Осымша топша металдарын оқыту.

Қосымша топшалардың элементтерінен, жаңа бағдарлама бойынша, темір қарастырылады. Темірді мысалға алып, қосымша топшалардағы металдар атомдары құрылысының ерекшеліктері толығырақ талданады. Бұлардың сыртқы қабаттарындағы электрон сандары екіден аспайды, жай заттарда металдық кристалл торларын түзеді. IV период с/-элементтерінің электрондарымен толу сызбанұсқасы сызылады. Сызбанұсқада скандийден мырышқа дейінгі 10 элемент сыртқының астындагы Ъсіорбиталін бірден онға дейін электрондармен толтыратыны, хром мен мыстан басқасында сыртқы қабатындағы екі электронный сақталатыны айтылады. Бұл олардың металдық қасиеттерінің баяу ѳзгеруіне экеліп соқтырады. Қосымша топшадағы металдардың валенттілік электрондары сыртқы – sжэне оның астындағы - J-орбитальдарында орналасатын болғандықтан, оң тотығу дэрежелері +3-тен +7-ге дейін ѳзгереді. Хром +2, +3 және +6 тотыгу дэрежелерін керсетеді. +2 тотығу дэрежесінде оксидтері мен гидроксидтері негіздік, +3 тотығу дэрежесіндегі қосылыстары амфотерлі, +6 тотығу дэрежесіндегі қосылыстары қышқылдық қасиет білдіреді. Бұл заңдылық металдардың бэрінде байқалады.Темір атомында электрондардың орналасу ретіне қарап, оқушылар оның тотығу дэрежелері жѳнінде жорамал жасайды:+26 Ғе 2ё, 8 ё, 14 ё, 2 ё Жорамалды ѳздерінс белгілі темірдің тотығу дэрежелерімен салыстырады. Әлсіз тотықтырғыштармен (мысалы, күкіртпен) +2, ал күшті тотықтырғыштармен (мысалы, хлормен) +3-ке дейін тотығатыны еске түсіріледі:

I ^Ғе +8= Ғе S - темір (II) сульфиді

I ^2Ғе +ЗСі2= 2ҒеС1з-темір (III) хлориді Темірдің сутегімен (қыздыру арқылы), су буымен жэне ауадағы оттегімен +2 жэне +3 дәрежелеріне дейін тотығу реакцияларының теңдеулері жазылады. Екі қатар отгекті қосылыстар түзетіні, +2 тотығу дэрежесінде негіздік, +3 тотығу дэрежесінде амфотерлі қасиет кѳрсететіні тэжірибелер арқылы нақтыланады:ҒеО Ғе(ОН)2 FejOs Ғе(ОН)зқара ақ қызыл қоңыр қоңырнегіздік қасиет амфотерлі қасиет Ғе(ОН)з + NaOH= Na[Fe(OH)4] натрий тетрагидроксоферраты. Б:р(ан соң темірдің табиғаттағы қосылыстары, кездесетін жерлері, алынуы жэне темір қосылыстары мен құймаларының қолданылуы жѳнінде түсінік беріледі.Соңында металдар тақырыбы бойынша эксперимент есептері шығарылады

Мы поможем в написании ваших работ!