Хемотрофтылар, Гетеротрофтылар,Автотрофтылар
БИО КІРІСПЕ
1609 жылы Италия ғалымы, физик, Г.Галилей ... тұратын күрделі құрал құрастырған. 10000-11000 есе үлкейтетін
1900 жылы Мендель заңдарын екінші рет ашқан ғалымдар: Ф.Жакоб, Г.Фриз
Homo sapiens туысының крамоньоң адамына тән сипаттамалары: бас бөлігі қаңқаның аздаған бөлігін алып жатты, іс жүзінде бұл қазіргі заманғы адам, дене тұлғасы-тік.
XVI-XVII ғасырларда микроскоптың ашылуына байланысты өсімдіктердің ішкі құрылысын зерттеген ғалымдар: Р.Гук E. И.Мечников. М.Мальпиги. Н.Грю
Абиотикалық факторлар: өмір сүру жағдайын белгілеу қасиеті, өлі табиғаттың тірі организмге тікелей әсер етуі.
Ағзаларға әсер ететін биотикалық факторлар: жыртқыштық, түраралық бәсекелестік, түрішілік бәсекелестік
Адам эволюциясының қозғаушы күші Әлеуметтік... Сана, еңбектің қоғамдық сипаты, еңбек әрекеті
Адам эволюциясының қозғаушы күші Биологиядық... тіршілік үшін күрес, тұқым қуалайтын өзгергіштік, табиғи сұрыпталу
Адамдардағы сүтқоректілерге тән белгілер.Тері бездерінің болуы (май, сүт, тері белгілері). Дене сыртын жауып тұратын түк жабыны. Ұрықтың жатыр ішінде дамуы
Адамды омыртқалылар тип тармағына жатқызу себептері ұрықтың жатырда дамуы; екі жұп аяқ белдеулерінің болуы;омыртқа жотасының дамуы
|
|
|
Адамның әлеуметтік эволюциясындағы негізгі кезеңдері:1.Рухани және психикалық даму –тасқа ойып суреттер салу.2.Жануарларды қолға үйрету,егіншіліктің дамуы-неолитикалық эволюция
Адамның систематикалық жүйеде алатын орны:Сүтқоректілер класының өкілі Приматтар отрядына жатады Тар танаулы майймылдар отряд тармағына жатады
Адамның тұқым қуалаушылығын зерттеуде қолданылатын әдістер: цитогенетикалық, биохимиялық, генеологиялық, онтогенетикалық
Аденозинтрифосфор (АТФ) молекуласы: Көмірсудан (рибоза); Үш фосфор қышқылы қалдығынан
Аденозинтрифосфор (АТФ) молекуласы: көмірсудан, азотты негіз (аденин)
Ақуыз қызметі.Катализатор қызметі (фермент құрамына кіреді) Құрылыстық, организмнің иммундық жүйесіне кіреді Тасымалдау, қорғаныш
Ақуыз молекуласының үшінші реттік байланысының түрлері:1)Иондық 2)Дисульфидтік 3)Сутектік
Алғашқы адамдардың пайда болуы кезеңдері: Home sapiens; Homo erectus Homo habilis
|
|
|
Анаболизм: АТФ энергиясын қажет етеді, синтез реакциялары болып табылады, кіші молекулалы заттардан үлкен молекулалардың синтезделуі
Аналық гаметаның дамуы аналық бездерде қандай кезеңінен тұрады:1)Көбею 2)Өсу 3)Пісіп – жетілу
Аналық жұмыртқа жасушасына тән ерекшеліктер: даму циклін овогенез деп атайды, ішінде ұрық қоректенетін сарыуыз болады, ірі және дөңгелек пішінді болады
Антропогенез іліміндегі адам эволюциясының дәуірлері: Адам тәрізді маймылдар(антропоидтар), австралопитектер; Бүгінгі адамдарға ұқсас түрі-неантроптар; Эволюция даму жолдарымен жетілген архантроп пен палеантроптар, оте ертедегі адамдар.
Антропогенездің қозғаушы күштері:Еңбек,Биологиялық факторлар,Қоғамдасып тіршілік ету
Аңшылық топтың басты бейнелері сақталған жерлер: Австралия, қазақстан
Ароморфоз 1) тұқым қуалайтын өзгергіштікті қамти жүретін әрекет 2) табиғи сұрыпталуды қамти жүреді 3) биологиялық прогресске әкеледі
Ассимиляция процесінің сатылары: Сыртқы ортадан организмге қажет заттарды қабылдау, Жасуша құрлымын,биологиялық белсенді заттарды түзу, Қарапайым заттардан күрделі қосылыстар түзу.
Аталық жыныс жасушаларының аналық жыныс жасушаларынан ерекшеліктеріОоциттер түзеді;Саны біреу ғана болады;сарыуызы болады
|
|
|
Атавизм 1) ата-тектеріне тән белгінің ұрпағында қайталануы 2) ауытқу болып табылады 3) құырық, денсінде түктің болуы
Атавизмнің адамда аталуы: адамда құйрықтың болуы, қосымша емшектің болуы.
Аталық жыныс жасушалардың аналық жыныс жасушалардан ерекшеліктері-Мөлщері өте кішкентай,Саны көп болады,Қозғалғыш болады.
Аталық жыныс жасушаларының аналық жыныс жасушаларынан ерекшеліктері:Ооциттер түзеді Саны біреу ғана болады сарыуызы болады
Аталық жыныс жасушаларының дамуы кезінде түзіледі:Сперматоциттер Сперматозоидтар Сперматидтер
Атмосфера қабаттары: Ауауқабаты. Тропосфера. Стратосфера.
Атмосфералық ауаның құрамында болатын заттар: оттегі, азот, аргон
Атмосфералық ауаның ластануыны негізгі көздеріне жатады-көліктерден шыққан ластағыштар,жанартаулардың атқылауы,космостық шандар,
|
|
|
Бейімделушіктің мысалдары:Бүркеніш( Жасырушы) рең Мимикрия Сақтандырушы рең
Бейімдеушілік түрлері 1) бүркеніш рең, мимикрия 2) жасырушы рең 3) сақтандырушы рең
Биогеоценоздың тірі компоненттері 1) продуцент 2) конскмент 3) редуцент
Биологиялық ғылымдар болып табылады: Микробиология Ботаника Зоология
Биологиялық эволюцияның биологиялық прогреске алып келетін негізгі бағыттары: идиоадаптация (Аллогенез), дегенерация (Катагенез)
Биологияның дамуының негізгі үш кезеңі: систематикалық микроәлем биологиясы эволюциондық
Биологияның дамуының негізгі үш кезеңі:C)систематикалықE) микроәлем биологиясыG) эволюциондық
Биосфера құрылымының биогенді заттары: Мұнай, Көмір, Шымтезек
Биосферада төмендегідей деңгейлер белгілі 1) аэробиосфера, литобиосфера 2) гидробиосфера 3) террабиосфера
Биосфералық деңгей салалары:Ағзалар тіршілік әрекетіндегі факторларыныңәсері,Популяция санына әсер ететін заттар,Заттар айналымының заңдылықтары
Биосфераның негізгі қабаттары: гидросфера
Бластула процесіне тән1)плацента пайда болады2)бластодерма деп аталатын бір қабаттан тұрады3)Бластула көлемі жұмыртқа клеткасымен бір мөлшерде
Ботаника ғылымының салалары болып табылады: Лиxенология,Альгология, Этология
Бөлшектену сапасына тән сипатамалар: Бөлшектену барысында бластула құрылады. Алғашқы дене қуысы бластоцель пайда болады.
Бұлшық ет ұлпасы: Біріңғай салалы, көлденең жолақты түрлері бар; Жиырылғыштық қасиеті арқылы қозғалысты қамтамасыз етеді; тірек-қимыл аппаратын құрайды
Бір түрдің ішінен жаңа түрдің пайда болуының бірнеше себептері болады:Экологиялық-географиялық оқшаулану ;Физиологиялық оқшаулану;генетикалық оқшаулану
В.И.Вернадский бойынша биосфера құрлымы:Өлі зат, Тірі зат,Биогенді зат
Вакуольге тән белгі: Тонопласт деп аталатын бір қабатпен қапталған Зат алмасудың соңғы өнімдері сақталады пайдаланылады Осмос қысымын реттейді
Г.Мендельдің тірі организмдердегі тұқым қуалаушылық заңдылықтарын қайтадан ашқан ғалымдар:Э.Чермак,Де Фриз. Э.Чермак,К.Корренс. Де Фриз,К.Корренс.
Гален клавдий (129-199) анықтады: жүйке, бауыр, бүйрек қантамырлары,
Гаструляция процесіне тән құбылыстар: Қос қабатты ұрықтың пайда болуы, Алмасудың бірнеше есе артуы, Эктодерма және энтодерма қабаттарының түзілуі
Гаструляция процесіне тән: 1)зат алмасудың екі үш есе артуы2)аРНК, рРНК синтезінің артуы3)белок синтезінің күрт артуы
Генетика ғылымының салалары:Адам генетикасы,Селекция,Цитогенетика
Геологиялық зат айналымы төмендегі продуценттермен байланысты-Биологиялық айналым,бұзылған өнімдердің кейін басқа жерге ауысуы,тау жыныстарының түзілуі,
Гетеротрофты организмдер қатары. Жануарлар. Саңырауқұлақтар.Көптеген бактериялар мен вирустар
Гиалоплазма: барлық жасушалық құрылымдарды біріктіріп тұрады
Гидробионттар бірнеше экологиялық топтарға бөлінеді: планктондар, бентостар
Гидросфера қабаттары болып табылады: Теңіз сулары; Әлемдік мұхиттар; Жер асты сулары
Гликолиз сатылары: оттекті, оттексіз, дайындық
Гликолиздің оттексіз кезеңіне сай процесс 1) 13 реакцияның жиынтығы 2) бастапқы зат ретінде 1 моль глюколиз қатысады 3) реакция нәтижесінде 2 моль сүт қышқылы және 2 моль АТФ түзіледі
Глюколиз процесінде түзілеті соңғы өнімдер:НАДФ + 
,Прируват( 
),АТФ
Гольджи жиынтығының компоненттері:1)Жарғақшалы қуыстар 2)Қуыстардан шығатын түтікшелер жүйесі 3)Көпіршіктер
Гранулярлы ЭТП 1) сыртын рибосомалар қаптаған жарғақшалық қалташалардан тұрады 2) цистерналар бар 3) ақуыз синтещдейді
Ғаламдық экологиялық мәселелерге жатады: Әлемдік мұхиттар мәселелері Климаттың ғаламдық жылынуы Озон қабатының бұзылуы
Дәнекер ұлпасы бөлінеді.Тығыз талшықты дәнекер ұлпасы Шеміршекті, суйек ұлпасы Борпылдақ талшықты, қан ұлпасы
Дәнекер ұлпасына жататын ұлпалар тобы:1)Сіңір,май ұлпасы 2)Сүйек,шеміршек ұлпасы 3)Қан,лимфа ұлпасы
Демографиялық жарылыс және отынның ысырапты шығыны байланысты: қоршаған ортаның ластануына, экологиялық мәселелерге
Дивергенцияға қатысты сөйлемді таңдаТуыстас организмдер эволюциясы барысында белгілері ажырап жаңа жіктелу категориялары түрлер, туыстар пайда болуын айтады;Дивергенция терминін Ч. Дарвин енгізген;Түрішілік бәсекелесу және табиғи сұрыпталу әсерінен пайда болады
Дисахаридтер: лактоза, сахароза, мальтоза
Диссимиляция процесінің сатылары: Организм қорын жұмылдыру, Қуатты заттарды ыдыратып, энергия бөлу, Күрделі қосылыстарды қарапайым заттарға ыдырату
ДНҚ клетканың келесі органеллаларына орналасқан:C) ядродаD) митохондрияларда E) пластидтерде
Жануарларда өзгеріс тудыратын негізгі себептер:A) климат C) қорек D) үй жағдаының әсері:
Жарғақша арқылы өтетін активті тасмалдаудың үлгісі?1) Пиноцитоз 2)Фагоцитоз 3)Натрий – калий насосы
Жарыққа байланысты ағзалардың экологиялық топтары: Көлеңке сүйгіш. Жарық сүйгіш. Көлеңкеге төзімді.
Жасуша теориясының негізгі қағидалары: жасушалар бөліну арқылы көбейеді, жасуша тіршіліктің ең кіші бірлігі, жасушалардың барлығы құрылысы, қызметі жағынан әртүрлі болады.
Жасушада заттардың түзілуі, ыдырау процестері:Анаболизм Зат алмасу
Жасушалардың жіктелуі:Онтогенездегі түрлі жасушалардың пайда болуы,Организм тіршілігінде үздіксіз жүреді
Жасушалық деңгейде жүретін негізгі процестер: жасушалардың бөлінуі, биосинтез, фотосинтез, катаболизм, анаболизм
Жасушаның құрамындағы органикалық заттар: Акуыздар; Майлар, Нуклеин қышқылдары
Жасушаның өмір сүру циклі:Интерфаза мен митозға бөлінеді,Интерфаза кезеңі көп уақытты алады
Жұмыртқа клеткасындағы саруыздың мөлшері қандай типтерге бөлінеді:Изолецетальді, Телолецитальді, Центролецитальді
Жыныссыз көбею түрлері: Өсімді көбею, Спора түзу, Бүршіктену
Зат алмасу кезеңдері: Аралық алмасу, Ас қорыту Бөліп шығару
Зигонема тән белгілер:1)хром қатарласа тізіліп,бір-бірінен айналасында бұралады2)Тетраплокоидты биваленттер пайда болады3)Жыныс хром ядро мембранасының ішкі жағында орналасады.
К.Линнейдің биология ғылымының дамуына қосқан үлесі: Бинарлы номенклатураны ұсынды
Кайназой дәуірі: Динозаврлардың пайда болуы; Үштік және төрттік кезеңдерге бөлінеді; Гүлді өсімдіктердің, жәндіктердің және сүтқоректілердің гүлдену уақыты
Катаболизм реакциялары:A) көмірсулардың ыдырауы C) ақуыздардың ыдырауы F) майлардың ыдырауы
Катаболизмге тән процестер:Күрделі органикалық молекулалар кіші молекулалы заттарға айналады.Түскен азық биохимиялық процестер нәтижесінде сүт қышқылында CO2 және аммиакқа дейін ыдырайды. Зат алмасудағы негізгі процесс
Клеканың құрамына кіретін химиялық элементтерді кездесу мөлшеріне қарай бөледі:C) макроэлементтерE) микроэлементтерH) ультрамикроэлементер
Клетка қосындыларының қатарын көрест:1)Ақуыздар,көмірсулар 2)Май тамшылары мен түйіршіктер 3)Кристалд қосылыстар
Клетка қосындыларының қатарын көрсет:Ақуыздар, көмірсулар Май тамшылары мен түйіршіктер Кристалды қосындылар
Клетка құрамында болатын органоидтар1)Ядро,рибосама,лизосома2)ЭПТ,вокуоль3)митохондрия,мембрана,цитоплазма
Клетка органоидтарының құрылысы қандай әдістермен зерттеледі: 1. Қараңғы өрісті және Электронды микроскопия 2.Фазалы контрасты, поляризациялы микроскопия 3. Люминесцентті микроскопия
Клетка органоидтарының құрылысы қандай әдістермен зерттеледі: Қараңғы өрісті және Электронды микроскопия. Фазалы- контрасты, поляризациялы микорскопия. Люминесцентті микроскопия
Клетка орталығы 1) жарғақшасыз компонент 2) құрамына микротүтікшелер кіреді 3) құрамында 2 центроиль бар
Клеткалық жарғақшаның қызметі 1) клетканың ішін сыртқы ортадан бқліп тұрады 2) цитоплазма мен сыртқы орта арасындағы зат алмасуды қамтамасыз етеді 3) жарғақша арқылы су, иондар, бейорганикалық және органикалық молекулалар өтеді
Клеткалық плазмалемма дегеніміз: 1.Клетканың протоплазмасын қоршаған биологиялық жарғақша 2. Қосарланған фосфолипидті биқабаттан тұрады. 3. Бүршіктерінде фосфор қышқылының қалдықтарында тұрады
Клетканың құрамына кіретін химиялық элементтерді кездесу мөлшеріне қарай бөледі:Макроэлементтер Микроэлементтер Ультрамикроэлементтер
Консументтер қатарын ата : 1. Өсімдік қоректі жануарлар. 2. Жыртқыштар 3. Паразитті өсімдіктер.
Көмірсу құрамына кіреді) Сутек;Көміртек;Оттек
Көмірсулар қызметі: Энергия көзі. Құрылыстық қызмет. ДНК, РНК және АТФ құрамына дизоксирибоза мен рибоза түрлеріне кіреді
Көмірсулар қызметі:B) жасушадағы барлық процестерде энергиянң негізгі көзі болып табылады E) құрылымдық қызмет атқарады F) қор жинау қасиеттеріне ие
Көмірсулар қызметі:Жасушадағы барлық процестерде энергияның негізгі көзі болып табылады ; Құрылымдық кызмет атқарады ; Қор жинау қасиеттеіне ие
Көмірсулар қызыметі:1)Энергия көзі 3)Құрылытық қызымет 3)ДНҚ. РНҚ және АТФ құрамына дизоксирибоза мен рибоза түрлеріне кіреді
Көне адам:Пирантроп,Рамапитек,Синакантроп
Қазба аралық формалары: Ихтиостега, Аң тәрізді кесіртке, Архиоптерикс
Қоғамның құл иеленушілік кезеңінде өсімдіктер мен жануарларды зерттеу үшін құрылған мектептер:Иониялық Афиндік Римдік
Қолдан жасалған микробиологиялық ақуыздарға жатады.Гаприн. Паприн Эприн
Қолдан сұрыптау кезінде: тұқым қуалау прцесі жүреді, өсімдіктер мен жануарлардың жаңа сорттарын алады.
Қорғаныс ақуыздарының қызметі 1) антидене 2) комплемент, антидене, антиген 3) фибриннің алғашқы түрі
Қоры бойынша сарқылатын және қалпына келетін табиғат байлықтары: Жануарлар, өсімдіктер, микроорганизмдер әлемі
Құрылымдық ақуыздар қызметі: Клетка қабырғасын түзеді. Тері, қауырсын, тырнақ түзуге қатысады. Вирустардың капсидасын түзеді
Лизосомалардың құрлысы мен қызметі: Құрамында гидролаза ферменттері көп болады. Жасуша ішіндегы қорытылу процестеріне қатысады.
Липидтер қызметі:Құрылымдық Регуляторлық Қорғаныштық
Липидтер тобындағы май қышқылдарының құрамы:Көміртегі атомы
Майлар мен липойдтар: 1. Құрылымдық қорғаныш жылу реттеу қызметін атқарады. 2. Полярсыз органикалық қосылыстар 3. Гидрофобты заттар
Маңызды катиондар: 1)K+ 2)Ca+ 3)Na+ Mg+
Маңызды катондар:1)К+ 2)Са+3)SIа+,Mg+
Мезазой дәуірі:Палезой мен кайнезой арасындағы дәуір
Мезозой заманының кезеңдері:A) триас E) юра F) бор
Мейоз бірінен соң бірі өтетін келесі күрделі бөлінуден тұрады:редукциялық эквациялық редукциялық, эквациялық
Мейоздың профаза I кезеңінің сатылары: Зиготена,Лептотена, Пахитена
Мембраналы органоидтарға жатады: Митохондрия, Эндоплазмалық тор, Пластидтер
Метаболизмнің ерекше қызметі.Энергия ретінде пайдалану Қоректік заттарды кіші молекулаларға дейін ыдыратып, оларды макромолекулаларды құрауға дайындау Белок, нуклеин қышқылы, липидтер, полисахаридтер т.б макромолекулаларды, биополимермерлерді құрамды бөліктерінен жинау, құрастыру
Митоз кезінде? өзгерістер цитоплазмада жүреді, синтез процесі тоқтайды, жасушаның барлық құрылымы толықтай қатысады.
Митоздық тұқымқуалаушылық маңызы: эукариотты организмдердің өсуі мен вегетативті көбеюінің негізі, жас клеткадағы генетикалық ақпарат аналық клеткадағы генетикалық ақпараттың көшірмесі болып табылады, егер митоз үрдісі зақымдалса хромосома саны ауытқиды
Митоздық ұршық 1) хромосомалардфы митоздық тақтада бағдарлауға арналған аппарат 2) хромосомаларды клетканың полюстеріне бөлуге арналған аппарат 3) клетканың бөлініуне арналған аппарат
Митоздың интерфаза кезеңінде: Хромосомалардың екі еселенуі жүреді
Митоздың профазасына тән қасиет: Жас центриолдар ажырайды, плюстерге тартылады; Ядрошықтар мен ядро қабықшасы жойылады; Микротүтікшелер
Митоздың тұқымқуалаушылықтағы маңызы:Эукариотты организмдернің өсуі мен вегатативті көбеюінің негізі. Жас клеткадағы генетикалық ақпарат аналық клеткадағы генетикалық ақпараттың көшірмесі болып табылады. Егер митоз үрдісі зақымдалса, хромосомалар саны ауытқиды
Митохондрия ақуыз синтездей алады, себебі: 1. Құрамында ДНҚ бар. 2. Құрамында РНҚ бар 3. Рибосома бар
Митохондрия ішіндегі жартылай сұйықтық матрикстің құрамында боладыДНК, РНК, ақуыз ;Липид, көмірсу, фермент;АТФ, рибосома
Молекулалық генетикалық деңгейде зерттелетін органикалық қосылыстар: ақуыздар, көмірсулар
Молекулярлық денгейдегі зерттеудің обьектісі болған негізгі проблема: Эволцияны зерттеудегі молекулярлық – генетикалық тәсіл;Тіршіліктің пайда болуы;Тіршіліктің ұдайы жалғасуы мен тіршілік әрекеттері үрдістерінің молекулярлық негіздерін зерттеу
Мономерлер: бір бірімен байланысып, полимер түзеді.
Мономерлер: Макромолекулаларды түзетін органикалық молекулалар; Бір-бірімен байланысып полимер түзеді
Моносахаридтер1)глюкоза2)фруктоза3)дизоксирибоза
Моносахаридтерден тұрмайтын қосылыстар:B) холестерол D) фосфолипид E)гемоглобин
Мутациялық өзгергіштіктің маңызы1)қолдан сұрыптау материал береді2)табиғи сұрыпталу материал береді3)мутациялар доминантты,рецессивті,пайдалы және зиянды болуы мүмкін
Неандерталь адамына тән сипаттамалар: Қандық-туыстас байланыстары болған, Теріден киім тіккен, кескіштер жасап, сүйектен ине жасаған, Дюссельдорф маңындағы Неандерталь өзенінің жағасынан табылған
Нейрула сатысында түзіледі:Хорда, Жүйке түтігі
Нуклеотидтер құрамы: Фосфор қышқылының қалдығы Пентоза Азотты негіздер
Омыртқалылар онтогенезінің кезеңдер:Ұрықтық кезең Дифференциация Индукциялық кезең Жыныстық жетілу кезеңі Көбею
Омыртқасыз жануарлардың топтары: Буынаяқтылар, Жұмыр құрттар, губкалар
Онтогенез бұл... онтогенездің ұрық болып түзілуінен басталуы, организмнің жеке дара дамуы, тіршілігінің соңына дейінгі барлық өзгерістердің жиынтығы
Онтогенез сатылары: зигота, морула, гаструла, нейрула
Онтогенез сатылары:1)Проэмбриональды 2)Эмбрионалды 3)Постэмбрионалды
Онтогенез сатыларын ата 1) Ұрықтық дамуға дейін 2) ұрықтық даму 3)постэмбрионалды
Онтогенез1)индивидті организмнің(өсімдік,жануар)толықтай тарихи даму циклі2)организмнің дамуына бастама берген жыныс клеткаларынан басталып,тіршілік жойылуына дейінгі созылатын даму циклі3)тура және жанама даму жолдарымен анықталады
Онтогенездің негізгі сатылары:проэмбрионалды эмбрионалды постэмбрионалды
Организмге туысы жат химиялық заттардың әсері: 1. Организмнің тіршілігінен айырылуға себепкер. 2. Тұқым қуалауды өзгертеді 3. Иммунитет төмендеп, зат алмасу бұзылады
Организмднрге туысы жат химиялық заттар: 1. Пестицидтер 2. Минералды тыңайтқыштар 3. Тұрмыстық химиялық препараттар
Ортаңғы қабат мезодермадан дамитын мүшелер: бүйрек, қантамырлар жүйесі, шеміршек және қаңқа, желі, бұлшық ет
Осмос туралы дұрыс сөйлемді көрсет: 1.Жарғақшадан судың өтуі. 2. Заттың клетка өтуінің тәсілі 3. Су қанықпасы төмен ерітіндіден қанықпасы жоғары ерітіндіге ауысады
Өзгергіштік қасиеттері: Пайда болған ұрпақтың ата анасынан морфологиялық өзгешелігі;Жеке басының даму ерекшеліктерімен өзгешелігі;Пайда болған ұрпақтың ата анасынан физиологиялық өзгешелігі
Өзін- өзі өңдеуге қабілетті және биополимерлерден тұратын өзін-өзі реттейтін ашық жүйеге тән.Денелері автореттеуге қабілетті Химиялық құрамының салыстырмалы тұрақтылығына қабілетті Сырт ортамен динамикалық тепе-теңдікте болады
Өлі компоненттер қатары 1) күн энергиясы, атмосфера 2) су 3) субстраттар(топырақ, грунт)
Өсу типтері: Сандық, Сапалық, Сандық және сапалық
Өсімдік жасушасының жануар жасушасынан айырмашылығы: жасуша қабықшасының болуы, пластидтердің болуы, ірі вакуольдердің болуы.
Өсімдік пен жануар клеткасының ұқсастығы:1)Бөліну үдерісі бірдей 2)Клетканың бөлінуі кезінде тұқымқуалаушылық ақпаратын ұрпаққа берілулері бірдей 3)Мембрананың құрылымдары ұқсас
Өсімдіктердің бейімделуі: жапырақтары өте ұсақ, сабақтары тікенекті сояулы, қатты болуы, тікенекті, түкті, жағымсыз иісті
Пассивті тасымалдаудың үлгісі 1) диффузия 2) осмос 3) липидтерде еритін қабілеті бар заттар тасымалы
Пластид.Стромада граналар жиынтығын түзетін мембраналар жүйесі болады Фотосинтезге қатысады Криста түзеді екі мембранадан тұрады
Пластидтердің түрлері: Лейкопластар, Хромопластар, Хлоропластар
Пластикалық алмасу рекциясына жатады: 1. Қанттар мен полисахаридтер синтезі 2. Крахмал мен целлюлоза түзеді 3. Глицерин мен май қышқылдарынан май синтезі
Полеозой заманының кезеңдері:B) ордоникC) силур D) кембрий
Полисахаридтерге жатады.Крахмал Гликоген Хитин
Популяция динамикасының негізгі белгілері: тығыздығы, сандық мөлшері, өсімі
Популяцияныңэкологиялықсипаттамасы: Динамикалық тепе-теңдік, Популяция ареалы
Постсинтездік кезең: 1. ДНҚ синтезі тоқтап, энергия жинақталады. 2. РНҚ мен ақуыз синтезі жүреді. 3. Ұзақтығы 3-6 сағат
Постэмбрионалды онтогенезге тән кезеңдер1)юбенильді кезең2)пубертатты кезең3)қартаю кезеңі
Пресинтезді кезеңге тін процестер 1) интерфаза кезеңінің алғашқы кезеңі 2) РНҚ мен ақуыз синтезі жүреді 3) митохондриялар саны көбейеді
Приматтпр отрядының адамдарға тән белгілері: бас миының өте үлкен көлемі, қан топтарының ұқсастығы, омыртқа жотасының құйымшақ бөлімінің жоғалуы
Прокариоттар клеткасындағы цитоплазмалық мембранадан тыс орналасқан құрылымдар.Клетка қабықшасы, капсула Сілемейлі қап, талшықтар Ворсинкалар
Прокариоттар. РНК мен ақуыз синтезі цитоплазмада жүреді. ЭПТ жоқ. Зат алмасу түрі анаэробты және аэробты
Протерезой заманына сәйкес құбылыстарды тап: жануарларда екі жақты симметрия қалыптасады, желілілер типінінң өкілдері қалыптасады, желбезек түрінде тыныс алу қалыптасады
Протерозой дәуірі: теңіз ішек қуыстылар
Протерозой заманына сәйкес құбылыстарды тап:Жануарларда екі жақты симметрия қалыптасады. Желілер типінің өкілдері пайда болды. Желбезек түрінде тыныс алу мүшелері қалыптасты
Профаза I кезеңдері:1) Пролептонема,лептонема 2)Зигонема,плихенема 3)Диплонема,диакенез
Диакинез
Профазада: екі центриол жасуша орталығы жасушаның полюстеріне қарай ажырайды.
Пуриндік негізгі нуклеотидтер:Гуанин Аденин
Реликт түрлерге жатады: Гинкго; Латимерия; Гаттерия
Рибосамаға тән белгілер:1)екі суббірліктен тұрады2)митохондрияда өте майда болады3)ақуыз синтездейді
РНК түрлері 1) тасымалдаушы 2) информациялық 3) рибосомдық
Рудимент дегеніміз 1) эволюция нітижесінде мәнін жоғалтқан мүше 2) қалдық мүше 3) ақыл тіс, құйымшақ
Селекция үшін қажетті өзгергіштіктің түрлерін ата:Комбинативтік,мутациялық, Индукциялық,полиплондия, Мутациялық, индукциялық.
Суда мекендейтін ағза топтары:Нектон,Планктон
Суккулентті өсімдіктер: Агава, Алоэ, Кактус
Сүйек ұлпасы:Тірек функциясын атқарады,Дәнекер ұлпаға жатады,Тек қана омыртқалы жануарларды кездеседі
Сүйек ұлпасының жасушалары:Остеоцит,Остеокласт,Остеобласт
Сүтқоректілердің жыныстық циклді кезеңдеріне жатады: Спермиогенез, Фолликулды кезең, Жүктілік кезең
Табиғатта тиімді пайдаланудың ерекшеліктері: Табиғи байлықтарды кешенді пайдалану. Табиғатты қорғау шараларын жүргізу. Табиғи байлықтарды қалпына келтіру..Топырақты өңдеуге дұрыс технология қолдан
Тасымалдаушы ақуыздар қызметіОттекті тасымалдаушы (омыртқалылар);Гемоцианин- омыртқасыздарда оттек тасымалдаушы;Бұлшықеттерге оттек тасымалдайды
Телофазада өтетін процестер.Хромосомалар клетканың полюстеріне жетеді Ядрошықтар пайда болады. Цитоплазмада әрбір жас ядроның саңылаулы қабықшысы түзіледі
Топырақ жануарларының экологиялық топтары:Геоксендер Геобионттар Геофилдер
Транскрипция: р-РНҚ түзіледі, Ядрода жүреді, ДНҚ-да а-РНҚ-ның түзілуі процесі
Трансляция процесінің кезеңдері-элонгация,терминация,Инциация
Трансмиссионды электронды микроскопияға тән сипаттама 1) обьект түрінде өлі, құрғақ, жұқа, кішкентай обьекттер қолданылады 2) обьект вакуумде кішкентай торға орналасады 3) кескін қара-ақ түсті болады
Трансформация процесінің кезеңдері : Жасуша-рецепиент арқылы ДНҚ молекуласының фиксациясы, Таза трансформацияланған линиялардың қалыптасуы, ДНҚ молекуласының ішіне енуі
Тұқым қуалайтын өзгергіштіктің түрлері.Мутация. Комбинациялық өзгергіштік. Арақатынастық (корреляциялық) өзгергіштік
Тұқым қуалауға қарама-қарсы әрекет.Өзгергіштік. Организмнің жаңа қасиетке ие болуы. Организмнің жаңа белгіге ие болуы
Түр түзілудің негізгі жолдары: A) аллопатриялық, симпатриялық түр түзілу D) дивергенттік түр түзілу F) гибридтік, филогенетикалық түр түзілу
Түр түзілідің негізгі жолдары: Филогенетикалық, Аллопатриялық, Гибридтік.
Тіршілік деңгейлері:Молекулалық, клеткалық деңгей Ұлпалық, мүшелік деңгей Организмдік, биогеоценоздық деңгей
Тіршіліктің пайда болуы туралы теориялар: Биохимиялық(Опарин) теориясы, Креоцианизм теориясы
Тіршіліктің пайда болуының ең дұрыс концепциясын алғаш ұсынғандар: 1)А.И.Опарин 2)Джон Холдейн 3)Дж.Бернал
Тірі ағзаларға тән негізгі қасиеттер:құрылымдық деңгейінің ұқсас болуы өсу мен даму заттар мен энергияның алмасуы
Тірі ағзаларға тәне қасиет: зат алмасу, қозғалу, көбею, бейімделу, тітіркену,
Тірі ағзаларда жарықтың қатысуымен жүретін процестер: Фотопериодизм, фототропизм, фотосинтез
Тірі жүйеге тәнӨзін-өзі өндір;Өзіндік реттелу; Қайта қалпына келу
Тірі жүйелердің ұйымдастырулардың деңгейлері-биосфералық,жасушалық,молекулалық
Тірі жүйелердің ұйымдастырылу деңгейлері: Жасушалық; Биосфералық; Гликолиз; Лимон қышқылының айналымы; Электрон тасымалдау тізбегі, молекулалық
Тірі жүйелердің ұйымдастырылуының деңгейлері:C) молекулалық E) биосфералық G) жасушалық
Тірі заттар: Жануарлар; Қсімдіктер; Бактериялар
Тірі материяның құрылыстық деңгейлері1)молекулалық,клеткалық2)ағзалық,түрлік-популяциялық3)биогенетикалық,биосфералық
Тірі организмнің химиялық құрамының 98%-ын алады:Көміртек, оттек Азот.. Сутек
Ұлпалар қатарын көрсет:1)Эпителий,дәнекер 2)Бұлшықет 3)Жүйке ұлпасы
Ұрықтық даму кезінде адамдарда желілер типінің келесідей белгілері байқалады:Хорда үстінде орналасқан жүйке түтігінің дамуы. Дененің құрсақ немесе бауыр жағында орналасқан жүректің болуы. Хорда астынды ішек түтігінің орналасып, оның алдыңғы бөлімі жұтқыншақтың екі бүйірінде желбезек саңылауларының болуы
Ұрықтың энтодерма қабатының туындылары болып табылады: Ортаңғы ішектің эпителийі, Тыныс алу мүшелері, Ас қорыту бездері
Ұрықтың энтодерма қабатының туындылары болып табылады:Асқорту бездері, Күйке түтігі, Гастроцель
Фагацитоз туралы дұрыс сөйлемді көрсет: 1. Клетканың қатты органикалық заттарды сіңіруі 2. Фагацитоз терминін 1882 жылы И. И. Мечников ұсынады. 3. Қарапайым ішекқуыстыларға, лейкоциттерге бауыр, бүйрекүсті безінің қылтамырларына тән.
Ферменттер:Уреаза
Фиксацияның мәні.Клеткаішілік ферменттердің белсенділігін тоқтату Клеткаларды өлтіру Клетка компоненттерінің ыдырауын тоқтату
Филогенез формалары: Конвергенция; Дивергенция; Филетикалық эволюция
Фотосинтез процесінің жарық фазасында жүретін процестер: АТФ синтезі, НАДФ Н синтезі, Су фотолизі.
Фотосинтезге бейім:A) өсімдіктер E) цианобактериялар F) кейбір қарапайымдылар
Фотосинтезге қатысты сөйлемді тап:1)Күн жарығы энергиясының әсерінен көміқышқыл газы мен судың оттегі мен көірсуларға айналу үрдісі 2)Хлорофилл арқылы күн энергиясын сіңіруге және өзгертуге қабілетті 3)Күн сәулесі энергиясын химиялық байланыстар энергиясына айналдыратын механизм
Фотосинтездиің жарық фазасының бастапқы заттары:Су,күн энергиясы,митохондрия жағақшалары,Электрондар НАД 
Фотосинтезді алғаш зерттеушілер 1) Ж .Сенебье 2) Н.Сюссор 3) Ю.Майер
Хемосинтездеуші ағзалар: күкірт бактериялары, фотосинтездеуші бактериялар, темір бактериялары
Хемосинтездеуші ағзалар:Темір бактериялары , Фотосинтездеуші бактериялар,Сапрофиттер
Хемотрофтылар, Гетеротрофтылар,Автотрофтылар
Хлоропласт: 1. Өсімдік клеткасына тән. 2. Тилокоид граналвр болады. 3. Фотосинтез процесінің жүруіне жағдай жасайды
Хлоропластың қызметі1)фотосинтез процесін қамт ету2)тилокоид жарғақшасында фотосинтездің жарық сатысы3)ақуыз синтезі
Хромосома құрамына кіреді: ДНК, гистон, РНК
Хромосома қызметі 1) генетикалық ақпаратты иеленуші 2) тұқым қуалау ақпараты ДНҚ молекулаларын репликациялау жолымен беріп отырады 3) клеткалық тіршілік әрекетінің барлық процестерін бақылау болып табылады
Хромосомалардың химиялық құрамы: ақуыз, гистон ақуызынан, РНҚдан
Хромосомалардың химиялық құрамы: Гистон ақуызынан, ДНҚ-дан, РНҚ-дан
Цитология ғылымы зерттейді: Жасушалардың құрылысын, жасушадағы процестерді, жасушалардың және органоидтардың қызметін
Цитологияның негізгі зерттеу әдісіОптикалық микроскопия . Поляризациялық микроскопия. Электроңдық микроскопия
Цитоплазма дегеніміз: 1. Клеткаішілік физиологиялық ортасы. 2. Клетканың биохимиялық процесінің ортасы 3. Ол айналма, сорғылап алу, кірпікті қозғалтуға қабілетті
Ч.Дарвиннің еңбектері: «Үй хайуанаттары мен мәдени өсімдіктердің өзгеруі», «адамның шығу тегі және жыныстық сұрыпталу», «Табиғи сұрыпталу жолымен т.рлердің шығуы»
Эволюциялық топтардың элементарлық формалары:Дивергенция Конвергенция Паралелизм Аллогенез. Арогенез.
Эволюциялық факторының әсерінен экологиялық түрдің пайда болу процесі: табиғи іріктеу
Эволюцияны зерттеудің морфологиялық дәлелдемелері болып табылады:Рудимент мүшелер,Мүшелер аналогиясы,Мүшелер гомологиясы
Эволюцияны зерттеудің палеонтологиялық дәлелдемелері болып табылады:Қазба аралық формалар,Қазба формаларының реттілігі,Филогенетикалық қатарлар
Эволюцияны қозғау күшінің факторлдар болып саналады: табиға іріктеу, мутациялық процесс
Эволюцияның нәтижесі:1)Эволюция әрекетінде тірі организм құрылысы күрделеніп, жоғары стыға көтерілуі іске асырылады 2)Дивергенция, тіршілі үшін күрес және табиғи сұрыпталу 3)Органикалық дүниедегі мақсатқа сәйкетік
Экожүйе продуценттері-көкжасыл балдырлар,өсімдіктер,хемосинтездеуші бактериялар
Электронды микроскопия әдісіне тән қатарТірі емес объектілер, яғни препараттар қарастырылады;Объектілер тірі организмнің өлуін тудыратын вакуумға салады;Вакуумда Электрондар шашырамай объектіге бірден түседі
Электронды микроскопия әдісінде контрастылықты ненің көмегімен күшейтеді:Осмий. Вольфрам қышқылы. Ауыр металдардың кейбір тұздары
Электронды микроскопия әдісінде электрондарды шашыратуға қабілеті бар. биологиялық объектілер Вирустар. Фаг. Нуклейн қышқылдары
Электронды микроскопия әдісіне тін қатар: 1. Тірі емес объектілер яғни препараттар қарастырылады 2. Объектілер тірі организмнің өлуін тудыратын вакуумға салынады. 3. Вакуумда Электрондар шашырамай объектіге бірден түседі
Электронды микроскопия әдісіне электрондарды шаршыратуға қабілеті бар биологиялық объектілер: 1. Вирустар 2. Фаг 3. Нуклейн қышқылдары
Эмбрионалды кезеңге тән:1) Зигота,бөлшектену 2)Бластула,гаструла 3)Ұрық жапырақшасының қалыптасуы
Энергетикалық алмасу 1) диссимиляция 2) катаболизм 3) органикалық қосылыстардың ферменттік ыдырау реакциясы мен энергияға бай қосылыстардың түзілуі
Энергетикалық алмасуда ыдырау және түзілу реакцияларына қатысатын органикалық қосылыстар:Ақуыздар, Майлар, Көмірсулар
Энергетикалық алмасудың кезеңдері: Дайындық кезеңі, Анаэробты кезең, Аэробты кезең
Энергия көзі болатын органикалық қоректік заттар: ақуыз, май, көмірсу
Энергияны пайдалануына байланысты бөлінеді:
Энергияның тірі жүйелерге түсу жолдары: қоректік заттардың химиялық энергиясымен. бейорганикалық заттардың химиялық энергиясы түрінде. күн энергиясы түрінде
Эпигенетикалық тұқым қуалаушылық: жеке клеткалар және олардың жиынтығының транскрипциясымен қамтамасыз ету, басқа гендер транскрипциясын тежеуі
ЭПТ қызметі:Органикалық заттардың синтезіне қатысады; Синтездеген заттарды Гольджи жиынтығына тасымалдайды;Клетканы бөліктерге бөледі
Эукариот жасушасының цитоплазмасы турады: Кірінділерден, Органоидтардан, Гиалоплазмадан
Эукариот клетканың проариоттардан ерекшелігі 1) жеке-жеке компартементтерге бөлшектенген 2) көптеген мембраналық органеллалары болады 3) эукариоттардың клетка пішіні әр түрлі болады
Эукариот клетканың проариоттардан ерекшелігіЖеке-жеке компартменттерге бөлшектенген;Көптеген мембраналық органеллалары болады;Эукариоттардың клетка пішіні ірі болады
Эукариоттар: 1)көпшілік балдырлар, саңырауқұлақтар2)қыналар3)өсімдіктер мен жануарлар
Юра дәуірінің ерекшелігі: аммониттер, белемниттер басым болды.
Ядроның құрлымдық элементтері : Цитоплазма , Хроматит, Жасуша қабықшасы
қышқыл ақуыздар, липидтер, минералды заттар
Дата добавления: 2019-02-22; просмотров: 720; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!