Зваротныя деясловы и их асноунае значэнне.Постфикс ся(ца, цца).
Зваротныя дзеясловы-дзеясловы з постфиксам –ся(-ца, -цца).Дзеясловы без гэтага постфикса незваротныя.
Граматычная функция –ся-фармальна выражаць агульнае значэнне непераходнасци.Таму усе зваротныя дзеясловы непераходныя.
Постфикс –ся мае словаутваральнае и формаутваральнае значэнни.У сувязи з гэтым трэба адрозниваць самастойныя лексичныя адзинки-асобныя словы и зваротныя формы незваротных дзеясловау.Зваротныя дзеясловы са словаутваральным постфиксам –ся утвараецца ад пераходных и непераходных дзеясловау.Зваротныя дзеясловы, утвораныя ад пераходных дзеясловау акрамя аульнага значэння непераходнасци, якое надаецца постфиксам –ся, набываюць и пэуныя дадатковыя значэнни.Адсюль выдзяляюцца некальки групп дзеясловау:
- Уласна-зваротныя (паказваюць, што абъектам дзеяння зъяуляецца сам субъект-утваральник дзеяння).Яны абазначаюць розныя физичныя дзеянни,накираваныя на внешность субъекта(МЫЦЦА-МЫЦЬ СЯБЕ).Постфикс –ся утаких дзеясловах близки да займенника сябе у В.скл.(и яна стала адзявацца).
- Узаема-зваротныя (абазначаюць дзеянне двух або некальких субъектау, кожны з яких адначасова зъяуляецца и прамым абъектам таго самага дзеяння.Яны таксама адносяцца да адушаулённых субъектау(сябры абнялися и пацалавалися).
Значэнне узаемнасци можа выражацца зваротными дзеясловами,утвораными ад незваротных пры дапамозе прыстауки пера- и постфикса –ся(перакликацца).
|
|
|
- Агульна-зваротныя (называюць дзення,якое сканцэтроуваецца, замыкаецца у сами субъекте.Сярод их выдзяляюцца две падгруппы:
1.якия абазначаюць унутраны стан субъекта(злавацца, захапляцца).Яны абазначаюць дзеянне тольки адушаулённых субъектау.
2.якия абазначаюць внешние, физичныя дзеянни(вяртацца,схилицца).
Ускосна- зваротныя(абазначаюць дзеянне,якое субъект утварае на сваю карысць,для самога сябе(будавацца-будаваць сабе дом).Субъектам можа выступаць жывая асобы ци асоба.
Якасна-зваротныя(паказваюць на уласцивасць субъекта утвараць пэунае дзеянне актыуна(вожык колецца.
Зваротныя дзеясловы, утвораныя ад непераходных дзеясловау,можно падзялиць на две асноуныя группы:дзеясловы,якия утвараюцца шляхам далучэння постфикса –ся, и дзеясловы, утвораныя пры дапамозе прыстауки и –ся.
-СЯ, далучаючыся да многих непераходных дзеясловау, пазбауляе уласцивасцивай им сувязи дзеяння з субъектам и ператварае асабовыя дзеясловы у безасабовыя,надаючы дзеянню мижвольны характар(добра працуб-добра працуецца).Некаторым неперах.дзеясловам –ся надае адценне интэусиунага дзеяння(прасицца).Аднак у некаторых наадварот падкрэсливае больш значэнне непераходнасци.(зеленее траука у поли). У сучаснай бел. мове часта ужываюцца дзеясловы, утворанныя шляхам далучэння постфикса –ся и прыстауки адначасовы.Зваротны дзеяслоу мог мець значэнне:вынику(выкруцицца), узмацнення дзеяння(разарэцца),вычарпальнасци дзення(выплакацца).
|
|
|
Дата добавления: 2015-12-17; просмотров: 77; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!