicant, uti pecuniam in fore municipi Malacitani referatur, luatur solvatur.

*(330) Gajus. II. 61. Item si rem obligatam sibi populus vendiderit eamque dominus possederit, concessa est usureceptio: sed hoc casu praedium biennio usu recipitur: et hoc est, quod volgo dicitur ex praediatura possessionem usu recipi: nam qui mercatur a populo praediator appellatur.

*(331) Gaj. IV. 28. item lege.....(p'diatoria) data est pignoris captio adversus publicanis vectigalium publicorum populi Romani. Bivier, p. 109.

*(332) Reiahardt, Usucapion. p. 152. Dernburg. I. p. 39.

*(333) Rivier, p. 85.

*(334) l 2. § 4. D. 43. 9. Res fiscales quasi propriae et privatae Principis simt. Seneca. Benef. 7. 6. Caesar omnia habet, fiscus ejus privata tantum ac sua.

*(335) Bachofen, р. 233. Zimmermann, de notione et historia cautionis praedibus praediisque. § 8. Rivier. p. 88, so wurde im rom. Staatswesen die cautio praediis praedibusque durch Generalhypothek des fiscus ersetzt. Bo времена Императоров существовал еще особый род залога, т. н. obligatio praediorum ex tabula aliraentaria -институт, хотя и не обнаруживавший непосредственной связи с рignus'ом или ипотекой, все-таки имевший в некотором отношении признаки залога. Императоры, как известно, жертвовали значительные суммы для основания и поддержания разного рода благотворительных заведений. Чтобы обеспечить существование их, правительство назначенные капиталы отдавало в заем гражданам; для доставления же гарантии правительству, граждане должны были, посредством манципации, переуступить свои земли, которые геmancipatione получили обратно с обязанностью уплачивать ежегодную ренту для удовлетворения потребностей заведения. Обеспечение казны состояло в землях, которые она получала как бы в залог, будучи вправе продать их, в случае неаккуратной уплаты ренты. Plinius. epist. VII. 18. pro quingentis millibus nummum, quae in alimenta ingenuorum ingenuarumque promiseram, agrum meis longe pluris actori publico mancipavi, eundem vectigali iraposito recepi, tricena millia annua daturus.

*(336) Meissner, cit. p. 249. Sintenis. p. 309. Vangerow. § 375. Puchta, Pand. § 200. Arndts, Pand. § 373. Bachofen, cit. p. 232.

*(337) l 1. C. 8. 15. Universa bona eorum, qui censentur, vice pignorum tributis obligata sunt. 11. C. 4. 46. Potior est enim causa tributorum, quibus priore loco oirmia bona cessantis obligata sunt. 15. § 2. D. 50. 15. Pro pecunia tributi, quod sua die non est redditum, quominus praedium jure pignoris distrahatur, oblata raoratoria cautio non admittitur, nec audietur legatarius contradicens ob tributa praeteriti temporis, quod heres solveado sit et is qui tributis recipiendis praepositus fuerit.

*(338) l 7. D. 39. 4.1 2. 3. C. 4. 47.

*(339) Cit. I. p. 351.

*(340) l 28. D. 49. 14. Si qui mihi obligaverat quae habet habiturusque esset, cum fisco contraxerit, sciendum est, in re postea acquisita fiscum potiorem esse debere, Papinianum respondisse; quod et constitutum est, praevenit enim causam pigDoris fiscus. 1 2. C. 8. 15. Certum est ejus, qui cum fisco contrahit, bona velut pignoris titulo obligari, quaravis specialiter id non expriraatur. 168. § 1. D. 46. 1. 13. C. 7. 73. 17. C. 11. 61. 12. D. 27. 9. 110. D. 40. 1.

*(341) l 6. D. 49. 14. Fiscus, cum in privati jus succedit, privati jure pro anterioribus suae successionis temporibus utitur, caeterum posteaquam successit, habebit privilegium suum. Sed utrum statiin atque coepit ad eum pertinere nomen; an vero posteaquam convenit debitorem: an posteaquam relatum est inter nominadebitorum, quaeritur. Etquidem usuras exinde petitfiscales, etsi breviores debeantur, ex quo convenit certura debitorem et confitentem; at in privilegio varie rescriptura est; puto tamen exinde privilegio esse locum, ex quo inter nomina debitorum relatum nomen est.

*(342) l 3. 7. C. 7. 73.

*(343) l 47. pr. D. 49. 14.

*(344) Gluck. m. 19. р. 71. Heimbach, Rechtslexicon. IV. р. 313.

*(345) l 1. § 4. С. Theod. 9. 42. 14. С. 8. 15. Satis notum est et idem constitutum, boua earum in dotem data, quae nuptae sunt his, qui primipili sarcinam subeunt, obnoxia necessitati еjus teneri; verum certo ordine, ut scilicet tunc demum ad hoc mulieris patrimonium periculum respiciat, si universis viri ac nominatorum facultatibus exhaustis, nihil residuum inveniatur. 13. C. 12. 63. 11. C. 4. 9.

*(346) l 6. § 1. D. 49. 14. Quodcunque privilegii fisco couipetit, hoc idein et Caesaris ratio et Augustae habere solet.

*(347) l 17. D. 49. 14. In summa sciendum est, oranium fiscalium poenarum petitionem creditoribus postponi. 11. C. 10. 7. Rem suam persequentibus poenae exactio postponitur. Sicut itaque in sortis quantitate fisei persecutio potior est, ita in triplo, quod poenae nomiae adjectum est, propria forma servanda est.

*(348) l 37. D. 49. 14. Quod placuit, fnco non esse poenam petendara, msi creditores suum recuperaverint, eo pertinet, ufr privilegium in poena contra creditores non exerceatur, non ut us commune privatorum fiscus ammittat.

*(349) l 20. C. 5. 37. Pro offieio administrationis tutoris vel curatoris bona, si debitores existant, tanquam pignoris titulo obligata, ininores sibimet vindicare minime prohibentur. Idem est, et si tutor vel curator quis constitutus res minorum non administraverit. 1 un. C. 4. 53. 17. §§ 5. 6. C. 5. 70.

*(350) Bingo, an pupillis in bonis eorum qui protutoribus prove curatoribus gesserunt hypotheea tacita competat.

*(351) l 1. § 3. D. 27. 5. 119. § 1. D. 42. 5. Dernburg, L p. 367. Впрочем, нет существенного различия между tutоr'ом и protutor'ом; тот и другой отвечают за заведование имуществом (pro officio administrationis), за недостаток прилежания и старания.

*(352) das Recht der Vormundschaft. III. p. 91.

*(353) l 6. § 4. C 6. 61. Gluck. m. 19. p. 144.

*(354) Vangerow. § 375. 2.

*(355) l 2. C. 5. 35. 16. C. 8. 15. Si mater, legitima liberorum tutela suscepta, ad secundas contra sacramentum praestitum adspiraverit nuptias, antequain eis tutorem alium fecerit ordinari, eisque, quod debetur ex ratione tutelae gestae, pcrsolverit, mariti quoque ejus praetentae tuteiae ratiociniis bona jure pignoris tenebuntur obuoxia.

*(356) l 8. § 5. C. 5. 9. Illius ctiam patris, qui in sua potestate liberum vel liberos habens, maternam eis substantiam vel ex materna linea ad eos devolutam servare compellitur, bona iisdem liberis supposita csse ad conservandas easdem res maternas decernimus; ita tamen, ut occassioue talium hypothecarum neque patris neque matris administrationem filii valeant perscrutari, vel aliquam eis raovere super hoc quaestionem, quum perspicui sit juris, etiamsi alienata sint eorum bona, quae extra meraorata lucra vel maternas res sunt, jus hypothecae integrum iisdem manere filiis.

*(357) l 6. § 4. С. 6. 61. Sed quum tacitas hypothecas tain veteres leges in quibusdam certis casibus introduxerunt, quam nos in maternis ceterisque, quas servare necesse est, et dubifcabatur, ex quo hypothecas competere oportet, utrumne ab initio, an ex eo tempore, ex quo malc aliquid gestuni est, compendiosa narratione interpretamur, initium gerendae vel deseandae administrationis vel observationis esse spectandum et rion tempus, ex quo male aliquid gestum fuerit.

*(358) l 8. § 4. C. 5. 9. In illo etiam veterem sanctioneia adimplentes praecipiraus exemplo matris, cujus res post secundas nuptias filiis ex priore matriraonio natis suppositae sunt, ad conservanda eis lucra, quae ex priore marito ad eain pervenerunt, patris quoque bona quae habet habiturusque est, filiis ex priore matrimonio natis post secundas ejus uuptias ad ea conservanda, quae ex eorum matre lucratus est, supposita esse.

*(359) l 3. pr. 15. pr. C. 5. 9.

*(360) l 6. §2. С.5.9. К наказаниям, которым подвергали супругов, вступавших во вторичный брак, можно отнести еще следующие: а) Император Лев и Анеимий постановили, что супругу, в другой или третий раз бракосочетавшемуся, нельзя в пользу своего сотоварища, на случай смерти, делать завещание по своему усмотрению; другими словами, что наименьшая наследственная часть, которая после его смерти достанется на долю ребенка от прежнего брака, составляет maximum наследственной части супруга. b) Conjux binubus не может уже освободиться от обязанности представления т. н. caiutio legatorum servandorum gratia. 16. § 1. C. 6. 49. См. Glaize, des seconds efc subsequerits mariages. Toul. 1859.

*(361) l 6. § 2. D. 5. 9.

*(362) l. un. § 1. C. J. 13. § 29. I. 4. 6...sed et tacitam ei dedimus hypothecam; praeferri autem aliis creditoribus in hypothecis tunc censuimus, quum ipsa mulier de dote sua experiatur, cujus solius providentia hoc induximus.

*(363) Vangerow. § 375. 4. Равным образом, по юстинианову законодательству, дозволено было жене начать вещный иск, rei vindicatio, in rem actio, требуя возвращения предметов, составлявших приданое, не только против мужа, но вообще против всякого, в чьем бы владении они ни состояли. 130. С. 5. 12.

*(364) l 11. С. 5 14.

*(365) l 12. § 2. С. 8. 18. Nor. 109. с. 1. Тайная ипотека не предоставляется невесте, так как sine matrimonio nulla dos, и jura singulariane могут быть распространены на другие случаи. Равным образом не может пользоваться этим благодеянием еврейка, так как novella 109 дает privilegium dotis только жене христианке. См. Schloss, die Dotalprivilegien der Iudinnen. 1356.

*(366) l un. § 1. C. 5. 13.

*(367) l 1. C. 5. 12.

*(368) Nov. 22. С. 44 § 2. 3. 9.

*(369) l 7. D. 35. 1. 17. 6. §7. D. de leg. II. Она названа так от имени римского юриста Quintus Mucius Scaevola, по предложению которого правило это получило санкцию.

*(370) l 18. D. 35. 1.

*(371) По вышеупомянутому вопросу, возник в последнее время жаркий спор между учеными, окончившийся в пользу приведенного нами мнения.

*(372) Nov. 7. с. 3. § 2.

*(373) Обстоятельно разбирает этот вопрос Бахофен, cit. p. 281-480.

*(374) Keller, Civilproc. § 78. 84. Dernburg, uber cautio bonorum. Absch. II. p. 33. Hartmaun, das roai. Contumazialverfahren Малышев, cit. p. 1.

*(375) l 1. 4. D. 2. 1. 14. § 1. D. 1. 21. 14. § 3. D. 39. 2.

*(376) l 26. pr. D. 13. 7.

*(377) l 12. D. 41. 4. Misso legatario in possessionem res pro emptore usucapiuntur, salva, praetoru pignoris causa.

*(378) От указанных missiones следует отличать особую категорию missionum, которые не имеют характера залога: а) bonorum possessio Garboniana. Если кто оспаривал права наследующего после умершего в классе unde liberi, тогда опекун несовершеннолетнего наследника мог, на основании карбонианского эдикта, требовать приостановления процесса до достижения наследником совершеннолетия, а равным образом он мог требовать ввода во владение самым наследством. 11. pr. D. 37. 10. b) Bonorum pojsessio furiosi nomine. Если к принятию наследства призван слабоумный наследник, то хотя он сам не может принять его, тем не менее его попечителю предоставляется право и, если это несомненно выгодно для слабоумного, даже обязанность от имени неспособного - требовать ввода во владение наследством. 17. § 2. С. 5. 70. с) Missio in possessionem ex lege ult. C. de edicto Divi Hadriani tollendo. В царствование Императора Гадриана был издан эдикт, ограничивающий некоторые правила ввода во владение наследников по завещанию. Юстиниан, уничтожая этот эдикт, постановил, что впредь всякий может требовать ввода во владение наследством, если только докажет, что он действительно наследник, установленный в завещании, не имеющий никаких наружных недостатков (vitium visibile), следовательно в завещании, составленном с соблюдением всех предписанных законом формальностей. Ввод во владение имеет выгодное последствие, потому что всякий отрицающий действительность завещания должен против владельца начать иск о наследстве (hereditatis petitio), и так как доказательство составляет обязанность истца, а не ответчика, то он же должен доказать недействительность завещания, в силу которого ответчик получил ввод во владение. 1 ult. C. 6. 32.

*(379) l 2. pr. D. 42. 4.111. § 1. D. 36. 4. Si rei servandae causa in possessionem missus esset proprius creditor heredis, et rei per fideicommissum mihi relictae adeptus fnerit, nihil me per eum laedi oportere convenit, non magis, quam si ab ipso herede eain rem pignori accepisset. 135. D. 42. 5. Eum qui in possessionem missus sit ejus, qui reipublicae causa abfuit, si apparuerit, eum dolo malo abesse, jure in possessione esse placet, donec solidura solvatur. 17. § 1. D. 42. 4. 12. 3. C. 8. 18.

*(380) l 10. § 1. D. 41. 2. Idem Pomponius bellissime tentat dicere, numquid qui conduxerit quidem praedium, procario autem rogavit, non ut possideret, sed ut in possessione esset? Est autem longe diversum; aliud est enim possidere, longe aliud in possessione esse; denique rei servandae causa. 13. § 8. D. 43. 17. Creditores missos in possessionem rei servaudae causa iuterdicto Uti possidetis uti non posse; et merito, quia non possident. Idemque et in ceteris omnibus, qui eustodiae causa mi si sunt in possessionem, dicendum est.

*(381) l 3. C. 6. 54.

*(382) l 12. pr. D. 42. 5. Quum unus ex creditoribus postulat in bona debitoris se mitti, quaeritur, utrura solus is, qui petit, possidere potest, an, quum unus petit, et praetor permisit, omnibus creditoribus aditus sit. Et commodius dicitur, quum Praetor permiserit, non tam personae solius petentis, quani creditoribus, et in rem permissum videri; quod et Labeo putat. Nec videbitur libera persona acquirere alii, quia nee sibi quidquam acquirit, cui Praetor permittit, sed aliquid ex online facit; et ideo ceteris quoque prodest. 113. D. 42. 8. 15. § 2. D. 36. 4.

*(383) l ult. 1. С. 7. 72.

*(384) l 2 D. 41. 4. 12 рr. D. 41. 5: Qui legatorum servandorum causa in possessionem mittitur, non interpellat possessionem ejus, qui pro herede usucapit; custodiae enim causa rem tenet. 13. C. 6. 54 si, postquam servandi legati seu fideicommissi gi-atia in possessionem inductus es, pignoris obligatio aut venditio ab herede intervenit, praecedere causam tuam, quara jure praetorio velut pignus habuisti, manifestum est.

*(385) l 5. § 16. D. 36. 4. Imperator Antoninus Augustus rescripsit, certis ex causis etiam in propria bona heredis legatarios et fideicommissarios esse mittendos; si post sex menses quum aditi pro tribunali fuerint hi, quorum de ea re notio est in satisfactione cessatum est, inde fructus percepturos, quoad voluntati defunctorum satisfiat. 1. 6. C. 6. 54.

*(386) l 5. § 22. D. 36. 4. 127. D. 42. 5.

*(387) l 5.§ 21. D. 36. 4. Ему дозволяется продать те только вещи, которые подлежат порче. 1. 27. D. 42. 5.

*(388) l 5. § 2. D. 36. 4.

*(389) Bachofen, p. 328. Leist, II. 1. р. 92.

*(390) l 1. § 17. 18. 21. D. 37. 9.

*(391) l 1. § 19. D. 37. 9.

*(392) l 15. D. 3. 2. Notatur, quae рег calumniam ventris. nomine in possessionem missa est, dum se asseverat praegnantem.

*(393) l 3 § 23. D. 41. 2. Quod autem Quintus Mucius inter genera possessionum posuit, si quando jussu magistratus rei servandae causa, vel quia damni infecti non caveatur, possidemus, ineptissimura est; nam qui creditorem rei servandae causa, vel quia darani infecti non caveatur, mittit in possessionem, vel ventris nomine, non possessionem, scd custodiam rerum et observationem coucedit.

*(394) ) 1. 1 § 16. D. 37. 9. Si quis prima uxore praegnante facta, mox aliam duxerit, eamque praegnantem feccrit, diemque suum obierit, Edictum ambobus sufficiet, videlicet quum nerao contendit, nеc calumniatricem dicit.

*(395) Hesse, die cautio damni infecti. Groh, uber die Caution wegen zukimftigen Schadens. Huschke, de actionum formulis, quae in lege Rubria exstant. Tit. Dig. 39. 2.

*(396) l 7. § 1. D. 39. 2.

*(397) l 3. §, 23. 1. 10 § 1. D. 41. 2.112. D. 42. 4.

*(398) l .15. § 16. D. 39. 2. secundo decreto a praetore dominus constituitur, § 17. eod. ambo aedium fnmt domini, jam constituto domino eo. § 33. eod. possidere jure dominii, 1 7 § 1. D. 7. 1. jure dominii possidere. 1. 5. D. 10. 3. et ex hoc dominiuni aedium nancisceremur. 1. 7. § 9. eod. quum jussus possidere vindicationein habere possit. I. 1. pr. D. 23. 5. Dominus vicinus fit.

*(399) l 15. § 25. D. 39. 2.

*(400) l 1. C. 8. 23. 15 § 21. D. 36. 4.1 114 § 12. D. de leg. I. 30.

*(401) Dernburg. I p. 401. Keller, Pand. I p. 437. Es gestaltet sich diescs Pfandrecht immer als Faustpfand. Bacbofen, p. 281. 13. C. 6, 54: causam tuam veluti pignus habuisti; 118 § 6. D. 10. 2: non... discederet legatarius a possessione, quam vice fagnoris erat consecutus; 123 D. 15, 1: pro pignore eas (aedes), si non defendantur, actor... possidet; 15 § 21. D. 36. 4. sed pignora quidem qius et distrahere potest.

*(402) l 15 § 2. D. 42. 1. In veaditione itaque pignorum captorum facienda primo quidem res mobiles, animales pignori capi jubent, mox distrahi; quarum pretium si suffecerit, bene est, si non suffecerit, etiam soli pignora capi jubent, et distrahi; quodsi nulla moveutia sint, a pignoribus soli initium faciunt. Sic denique interloqui solent, si moventia non sint, ut soli quoque capiantur; пащ a pignoribus soli initium faciendum non est; quodsi nec quae soli sunt, sufficiant, vel nulla sint soli piguora, tunc peivenictur etiam ad jura; exsequuntur itaque rem judicatam Praesides isto modo. 158. D. cod. Si quum nulla sententia praecessisset, capta sunt et distracta pignora, possunt revocari.

*(403) l 2. C. 8. 23. Quum in causa judicati aliqua res pignori capitur, per officium ejus, qui ita decrevit, venumdari solet, non per eum, qui judicatum fieri postulavit. Et si alio eratore non existente, is, cui judieatus satis non fecit, ad licitationem secundum constituta fuerit admissus, cujuslibet alterius vice ex officio imere dеbet.

*(404) l 16. 19. 20. § 2.123. 25. § 13. § 21. 1. 29. D. 10. 2. 17 § 10. 110. § 2. D. 10. 3. Arndts, Pand. § 372.

*(405) l 35 § 1. D. 13. 7.1 9. С. 4. 24.

*(406) l 16. D. 41. 3. Servi nominp, qui pignori datus est, ad exhibendum cum creditore, non cura debitore agendum est, quia qui pignori dedit, ad usucapionem taiitum possidet; quod ad reliquas omnes causas pertinet, qui accepit, possidet.

*(407) l 40. D. 13. 7. Debitor a creditore pignus, quod dedit, frustra emit, quum rei suae nulla emtio sit; nec si minoris emerit, et pignus petat, aut dominium vindicet, ei non solum debitum offerenti creditor possessionem restituere cogetur. § 1. Debitoris filius, qui manet in patris potestate, frustra pignus a creditore patris peculiaribus numis comparat; et ideo, si patronus debitoris contra tabulas ejus possessionem acceperit, dominii partem obtinebit, nam pecunia, quam filius ex re patris inpretium dcdit, pignus liberatur. §2. Soluta pecunia creditor possessionem pignoris, quae corporalis apud cum fuit, restituere debet, nec quidquam amplius praestare cogitur. Itaque si medio tempore pignus creditor pignori dederit, domino solvente pecuniam, quam debuit, secundi pignoris neque persecutio dabitur, neque retentio relinquetur. 11. C. 8. 33.

*(408) l 12. C. 8. 28. Si debitor rem tibi jure pignoris obligatum te non consentiente distraxit, dominium cum sua causa ranstulit ad emtorem.

*(409) Dernburg, (не автор сочин: das Pfandrecht) Abhandlungen aus dem Gebiete des Civilrechts. p. 21.

*(410) Puchta: Eine Verausserung war ftir den Schuldner, so lange der Gluubiger den Besitz hat, unmoglich. Huschke (Studien p. 339): der ganze Nutzen des Pfandes ist bedingt durch den Besitz, weil ohne diesen kein wirksumer Verkauf gedacht werden kann.

*(411) l 35 § 1. 137. D. 13. 7.11 § 15. 1. 36. 37.1 40 pr. D. 41. 2. 116. D. 41. 3. 13 § 8. D. 43. 17.

*(412) Bruns, Recht des Besitzes. p. 38-56. Zielonacki, tiber das Interdictum uti possidetis. Gaj. IV. § 148. 1. 1 § 4. D. 43. 17.

*(413) Recht des Bezitzes. p. 337.

*(414) Lehrb. § 200 2. а.

*(415) Pand. Recht. § 194.

*(416) Weiske, Rechtslexicon. p. 44.

*(417) Zeitschrift f. Civilr u Proc. II. p. 233.

*(418) l 11 §1. D. 20. 1. 133. D. 13. 7.

*(419) l 17. С. 4. 32. Si ea lege possessionem mater tua apud creditorera suum obligavit, ut fructus in vicem usurarum consequeretur, obtentu majoris percepti emolumenti, propter incertura fractuura eventum, rescindi placita non possunt.

*(420) l 14. C. eod. Si ea pactione uxor tua mutuam pecuuiam dedit, ut vice usurarum inhabitaret, pactoque ita, ut convenit, usa est, non etiam locando domum pensionem redegit, referri quaestionem, quasi plus dpraus redigeret, si locaretur, quam usurarura legitimarum ratio colligit, minime oportet. Licet enim uberiore sorte potuerit contrahi locatio, non ideo tamen illieitum foenus esse contractum, sed vilius conducta habitafcio videtur.

*(421) Aequitatis causa необходимо было известное вознаграждение. l 8. D. 20. 2. Quum debitor gratuita peeunia, utatur, potest creditor de fructibus rei sibi pignoratae ad modum legitimum usuras retinere.

*(422) l 26. pr. D. 12. 6.

*(423) l 11. § 1. D. 20. 1. Si anticphsiz facta sit, et in fundum aut in aedes aliquis inducatur, eousque retinet possessionem pignoris loco, donec illi pecunia solvatur, quum in usuras fructus percipiat aut locando, aut ipse percipiendo habitandoque; itaque si amiserit possessionem, solet in factum actione uti. Arndts. Pand. § 381. Wird dem Glaubiger eine frachttragende Sache als Faustpfand ubergeben, so darf etc.

*(424) Zoll, o skardze preczacej w prawie rzymskiem. 1862.

*(425) l 16. D. 8. 2. Ei, qui pignori frmdum accepit, non est iniquum, utilem petitionem servitutis dari, sicuti ipsius fundi utilis petitio dabitur.

*(426) l 9. D. 39. 1. Creditori, cui pignoris nomine praedium touetur, per.mttendum est, de jure, id est de servitute, opus novum nuntiare, nam ei vindicatio servitutis datur.

*(427) l 11. D. 39. 2.

*(428) Schneider, Linde's Zeitschrifc. V. 22. Schmidt, Civ. Abhand. p. 91-204. Elvers, uber das Recht des Wasserlaufes. Themis. N. F. I. 13. p. 497.

*(429) Wiederhod, Bemcrk. uber die actio fin. reg. (Giess. Zeitschrift. XIII. 3.).

*(430) l 4. § 9. D. 10. 1. Finium regundorum actio et in agris vectigalibus, et inter eos, qui usumfcuctum habent, vel fractuarium et dominuin proprietatis vicini fundi, ct intcr eos, qui jurc pignoris possident, competere potest.

*(431) Равно кредитор может пользоваться interdictum quod vi aut clam 1 11. § 14. D. 43. 24; actione legis Aquiliae. 117. pr. 1. 30. § 1. D. 9. 2; furti. 1 12. § 2. D. 13. 1. 115. pr. 1 87. D. 47. 2.

*(432) l 18. § 2. D. 13. 7. Si fundus pignoratus venierit, manere causam pignoris, quia cum sua causa fundus transeat, sicut in partu ancillae, qui post venditionem natus sit.

*(433) l 15. C. 8. 14. Debitorem neque vendentem, neque donaiitem, neque legantem vel per fideicommissum relinquentem posse deteriorem facere creditoris conditionem, certissimuni est. 110. C. 8. 26. Res piguoris hypothecaeve jure creditoribus obnoxias citra consensum corum debitores alienantes praecedentem non dissolvunt obligationem. I .12. C. 8. 28. 1 11 C. 8. 9.

*(434) l 19. § 6. D. 47. 2. 1 61. § 8. 1 66. рr. D. eod. 1 t". С. 7. 26.

*(435) In dem Rechte, cinen Gegcnstand zur Befriedigung des Berechtigtea wegen eiaer Forderung zu verkaufen, говорит Пухта, liegt der Charakter dcs Pfandrechts. Unger (Oestr. allgera. Privatr. I. p. 530: der wesentlichc Inhalt des Pfаndrеchts besteht in dem evеntuellem Verkauf rechte. Cohnfeld (die irregulаren Servituten p. 162): wasnicht verkauft werden kann, kann nicht vcrpfandet werden. Huscbke, Zeitsuhrift. f. Civilrecht und Proc. XX. p. 181.

*(436) Pandekten. p. 296. 318.

*(437) cit. p. 21.

*(438) Civ. Archiv. XXXII. p. 105. das Verkaufsrecht ist nur ein Ausfluss, nicht xlas Wesen des Pfandrechts.

*(439) Gajus. II. 64. 1 4. D. 13. 7. 1 14. § 5. D. 44. 3. 1 35. D. 20. 1.1 15. § 32. D. 47. 10.1 4. C. 4. 24. Heлегко доказать, когда вошел в употребление подобный добавочный договор. Нельзя, однако, согласиться с Бахофеном (р. 175), по мнению которого pactum de vendendo стали применять только за некоторое время до Ульпиана.

*(440) l 7. § 5. D. 2. 14.1 72. D. 18. 1. 118. С. 2. 3.

*(441) l 4. D. 13. 7.

*(442) l 8. § 4. D. 13. 7.

*(443) l 3. § 1. С. 9. 34. Sancimus itaque, si quis rem creditori suo pignoraverit, si quidem in pactione cautum est, quemadmodum debet pignus distrabi sive in tempore sive in aliis conventionibus ea observari, de quibus iuter creditorem et debitorem conventum est. 1 8. § 3. 5. D. 13. 7.

*(444) l 6. pr. D. 13. 7.1 3. C. 4. 22.

*(445) l 15. § 5. D. 42. 1.

*(446) l 4. D. 20. 5. Quum solvendae pecuniae dies pacto profertur, convenisse videtur, ne prius vendendi pignoris potestas exerceatur.

*(447) Так понимая дело, нетрудно согласить между собою содержание двух следующих фрагментов. 173. D. 47.2, Si is, qui pignori rem accepit, cum de vendendo pignore nihil convenisset, vendidit; aut antequam dies venditionis veniret, pecunia non soluta, id fecit: furti se obligat. 1 7. C. 8. 28: Si cessante splutione creditor non reluctante lege contractus ea, quae sibi pignori nexa erant, distraxit, revocari venditionem iniquum est; cum si quid in ea re fraudulenter fecerit, non emptor a te sed creditor conveniendus sit.

*(448) Особенно в третьем столетии, во времена Ульпиана (ум. 228), встречаем продажу ipso jure без особого договора. 1 4. D. 13. 7. 1 9. pr. D. 20. 5. Quaesitum est, si creditor ab emptore pignoris pretium servare non potuisset, an debitor liberatus esset? Putavi, si nulla culpa imputari creditori possit, raauere debitorem obligatum quia ex becessitate facta venditio non liberat debitorem, nisi pecunia percepta. 112. § 10. D. 20. 4. Si priori hypothеca obligata sit, nihil vero de venditione convenerit, posterior vero de hypotheca vendenda convenerit, verius est, priorem potiorcm esse. 1 75. D. 57. 2. Bachofen, cit. p. 156. Dernburg. I. p. 87.

*(449) Gluck. Pand.tom. 19. p. 391. tom. 17. p. 78. Wening. 1. c. p. 367. Sintenis, p. 513. Keller, Pand. § 200.

*(450) l 42. D. 13. 7.

*(451) l 5. § 3. и l ?7. § 1. D. 27. 9.

*(452) l 13. D. 20. 5.

*(453) l 4. D. 20. 5.

*(454) Sintenis, p. 506. Gesterding, p. 179. Vangerow, § 379 n. 1. Dernburg II. p. 120.

*(455) Westphal. Pfandr. § 203. Gluck. Pand. XIX. p. 383. Bachofen, p. 165.

*(456) Конец этого фрагмента требует исправления; уместнее всего читать: ех pacto venditio.

*(457) Muller, Abh. p. 105. Puchta. Pand. § 205. Dernburg. II. p. 122. Противоположного мнения Sintenis, p. 507. Bachofen. p. 165. 640. Brinz. I. 354. Vangerow. § 379.

*(458) l 88. D. 50. 17. Nulla intelligitur mora ibi fieri, ubi nulla petitio est. 1 127. D. 45. 1. Si pupillus sine tutoris auctoritate Stichum promittat, et fidejussorem dedit, servus autem post moram a pupillo factam deccdat, necfidejussor erit propter pupilli moram obligatus; nulla enim intelligitur mora ibi fieri, ubi nulla petitio est; csse autem fidejussorem obligatum ad hoc, ut vivo homine conveniatur, vel ex mora sua postea.

*(459) l 8. C. 8. 28. Si prius quam distraheretur pignorata possessio, pecuniam creditori obtulisti, eoque non accipiente, facta contestatione, eam deposuisti, et hodie ra eadem causa permanet, pignoris distractio non valet. 1 19. C. 4. 32. Madai, Mora. p. 474.

*(460) l 5. С. 8. 28.

*(461) Thibaut Pand. § 650, Gluck. Bd. 19. p. 383.

*(462) l 4. D. 13. 7. Si, convenit de distrahendo pigaore sive ab initio, sive postea, non tantum venditio valtt, verum incipit emtor dominium rei haberc. Sed et si noa convenerit de distrahendo pignore, hoc tamen jure utimur, ut liceat distraherе, si modo non convenit, ne liccat; uhi vero convenit, ne distraheretur, crtditor, si distraxedt, furti obligatur, nisi ei ter fuerit denuntiatum, ut solvat, et cessaverit. 1 69. D. 5. 1. Bodemeyer, die Zahlen des rоmischen Rechts. p. 16.

*(463) l 15. § 32. D. 47. 10. Si quis pignus proscripserit venditurus. 1 4. C. 8. 28. Creditor hypothecas sive pignus cum proscribit...

*(464) l 3. § 1. C. 8. 34 ... Sin autem nulla pactio intercesserit, licentia dabitur fuеneratori ex denuntiatione, vel ex sententia judiciali post biennium, ex quo attestatio missa est vel sententia probata est, numerandum, eam vendere.

*(465) l 31. D. 42. 1. ... His, qui fatebuntur debere, aut ex re judicata necesse habebunt reddere, tempus ad solvendum detur, quod sufficere pro facultate cujusque videbitur; eorum qui intra diem vel ab initio datum, vel ex ea causa postea prorogatum sibi non reddiderint, pignora capi; eaque, si intra duos menses non solverint, vendantur; si qaid ex pretiis supersit, rcddatur ei, cujus pignora vendita crant.

*(466) l 16. C. 4. 44.

*(467) Fritz. Erlauterungen. p. 408.

*(468) l 2. C. 8.23. 1 3. C. 7. 53. Muller. civ. Abh. I. p. 122-131.

*(469) l 4. D. 13. 7.

*(470) l 4 C. 8. 28. Creditor hypothecas sive pignus quum proscribit, notum debitori facere, et sibi bona fide rem gerere, et quando licet testato dicere debet. Si quid itaque per fraudem in pignore villae venditae commissum probare potes, ut inferatur actio, quae eo nomine competit, adi eum cujus, de ea re notio est. 1 4. C. 8 30. Quum contra bonam fidem venditionem obligatae possessionis a creditore factam alleges, non observatis, quae in distrahendis pignoribus celebrari consueverunt, adito praeside provinciae experire actione competente non tantum adversus creditorem, verum etiam adversus possessorem, si fraudem eum participasse cum creditore docere potueris, ut revocatis, quae mala fide gesta constiterit, et fructuum ratio et damni, quod irrogatum apparuerit, haberi possit. 110. D. 18. 2.

*(471) l 3. § 3. C. 8. 34... Sacramenti religionem praestare cornpellatur quod ... tanti vendiderit rem, quando potuerit venire.

*(472) l 14. D. 13 7. Ea igitur, quae diligens paterfamilias in suis rebus praestare solet, a creditore exiguntur. 113. § 1. D. 13. 7. 122. § ult. D. eod.

*(473) l 8. D. 20. 5. Creditoris arbitrio permittitur, ex pignoribus sibi obligatis quibus velit distractis, ad suum commodum pervenire.

*(474) Bartolus ad 1. 8. D. 20. 5. Quaero utrum pro modica quantitate possit creditor vendere rem magnam? Resp. sic: sed tamen dolus videtur in ea versari et tenetur debitori ad interesse.

*(475) l 9. C. 8. 28. Quae specialiter vobis obligata sunt, debitoribus detrectantibus solutionem, bana fide debetis et solemniter vendere; ita emm apparebit, an ex pretio pignoris debito satisfieri possit. Quodsi quid deerit, non prohibemini etiam cetera bona jure conventionis consequi. 12. C. 8. 14.

*(476) l 6. 46. § 4. D. 33.

*(477) l 7. C. 8. 28.

*(478) l 1. С. 8. 30. Praeses proviuciae aditus, si probatum fiierit, tuura creditorem, cui jus distrahendi piguora fuit, dob malo fundum vendidisse, quanti tua interest, restituere tibi eundeiu creditorem jubebit. Quodsi de bonis creditoris condeinuati solvi pecuoia non potuerit et probatum fuerit, emtorem mala fide ешиззэ, offerente te pecuniam cum usuris, quanti fundus venit, restituere tibi fundum cum fuctibus malae fidei cmtorein jubeb: t. 14. 5. C. eod.

*(479) Westphal. cit § 220. Dernburg. II. p. 157.

*(480) Creditor qui jure suo pignus distrahit, jus suum cedere debet, et si piguus possidet, tradere utique debet possessionem.

*(481) l 10. D.20. 5. Et si is, qui lege pignoris emit, ob evictionem rei redire ad venditorem non potest, tamen non еssе audiendura creditorem qui fundum vendidit si velit ejusdem rei ex alia causa quaestionem movere. 12. C. 8. 46. Si a creditrice jure piguorisfundos pater tuus comparaverat, evictis praediis ita demum petitionem adversus creditricem habere jure potes, si vel quum vendiderit, de evictione rei promisit, vel etiam dolo malo, quum sciret, prudensque tsset, rem sine vitio non esse, eam patri tuo, cui successisti, venundedit. Nam sicuti genus hujus modi. contractus inscium creditorem vinculo evictionis non adstringit, ita eum qui fraudem admisit vel decepit, non excusat. 111. § 16. D. 19. 1.... nam si creditoris jure vendident, deinde, haec fueriot evicta, non tenetur nec ad prutium restituendum ex emto actione creditor.... 138. D. 22. 1.

*(482) l 1. C. 8. 46.

*(483) l 8 § 1. D. 13. 7. Si pignori plura mancipia data sint, et quaedam certis pretiis ita vendiderit creditor, ut evictionem eorum praestaret.... 1. 22 § 4. D. eod. 159. § 4. D. 17. 1.

*(484) l 11. § 16. D. 19. 1. 11. 2. C. 8. 46.

*(485) l 9. § 1. D. 19.2. Quid tamen si non quasi fmctuarius ei locavit, sed quasi fundi dominus? Videlicet tenebitur. Decepit enim conductorem.

*(486) l 4. D. 13. 7. 1 46. D. 41. 1. Non est novum, ut, qui dominium noa habeat, alii dommium praebeat; nam et creditor pignus vendendo causam dominii praestat, quam ipse non habuit., 113. G. 8. 28: qui praedium obligatum a creditore comparavit, si iu vacuam possessionem jnductus non est, nullara in rem actionem babet. 115. C. eod. Obligatis pignori mancipiis a creditore distraotis ac traditis, si post debitor quondam haec sollicitaverit, non venditori, sed emtori contra possidentem in rem competit actio. 118 C. eod. Qui a creditore pignori obligatum jure emit, de proprietate vinci non potest.

*(487) l 2. C. 8. 20. Obligata pignoris jure creditore rectedistrahente post debitor, emtori p. etium offerens, vel creditori quod debuit, evincere non potest. 1. 7 § 1. D. 20. 5. Illud inspiciendum est, an liceat debitori, si hypotheca venierit, pecunia soluta eam recuperare? Et si quidera ita venierit, ut, si intra, certuoi tempus a debitore pecunia soluta fuerit, emtio rescindatur, intra illud tempus pecunia soluta rccipit hypothecam; si vero tempus praeteriit, aut si non eo pacto rcs vcnierit, non potest riscindi venditio, nisi minor sit anuis vigintiquinque debitor, aut pupillus, aut Reipublicae causa abscns, vel in aliquaearum causarum erit, ex quibus Edicto succurritur.

*(488) l 13. pr. D. 13. 7.

*(489) l 26. D. 46. 3. Si creditor fundum pignoraticium vendiderit, et quantum ei debеbatur, receperit, debitor liberavitur. 19 pr. D; 20. 5. Qaaesituin est, si creditor ab emtojre pignoris pretium servure non potuisstt, au debitor liberatus esset? Putavi, si nulla culpa imputari creditori possit, raanere debitorem obligatum, quia ex necessitate facta venditio non liberat dеbitorem nisi pecunia percepta.

*(490) l 12. § 5. D. 20. 4. Papinianus libro undecimo respondit, si prior creditor posttea novatione facta eadem pignora cum aliis accepit, in suum lосum eum succedere; sed si secundus non offerat pecuaiam posse priorem vendere, ut primam tantum pecuniam expensam ferat, non etiam quam postea credidit, et quod superfluum ex anteriore credito accepit, hoc secundo restituat. 124. § 2. D. 13. 7. Bachofen, p. 491 - 493. Brinz, p. 358.

*(491) l 6. § 1. D. 13. 7. Si creditor pluris fundum pignoratum vendiderit, si id foeneret, usuram ejus pecuniae praestare debet ei, qui dederit pignus. Sed et si ipse usus sit ea pecunia, nsuram praestari oportet; quodsi eam depositam habuerit, usuras non debet. 17. D. eod. Si autem tardius superfluum restituat creditor id, quod apud eum depositum est, ex mora etiam usuras debitori hoc nomine praestare cogendus est. 142. D. eod. 13. C. 4. 24.

*(492) l 3. C. 7. 53.12. C. 8. 23.

*(493) l 15. § 3. D. 42. 1. Sipignora quae capta sunt, emtorem non inveniant, rescriptum est ab Imperatore nostro, et Divo patre ejus, ut addicantir ipsi etti quis condemnatus est. Addicantur autem utique ea (juantitate, quae debetur; nam si creditor maluerit pignora in creditum possidere, iis que esse contentus, rescriptum est, non posse eum, quod amplius sibi debetur, petere, quia velut pacto transegisse de credito videtur, qui contentus fuit pignora possidere; nec posse eum in quantitatem certam pignora tenere, et superfluum petere.

*(494) l 3. C. 7. 53.1. 3. C. 8. 23. In causa judicati pignora ex auctoritate praesidis capta potius distrabi, quam jure dominii possideri consueverunt. Si tamen per calliditatem condemnati emtor inveniri non potest, tunc auctoritate principis dominium creditori addici solet.

*(495) l 2. C. 8. 23. emtore non existente vel existente quidem, sed non dignuin pretimu offerente.

*(496) l 3. § 6. С. 8. 34.

*(497) l . 63. § 4. D. 41. 1... Quae quum ita sint, et quum ex Principis auctoritate creditor ut proprium agrum tenere coepit jure dominii, intra constitutum luendi tempus pignoris causa vertitur, post transactum autem tempus thesaurum in eo inventum ante solutam pecuniam totum tenebit; oblato voro intra constitutum tempus debito, quoniam universa praestantur, atque in simplici petitorc revocantur, restitui debebit, scd pro parte sola, quia dimidium inventori semper placet relinqui.

*(498) l 24. pr. D. 13. 7. Eleganter apud me quaesitum est, si impetrasset creditor a Caesare, ut pignus possideret, idque cvictum esset, an habeat contrariam pignoratitiam ? Et videtur finita esse pignoris obiigatio, et a contractu recessum; imo utilis ex emto accommodata est, quemadmodum si pro soluto ei res data fuerit, ut iu quantitatpiu deb ti ei satisfiat, vel ia quantum ejus iutersit; et compensationem habere potest creditor, si forte pignoratitia, vel ex alia causa cum eo agetur.

*(499) Rudurff. Zeitschrift f. geschichtl. Rechtswissenschaft. XIII. p. 181.

*(500) l 2. D. 43. 33. 1 19. C. 4. 32. 1. 1. C. 8. 9. 16 C. 8.

*(501) § 7. J. 4. 6. Serviana autera expiritur qnis de rebus coloni, qu e pignoris jure pro mercedibus fundi el tenentur.

*(502) Dernhurg. Ip. 63.

*(503) Janus a Costa, Comm. in Inst. lib. IV cap. VI § VII. Lohr, Grollraanns Magazin. III p. 129.

*(504) § 7. J. 4. 6. inter pignus autem et hypothecam qu antum ad actionem hypothecariam attinet, nihil interest.

*(505) Huschke, Lindes Zeitschr. Bd. XX. p. 168. Bachofen, p. 48. Keller, Recension. p. 981. Rom. Civilproc. p. 127. Dernburg, I. p. 81.

*(506) l 17. D. 20. 1. Pignoris persecutio ia rem parit actionera creditori. 118. C. 8. 14. Pignoris vel hypothecae per secutio in rem est. § 7. § 31. I. 4. 6. 1 16. § 3. D. 20. 1.13. § 3. D. 10. 4. 19. § 1. D. 20, 6. 166. D. 21. 2. 1 14. C. 4. 10. 114. C. 8. 14. 19. C. 8. 18. 12. C. 7. 37.

*(507) Rudorff. Zeitsch. f. gesch. R. W. XIII. p. 231. Bachofen I. p. 37. Puchta. Vorl. § 215. 216. Sohm, cit. p. 20. der Pfandglaubiger mache sein Recht mit der ihm utiliter zustehenden utilis rei vindicatio seines Verpfanders geltend. Baron, Pand. p. 385.

*(508) Inst. p. 77.

*(509) Natur des Pfandrechts. p. 122. 135: weil sie wie die rei vindicatio directa auf Verfolgung der Sache selbst gerichtet ist.

*(510) l 66 pr. D. 21. 2... non idem in Serviana quoque actione probari potest; haec enim etsi in rem actio est, nudam tamen possessionem avocat, et soluta pecunia venditori diasolvitur; unde fit, ut emtori suo nomine non competat. 144. § 5. D. 41. 3. Non mutat usucapio superveniens pro emtore, vel pro herede, quominus pignoris persecutio salva sit; ut enim isufructus usucapi non potest, ita persecutio pignoris, quae nulla societate dominii conjungitur, sed sola couventione constituitur, usucapioue rei non perimitur. l 1 § 2. D. 20. 1.

*(511) l 1. C. 3. 32.

*(512) l 16. § 3. D 20. 1. In vindicatione pigaoris quaeritur, an rem, de qua actuiu est, possideat is, cunTquo actum est; nam si non possideat, nec dolo fecerit, quoniinus possideat, absolvi debet; si vero possideat, et auf pecuniam solvat, aut rem restituat, aeque absolvendus est; si vero noutrum horum faciat, condemnat o sequetur. Sed si velit ivstituerc, ncc possit, forte quod rcs abest, et longe est, vel in provinciis solet cautionibus res explicari, nam, si caveret se restitutunm, absolvitur. Sin vero dolo quidem desiifr possidere, summa autem ope nisus non possit rera ipsam restituere, tanti condemnabitur, quanti actor ia litem juraverit, sicut in ceteris in rem actionibus; nam si tanti coudemnatus esset, quantuni deberetur, quid proderat in rem actio, quum et in personam agendo idem consequeretur?

*(513) l 27. § 3. D. 6. 1. Scd et is, qui ante litem contestatam dolo desiit rem possidere, tеnetur in rem actione.

*(514) l 25. 26. 27. pr. D. eod. Здесь применяется правило: dolus еst pro possessione. 113.1 157. § 1. D. 50. 17.

*(515) l 7. § 4. С. 7. 39.

*(516) l 14 рr. D. 20. 1. Quaesitum est, si nondum dies perisionis venit, an et raedio terapore persequi pignora permittendum sit? Et puto, dandam pignoris persecutionem, quia interest mea; et ita Celsus scribit. Противоположного мнения Пухта, Vorles. § 215.

*(517) l 17. § 2. D. 2. 14. De pignore jure honorario nascitur pacto actio, tollitur autem per exceptionem quoties paciscor, ne petam. 123. D. 22. 3. Ante omnia probandum est, quod inter agentem et debitorem convenit, ut pignori hypothecaeve res sit.

*(518) l 2.C. 8. 22.

*(519) Противоположного мнения Пухта, Vorl. § 215. Die Forderung braucht nicht bewiesen zu werden. Seuffert, Praktisch. Pandektr. § 220. Anm. 3.

*(520) l 23. D. 22, 3... sed et si hoc probet actor, illud quoque implere debet, rem pertinere ad debitorem eo tempore, que convenit de pignore. 115. § 1. D. 20.1. Quod dicitur, ereditorera probare debere, cum conveniebat, rem in banis debitoris fuisse. l 3. D. 20. 1.16. C. 8.16. 16. C. § 17.

*(521) l 12. § 3. D. 6. 2. l 18. 121 § 1. D. 20. 1. l 16. § 2. l 17. D. 13. 7.

*(522) l 16. § 3. D. 20. 1.

*(523) l 66. pr. D. 21. 2. (nudam tamen possessioaem аvоcat). 112. § 1. D. 20. 6. Trotsche, Verpfandungsreeht des PfandglSubigers): die Bestimmung der actio hyp. ist Erwerb des Besitzes der verpfandeten Sache. Dernburg. I. p. 107. der directe Zweck der Pfandklage ist Herausgabe des korperlichen Besitzes der Sache. Sohm. p. 20.

*(524) Wurderungseid, Schatzungseid. Tit. D. 12. 3. C. 5, 53. de in litem jurando.

*(525) Dernburg. II. p. 318.

*(526) § 6. p.90.

*(527) Maxen, uber Beweislast, Einreden und Exceptionen. Savigny. §§ 226 - 228. § 253 - 255. Vangerow. §§ 154 - 56.

*(528) l 11. § 10. D. 44. 2. 118. D. 20. 1.

*(529) Buchardi, Archiv. f. civ. Prax. XV. 6. Grosskopf, zur Lehre vom Retentionsrecht. p. 40 - 44, 114 - 116.1 29. § 2. D. 20.1. Domus pignori data exusta est, eamque arcam emit Lucius Titius et exstruxit. Quaesitum est de jure pignoris. Paulus respondit, pignoris persecutionem perseverare, et ideo jus soli superficiem secutam videri, id est cum jure pignoris. Sed bona fide possessores non aliter cogendos creditoribus aedificium restituere, quam sumptus in exstmctione erogatos, quatenus pretiosior res facta est, reciperent. 127. § 5. D. 6. 1.138. D. 3. 3.

*(530) l 10. D. 20. 1.112 pr. D. 20. 4. Creditor, qui prior hypothceam accepit, sive pos ideat eam, et alius vindicet hypothecaria actione, exceptio priori utilis est: si non mihi ante pignori hypothecaeve nomine sit res obligata, sive alio possidente prior creditor vindicet hypothecaria actione, et ille excipiat: si non convenit, ut sibi res sit obligata, hic ia moduui supra relatum replicabit; sed si cura alio possessore creditor secundus agat, recte aget, et adjudicari ei poterit hypotheca, ut tamen prior cum eo agendo auferat ei rem.

*(531) l 19. D. 20. 4. Mulier in dotem dedit marito praedium pignori obligatum, et testamento maritum et liberos ex eo natos, item ex alio, heredes instituit; creditor, quum posset heredes convenire idoneos, ad fundum venit; quaero, an, si ei justus possesssor offerat, compellendus sit, jus nominis cedere? Respondi, posse videri non injustum postulare. 114. C. 8. 14. Distractia a debitore pignoribus, creditores in potestate habere utrumne personali obligatos sibi, an pignora possidentes in rem actione convenire velint, non est iacerti juris. 124. C. eod. Persecutione pignoris omissa debitores actione personali convenire, crediton urgeri nott potest. 1 ult. C. 4. 10. Est in arbitrio vestro personali debitoris heredes actlone, an eum qui ab his distracta sibique tradita pigoora tenet, in rem Serviana, si non longi temporis praescriptione munitus sit, an utrosque conveniatis.

*(532) Nov. 4. c. 2.

*(533) Conradi, de beneficio excussionis possessori hypothecae specialis non competente. Lohr, Archiv f. e. Pr. XXVI. p. 6.

*(534) Nov. 1. Durum est, alio mittore. Seuffert. Archiv. Bd. II. n. 46. Girtanner, cit. p. 447.

*(535) Negusantius 1. c. n. 17.

*(536) Seuff. Archiv. Bd. 12. n. 85. Dernburg. II 384

*(537) l 2. D. 20. 4. Qui generaliter bona debitoris pignori accepit, eo potior est, cui postea praedium ex his bonis datur; quamvis ex ceteris pecuniam suam redigere possit. Quodsi ea conventio prioris fuit, ut ita demura cetera bona pigaod haberentur, si pecunia de his, quae generaliter accepit, servari non potuisset, deficiente secunda conventione, secuadus creditor ia pignore postea dato non tam potior, quam solus invemetur. Фрагмент этот нуждается в исправлении: вместо "si ресuniа de his, quae generaliter accepit," следует читать: "si pecunia de his quae sp ecialiter accepit." 12. С. 8. 14. Quamvis constet, specialiter quaedam et universa bona generaliter adversarium tuum pignori acteepisse, et aequale jus in omuibus habere, jurisdictio tamen temperanda est. Ideoque si certum est, posse eum ex his, quae nominatim ei pignori obligata sunt, universum redigere debitum, ea, quae postea ex eisdem bonis pignori accepisti, interim non auferri praeses jubebit. 1 9. C. 8. 28. Quae specialiter vobis obligata sunt, debitoribus detrectantibus solutionem, bona fide debetis et solemniter vendere; ita enim apparebit, an ex pretio pignoris debito satisfieri possit. Quodsi quid deerit, non prohibemini etiam cetera bona jure conventionis consequi. Фрагмент этот был предметом различных объяснений. Из него проистекает: а) что залогоприниматель должен прежде продать вещь, speсialiter данную в залог (quae specialiter vobis obligata sunt... debetis vendere). b) Что продажа specialiter заложенной вещи производится по общим правилам (debctis bопа fide et solenniter vendere; c) Что общая ипотека должна применяться только in subsidium (quodsi quid decerit, non prohibemii cetera etiam bona); d) Что продажа генеральной ипотеки должна быть произведена согласно договору (ех jure conventionis). l 6-8.134. pr. D. 20. 1. 119. § 6. 166. pr. D. 47. 2.

*(538) l 6-8.134. pr. D. 20. 1. 119. § 6. 166. pr. D. 47. 2.

*(539) О цессии вещных исков см. Jhering, dogmat. Jahrb. I. р. 104. Windscheid, die actio. p. 214. Schmid, Grundlehren der Cession. II. p. 328.

*(540) l 19. D. 20. 4.

*(541) l 44. §.5. D. 41. 3. 11. § 2. D. 20. 1. 12. pr. D. 41. 5. 17. C. 8. 14. Unterholzner, Vorjahrungslehre. II. § 249. Dvinelius, Untersuchungen aus dem rom. Civilrecht. No 1.

*(542) Институт исковой давности возник вследствие соображения законодательной политики, чтобы таким образом, для обеспечения порядка и общественной безопасности, пресечь окончательно все процессы. Кроме того, на установление этого института имело еще влияние то обстоятельство, что если бы иск не прекращался давностью, то истец имел бы возможность нарочно медлить с предъявлением оного, надеясь вследствие этого лишить со временем ответчика средств опровержения своих требований.

*(543) l 5. § 1. D. 44. 3. Ех facto proposituin est, quendam, quum rem pigaori dedisset, eandem distraxisse, herеdemque ejus redemisse; quaeritur, an heres adversus pignoris persecutionem exceptione longae possessionis uti possit. Dicebam, hunc heredem, qui pignus ab extranco redemit, posse exceptione uti, quia in extranei locum successit, non in ejus, qui pignori dederat, quemadmodum si ante redemisse, et sic deinde heres extitisset. 17. 14. C. 4. 10. 119. C. 8. 45. 11. C. 7. 36: Diuturnum silentium longi temporis praescriptione corroboratum, creditoribus pignus persequentibus inefficacem actionem constituit.

*(544) l 7. § 1. 2. C. 7. 39.

*(545) Pfandrecht. p. 405, Seuff. VIII. 12.

*(546) Thibaut, Archiv. f. civ. Prax. XI. р. 123. Zimmern, Linde's Zeitsch. I p. 54. Huschke, Studien. I. Abh. 4. Fritz, Erleut. p. 538. Rudorff, Pfandklagen Zeitschr. f. gesch. R. W. Bd. 13. p. 209. Bachofen, p. 107. Francke, Archiv. f. civ. Prax. XXX. p. 175. Vangerow. Pand. I. § 390. Dernburg. II. p. 338. Puchta, Curs. d. Inst. II. § 251. Leist, die bon. poss. I. p. 377.

*(547) Немецкое: erlaubte Selbsthulfe; Schmidt, die Selbsthulfe im rom. Privatrecht. 11. C. 8. 4. Recte possidenti ad defeudendam possessionem, quam sine vitio tenebat, inculpatae tutelae moderatione illatam vim propulsare licet. 155. D. 47. 2. Quum creditor rem sibi pignoratam aufert, non videtur contrectare, sed pignori suo incumbere. 12. § 18. D. 47. 8. 13. C. 8. 14. Creditores, qui non reddita sibi pecunia conveiitionis legem, ingressi possessionem, vim quidem facere non videntur. 111. C. 8. 4.

*(548) l 9. D. 20. 2. Et differentia obligatorum propter pensionem et eorum, quae ex conventione manifestarii pignoris nomine tenentur, quod manumittere mancipia obligata pignori uon possumus; inhabitantes autem inanumittimus, scilicet antequam pensionis nomine percludamur, tunc enim pignoris noraine retenta mancipia non liberabimus; et derisus Nerva Jurisconsultus, qui per fenestram monstraverat servos cletentos ob pensionem liberari posse.

*(549) l § 1. D. 43. 32. Hoc interdictum proponitur inquilino, qui soluta pensione vult migrare; nam colono non competit.

*(550) Columella de re rustica I. c. 7. § 3. J. 4. 15.

*(551) Gaj IV. § 144. ideo autem adipiscendac possessionis vocatur, quia ei tantum utile est, qui nunc primum conatur adipisci rei possesslonem. Itaque si quis adeptus possessionem amiserit, desinit et id interdictum utile esse.

*(552) Gajus 2. 259, 118. pr. D. 35, 2.

*(553) l 2. § 3. D. 43. 1. Наес autem interdicta, quae ad rem familiarem spectant, aut adispiscendae sunt possessionis, aut recuperandae, aut retinendae. Adipiscendae possessionis suntmterdicta, quae competunt his, qui ante non suat nacti possessionem; sunt autem interdicta adipiscendae possessionis Quorum bonorum, Salvianum quoque interdictum, quo est de pignoribus, ex hoc genere est, etquoitinere venditorusus est, quo rai диз emtor utatur, vim fieri veto.

*(554) Tit. D. 43. 3; С. 8. 3: quod fegatorum.

*(555) l 1. § 13. D. 43. 3.

*(556) paraph. ad § 3. J. 4. 15.

*(557) Si colonus res in fun luin duonim pignoris nomine iutulerit, ita ut utrique in solidum obligatae essent, singuli adversus extraneum Salviano interdicto recte experientur; inter ipsos vero si reddatur hoc interdictum, possidentis conditio melior erit.

*(558) Si te non remittente pignus debitor tuus ea quae tibi obnoxia sunt, venuradedit: integrum tibi jus est, ea persequi, non interdicto Salviano (id enim tantum modo adversus conductorem debitoremve competit), sed Serviana actione, vel quae ad ejus exemplum instituitur, utili adversus emtorem exercenda.

*(559) Dirksen, Uebersicht der Versuche zur Kritik des Textes der XII. Tafeln. 1824. p. 382.

*(560) § 3. J. 4. 15. Aflipiscendae possessionis causa interdictum acommodatur bonorum possessori, quod appellatur quorum bonorum, eiusque vis et petestat haec est, ut, quod ex iis bonis quisque, quorum possessio alicui data est, pro herede aut pro posgesrore possideat, id ei, cui bonorum possessio data est, restituere debeat. Pro herede autem possidere videtur, qui putat se heredem esse; pro possessore is possidet, qui nullo iure rem hereditariam vel etiam totain heredjtatem, sciens ad se non pertinere, possidtt. Idea autem ad,ipiscendae possessfanis vocatur interdictum, quia ei tanftum utile est, qui nunc рrimum conatur adipisci rei рossessionem: itaque si quis, adeptus possessionem, amiserit еаш, hoc interdfctum ei inutile est. Interdictum quisque, quod appellatur Salvianum, adipiscendae possessionis causa comparatum est, eoque, utitur dominus fundi de rebus coloni, quas is pro mercedibus fundi pignori futuras pepigisset.

*(561) l 2. D. 43. 33. In Salviano interdicto, si in fundum communem duorum pignora sint ab aliquo invecta, possessor vincet, et erit iis descendendum ad Servianum iudicium.

*(562) Savigny, geschicht. Zeitschrift 1. VI. p. 268.

*(563) Gluck. Bd. 19. p. 223. Fritz, Erlaut. II. p. 496. Lohr. Civ. Archiv. VI. p. 154 XIV. p. 161. Dernburg, II. p. 405.

*(564) Archiv. f. civ. Ргах. XIV. р. 385.

*(565) Si, qui mihi obligaverat, quae habet, habiturusque esset, cum fisco contraxerit, sciendum est, in re postea acquisita fiscum potiorem esse debere, Papinianum respondisse; quod et constitutum est, praevenit enim causam pignoris fiscus.

*(566) Quamvis ex causa dotis vir quondam tuus tibi sit condemnatus, tamen si prius quain res ejus tibi obligarentur, cum fisco contraxit, jus fisci causam tuam praevenit. Quodsi post bonorum ejus obligatioaein rationibus meis coepit esse obligatus, in ejus bona cessat privilegium fisci.

*(567) Юрист Сцевола жил около 167 года. п. Р. X, а Ульпиан в 228 п. Р. был убит.

*(568) Gluck. Bd. 19. р. 73. 13. С. 12. 63. Utilitas publica praeferenda est privatorum contractibus, et ideo, si constiterit, fisco satisfactum esse ob causam primipili, poteris obligatam tibi possessionem dotis titulo petere, ut satis doti fieri possit.

*(569) l 12. C. 8. 18.....mulieri nunc indulgemus beneficium, licet res dotales vel ex his aliae comparatae non exstent, sed quocunque itiodo vel dissipatae vel consumtae sint, si tamen re ipsa fuerint parti mariti datae.

*(570) Exceptis videlicet contra novercas anterioris matrimonii filiis, quibus pro dote matris suae jam quidem dedimus hypoth?cam contra paternas res vel ejus creditoris, in praesenti autem similem praerogativara servamus, ne, quod posteriori datum est uxori, hoc anteriori denegetur, sed sic maneat eis jus incorruptum, quasi adhue vivente matre eorum ....

*(571) Non enim aliis dedimus dudum et damus hoc privilegium, aut heredibus, aut creditoribus, sed solis filiis. См. Kamptz, Revision der Lehre vom Ubergange des Brautschatzprivilegiums auf die Descendenten dor Ehefrau.

*(572) l 12. § 1. C. 8. 18.

*(573) Nov. 97. cap. 2 l 7. С. 8.18. Licet iisdem pignoribus multis creditoribus diversis temporibus datis, priores habeantur potiores, tamen eum, cuius pecunia praedium comparatum probatur, quod ei pignori esse specialiter statim convenit, omnibus anteferri, iuris auctoritate declaratur. 1. 5. 6. 7. D. 20, 4: Interdum posterior potior est priore, utputa, si in rem istam conservandam impensum est, quod sequens credidit, velut si navis fuit obligata, et ad armandam eam rem vel reficiendam ego credidero; 1. 6: hujus enim pecunia salvam fecit totius pignoris causam, quod poterit quis admittere, et si in cibaria nautarum fuerit creditum, sine quibus navis salva pervenire non poterat. § 1. Item si quis in merces sibi obligatas crediderit, vel ut salvae fiant, vel ut naulum exsolvatur, potentior erit, licet posterior sit; nam et ipsum naulum potentius est. § 2. Tantundem dicetur, et si merces horreorum, vel areae, vel vecturae jumentorum debetur: nam et hic potentior erit. 1. 7. Idemque est, si ex numis pupilli fuerit res comparata. Quare, si duorum pupillorum numis res fuerit comparata, ambo in pignus concurrent pro his portionibus, quae in pretium rei fuerint expensae. Quodsi res non in totum ex numis cujusdam comparata est, erit concursus utriusque creditoris, id est et antiquioris, et ejus, cujns numis comparata est..

*(574) Dernburg II. p. 427. Schweppe, Jurist Magazin. Heft 1. Nr. 4.

*(575) Nov. 97. с. 4. 1 27. С. 8. 14.

*(576) l 1. С. 4. 46. potior enim est causa tributorum, quibus priore loco omnia bona cessantis obligata sunt.

*(577) Nov. 97. c. 4

*(578) l 12. C. 8. 18. Laband, privilegii dptalis hypothecarii origo, historia atque indoles. 1858. p. 48. Keller, Fand. § 205. Windscheid, Lehrbuсh. § 246. nota 8.

*(579) l 3. pr. 1 8. D. 20. 4. 1 8. 12. § 1. C. 8. 18. Nov. 91. c. 1. 12. C. 8. 18... nam quum de pignore utraque pars contendat, praevalet jure qui praevenit tempore.

*(580) l 3. D. 22. 4..... repetita quidem die cautionem interponi non debuisse, sed falsi crimen quantum ad eos, qui in hoc consenserunt contractum non videri, quum inter praesentes et convenientes res actitata sit, magisque debitor, quam creditor deliquerit. 1 28. D. 48. 10. Si a debitore praelato die, pignoris obligatio mentiatur, falsi crimini locus est. 1 4. C. 9. 34.

*(581) Bolley, Lehre von den offentlichen Unterpfandern. Lohr. Archiv. f. civ. Prax. VI. p. 158. Francke, Beitrage. p. 105. Dernburg. II. p. 417. Vangerow. § 387.

*(582) Lohr. Archiv. VI. XII. Abh. 9. Thibaut. § 805. Wening. § 178. Burchardi. Lehrb. II. § 207. p. 571.

*(583) l 20. § 1. D. 13. 7. Si pluribus res simul pignori detur, aequalis omnium causa est. 1 16. § 8. D. 20. 1. Si duo pariter de hypotheca paciscantur in quantum quisque obligatam hypothecam babeat, utrum pro quantitate debiti an pro partibus dimidiis, quaeritur. Et magis est, ut pro quantitate debiti pignus babeant obligatum. Sed uterque si cum possessore agat, quemadmodum, utrum de parte quisque, an de tpto, quasi utrique in solidum res obligata sit? Quod erit dicendum, si eodem die pignus utrique datum est separatim; sed si simul illi et illi, si hoc actum est, uterque recte in solidnm aget, si minus, unusquisque pro parte. 1 10. D. eod. 1 14. D. 20. 4.

*(584) l 5. § 2. D. 36. 4. 115. § 1 5. 17. 18. D. 39. 2. 11 § 16. D. 37. 9. 1 7. § 8. 9. D. 10. 3.

*(585) Сiv. Abh. p. 311. Archiv. f. civ. Рrах. XIV. р. 235.

*(586) Archiv. f. civ. Ргах. XIV. р. 106.

*(587) Archiv. f. civ. Prax. XIV. р. 340

*(588) Arndts, § 385. Brinz, I. р. 345. Sintenis. Pfr. 636. Windscheid. § 246. nota 11. Dernburg, II. p. 461. Baron, p. 405.

*(589) Источники не упоминают прямо об этом случае, и только практика выработала упомянутое правило.

*(590) l 12. рr. D. 20. 4. 1 1. С. 8. 46. Quum jure creditoris propler fisci debiti praedium obligatum procurator meus vendidit, evictio non debetur, quia et privatus creditor eodem iure utitur, nisi nominatim hoc repromissum a privato fuerit. Si tamen fiscus in ius alterius creditoris successit, emtori non iusta fisci nomine movetur controversia, sive quia potior fuerat, quando vendebat, sive quia infirmior, quoniam hoc utique praestare debet, qui pignoris iure vendat, potiorem se ceteris esse creditoribus.

*(591) Ошибочно утверждают некоторые юристы (Gesterding, Lohr), что право залога следующего кредитора есть условное (sub conditione); по нашему мнению он имеет действительное право залога, которое лишается своего значения только относительно лучшего (prior) залогопринимателя, что, вероятно, имел в виду Маркиан, говоря: omnino secundus creditor nil aliud juris habet, nisi ut solvat prioriet loco ejus succedat. Однакож тот же юрист предоставляет следующему кредитору закладной иск против третьих владельцев вещи. См. 1 12. § 9. D. 20. 4. 1 12. рг. § 7. D. eod.

*(592) l 1. D. 20. 5. Creditor, qui praedia pignori accepit, et post alium creditorem, qui pignorum conventionem ad bona debitoris contulit, ipse quoque simile pactum bonorum ob alium aut eundem contractum interposuit ante secundum creditorem dimissura nullo iure cetera bona titulo pignori vendidit; sed ob eam rera in personam actio contra eum creditori, qui pignora sua requirit, non competit; nec utilis danda est, nec furti rerum mobilium gratia recte convenietur, quia propriam causara ordinis errore ductue persecutus videtur, praesertim quum alter creditor furto possessionem, quae non fuit apud eum, non amiserit; ad exhibendum quoque frustra litem excipiet quia neque possidet, neque dolo fecit, ut desineret possidere. Sequitur, ut secundus creditor possessores, interpellare debeat. 1 8. C. 8, 18: Nec alias secundum creditorem distrahendi potestatem hujus pignoris consequi, nisi priori creditori debita soluta fuerit quantitas. Bopp, Bachofen, Windscheid, Vangerow признают за следующими залогопринимателями jus distrabendi.

*(593) l 6. pv. D. 13. 7. 151. § 3. D. 46. 1. 15. § 5. D. 42. 1.

*(594) l 12. § 5. D. 20. 4. Si secundus non offerat pecuniam, posse priorem vendere, ut primam tantum pecuniam expensam ferat, non etiam, quara postea credidit et quod superfluum ex credito accepit, hoc secundo restituat. 1 20. D. eod. 1 96. § 3. D. 46. 3.

*(595) l 2. С. 8. 14.

*(596) Bachofen, I. р. 497. Dernburg, II. р. 518. Archiv. f. сiv. Prax. Bd. 41. р. 1.

*(597) Gltick. B. 19. p. 355. Muller. Archiv. f. civ. Pr. B. 11. p. 386. Vangerow. § 377. Keller. § 208. Dernburg, II. p. 529.

*(598) Lindes Zeitschrift. I. p. 53.

*(599) Lindes Zeitschr. V. p. 290. VI. 215.

*(600) Pfr. p. 409.

*(601) Pfr. p. 505.

*(602) Pand. p. 610. Anm. 10.

*(603) l 5. C. 8. 18.

*(604) Sententiae. II. 13. § 8.

*(605) l 2. 15. § 1. D. 1 6. D. 20. 5. 1 17. D. 20. 4. 13 § 1. D. 20. 5.

*(606) l 3. D. 20. 3. 1 12. § 8. D. 20. 4. 1 . С. 8. 19.

*(607) l 3. pr. D. 20. 5. Quum prior creditor pignus jure conventionis vendidit, secundo creditori non superesse jus offerendae pecuniae convenit.

*(608) l 2. D. 20. 5. Fideiussor conventus officio iudicis assecutus est, ut emtionis titulo praedium creditori pignori datum susciperet; nihilominus alteri creditori, qui postea sub eodem pignore contraxit, offerendae pecuniae, quam fideiussor dependit, cum usuris medii temporis facultas erit, nam huiusmodi venditio transferendi pignoris causa necessitate iuris fieri solet. 1 5. § 1. D. 20. 5. Si secundus creditor vel fideiussor soluta pecunia pignora susceperint, recte iis offertur, quamvis emtionis titulo ea tenuerunt. 1 59. § 1. D. 17. 1. Paulus respondit, fidejussorem, qui rem pignoris iure obligatam a creditore emit, mandati iudicio conventtim ab herede debitons, ablato omni debito, restituere cum fructibus cogendum, neque habendum similem extraneo emtori quum in omni contractu bonam fidem praestare debeat.

*(609) l 5. C. 8. 18. 1 19. C. 4. 32.

*(610) l 1. С. 8. 18. Qui pignus secundo loco accepit, ita jus suum confirmare potest, si priori creditori debitam pecuniam solverit, aut, quum obtulisset isque aecipere noluisset, eam obsignavit et deposuit, nec in usus suos convertit.

*(611) l un. C. 8. 27. и § 6. p. 99.

*(612) Luden, Vertheilung des Erloses aus mehreren Pfandobjekten. (Archiv. f. civ. Pr. B. 53. N. F. III. B. 1. Heft. p. 31.

*(613) Brinz. § 78. p. 292. Mycielski, de juris offerendi origine. p. II. cap. 3. § 1. p. 85. Dernburg, II. § 165. p. 518 - 534. и Archiv. f. civ. Prax. Bd. 41. Nr. 1. p. 1. Frаnkel, diss de natura et indole hypothecariae successionis. 1867. Windscheid, I. § 233b. p. 676. Beust, de successione hypothecaria. 1868. p. 50. 52. Jaekel, de succ. hypoth. 1868. p. 28.

*(614) Источники говорят o confirmatio pignoris. 11. C. 8. 18.qui pignus secundo loco accepit, ita jussuum confirmare potest. 15. C. eod. si tu illi (priori creditorj) omne quod debetur, solveris, pignoris tui causa firmabitur. 1 22. C. 8. 14: secunduscreditor offerendo priori debitum confirmat sibipignus. 112. § 12. D. 49. 15. cum posterior priori satisfacit confirmandi sui pignoris causa. 1 6. D. 20. 5: servandi sui pignoris causa videtur pecuniam dedisse.

*(615) l 12. § 6. D. 20. 4.

*(616) l 22. С. 8. 14.

*(617) Cujacius (opera tom. IV. Mutinae 1777. р. 897.): et ideo sortis quidem solutae priori creditori usurae currunt in persona posterioris, quae currerent in persona prioris, si ei satisfactum non esset.

*(618) Bartolus, Comm. ad fr. 3. D. 20. 3. (Basileae 1562) tom I. p. 818. Negusantius, de pignor. et hyp. в Corpus selectorum tractatuum de pig. et hyp. 1586. tert. membr. quintae part. § 13. p. 114. Donellus, Comm. de pig. cap. 13. § III. in Oper. Florentiae 1846. tom VI. p. 1028: quasi in locum prioris successerit. Mudaeus, de pig. et hyp. in de contractibus quatuor Dg. tituli. 1586. quibus modus pignus solvitur. Nr. 81. p. 365: Nam secundus creditor, quoad omnia sic successit in locum primo, ut non ineliore, nec alio jure uti possit, quam ipse primus fuerat, si creditum ei non esset solutum. Nr. 82. jus prioris creditoris transire ad sequentem omne jus, tam personalis actionis, saltem utilis de credito, quam hypothecariae actionis. Bachovii Echtii tractatus de pig. et hyp. 1656. lib. IV. сар. 17. р. 350. et ita solvens creditor secundus confirmat pignus et jus suum, et tale jus consequitur, quale habuit is, cui solvit. Westphal. Versuch einer Erlauterung der romischen Gesetze vpm Pfandrechte. 1870. § 172. not. 189. p. 254. Erxleben, principia de jure pig. et hyp. § 259. Hjaubold, diss. de jure offerendi. in opusc. acad. 1.1. cap. 3. § 1. p. 594. Gunther, principia jur. rom. T. II. § 690. p. 297. Gesterding, cit. p. 209-313. Gluck, Bd. 19. § 1097. p. 352. Sintenis, eit. p. 403-420. 423.427. Muhlenbruch, Cession. p. 483. (3 Aufl). Schmid, Cession. Th. I. § 35. p. 328. Bachofen, p.497, 500.512. Schweppe, cit. §367. Thibaut, cit. II. § 800. Mackeldey, cit II. § 324. Wening, cit. Buch II. § 163. Goschen. Vorles. II. §355. Seuffert, cit. I. § 219. Puchta, Pand. § 213. Lebel, Diss. de successione hyp. 1867. Gardeicke, ex ipso jure hypothecario quasi consequens expromitur mera natura successionis hypothecariae. Berlin. 1871.

*(619) l 7. § 3. C. 7. 39. Eodem jure pro temporum computatione observando, et si posterior creditor anteriori creditori oiferre debitum paratus est, et is creditor longaevam possessionis praescriptionem ei opponere conatur.

*(620) l 2. D. 20. 1.

*(621) Sohm, cit. p. 15. 53. Wir sehen, wie das Pfandrecht in seiner historischen Entwickelung von dem Pfandrechte an der Sache ausgehend, unter der Hand der romischen Juristen allmahlig den Bedurfnissen des Verkehres folgend den ganzen Kreis der Vermogensstucke in sein Gebiet zog.

*(622) l 9. § 1. D. 20.1. 1 1. § 2. D. 20. 3. eam rem, quam quis emere non potest, jure pignoris accipere non potest.

*(623) l 1. pr. D. 20. 1. 1 28. D. 49. 14. 1 7. § 1. D. 20. 4. 1 4. C. 8. 17.

*(624) l 11. § 2. D. 20,1. 1 12. D. eod.

*(625) l 16. § 2. D. 13. 7.

*(626) l 18. pr. D. 17. 1.

*(627) l 13. § 2. D. 20. 1.

*(628) Gesterding, Nachforsch. Bd. 4. Abth. 2. p. 1-19. Pfr. p. 68. Buchel, civilr. Erort Bd. 1. n. 3. Sintenis, p. 121. Pfordten, Archiv. f. civ. Pr. Bd. XXII. p. 24. Zachariae von Lingenthal, Unterschied zwischen servit. rust. und urb. p. 31. Rudorff, Richters Jahrb. XV. p. 322. Lang, Archiv. f. ch. Pr. XXII. p. 307. Elvers, Servituten, p. 321. Keller в Becker и Muthers Jahrb. II. p. 212. Kindervater, Beckers Jahrb. VI. p. 129. Cohnfeld, die s. g. irregularen Servituten. 1862. p. 87. Dernburg, I. p. 484. Vangerow § 367. Goppert, Archiv. f. civ. Pr. B. 49. p. 289. Дорн. Об узуфрукте. р. 366.

*(629) l 5. pr. D. 7. 6, 1 26. D. 8. 3. 1 10. D. 8. 4. 1 23. D. 23. 3.

*(630) Pfr. 70. hier wird dem Glaubiger ein Recht eingeraumt was, erst durch die Verpfаndung entsteht.

*(631) Archiv. Bd. XV. p. 83. 84.

*(632) Pand. I. § 367. p. 807. der Pfandglaubiger erhalte die quasi - possessio der kunftigen Servitut.

*(633) Servituten. 1866. p. 119.

*(634) Vorles. I. § l 95. im Gfunde ist hier die Sache Gegenstand des Pfandrechts.

*(635) Pand. I. p. 591. 629. Anm. 5. den eigentlicheu Gegenstand des Pfandrechts bildet nicht sowohl das Recht an der Sache, als die Sache selbst.

*(636) I. p. 495.

*(637) l 4. pr. D. 8. 1. Servitutes ipso qufdem jure neque ex tempore, neque ad tempus, neque sub conditione, neque ad dertam conditionem, verbi gratia: quamdiu volam, constitui possunt.

*(638) Archiv. f. civ. Pr. Bd.49. p. 289.

*(639) Brinz, I. р. 322.

*(640) р. 339.

*(641) l 12. D. 20. 1. si intra diem certum pecunia soluta non sit, vendere eas (servitutes) liceat....

*(642) l 29. D. 10. 2.

*(643) Vangerow и Arndts справедливо опровергают мнение Rudorfa, будто бы покупатель получал только usus servitutis. Подобно тому, как при продаже физических вещей залогоприниматель переуступает приобретателю собственность, так в данном случае - сервитут.

*(644) l 15. рr. D. 20. 1.

*(645) l 11. § 1. D. 20. 1.

*(646) Нерр (Archiv. 15. р. 348): Веi der Hypothek fallt das uti frui des Pfandglaubigers naturlich weg.

*(647) Dernburg. I. 493. Offenbar (?) entspricht diese Ansicht weit mehr dem allgemeinem Charakter des ususfructus. Wie eigenthumlich ware es, wenn der Umfang der verpfandeten Servitut erst vom Pfandverkauf abhinge, wenn er variiren wurde, je nach dem der Kaufer ein Jungling oder ein Greis ware.

*(648) Arndts § 367. Anm. 2. lit. b. Brinz. § 83. p. 323.

*(649) cit. p. 42.

*(650) Plinius. XVI. 4. 125. D. 50. 16.

*(651) l 38. D. 8. 2. Si aedes meae a tuis aedibus tantum distent, ut prospici non possint, aut mons earum conspectum auferat, servitus imponi non potest. 139. D. eod. 1 5. § 1. D. 8. 3. 1 7. § 1. D. 8. 4.

*(652) Zachariae von Lingenthal, cit. p. 34: ist die Servitut nur erst dem Glaubiger faktisch eingeraumt, von dem Eigenthume also faktisch ausgeschieden, so ist auch ein der Verpfandung fahiger Gegenstand ausserlich vorhanden. Schmid, cit. p. 356.

*(653) l 32. § 2. D. 41. 3. Incertam partem possidere nemo potest.

*(654) Dernburg. I. 356.

*(655) Pfr. p. 124.

*(656) Wiederhold, das interd. uti possidetis. p. 48. Burchardi в Civ. Archiv. XX p. 24. Sintenis, prakt. Civilr. I. p, 595. Zielonaсki, kritische Erort. uber die Lehre von den Servituten nach rom. Recht. p. 245.

*(657) Касательно servitutes praediorum rusticorum, Rudorff противоположного мнения. См. 1. c. p. 324.

*(658) l 86. D. 50. 1 6. 1 33. § 1. D. 8. 3.

*(659) l 16. D. 8. 1.1 9. D. 39.1. Creditori, cui pignoris nomine praedium tenetur, permittendum est, de jure, id est de servitute, opus novum nuntiare, nam ei vindicatio servitutis datur.

*(660) l 11. § 2. D. 20. 1. 1 15. pr. D. 20.1.

*(661) Giessener Zeitschrift. N. F. Bd. II. p. 53.

*(662) cit. § 27. p. 250.

*(663) l 8. pr. D. 20. 6.

*(664) Противоположного мнения Синтенис.

*(665) l 13. С. 3. 33. Quum antiquitas dubitabat usufructu habitationis legato, et primo quidem, cui similis est, utrumne usui vel usuifructui, an neutri eorura, sed jus proprium et specialem naturam sortita est habitatio, postea autem, si possit is, cui habitatio legata est, eandem locare vel dommium sibi vindicare, auctorum jurgium decidentes, compendioso responso oranem hujusmodi dubitationem resecamus. Et si quidem habitationem reliqueiit, ad humaniorem declinarc sententiam nobis visum est, et dare legatario etiam locationis licentiam. § 5. J. 2. 5. Sed si cui habitatio lcgata sivo aliquo modo constituta sit, neque usus vidctur neque ususfructus, sed quasi proprium aliquod jus. Qirm habitationem habentibus, propter rerum utilitatem, secundum Marcelli sententiam, nostra decisione promulgata permisimus, non solum in ea degere, sed etiam aliis locare.

*(666) l 49. D. 22. 1.

*(667) l 2. D. 33. 2. Hominis operae legatae capitis deminutione, vel non utendo non amittuntur; et quoniam ex operis mercedem percipere legatarius potest, etiam operas ejus ipse locare poterit; quas si prohibeat heres capi, tenebitur. 13. 4. D. 7. 7.

*(668) l 8. D. 7. 8. Sed neque locabunt seorsum, neque concedent habitationem sine se, nec vendent usum. 1 10. § 1. D. 10. 3. Si usus tantum noster sit, qui neque veuire neque locari potest, quemadmodum divisio potest fieri in communi dividundo judicio, videamus. § 1. J. 2. 5... nec ulli alii jus quod habet, aut vendere aut locare, aut gratis concedere potest.

*(669) l 14. pr. D. 7. 8. Per servum usuarium si stipuler, vel per traditionem accipiam, an acquiram, quaeritur, si ex mea re, vel ex operis ejus. Et, si quidem ex operis ejus, non valebit, quoniam nec locare operas ejus possumus; sed si ex re mea, dicimus servum usuarium stipulantem, vel per traditionem accipientem, mihi acquirere, quum hac opera ejus utar.

*(670) l 16. § 2. D. 13. 7.

*(671) l 13. § 3. D. 20. 1.

*(672) l . c.p. 68.

*(673) Archiv.XV. p. 81.

*(674) Linde's Zeitschrift, N. F. III. p. 285.

*(675) Zeitschrift f. geschichtl. R. W. XI. p. 235.

*(676) l . c. p. 41. Сначала автор утверждает, что только jus emphyteuticarium или jus superficiarium может быть предметом залога, но потом высказывает уже такое мнение: uberall erscheine die Sache als direkter Gegenstand der vom Glаubiger auszutibenden Machtbefugnisse.

*(677) Pozl's Krit. Viertjschrift. VI p. 488. dem Pfandglaubiger wird auch ein direktes Recht an der Sache bestellt.

*(678) I. p. 588. Anm. 3. Ubrigens ist man dariiber einverstanden, dass das Pfandrecht an Emphyteusis und Superficies keine andere Befugniss gebe, als eben die, Emphyteusis und Superficies zu ubertragen. Will man auf der andern Seite sagen, dass der Pfandglaubiger doch insofern ein Recht an der Sache selbst habe, als er kraft des verpfandeten Rechts die Sache abzufordern, und im Umfang desselben den Willen des Kaufers zu еinem fur die Sache eutscheidenden zu machen befugt sei, so ist dagegen nichts einzuwenden.

*(679) Civilr. Erort. II. Auflage. p. 414.

*(680) cit. p. 134.

*(681) cit. p. 221.I.

*(682) l 13. § 3. D. 20. 1. etin superficiariis legitime consistere creditor potest adversus quemlibet possessorem.

*(683) Arndts. Pand. § 200.

*(684) Dernburg: er hat das Verkaufsrecht der Sache, wodurch er indessen dem Kaufer nur wieder die Rechtsbefugnisse seines Verpfanders verleiht.

*(685) l 31. D. 20. 1. Lex vectigali fundo dicta erat, ut, si post certum temporis vectigal solutum non esset, is fundus ad dominum redeat: postea is fundus a possessore pignori datus est. Quaesitum est, an recte pignori datus est? Respondit si pecunia intercessit, pignus esse. Item quaesiit, si quum in exsolutione vectigalis tam debitor quam creditor cessassent, et propterea pronuntiatum esset, fundum secundum legem domini esse, cujus potior causa esset? Respondit, si, utproponeretur, vectigali non soluto jure suo dominus usus esset, etiam pignoris jus evanuisse.

*(686) Gaupp, de nominis pignore. p. 31. Huschke, de pign. nom. р. 14. Gaj. II. § 28. Incorporales res traditionem non recipere manifestum est. Sintenis. p. 136: nomina konnen nur durch Hypothekenvertrag verpfandet werden. Dernburg. I. p 462: Besitz einer Forderung ist unzulassig.

*(687) cit. p. 79. Puchta.Vorles. § 195. Bei Ubergabe der Schuldurkunde wird zugleich ein Faustpfand an der Urkunde bestellt.

*(688) l 8. C. 4. 39.

*(689) l 18. D. 13. 7. l 13. § 2. D. 20. 1.

*(690) Arndts. §254. Аnm. 5: es stellt sich dieubertragene Forderung als eine dem Cessionar eben so eigene dar, wie eine verausserte korperlicbe Sache als Eigenthum des Erwerbers. Bahr (Jahrbucher von Gerber und Ihering. I. p. 397. 371.): wie in Folge der Tradition, so geht auch zufolge Cession ein Vermogensstuek von dem bisherigen Inhaber auf eine andere Person uber. Windscheid (I. p. 630. Anm. 10): Wenn man die Verpfandung einer Forderung als bedingte Cession bezeichnet hat, so steht dem entgegen, dass die Cession darauf gerichtet ist, die cedirte Forderung zu einer eignen des Cessionars zu machen, wuhrend die Intention der Verpfandung darauf geht, dass der Pfandglaubiger die Forderung als fremde fur sich solle geltend machen durfen.

*(691) l 4. C. 8. 17. Nomen quoque debitoris pignorari et generaliter et specialiter posse, jam pridem placuit. Quare si debitor is satis non facit, cui tu credidisti, ille, cujus nomen tibi pignoridatum est, (nisi ei, cui debuit, solvit, nondum certioratede obligatione tua factus) utilibus actionibus satis tibi facere usque ad id, quod tibi deberi a creditore ejus probaveris, compelletur, quatenus tamen ipse debet.

*(692) Боровиковский: право и факт. (Журнал министерства Юстиции. N. 5. 1867 р. 248.

*(693) l 40. § 2. D. 13. 7. Soluta pecunia creditor possessionem pignoris quae corporalis apud eum fuit, restituere debet, nec quidquam amplius praestare cogitur.

*(694) Залогом можно обременить всякое требование, но не всякое требование подлежит цессии. В особенности: а) требования, которые вследствие цессии могли бы подвергнуться изменению, как напр. требования содержания (alimenta), услуг (ореrае) 1 9. § 1. D. 38. 1: Sed officiales quidem futurae operae nec cuiquam alii deberi possunt, quam patrono, cum proprietas eamm et in edentis persona, et in ejus, cui eduntur, consistat; b) требования, из которых проистекает иск vindictam spirans, потому что истец отыскивает свои права судебным порядком не столько для своего обогащения, сколько для других каких-нибудь более важных целей; с) требования, предъявленные судебным порядком, если процесс уже доведен до litiscontestatio; d) наконец, не дозволяется кредитору переуступить свое требование in potentiorem, для того, чтобы вместо себя поставить лицо, могущее своим влиянием значительно затруднить положение должника во время процесса. 1 2. С. 2. 14. Si cujuscunque modi actiones ad potentiorum fuerint delatae persouas, debiti creditores jactura mulctentur. Aperta enim credentium videtur esse voracitas, qui alios actionum suarum redimunt exactores.

*(695) Muhlenbruch, Cession. p. 519. Puchta, Pand. § 208: man durfte darum nicht die Auffassung des Geschafts als bedingte Cession zuruckwcisen, die in der That eine Nothwendigkeit ist. Pfeiffer. prakt. Ausfuhr. Bd. I. p. 1.

*(696) Sohm, cit. p. 44.

*(697) l 1. С. 8. 22. Si praetorium pignus quicunque judicos dandura alicui perspexerint, non solum super rebus mobilibuset immobilibus et se moventibus, sed efciam super actionibus, quae debitori competunt, praecipimus hoc eis licere decernere. 115. § 8. D. 42. 1. Sic quoque judices exsеquentur judicatum, ut nomina jure pignoris capiant, si nihil aliud sit, quod capi possit; posse enim nomen jure pignoris capi, Imperator noster rescripsit.

*(698) l 4. C. 8. 17. Muhlenbruch. 1. c. p. 526. Huschke, 1. c. p. 35. 38. 57. Sintenis, p. 146.

*(699) Schmid, Grundlеhre der Cession. I. p. 139.

*(700) Huschke, 1. c. p. 61.

*(701) l 20. D. 20. 1. (actio utilis) 4. C. 8. 17.

*(702) Verpfandungsrecht des PfandglSubigers. p. 114.

*(703) l . с. р. 346.

*(704) l 15. § 2. D. 47. 2. Quia eo casu quasi pigaoris loco еа res fuit. 1 13. § 8. D. 19. 1. venditor enim quasi pignus retinere potest eam rem. 1 31. § 8. D. 21. 1. nam venditor pignoris loco, quod vendidit, retinet. 111. § 1. D. 20. 1. retinet possessionem pignoris loco.

*(705) Странно, что Гестердинг (1. c. p. 77.) не принимает за залогопринимателем права продажи (jus distrahendi).

*(706) Вот прекрасное объяснение этого вопроса у Сома Der Vermogenswerth des Forderungsrechts kann numlich auf eine doppelte Weise hergestellt werden. Einerseits ist dasselbe eben so wie Sachen und andere Rechte Gegenstand das Vermogensverkehrs: es kann schenkungs, kaufsweise veraussert werden. Der Verkaufswerth der Forderung ist ihr Vermogenswerth. Andererseits ist das Forderungsrecht aber selbst,ein Recht auf einen Vermogenswerth. Das Forderungsrecht hat also selbst die Kraft, seinen eigenen Vermogenswerth herzustellen. So offuet sich fiir das Pfandrecht hier ein anderer zweiter Weg sich geltend zu machen. Es braucht nur die Mittel zu benutzen, welche sein Gegenstand selbst ihm darbietet, den Vermogenswerth desselben herzustellen. So tritt neben das jus distrahendi beim Forderungspfandreeht mit ganz gleicher Bedeutung das jus exigendi. Im Verkauf sowohl wie in der Ausklagung des verpfandeten Schuldners aussert sich das dem Pfandgluubiger an der Forderung zustehende Pfandrecht.

*(707) Windscheid § 239. Anm. 10. Vangerow.§ 368. Anm. 1. sub 1: auf Realjsirung eines Forderungsrechts kann unmoglich eine andere, als сinе personliche Klage zustehen.

*(708) Залогодатель может переуступить залогопринимателю те права, которыми он сам пользуется: non enim plus habere creditor potest, quam habet, qui pignus dedit. 1 54. D. 50. 17.

*(709) l 4. C. 8. 17.

*(710) l . с. I. р. 140.

*(711) Non prius ad eos, qui debitoribus fisci nostri sunt obligati, actionem fiscalem extendi oportere, nisi patuerit, principales reos idoneos non esse, certissimi juris est.

*(712) Thibaut. System. § 794. Mackeldey. § 305. not. g. Schweppe. Handb. II. § 340. Muhlenbruch, cit. Gesterding, p. 79. Hepp в Archiv. XIII. p. 350. Lohr в Archiv. XIV. p. 162. Buchka, de pignor. nom. p. 25. Puchta, Curs. d. Inst. II. § 250. not. h. Arndts, § 367. Dernburg. I. p. 476. Windscheid, § 239. not. 14. Schmid, p. 141. Sohm. cit. p. 75.

*(713) Hepp в Archiv. XV. p. 87.

*(714) Gluck. XIV. p. 57. Buchel, cit. p. 389.437. 473. Huschke, Giess. Zeitsch. XX. p. 221. Trotsehe cit, p. 3. Sintenis. 1. c. p. 169. Brinz, cit. § 83. p. 325. Vangerow. § 368.

*(715) Справедливо замечает Бюхель: Was nun die von Hepp aufgestellte Ansicht betrifft, so gestehen wir, nicht recht einzusehen, wie sich das Afterpfand als pignus nominis darstellen soll; denn wenn wir auch zugeben wollten, dass der Pfandglaubiger seine personlichen Anspruche aus dem contractus pignoratitius verpfaaden konne, was jedoch, da der Pfandglaubiger bei dem contractus pig. als Schuldner erscheint, weshalb nur er ursprunglich aus dem Fanstpfand - Kontrakte verpflichtet ist, und daher auch die actio pign. directa nur gegen ihn statt findet, nur in Beziehung auf seine zufalligen, mit der actio pign. contraria zu verfolgenden Gegen-Anspruche, eintreten konnte, so ware dies doch niemals ein Afterpfand, da ihm seine Anspriiche aus dem contractus pign. nicht verpfandet sind, sondern ihm als ursprimgliches Forderungsrecht zustehen, so dass deren Verpfandung wie die Verpfandung jedes anderen Forderungsrechtes zwar als pignus nominis, nicht als subpigmis erscheinen, mithin auch nieht mit dem Aufhoren des Pfahdrechts in dcr Person des Pfandglaubigera, sondern erst mit der Tilgung oder soustigeu Erloschung des aus dem contraptus pign. entspringenden Forderuagsrechtes des Glaubigers zusammenfallen wurde.

*(716) l 13. § 2. D. 20. 1.

*(717) l 14. § 4. D. 44. 3.

*(718) l 1. C. 8. 24.

*(719) l 2. C. eod.

*(720) Huschke, cit. p. 221.1 33. § 4. D. 41. 3. Qui pignori rem dat, usucapit, quamdiu res apud creditorem est; si creditor ejus possessionem alii tradiderit, interpellabitur usucapio .... Plane si creditor nuda conventione hypothecam contraxerit, usucapere debitor perseverabit. Sohm говорит: genau genommen konne man ein Afterpfaustpfand und eine Afterhypothek nicht untcrscheiden; denn das Pfandrecht, welches Objekt des Afterpfandrechts sei, konne nicht besessen werden. По нашему мнению, предметом перезалога есть заложенная вещь."

*(721) l 6. С. 3. 33.

*(722) l 13. § 2. D. 20. 1. Quum pignori rem pignoratam accipi posse placuerit, quatenus utraque pecunia debetur, pignus secundo creditori tenetur, et tam exceptio, quam actio utilis ei danda est. Quodsi dominus solverit pecuniam, pignus quoque perimitur. Sed potest dubitari, numquid creditori numorum solutorum nomine utilis actio danda sit, an non; quid enim, si res soluta fuerit?

*(723) Hofmann, zur Theorie des Pfandrechts. (Jahrb. f. Dogmatik des heut. rom. und deutsch. Privatrechts. Ihering. tom. X. p. 382. 1871).

*(724) Sohm, cit. p. 112.

*(725) Dernburg, Archiv f. civ. Pr. Bd. 41. p. 1. Schmid, 1. c. I. p. 279. Windscheid, Lehrb. des Pand. § 233a § 233b Simou, Archiv. Bd. 41. p. 43. Lebel, de successione hypothecaria. 1867. Beust, de succ. hyp. 1868. Juckel, de succ. hyp. 1868.

*(726) l 6. D. 18. 4.1 6. 7. C. 4. 10. Jaeckel. cit. p. 4: quia jus pignoris ex natura sua accessoria principalem suam obligationem tacite sequitur.

*(727) Keller, uber Litiscontestation und Urtheil. 1827. §10.

*(728) l 11. pr. D. 13. 7. Solutum non videtur, si lis contestata sit cum debitore de ipso debito, vel si fidejussor conventus fuerit. 1 13. § 4. D. 20. 1. Etiam si creditor judicatum debitorem fecerit, hypotheca manet obligata, quia suas conditioncs habet hypothecaria actio, id est, si soluta est pecunia, aut satisfactum est, quibus cessantibus tenet; et si cum defensore in personam egero, licet is mihi satisdederit, et damnatus sit, aeque hypotheca manet obligata. Multo magis ergo si in personam actum sit sive cum reo, sive cum fidejussore, sive cum utrisque pro parte, licet damnati sint, hypotheca manet obligata; nec per hoc videtur satisfactum creditori, quod habet judicati actionera. 1 8 C. 814.

*(729) l 11. § 1. D. 13. 7. Novata autem debiti obligatio pignus perimit, nisi convenit, ut pignus repetatur. 13. pr. D. 20. 4. Oeditor acceptis pignoribus, quae secunda conventione secundus creditor accepit, novatione postea facta pignora prioribus addidit; superioris temporis ordinem manere primo creditori placuit, tamquam in suum locum succedenti. 1 12. § 5. D. eod. 1 21. pr. D. eod. 1 un. C. 8. 27.1 18. D. 46. 2. Novatione legitime facta, liberantur hypothecae et pignus, usurae non currunt.

*(730) l 30. D. 46. 2. Paulus respondit, si creditor a Sempronio novandi animo stipulatus esset, ita ut a primo obligatione in universum discederetur, rursum easdem res a posteriore debitore sine consensu prioris obligavi non posse. 1 2. D. 13. 7. Si debitor rem pignori datam vendidit et tradidit, tuque ei numos credidisti, quos ille solvit ei creditori, cui pignus dederat, tibique cum eo convenit, ut ea res, quam jam vendiderat, pignori tibi esset, nihil te egisse constat, quia rera alienam pignori acceperis; ea enim ratione emptorem pignus liberatum habere coepisse, neque ad rem pertinuisse, quod tua pecunia pignus sit liberatum.

*(731) l 3. D. 20. 3. Aristo Neratio Prisco scripsit: etiarasi ita contractum sit, 'ut antecedens dimitteretur, non aliter in ius pignoris succedet, nisi convenerit, ut sibi eadem res esset obligata; neque enim in ius primi succedere debet, qui ipse nihil convenit de pignore, quo casu emtoris causa melior efficietur. Denique si antiquior creditor de pignore vendendo cum debitorc pactum interposuit, posterior autem creditor de distrahendo oraisit, non per oblivionem, sed quum hoc ageretur, ne posset vendere, videamus, an dici possit, huc usque transire ad eum ius prioris, ut distrahere pignus huic liceat? Quod admittendum existimo, saepe enim, quod quis ex sua persona non habet, hoc per extraneum habere potest. 1 1. C. 8. 19. Non omnimodu succedunt in locum hypothecarii creditoris hi, quorum pecunia ad creditorem. transit. Hoc enim tunc observatur, quum is, qui pecuniam postea dat, sub hoc pacto credat, ut idem pignus ei obligetur, et in locum eius succedat. Quod quum in tua persona factum non sit (iudicaturn est enim, te pignora non accepisse), frustra putas, tibi auxilio opus esse constitutionis nostrae ad eam rem pertinentis. 1 12. § 8. D. 20. 4: A Titio mutuatus pactus est cum illo, ut ei praedium suum pignori hypothecaeve esset; deinde rautuatus est pecuniam a Maevio, et pactus est cum eo, ut, si Titio desierit praedium teneri, ei teneatur; tertius deinde aliquis dat mutuam pecuniam tibi, ut Titio solveres, et paciscitur tecum, ut idem praedium ei pignori hypothecaeve sit, et locum eius subeat; num hic medius tertio potiorest, qui pactus est, ut Titio soluta pecunia impleatur conditio, et tertius de sua negligentia queri debeat ? Sed tamen et hic tertius creditor secundo praeferendus est.

*(732) l 5. C. 8. 18. Gesterding. 1. c. p. 300. Противоположного мнения Bachofen. 1. c. p. 527, Schlayer, Beitrage zum rom. Recht. § 7. Pothier, recueil des divers traites sur les hypotheques 1. p. 61.

*(733) Относительно versio in rem см. 1 17. C. 8. 14. 1 7. C. 8. 18.

*(734) De jure offerendi. IV. 2. in opusc. ed, Wenck. I. p. 601.

*(735) l 17. D. 20. 4. Eum, qui a debitore suo praedium obligatum comparavit, eatenus tuendum, quatenus ad priorem creditorem ex pretio pecunia pervenit. 1 3. § 1. D. 20. 5 Si tamen debitor non interveniente creditore pignus vendiderit, ejusque pretium priori creditori solverit, emtori poterit offerri, quod ad aliurn creditorera de nurais ejus pervenit, et usurae medii temporis; nihil enim interest, debitor pignus datum vendiderit, an denuo pignori obliget. 1 3. C. 8. 19. Si potiores creditores pecunia tua dimissi sunt, quibus obligata fuit possessio, quam emisse te dicis, ita ut pretium perveniret, ad eosdem priores creditores, iu jus eorum successisti, et contra eos, qui infirmiores illis fuerunt, justa defcnsione te tueri potes.

*(736) l 3. D. 20. 3: quo casu emtoris causa melior efficietur. См. Kcller, Pand. I. p. 456. Seuff, Archiv. XIII. 310.

*(737) Mudaeus, Jensius, Hofacker.

*(738) См. § 4.

*(739) l 1. C. 8. 20. Si vendidisset, qui ante pignus accepit, persecutio tibi hypothecaria superesse non posset. Quum autem debitor ipsi priori creditori eadem pignora in solutum dederit vel vendiderit, non magis tibi persecutio ademta est, quam si aliis easdem res debitor vendidisset. Sed ita persequens res obligatas audieris, si, quod eidem possessori propter praecedentis contractus auctoritatem debitum cst, obtuleris.

*(740) Beckmann, de succ. credit. § 20-22. Gluck, Pand. XIX. p. 377. Vangerow. § 377.

*(741) Dernburg. II. р. 465. Secundus, dem der Process zwiscben Primus und Tertius nicbt praejudicirt, siegt uber Tertius, Primus uber Secundus, Tertius uber Primus; keiner kann verkaufen, Secundus und Tertius haben hierzu kein Recht, Primus ist wegen der drohenden actio hypotheсaria des Tertius hierzu nicht in Stand.

*(742) § 17. р. 207.

*(743) Vangerow. § 592.

*(744) Franeke, сiv. Abh. п. 2. Buchel, cit. I. р. 55. Becker. Jahrb. Bd. IV. p. 417.

*(745) l 9. § 3. 1 11. § 1. 5. D. 13. 7. 1 4. D. 20. 4. 1 6. 13. D. 20. 6. 1 43. D. 46. 3.

*(746) § 20.

*(747) l 2. C. 8. 31. Intelligere debes vincula pignoris durare porsonali actione submota.

*(748) l 14. § 1. D. 20. 1. Ex quibus causis naturalis obligatio consistit, pignus perseverare constitit.

*(749) l 1. pr. D. 20. 6.

*(750) l 20. D. 46 3.

*(751) l 17. D. 46. 3.

*(752) l 24. § 1. D. 13. 7.

*(753) l 13. С. 8. 31. 1 11. § 1. D. 13. 7. 1 59. pr. D. 36. 1.

*(754) Dernburg, die Compensation nach rom. Recht. II. Aufl. p. 405. Schwanert, Compensation nach rom. Recht. 1870. p. 205.

*(755) Gaj. IV. §66.

*(756) l 3. C. 8. 31.

*(757) l 46. рr. § 1. D 46. 3. 1 8. С. 7. 45. (ob debitum reddendum).

*(758) l 60. D. 46. 1.14. С. 8. 4.

*(759) § 4. J. 3. 29. 1 1. C. 4. 45.

*(760) § 1. J. eod.

*(761) l 9. D. 46. 3. Solutam pecuniam intelligimus utique naturaliter, si numerata sit creditori. Sed et si jussu ejus alii solvitur, vel creditori ejus, vel futuro debitori, vel etiam ei, сui donaturus erat, absolvi debet. Ratam quoque solutionem si creditor habuerit, idem erit. Tutori quoque si soluta sit pecunia, vel curatori, vel procuratori, vel cuilibet successori, vel servo actori, proficiet ei solutio. Quodsi acceptum latum sit, quod stipulationis nomine hypotheca erat obligata, vel sine stipulatione accepta sit, solutionis quidem verbum non profiсiet, sed satisdationis sufficit.

*(762) l 17. § 2. D. 2. 14. 1. 7. C. 8. 26. 1 5. D. 20. 6.

*(763) l 10. § 1. D. 4. 2. Si metu a te coactus acceptam tibi stipulationem fecerim, arbitratu judicis, apud quem ex hoc Edicto agitur, uon solum illud continetur, ut in tua persona redintegretur obligatio, sed ut fidejussores quoque vel eosdem, vel alios nou minus idoueos adhibeas; praeterea ut et pignora quae dederas, iu eandem causam restituas.

*(764) l 71. pr. D. 46. 1. 1 21. § 4. D. eod.

*(765) l 95. § 3. D. 46. 3. Quod vulgo jactatur, fidejussorem, qui debitori heres extitit, ex causa fidejussionis libcrari, toties verum est, quoties rei plenior promittendi obligatio invenitur. Nam si reus duntaxat fuit obligatus, fide jussor liberabitur; e contrario non potest dici, non tolli fidejussoris obligationem, si debitor propriam et personalem habuit defensionem; nam si minori vigintiquinque annis bonae fidei pecuniam credidit, isque numos acceptos perdidit, et intra tempora in integrum restitutionis decessit herede fidejussore, difficile est dicere, causam juris honorani, quae potuit auxilio minori tsse, retinere fidejussoris obligationem, quae prmcipalis fuit, et cui fidejussoris accessit sine contemplatione juris praetorii. Auxilium igitur resiitutionis fidejussori, qui adolescenti heres exstitit, intra constitutum tempus salvum erit. 1 21. § 2. D. 46. 1.

*(766) l 7. pr. D. 20. 6. Si consensit venditioni creditor, liberatur hypotheca; sed in his pupffli consensus non debet aliter ratus haberi, quam si praesente tutore auctore consenserit, aut etiam ipse tutor, scilicet si commodum aliquid, vel satis ei fieri ex eo iudcx acstimaverit. 18. § 5. D. eod. An pacisci possint filiusfamilias et servus, ne res pignori sit, quam peculiariter hypothecara acceperint, et habent liberam administrationem, videamus; an quemadmodum donare non possunt, ita nec pacisci, ne pignori sit, possint? Sed dicendum est, ut concedere possint, scilicet si pretium pro pactione aecipiant, quasi vendant. L 27. § 1. D. 40. 9. Pignori datus servus, antequam debiti nomine fiat satis, sine consensu creditorum manumitti non potest, sed pupilli creditoris citra tutoris auctoritatem consensus nihil libertati prodest, sicuti non prodest, si fructuarius pupillus manumissioni similiter consentiat.

*(767) l 9. § 3. D. 13. 7. 16. pr. D. 20. 6.

*(768) Maior annis viginti quinque pignoris conventionem remissam, quum hoc solum pactum vel iurisdictio secundum ipsius voluntatem tueatur, persequi non potest.

*(769) l 5. pr. D. 20. 6. 1 7. § 3. D. eod.

*(770) l 3. D. 13. 7. 17. С. 8. 26, 1 un. § 11. С. 7. 6.

*(771) Hofacker. princ. jur. civ. tom. II. § 1228. Gesterding. Pfandr. p. 335. Westphal. Pfandr. § 227.

*(772) l 14. D. 20. 6.

*(773) l 50 § 1. D. 23. 3.

*(774) l 8. С. 8. 42.

*(775) Windscheid, Pand. 652. not. 5.

*(776) Dernburg cit. II. p. 550.

*(777) l 4. § 1. D. quibus modis pignus solv. 20, 6. Si in veuditione pignoris consenserit creditor .... dicendum erit pignus liberari, nisi salva causa pignoris sui consensit. . . Sed et si ipse vendiderit creditor, sic tamen venditionem fecit, ne discederet a pignore, nisi ei satis fiat, dicendum erit, exceptionem ei nun nocere. Sed et si non concesserat pignus venuudari, sed ratam habuit venditionem, idem erit probandum. 1 158. D. 50. 17. Creditor, qui permittit rem venire, pignus demittit.

*(778) l 8. § 15. D. 20. 6. non videtur autem consensisse creditor, si sciente eo debitor rem vendiderit, cum ideo passus est venire, quod sciebat ubique pignus sibi durare.

*(779) l 6. C. 8. 26. Si eo terapore, quo praedium distrahebatur, programmate admoniti creditores, quum praesentes essent, jus suum exsecuti non sunt, possunt videri obligationem pignoris remisisse.

*(780) l 8. C. 8. 26. Si, hypothecas fisco distrahente, creditores silentio tradiderunt negotium, palam est, actionem suamamisisse eos, quam in rem habebant: nani fiscalis hastae fides facile convelli non debet.

*(781) l 8. § 13. D. 20. 6.

*(782) § 14. eod. Quodsi concesserit, decem vendere, ille quinque vendiderit, dicendum est, non esse repellendum creditorem. In contrarium non erit quaerendum, quin recte vendit, si pluris vendiderit, quam concessit creditor. § 18. eod. Sed si intra annum aut biennium consenserit creditor vendere, post hoc tempus vendendo non aufert pignus creditori.

*(783) Bachofen. p. 575-578.

*(784) Supervacuum est quaerere, agrura specialiter hypothecae datum permissu creditoris veniisse, si ipse debitor re possideat: nisi quod potest fieri, ut debitor permissu creditoris vendiderit, deinde postea bona fide redemerit ab eodem vel ab alio ad qiuem рer successienem, ea res, peitiaere coepisset, ant si ipso debitor,emptori heres exstiterit. Verumtameu сum pecunia soluta no sit, doliamali susprcio ioerit, translata ad praesens tempus ut possit creditor repKcatienem doli mali objicere-. §8. Illud videamus, siTitrassdebitor voluntate creditoris sui vendiderit Maevio, vd ei, a quo Маevius, emerit, ct postea Maevius Titio heres fexstiterit, et creditor ab eo petat, quid juris sit. Sed iniquum est auferri ei ran a creditibre, qui non successionis jure, d alio modo rem nactus est. Potest tamen dici, quum Titii dolus in re versaretw, ne creditor a possessore pecuniara recipiat, iniquissium esse, ludificairi eum.

*(785) Huschke, Linde's Zeitschrift. XX. р. 257.

*(786) l 21. B. 13. 7. 1. 29. § 2. 1 35. D. 20. 1. Si insula, quamtibi ex pacto convento licujt vendere, combusta est, derade adebitore tuo restituta, idem in nova inssJa juris habes.

*(787) Westphal. Pfr. § 250.

*(788) l 30. § 1. D. 9. 2. Pignori datus servus si occisus sit, debitori actio competit. Sed an et creditori danda sit utilis, quia potest interesse eius, quod debitor solvendo non sit, aut quod litem tempore amisit, quaeritur. Sed hic iniquum est, et domino, et creditori eum teneri, nisi si quis putaverit, nullam in ea re debitorem inmriam passurum, quum prosit ei ad debiti quantitatem, et quod sit amplius, consecuturus sit ab eo, vel ab initio in id, quod amplius sit, quam in debito, debitori dandam actionem. Et ideo in his casibus, in quibus creditori danda est actio propter inopiam debitoris, vel quod litem amisit, creditor quidem usque ad modum debiti habebit Aquiliae actionem, ut prosit hoc debitori, ipsi autem debitori in id, quod debitum excedit, competit Aquiliae actio.

*(789) Bachofen p. 571. 582. Platner. Arch. f. civ. Pr. ХХХII. 4.

*(790) l 6. C. 8. 18. 1 1. C. 820.1 6. 7. C. 4. 10.

*(791) l 15. С. 8. 28. Obligatis pignori raancipiis acreditore distractis ac traditis, si post debitor quondam haec sollicitaverit, non venditori, sed emtori contra possidentem in rem competit actio.

*(792) p. 571.

*(793) Cit. I. p. 860.

*(794) Cit. p. 106. 107.

*(795) Brinz. cit p. 357.

*(796) l 8. C. 5. 9. 115. C. 8. 14. 1 44. § 5. D. 41. 3.

*(797) l 22. § 8. С. 6. 30. Sed nec adversus emtores rerum hereditariarum, quas ipse pro solvendis debitis vel legatis vendidit, venire alii concedatur, quum satis anterioribus creditoribus a nobis provisum est, vel ad posteriores creditores, vel ad legatarios pervenientibus, etsuum ius persequentibus.

*(798) Unterholzner, Verjahrungslehre. II. § 249. Schmitthener, Archiv. f. pr. R. W. I. 6.

*(799) § 14.

 


Дата добавления: 2018-09-23; просмотров: 223; Мы поможем в написании вашей работы!

Поделиться с друзьями:






Мы поможем в написании ваших работ!