ИГРОВАЯ НОВЕЛЛИЗАЦИЯ В СОВРЕМЕННОЙ РУССКОЙ ЛИТЕРАТУРЕ
Кулиева И.А.,
студентка 4 курсаУО «ВГУ им. П.М. Машерова», г. Витебск, Республика Беларусь
Научный руководитель – Шумко В.В., ст. преподаватель
Введение. Цель исследования – описать феномен игровой новеллизации в современной русской литературе. Методологию исследования составили сравнительно-исторический, а также типологический методы.
Основная часть. Игровая новеллизация – явление новое для русской литературы. Первые зарубежные аналоги появились у компании TSR, Inc., выпускавшей фэнтезийные ролевые игры во вселенной Dungeons & Dragons. Чтобы облегчить процесс «вживания» в вымышленный мир, началось производство сопутствующего материала в виде художественной литературы, при этом задачей романов и сборников, служивших дополнением к сценариям игровых кампаний, было максимально ярко показать антураж и персонажей фэнтэзийных миров [1]. Главной задачей являлось создание детально разработанного мира, население его яркими персонажами, чтобы помочь игрокам в придумывании собственных приключений. По мере развития рынка компьютерных игр новеллизацией стали заниматься также их производители, и уже в 1992-м году появился роман, основанный на игре Wing Commander. На данный момент игровая новеллизация за рубежом занимает существенный сегмент издательского рынка и обладает, по мнению Бориса Невского, «достаточно разветвленной структурой поджанров: карточных, настольных, компьютерных, приставочных» [2]. Присутствуют некоторые процессы взаимовлияния в рамках групп, а также определенное воздействие на них кинематографии.
|
|
|
Отметим также уникальную ситуацию для русской литературы: зарубежные образцы воспринимались читателем как самостоятельное произведение, отсутствовал внутренний барьер между литературой вспомогательной и «большой». Подобная практика во многом определила неактуальность отнесения игровой новеллизации к «массовой литературе» в социологическом смысле. За рубежом подобные книги выполняют вполне утилитарную функцию.
Дмитрий Злотницкий указывает, что первая серьезная попытка запустить русский литературный цикл по игре была предпринята в 2006-м году, когда издательство «Эксмо» при поддержке GSC Game World открыло серию «Герои уничтоженных империй» по мотивам одноименной игры [3]. Вторая попытка была сделана по мотивам долгожданного проекта S.T.A.L.K.E.R, особенно популярного на территории бывшего Союза, тиражи подобных изданий приближаются к сотням тысяч, составляют значительную часть сетературы, что обусловило наш интерес к подобному явлению.
Четкое определение для изучаемого явления на данный момент отсутствует, общеупотребительно же новеллизация (от англ. novel – роман) – изначально означало написание романа по мотивам чего бы то ни было, например, повести, фильма, игры, в последнее время обозначает переделку чего угодно в большую форму [4]. Игровые новеллизации за рубежом понимаются как книги, весьма строго следующие канону игровых вселенных, но в русской литературе жесткое следование канону не является обязательным. Нами отмечены частые нарушения такого канона, попытки миротворчества, когда книга получает своеобразную самостоятельность.
|
|
|
Выводы. Кратко охарактеризуем наиболее распространенные игровые новеллизации, написанные русскими авторами.
1. В первую, пограничную группу целесообразно было бы включить произведения, лишь частично относимые к новеллизациям, так как присутствует самостоятельный сюжет, а игровые моменты имеют вспомогательный характер, вплоть до фрагментарного цитирования (В. Пелевин «Принц Госплана», В. Васильев «Враг неизвестен», А. Пехов с циклом «Хроники Сиалы», С. Лукьяненко «Лабиринт отражений», «Конкуренты»).
2. Вторая, также пограничная, группа является наиболее объемной: это сетевые «фанфики», электронные самиздатовские книги по мотивам игр. В рамках этой группы отметим большую «текучесть» авторов, большой диапазон их мастерства.
|
|
|
3. Третья группа – пока единственный коммерчески успешный проект – новеллизации игры S.T.A.L.K.E.R.
4. Четвертая группа – менее успешные единичные попытки создания новеллизаций по мотивам других игр: книги Д. Казакова, Я. Хабарова (псевдоним Елены Хаецкой), Сергея Лисицына и Артема Царева (псевдоним Виктора Точинова), А. Силенгинского, С. Чекмаева.
Литература:
1. http://am.rusimport.ru/msaccess/f2.aspx?id=53907
2. http://www.mirf.ru/Articles/art3328.htm
3. http://www.allgameland.ru/si265/070/1.htm
4. http://wiki.kinokadr.ru/wiki/Новеллизация
КАЛЬКАВАННЕ ЯК ФОРМА МІЖМОЎНАГА ЎЗАЕМАДЗЕЯННЯ
Лабэцкая І.Л.,
магістрантУА “ВДУ імя П.М. Машэрава”, г. Віцебск, Рэспубліка Беларусь
Навуковы кіраўнік – Арцямёнак Г.А., канд. філал. навук, дацэнт
Узбагачэнне лексічнага складу беларускай мовы адбываецца рознымі шляхамі. Найбольш пашыранымі з іх з’яўляюцца словаўтварэнне, якое ў наш час адбываецца з незвычайнай інтэнсіўнасцю, і запазычванне. Прамежкавае становішча сярод гэтых працэсаў займае калькаванне – стварэнне новых слоў са свайго моўнага матэрыялу, але на ўзор іншамоўнай лексемы. У сувязі з гэтым даследаванне дадзенай моўнай з’явы ў розных сітуацыях міжмоўнага ўзаемадзеяння, калі ў роднай мове праяўляюцца асаблівасці ўзаемаўплыву кантактавальных моў, з’яўляецца актуальным. Мэта артыкула – акрэсліць ролю працэсаў калькавання ў развіцці беларускай лексікі. У даследаванні быў выкарыстаны апісальна-аналітычны метад.
|
|
|
Галоўнай прычынай калькавання пры моўным кантакце з’яўляецца неабходнасць перадачы намінацый адной мовы сродкамі іншай. Словаўтваральнае калькаванне нельга атаясамліваць з лексічным запазычваннем, таму што, па меркаванні А.Я. Баханькова, «з’яўляючыся словаўтварэннем, словаўтваральнае калькаванне перадае матываванасць свайму выніку – словаўтваральнай кальцы. Лексічнае запазычванне – гэта нематывавальны спосаб утварэння новых слоў» [1, с. 124].
Словаўтваральнае калькаванне не можа разглядацца як лексічнае запазычванне, таму што ў дачыненні да іншамоўнага слова яно з’яўляецца перакладам, а пераклад слова адносіцца толькі да ўнутранага боку (плана зместу) слова і не азначае яго запазычвання. Тым не менш у працах некаторых рускіх аўтараў калькі разглядаюцца як разнавіднасць запазычанняў.
Працэсам калькавання ў навуковай літаратуры традыцыйна ўдзяляецца менш увагі, чым лексічным запазычанням. Так адбываецца галоўным чынам таму, што калькі цяжка выявіць: не зусім зразумелыя крытэрыі, па якіх слова або словазлучэнне можна лічыць вынікам іншамоўнага ўплыву, а не вынікам працэсаў, што адбываюцца ў беларускай мове ў адпаведнасці з яе ўласнымі заканамернасцямі развіцця. Бывае складана вызначыць, якія словы з’яўляюцца калькамі, а якія непасрэднымі запазычаннямі, бо ў іх склад уваходзяць элементы, аднолькава ўласцівыя для рускай і беларускай моў.
У лексічным складзе сучаснай беларускай мовы можна вылучыць наступныя групы калек. Да першай адносяцца словы, якія цалкам супадаюць з калькаваным аб’ектам па спосабу словаўтварэння, а таксама па колькасці і парадку размяшчэння словаўтваральных адзінак. Да калек, што паўтараюць матываванасць калькаванага аб’екта, адносяцца толькі тыя, якія ўтрымліваюць у сабе прымету або вобраз скалькаванай назвы: аднаасобнік (единоличник), вапнаваць (известковать), добраўпарадкаванне (благоустройство), засцерагальнік (предохранитель), запальніца (зажигалка), красамоўства (красноречие), наглядчык (надсмотрщик), падпальшчык (поджигатель), паскаральнік (ускоритель) і г.д. Падобныя беларускія калькі паўтараюць увесь шлях развіцця, пройдзены лексічнай адзінкай у мове-крыніцы, пачынаючы з першапачатковага кораня і значэння, узнаўляюць увесь ланцужок унутраных форм у той іх паслядоўнасці, якая характэрна для адпаведнага рускага слова. Разам з тым з прыведзеных прыкладаў бачна, што пры калькаванні беларуская мова выкарыстоўвае свае ўласныя словаўтваральныя сродкі і законы.
У другую групу ўваходзяць калькі, утвораныя пры дапамозе беларускага кораня і рускага афікса. Прычына аднясення такіх слоў да калек заключаецца ў тым, што ролю знешнефармальнага крытэрыю адыгрывае тут афікс рускага паходжання, які можа быць як спрадвечна рускім, так і іншамоўным, у свой час запазычаным рускай мовай. Сюды, напрыклад, адносяцца наступныя лексемы: абавязацельства(обязательство), аднавіцель (восстановитель), вызваліцель (освободитель, избавитель), вызваліцельніца(освободительница), выхавацель(воспитатель), збавіцель (избавитель, спаситель), згубіцель (губитель, погубитель), карміцель (кормилец), крыўдзіцель (обидчик), натхніцель (вдохновитель), паіцель (поитель), памяншаемае (уменьшаемое), складаемае (слагаемое) і інш. Такія калькі могуць утвараць у беларускай мове словаўтваральнае гняздо: прадпрымальнік (предприниматель), прадпрымальніцкі (предпринимательский), прадпрымальніцтва(предпринимательство).
У сучаснай беларускай мове калькі ўзнікаюць як спантанная ці ўсвядомленая рэакцыя моўнікаў на рэзкае ўзрастанне колькасці прамых запазычанняў з рускай і праз рускую мову. У адрозненне ад запазычвання калькаванне спрыяе плённай актывізацыі ўласных словаўтваральных сродкаў і моўнага матэрыялу.
Літаратура:
1. Лексікалогія сучаснай беларускай літаратурнай мовы / пад рэд. А.Я. Баханькова. – Мн.: «Навука і тэхніка», 1994. – 463 с.
Дата добавления: 2018-02-18; просмотров: 670; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!