Анус атрезиясы - этиология, патогенезі.

Жауабы: Аноректалды ақаулардың пайда болып даму сатысы қалыпты эмбриогенездің бұзылысына байланысты. Эмбриогенезде сыртқы айналшық өзеркімен дамиды, бірақ уроректалдықалқан дамып жатқан шақта клоака сфинктерінің талшықтары аралықта орталық ядросының үстінде қиылысса, алғашқы аралық бастаманың жеткіліксіздігі немесе жоқтығынан сыртқы сфинктердің шоғырларының басы дұрыс қалыптаспайды. Кей анық аноректалды даму ақауларында сыртқы сфинктердің дамымауы немесе тіпті болмауы мүмкін.

Туа біткен анустың даму ақаулары мен тік ішектің даму ақауларын нәресте дүниеге келе салысымен перзентхана залында қарап диагностика жасаймыз.

Ер балаларда анус пен тік ішектің даму ақауларының бұл түрінде тік ішек дисталды бөлігінде соқырқаппен бітеді де, аралықпен және несеп шығарушы жолдармен қатынас жасамайды.

Тік ішек пен анустың фистуласыз атрезиясы кезінде тік ішек дисталды бөлігінде соқыр қаппен бітеді де, аралықпен және несеп шығарушы жолдармен қатынас жасамайды.

Қыз балаларда шатаралығын зерттеп қарауға аналды шұңқыр, шатаралық пе сыртқы жыныс мүшелерін көру кіреді. Терілік фистуланың орналасуын және сыртқы тесік арқылы меконидің жүруін қарау өте маңызды. Егер қарау кезінде уретра орнында жалғыз тесік болса, персистирлеуші клоака болуы ықтимал.

Тік ішек пен анустың фистуласыз атрезиясы ер балдардікіне ұқсас болғандықтан, диагностикалау принциптері бір-бірінен ерекшеленбейді. 

 

ЛОР

1. Сұрақ:Жедел ринит-этиологиясы, патогенезі

1. Жауап:

Жедел ринит— мурын қуысының шырышты қабатының жедел қабынуы, шырышты қабат қызметінің бузылыстары; тұрақты аурулардан — спецификалық емес қабыну үдерістерінен, тұрлі инфекциялык аурулардан — спецификалық риниттен дамиды.

Жедел риниттің этиологиясында басты себеп ағзаның жергілікті және жал-пы иммунды жүйе бұзылысынан мұрын қуысы және мұрын-жұтқыншакта микрофлораның белсенділігінін артуы болып табылады. Жедел ринит көбіне төзімділігі төмен адамдарда жергілікті және жалпы салкындаудан болады (әсіресе, жедел және созылмалы аурулары болса). Сонымен катар, түрлі жарақат, бөгде денелер мен мұрын қуысына жасалған операциялар жедел риниттің пайда болуының себептері болып табылады. Бұлардан басқа, өндірістік әсерлер де жедел риниттің пайда болуына себеп бола алады, олар — тас, ағаш өндеу және басқа да өнеркәсіптердегі механикалық және химиялық әсерлер (газ, түтін, шаң т.б.). Жедел ринитте жиі кездесетін микробтарға — вирустар (тұмау вирусы, па-рагрипптер, риновирустар, аденовирустар), сирегірек бактериялар (оның ішівде стафилококктер, гемофильді таяқша, моракселла, стрептококктар, гонококктар) жекеленген жағдайда — саңыраукріақтар және микробтар қосылысы кездеседі.

Мұрын қуысы шырышты кабатының морфологиялык өзгерісі қабыну сатыларының дамуымен сипатталады: шырышты кдбаттын кызаруы сероз-ды бөліністерге әкеледі, ісіну болады, кірпікшелі жыбырлағыш эпителийдің қозғалысы баяулайды немесе токтайды. Эпителий мен субмукозды қабат-тарындағы жасушалары қабынып, эпителий десквамациясы мен шырышты қабатының эрозиясы дамиды.

4. Сұрақ: Жоғарғы жақ қойнауларының ірінды қабынуы- этиологиясы, патогенезі

4.Жауап:Жедел гайморит— жоғарғы жақ суйек қойнауының шырышты қабығының жедел қабынуы. Мұрын койнауларының ауруларының ішінде кен таралғаны.Этиологиясы және патогенезі жоғарыда қарастырылған; бактериологиялық тексерулерде көбінесе кабыну болмаған кезде де жоғарғы жақ қойнауынан микробтар анықталған. Жедел гаймориттін басты коздырғышы болып Ъіщіососст рпеитопіа саналады, ол пенициллин кдтарындағы дәрілерге жоғары резистенттілікке ие. Сонымен бірге, Наеторһііш іп/іиеща (гемофильді таяқша), Могахеііа саіагаШ, Біарһуіососст аигеиз, Зігеріососсш руо^епез, анаэ-робтар, вирустар, саңыраухұлақтар табылады.

Соңғы кездері нозокомиалді (ауруханалық) синуситгі бөліп қарастырады. Ол раққа созылған нозотрахеалді интубация нәтижесінде дамиды. Қоздырғышы Рзешіотопаз аеги^іпоза және басқа да грам-теріс бактериялар болып табылады.

Мукоцилиарлы клиренс фоньшда дамитын, койнаудың бүзылысына әкелетін жоғарғы жақ сүйек қойнауътның шығару өзегінің тарылуы немесе толык жабы-луы қойнаудағы инфекция дамуының басты көрсеткіші болып табылады.

:

9. Сұрақ:Жедел аденоидит- этиологиясы, патогенезі

9.Жауап:Аденоидтар — мұрын-жұтқыншақ бадамшаларыныңпатологиялық ұлғаюы, көбінесе 3 жастан 14 жасқа дейінгі балаларда кездеседі. 14 жастан кейін жасөспірімдерде жұтқыншақ бадамшасы кішірейеді, ал ұлкендерде сирек кездеседі. Оқулықтарда аденоидтар ер балаларда және қыз ба-лаларда кездесетіні айтылған. Аденоидтар мұрын-жұгқыншақтын арткы жоғарғы бөлігінде дамиды, бүйір кабырғаларында дейін төмендеп, есту түтігіне қарай таралады. Мұрын-жұгқыншаққа берік бекіп, пішіні дұрыс емес дөнгелек түрде болады, әтеш айдарына ұксайды және терең жылға сиякты өзекшемен бірнеше бөлікке бөлінеді; тіндері жұмсақ және ақшыл қызғылт түсті болып келеді.

Жұгқыншақ бадамша безінің ұлғаюын III дәрежеге бөледі:

• I дәреже — аденоидтар желбезектің '/ бөлігін жауып тұрады;

• II дәреже — аденоидтар желбезектің ²/₃ бөлігін жауып тұрады;

• IIIдәреже — хоана толығымен жабылады.

14. Сұрақ:Жедел ортанғы ірінді отит- этиологиясы, патогенезі

14.Жауап: Жедел іріңці ортанғы отит {оііш тейіа ригиіепіа асиіа) — бүл дабыл қуысының шырышты қабығының өткір іріңді қабынуы, осы кезде ортаңғы кұлақтың барлық деңгейінде катаралді қабыну үдерісі жүреді.

Бұл өте кең тараған ортаңғы кұлақ ауруы, ол жеңіл түрде өтіп жатып, тез дамып, ағзаның жалпы ауыр қабыну реакциясын шақырады. Бірақ бірінші және екінші жағдайда да өзінен соң жабысу үдерісі болуы мүмкін, одан соң күрделі емделетін құлақ кемістігі жалғасады немесе жиі прогрессиялаушы фор-мада созылмалы түрге ауысады, сонымен қатар құлақ кемістігіне әкеледі және кейде күрделі қиындықтар туғызады. Жедел ірінді ортаңғы отит 3 жаскд дейінгі балаларда жиі кездеседі. Осы аурудың ерекшелілігі — қазіргі уақытта басында өткірлілігі аз және акырын ағымды, ал балаларда — қайталануға бейімді. Этиологиясы: Аурудың себебі болып табьшатын факторлар — жергілікті және ағзаның жалпы резистенттілігінің төмендеуі және дабыл қуысына инфекцияның өтуі. Жедел іріңді ортаңғы отиттің негізгі қоздырғыштары 5". рпеитапіае, Н. іп/іи-епіае, кейінгі М. саіаггһаіһ, 8. руо^епез, 8. аигеиз вирусты отиттер көбінесе эпидемиялық вирусты ауруларда кездеседі.

Инфекцияның ен жиі кіру жолы тубогенді — есту түтігі аркылы. Жай-да ортаңғы құлақ қуысында микрофлора жоқ, олесту түтігінің кілегейлі қабатының барьерлік функциясымен түсіндіріледі. Бүнда микробқа қарсы сөл бөлінеді, ал жыбырлағыш эпителий әрқашан сөлді секретті оңға мүрынкөмейге қарай жылжытады. Әр түрлі жалпы инфекциялык ауруларда, жергілікті жедел және созылмалы ауруларда, жоғарғы тыныс жолдарының қабыну ауруларында есту түтігінің қорғаныш кызметі бүзылады және микрофлора дабыл жарғағына өтеді. Көбінесе инфекция закымдалған дабыл жарғағының жарақат немесе емізікше тәрізді өсіндінің жарасы аркылы ортаңғы қүлаққа түседі. Осы жағдай жарақаттан кейінгі ортаңғы отит деп аталады. Салыстырмалы түрде сирек кездесетін үшінші жол — гематогенді. Ол осындай инфекциялық ауруларда, түмау, скарлатина, қызылша, тиф, туберкулезкезінде орын алуы мүмкін. Өте сирек жедел іріңді ортаңғы отит инфекцияның бас сүйегі ішінен немесе лаби-ринттен ортаңғы қүлакқа қарай өтуі мүмкін.Патогенезі: Жедел ортаңғы отит есту түтігі және дабыл қуысының шырышты қабаттарының қабынуымен басталады. Бұл кезде шырышты қабатының ісінуі мен лейкоцитарлы инфильтрация байқалады. Дабыл қуысының шы-рышты қабаты (0,1 мм) өте жүқа, сондықтан қабынулык, реакция мукопе-риостит түрінде жүреді. Есту түтікшесінің қызметінің бүзылуы нәтижесінде, ортаңғы құлақ экссудатқа толады. Ол бастапқыда серозды, сосын іріңці түрде жүреді. Өршу кезінде дабыл қуысы экссудатқа толады және шырышты қабаты қалыңдайды. Есту түтікшесінің дренаждык, қызметі бұзылған кезде сыртқы дабыл жарғағының ісінуі болады. Күшті іріңді экссудат қысымның және қан айналым бұзылуы нәтижесінде қандай да бір бөлімнің ыдырауы жүреді.

 

Урология

12. Бүйрек шаншуы. Анықтамасы. Этиология. Ең жиі кездесетін себебі. Патогенезі.

Жауабы:

Бүйрек шаншуы (БШ) – жоғары несеп жолдарының кенеттен пайда болатын бітеліп (окклюзия, обтурация) қалуы салдарынан дамитын симптом.

Бүйрек шаншуының негізгі себебіне несептас ауруы жатады. Дегенмен, БШ жоғары несеп жолдарының обструкциясымен сипатталатын кез келген себептермен туғызылуы мүмкін (қанның ұйындысы, іріңді тығын, тұздардың жиналуы, несепағардың бұралып қалуы, ісігі және т.б.)

БШ негізінде жоғары несеп жолдарының кенеттен пайда болатын обструкциясы жатады. Осының салдарынан несепағар, астауша-тостағанша жүйесіндегі қысым күрт жоғарылап кетеді, нәтижесінде осы құрылымдарда орналасқан рецепторлар (ауырсыну, баро-, хеморецепторлары тітіркене бастап, орталық нерв жүйесіне сигналдар жібере бастайды. Қысымның одан ары қарай жоғарылай түсуі бүйрек гемодинамикасының бұзылуына алып келеді. Бүйрек ісініп, ұлғаяды. Бүйректің фиброзды капсуласы керіле бастайды да онда орналасқан нерв ұштары тітіркеніп ауырсыну өзінің шыңына жетеді.

 

3 Екіншілік жіті пиелонефрит. Этиология. Патогенезі.

Жауабы:

Пиелонефрит – бүйректің интерстициялық тіні мен түтікшелерінде орын алатын, бір мезгілде немесе бірінен соң бірі бүйректің паренхимасы мен тостағанша-астауша жүйесіне жайылатын бейарнамалы инфекциялық қабыну үдерісі.

Екіншілік жіті пиелонефрит – жоғары несеп жолдарының кенеттен пайда болатын окклюзиясында (несеп пассажының бұзылуы) дамиды. Ең жиі кездесетін себептері – несептас ауруы (бүйрек, несепағар тастары), одан кейінгі себептерге несеп жолдарының аномалиялары, жүктілік, несепағар мен уретраның тарылулары, қуықасты безінің аденомасы жатады.

Кенеттен пайда болатын несеп пассажының бұзылысы жоғары несеп жолдарының кенеттен кеңейіп кетуіне, астауша-тостағанша жүйесіндегі қысымның жоғарылап кетуіне және бүйректің гемодинамикасының бұзылуына, бактериялардың тез арада өсіп-өрбуіне, бүйректің жіті қабыну үдерісіне алып келеді.

1.Қуықасты безінің аденомасы. Этиология. Патогенезі.

Жауабы:

Бұл ауру уретраның простаталық бөлімін қоршап жатқан парауретральды бездердің қатерсіз ісігі. 50 жастан кейін еркектердің 50%-ында осы ауру кездеседі және одан кейінгі кезеңде жиілігі өсе түседі. Қуық қызметі бұзылуының басты себебі болып табылады.

Қуықасты безі аденомасының пайда болу себептері толығымен түсінікті емес, дегенмен көпфакторлық және эндокриндік жүйенің реттелуінің бұзылыстарымен байланысты болуы мүмкін.

Ересек еркектердің қалыпты қуықасты безінің массасы 20 граммнан аспайды. Ал парауретральды бездердің өсуімен байланысты бездің массасы ұлғая бастайды. Бұл уретраның простаталық бөлімінің қисайып кетуіне, тарылуына және ұзындығының артып кетуіне алып келеді. Осылардың салдарынан қуықтан зәр шығару үдерісі бұзыла бастайды.

6. Бүйректің жабық жарақаттары. Анықтамасы. Этиология. Патогенезі.

Жауабы:

Бүйректің жабық жарақаттарына (БЖЖ) - тері қабатының ашық жарақатынсыз орын алатын бүйрек жарақаттары жатады.

БЖЖ-ның механизмі үнемі күрделі, ол соққының бағытына, орнына және күшіне, бүйректің анатомиялық орналасуына және оның физикалық қасиеттеріне, бұлшықеттер мен теріасты май қабатының және паранефральды шелдің дамуы, ішектердің толу дәрежесіне және жеке ағзаның ерекшеліктері және т.б. факторларға байланысты әртүрлі болады.

Бүйрек жиі төменгі қабыртқалар мен омыртқа діңгегі арасында қысылып қалады. Келесі себепке гидродинамикалық механизм жатады (астауша-тостағанша жүйесіндегі сұйықтықтың кенеттен пайда болатын шайқалуы паренхима бүтіндігінің бұзылысын туғызады). Бұл жағдай жиі биіктіктен құлағанда орын алады. Бүйректің патологиялық өзгерістері (гидронефроз, пионефроз, аномалиялары) бейімдеуші факторлар болып табылады.

 

Офтальм

2. Сұрақ:Глаукома этиологиясын, патогенезін түсіндіріңіз.

2. Жауап: Глаукома – көзден ылғалдың ағып кетуінің бұзылуына байланысты көзішілік қысымның (КІҚ) тұрақты немесе оқтын-оқтын көтерілуімен, соның салдарынан көру алаңдарының арнайы дефекттерінің жəне көру жүйкесінің атрофиясының (экскавациясына) дамуымен сипатталатын аурулар тобы.

Этиологиясы

Глаукома дамуының факторлары: туыстары мен жақындарының арасындағы глаукоманың болуы, вегетативтік және артериалдық гипертониясы бар қант диабеті, сақина аурымен ауыратындар арасында, жақынан көрушілік.

Патогенезі

Сұйықтық ылғалының ағып кетуінің бұзылысы көз ішілік қысымның белгілі бір адамның деңгейінде толеранттылықтан жоғары артуына әкеледі. Біртіндеп ақ қабықтың тор қабығы артқа қарап иіледі де, көру нервісінің талшықтары мен тамырларын қысады. Нерв талшықтарының атрофиясы глаукомалық оптикалық нейропатияға әкеледі, ол кқз ұясындағы көру нервінің дикісінің экскавациясымен және көру қызметінің үдемелі бұзылысымен сипатталады. 

 

5 Қабақ абцесініңэтиологиясы патогенезі?Қабақ тіндерінің шектелген және жайылмалы іріңді қабынуы.Этиологиясы – ең жиі қоздырғыштары грам оң кокктар және анаэробты мұрын куыс қосалқыларынан инфекция өткенде . Қабақ тіндерне микробтар тері закымдалғанда және инфекция тікелей енеді,қабыну үрдісі қоршаған құрылымдардан өтуі мұрын куысы қосалқыларынан көз шарасы тіндерінен және тб, немес метастатикалық жолмен басқа ошактардан қан ағысымен түсуі мумкін

3. Дакриоциститтің этиологиясын, патогенезін жазыңыз.

Жауап:Дакриоцистит –жас қалтасының қабынуы.

Этиологиясы

Ересектерде жас-танау өзегінің созылмалы қабынуы (конъюктивит, жиі-ретинит, синусит) салдарынан жас-танау өзегінің тарылуы. Жаңа туған нәрестелерде – жас-танау өзегінің төменгі ұшындағы мембрананың туғанда сақталуы (даму аномалиясы).

Дакриоцистит патогенезі: жастың ағып кетуі бұзылғандықтан жас қалтасында жас жиналып, іріңді қабыну орын алады. Жас безі балада өмірдің 2 айында жас шығара бастайтындықтан, жастың жиналуы да осы жаста байқалады. Көзден кілегейлі және іріңді бөліністер бөлінеді, көз саңылауында жас тұрып қалады, конъюктива қызарады, жас қалтасын басқанда жас нүктесінен ірің шығады. Дененің температурасы көтеріледі. Басы ауырып, әлсіздік сезінеді, аймақты лимфа тұйіндері ұлғаяды.

 

 

12. Миопияың этиологиясын, патогенезін түсіндіріп жазыңыз.

Жауап: Миопия-басты фокустың торлы қабық алдында орналасатын клиникалық рефракцияның түрі. Миопия кезінде айқын көрудің алшық нүктесі көздің алдында бірнеше қашықтыққа орналасқан(5м аздау). Миопияның әлсіз(3,0 диоптрийге дейін), орташа(3,25 диоптрийге дейін), жоғары(6 диоптрийден жоғары) түрлерін ажыратады.

Этиологиясы: туа біткен және жүре пайда болған болуы мүмкін. Туа пайда болған- тұқымқуалаушылық арқылы беріліп отырса, жүре пайда болған-көз қабығындағы дистрофиялық және де басқа өзгерістерге байланысты.  Миопияның дамуына көзге шамадан артық салмақ түсіру де әсер етеді. Оларға: жұмыс үстеліне дұрыс жарық түспеу, оқығанда және жазғанда дұрыс отырмау,, теледидарды көп көру, компьютерді жиі пайдалану жатады.

Патогенезі: миопияның өршуі көздің аномалиясына ғана емес, сонымен қатар көз өлшемдерінің (горизонтальді, вертикальді, қиғаш) үлкеюіне алып келеді. Экватор аймағы мен көздің артқы полюсінің қиылысуы әртүрлі уақытта болады. Миопия кезінде басты фокусты торлы қабыққа орналастыру үшін, көз бен қарап тұрған заттың арасына шашыратқыш линзаны орнату арқылы көздің сындыру қабілетін әлсіздету керек.

 

Травматология

1. Білек сүйектерінің сынықтары пайда болу механизмі, себептер

Білек сүйектерінің сынықтарының негізгі пайда болуы механизмі тура және жанама мехинизмдердің әсері болып табылады.

ШЫНТАҚ ӨСКІНІНІҢ СЫНЫҒЫ 

Бұл сынық көбінесе шынтақ өсіндісіне тікелей құлағанда немесе тікелей соққы тигенде болады. Кейде үшбасты бұлшықеттің шектен тыс жиырылуы салдарынан жұлынып сынуы кездеседі. Жұлынып сыну көбінесе диск лақтыратындарда болады. Шынтақ өсіндісінің сынуы буынішілік сыныққа жатады.  

Шынтақ сүйегі тәж өсіндісінің дара сынуы пайда болу механизмі – шынтақпен құлау

Монтеджи және Галеаций сынықтары 

Бұл сынықтардың 2 түрі болады. Ол жарақат алу себебіне байланысты бүгулі, жазулы қалыпта сынады. Олар көбіне тікелей соққы тигенде болады. Монтеджи сынығында шынтақ сүйегі жоғарғы немесе ортаңғы 1/3 бөлігінен сынып, кәрі жілік басы орнынан тайып кетеді. Бұл сынық бүгулі қалыпта немесе қол жазулы қалыпта соққы тигенде болады. Галеаций сынықтары көбінесе білекке тиген қатты соққыдан немесе қолды тіреп құлаған кезде болады.

Кәрі жілік мойнының сынуы

 Бұл сынық көбінесе тікелей соққыдан немесе кәрі жілік остік бойымен әсер еткенде болады.

Білек сүйектерінің диафизінің сынуы

Бұл сынықтар тікелей әсер еткенде болады. Білекке тікелей құлағанда, тікелей соққы тигенде екі сүйек те сол жерден сынады. Білекті бүгіп, жазып барып құлағанда бүгулі сынық пайда болады. Бұл жағдайда екі сүйек әртүрлі жерінен сынады. Әрқайсысы ең жіңішке жерінен сынады. Кәрі жілік жоғарғы жағынан, шынтақ сүйегі төменгі жағынан сынады. Білек сүйектерін тығыз қоршап тұрған білек бұлшықеттері саусақ пен алақанды жазатын, бүгетін бұлшықеттер және алақанды сыртқа қарай қайыратын ұзын бұлшықет және бірінші саусақты жоғары керетін, сыртқа қайыратын бұлшықеттер тартылып сүйек бөліктерін ұзына бойына ығыстырады және сүйекаралық байламға қарай сығады. Сонымен қатар пронаторлар өзіне бекитін сүйекті бұрайды. Білекті бүгетін және алақанды астына қарай бұрайтын бұлшықеттер күші саусақтармен алақанды бүгетін және алақанды астына қарай бұратын бұлшықет күшінен әлдеқайда күшті. Сондықтан диафиз сынғанда білек пронация қалпында қалады. Егерде сынық pronator teres – тің бекіген жерінен төмен болса, онда орталық сынық бөлінгі пронация қалпында және шеткі де пронация қалпында болады. Егерде кәрі жілік сынығы pronator teres-тің бекіген жерінен жоғары болса, онда орталық сынық бөлігі супинация қалыпта болады.Оның себебі оған бекитін тоқпан жілік екібасты бұлшықеті жиырылуынан сынық бөлігі алға және жоғары қарай көтеріледі. Осы қатар шеткі бөлігі pronator teres – тің жиырылуы салдарынан пронация қалпында қалады. Кәрі жілік бұлшықеттері шынтақ бұлшықеттеріне қарағанда әлдеқайда күшті.Сол себепті кәрі жіліктің ығысуы шынтаққа қарағанда үлкен деңгейде болады. Сондықтан кәрі жіліктің ұзындығы шынтақ сүйегіне қарағанда әлдеқайда қысқа көрінеді, білек кәрі жілікке иіледі. 

Білек сүйектерінің негізінен сынуы

 Бұл сынықтар көбінесе білек сүйектерінің төмен метаэпифизарлық бөліміне алақанмен тіреп құлағанда болады. Мұны Колис сынығы деп атайды. Бұл жағдайда шеткі бөлік алақан сыртына қарай ығысады, орталық бөлік астына қарай ығысады. Егерде құлаған жағдайда білектің метаэпифизарлы бөліміне алақанның сырт жақ бөлігіне құласа шеткі бөлігін алақан жаққа ығысады, орталық бөлігі сыртқа үстіне қарай ығысады. Бұл Смит сынығы деп аталады. Алақанға тіке құлағанда онда білек сүйектерінің негізінен шаншылып сынуы болады.

6.Дюпюитрен сынағы:жарақат механизмі,себептері

Бұл сынықтың болу себебі табанды сыртқа қарай қайырып құлаған жағдайда болады.

Механизм: Пронациялық сынық барысында біртіндеп келесі жарақат дамиды: Аяқ басының артқы бөлігіндегі пронация дельта тәрізді байламды кереді де келесі үш түрлі жарақатты тудырады:

Ø Ішкі тобық негізінен жұлынады: ішкі тобық дельта тәрізді байламның бекіген жерінен жұлынады; дельта тәрізді байлам үзіледі

Ø Асық сүйектің сыртқа қарай одан әрі ығысуынан кіші жіліншік сынады,сынық әр деңгейде орналасуы мүмкін,көбінесе сынық сирақ асық буынынан 5-7 см жоғары жерде немесе буын деңгейінде орналасады.

Ø Егер жарақаттаушы күштің әсері жалғаса берсе,онда дистальды сүйекаралық синдесмоз жартылай үзіледі.Бастапқыда алдыңғы жілікаралық байлам,содан кейін артқы жілікаралық байлам үзіледі.Кіші жіліншіктің ары қарай ығысуынан дистальды сүйекаралық мембрана жыртылады.Кейде асық сүйек сирақ сүйектерінің арасына кіріп кетуі мүмкін.

Пронациялық сынықтың негізгі компоненттері:

Ø Ішкі тобықтың сынуы немесе дельта тәрізді байламның үзілуі

Ø Сыртқы тобықтың немесе кіші жіліншіктің төменгі үштен бір бөлігінің сынығы

Ø Дистальды жілікаралық синдесмоздың үзілуі

Ø Аяқ басының сыртқа қарай толық немесе жартылай шығуы – Дюпюитреннің аяқталған классикалық сынығы деп аталады.Егер пронациялық сынықта аталған компоненттер болмаса,ондай жарақатты Дюпюитрен типті сынық немесе аяқталмаған пронациялық сынық деп аталады.

Дюпюитренаның клиникасы:тобық буынында ісінулер. Пальпацияда қатты ауырсыну медиальді бөлікте және жілік аралық синдесмозда, асықты жілікте.Активті және пассивті қозғалыстар шектелген және бірден ауырсынады.Емі консервативті. Қолмен репозиция жасау рентген суретін қарап. Жансыздандару жалпы не жергілікті (15—20 миллилитров 1% раствора новокаина вводится в полость сустава и между отломками малоберцовой кости)Резаюция және гипс жасалады.

14. Иықтың жарақаттық шығуы, пайда болу механизмі

Сүйектің жарақат салдарынан буыннан шығуы буынды беткейлердің бірігетін аймақта бір-біріне қосылмай сүйектің буындық ұштарының толық ажырап кетуі. Буын зақым әсерінен шығады, бұл жағдайда буын қапшығы мен байланыстырғыштар да бүлінеді.

Бүкіл буын шығуының ішінде 50-60%-да тоқпан жілік шығады. Мұндай жиі болуы оның анатомо-физиологиялық ерекшеліктерімен түсіндіріледі. Жауырынның буын ойығының беті тоқпан жілік басынан 3-4 есе кіші, жілік басы шар тәрізді, буын қапшығы кең және жұқа. Зақымданудан буын шығу иық буынында көбінесе зақым әсерінің иыққа жанама әсерден болады (мысалы артқа тірелген немесе алдыға созылған, немесе қайырылған қолға құлау)

7.Сирақ сүйектерінің сынықтары:диафизарлы сынықтардың пайда болу механизмі

 Кіші жіліншік диафизінің жеке сынығы

Жарақат механизмі:Көбінесе сираққа тікелей соққының әсерінен болады

 Үлкен жіліншік диафизінің жеке сынығы

Жарақат механизмі:Тура және жанама соққылар

 Екі сүйектің бірдей диафизарлы сынығы

Жарақат механизмі:тура және жанама күштің әсерінен туындайды.Тура күштің әсерінен сирақтың екі сүйегі бір деңгейде және бөлшектеніп сынады.Мысалы,жаяу жүргіншіні көлік бамперімен соққанда жіліншіктің диафизінде көп бөлшектенген сынық пайда болады.

Жарақаттың жанама механизмі аяқты бұрау және бүгу түрінде кездеседі.Бұралған жарақат механизімінен сирақтың екі сүйегі әр деңгейде сынады және сынық бұранда тәрізді болып келеді.Егер үлкен жіліншік диафизінің төменгі үштен бір бөлігі бұранда тәрізді сынса,кіші жіліншіктегі сынық,оның жоғарғы үштен бір бөлігінде орналасады.Осы заңдылықтарды науқасты тексергенде ескерту керек.

 

 

2-деңгей

Хирургиялық аурулар

1. Геморроидальдық түйіндердің жедел трамбозы этиологиясы патогенезі, клиникасы, диагностикасы.

Жауабы:Клиникалық көрінісі. Геморроидалды түйіндердің кішкене ұлғаюы, симптоматикасыз өтеді. Көп жағдайларда геморрой біртіндеп байқалмай басталады. Алдымен науқастар артқы тесік аймағындағы ыңғайсыздықты, толып-керілуі сезімін, қышу сезімін сезеді. Бұл сезімдер спирттік ішімдіктерді, ауыр және ащы тағаммен қабылдағаннан кейін күшейеді. Науқастар дефекация актісі кезінде немесе одан кейін болатын ауру сезіміне, алқызыл қанның, жиірек дефекация актісінің соңында пайда болуына, кейде артқы тесік аймағында тұрақты қышу сезімінің болуына шағымданады.

Ішкі геморроидалды түйіндер басында ешқандай сиптомдар бермеуі мүмкін. Сирек жағдайларда отырған кезде артқы тесікте жағымсыз сезімдермен, дефекация кезінде аздаған ауру сезімі болуы мүмкін. Кейбір жағдайларда түйіндерге жай саусақпен немесе аспаппен тиіп көргенде қанталайды. Ішкі геморройдың негізгі симптомы – қан кету. 6–30% науқастарда ол айқын анемизацияға алып келеді. Ішкі геморроидалдың кездесетін келесі симптомы – түйіннің түсуі және (қысылуы, жаншылауы). Дефекация актісі күшенгенде ішкі геморроидалды түйіндер қанға толады да, жылжып келе жатқан нәжіс массасымен бірге ашық сфинктер арқылы сыртқа шығады. Дефекациядан кейін сфинктер жиырылады, түскен түйін біртіндеп өздігінен және науқастың қолының көмегімен орнына салынады. Кейде түйіннің түсуі қатты ауру сезімімен сфинктер спазмын шақырады бұл түйіннің түзетіп салуына кедергі болады да, түйіннің қысылуы дамиды. Қысылу кезінде өте қатты ауыру сезімі және сфинктер спазмы пайда болады. Геморройдың ұзақ болуында және түйіндердің қайталап жарақаттануында олардың бетіне эрозия мен жаралану түзілуі мүмкін. Геморроидалды веналардың тромбозы ортақ бұзылыстарымен, дене қызуының жоғарылауымен, лейко-цитозбен, қан ұю жүйесінің өзгерістерімен жүреді. Үдерістің үдеуінде жоғарылайтын тромбофлебит дамуы мүмкін, онда тек тік ішектің жоғары бөлігінде жатқан веналар ғана емес, сонымен қатар, кіші жамбастың қабырғалық веналары да кіреді.

Диагностикасы. Толық анамнез жинау, клиникалық көріністері.

• анус айналасын көзбен шолып көру;

• тік ішекті саусақпен зерттеу;

• ректороманоскопия;

• аноскопия;

• колоноскопия және тағы басқа эндоскопиялық зерттеу.

 

2.Тік ішектің шығып кету. Клиникасы және диагностикасы.

Жауабы:Науқастар тік ішектің түсуіне, сирек емес шырышты және қанды бөлінділерге шағымданады.

Басында дефекация актысы кезінде өздігімен орнына келетін, тек шырышты қабат түседі. Содан ары келесі дефекациядан кейін ішектің үлкен немесе кіші бөлігінің түсуі болады. Кеш сатысында тек дефекация кезінде ғана емес, денесінің вертикалды қалпында болғанда да түседі. Ішекті түзеу тұрақты нәтиже бермейді, ол сол уақытта қайтадан түсіп қалады. Жиі түсуден тік ішектің шырышты қабаты жарақаттанады, ішек қабырғасы қанайды, шырышты қабат қабынады, жараланады. Сфинктер тонусының сақталуында жиі түскен бөліктің қысылуы, келесіде ішек қабырғасының некрозы мен перфорациясы болады.

Тік ішек түсуінің дәрежесі: бірінші сатысында өздігімен орнына келумен, тек дефекация кезінде түседі; екінші сатысында өздігімен орнына келмейді, науқастар ішекті қолымен салады, түсу дефекация кезінде пайда болады; үшінші сатысында – ішектің түсуі аздаған физикалық күштемеде, жүргенде, науқас денесінің горизонталды қалпынан вертикалды қалыпына ауысқанда болады. Түскен ішек бөлігін орнына салу мүмкіншілігі: а) өздігімен салынады; б) қолмен салу қажеттілігі. Анус қысқышының жетіспеушілігі дәрежесі: бірінші сатысында – газдарды ұстай алмау; екінші сатысында – сұйық нәжісті ұстай алмау; үшінші сатысында– қатты нәжісті ұстай алмау.

Диагностикасы науқастың шағымдарына және оның объек-тивті зерттеу мәліметтеріне негізделген. Отырған қалпында күшенгенде, артқы өтістің жеңіл ашылуы мен тік ішектің ұзындығы 5-тен 20 см-ге дейін розетка, цилиндр, мүйіз, түрінде конус немесе шар пішінінің түзілуі ретінде сыртқа айналып түседі. Тік ішекті саусақпен тексергенде, сфинктер тонусын бағалайды. Аурудың себебін және тоқ ішектің жағдайын анықтау үшін ректеро-маноскопия, ирригоскопия, фиброколоноскопия, жамбас сүйектерінің рентгенографиясы жасалады. Тік ішектің жапқыш аппаратының, артқы өтісті көтеретін бұлшықеттінің функ-циясы зерттеледі (сфинктерометрия, электромиография және т.б.)

Кітап: Хирургиялық аурулар,Б.Ж.Нұрахманов, А.С.Ибадильдин, К.К.Амантаева, Алматы-2014ж.

Кілт сөздер:тік ішектің түсуіне, сирек емес шырышты және қанды бөлінділер, тік ішекі тексеру

3. Механикалық ішек өтімсіздігінің клиникасы және диагностикасы.

Жауабы:Механикалық іш түйілудің түрлеріне қарай (обтурациялық немесе странгуляциялық, әлде инвагинация) аурудың белгілері әртүрлі бо­лып білінеді. Дегенмен, аурудың бастапқы кезеңдерінде, оның түрлеріне қарамай, негізгі үш-төрт белгілерін анық байқауға болады. Олар: ауру сезімі (100% анықталады), іштің кебуі (70-80%), нәжіс пен іш желінің шығуларының қиындауы (80-85%) және құсу (60-65 %). Қ/Қ төмендеуі, сусыздануы,тахикардия. Механикалық іш түйілу, көбінесе, кенеттен басталады. Ауырсыну толғақ тәрізді,қайталамалы құсу, жүрек айну, желдің және үлкен дәреттің шықпауы, ең соңғы сатыларында нәжіс аралас құсық тастау, жалпы әлсіздік, басының айналуы, ішін қарағанда кебінкі, деформация анықталады. Көзбен шолып зерттегенде іштің алдыңғы қабырғасының пішінінің бұзылғанын (деформация), ішектердің қозғалысын (перистальтика) және ұлғайған ішек ілмектерін көруге болады (Валь симптомы). Перкуссия тәсілімен зерттеу барысында металл дыбысына ұқсас тимпаникалық дыбыс анықталады (Кивуль симптомы).Пальпация әдісімен Скляров симптомын (су шалпылына ұқсас дыбыс) анықтауға болады. Странгуляциялық іш түйілуде Щеткин-Блюмберг симптомы ерте анықталады.

Диагностикасы: Зертханалық зерттеу: ЖҚА,НЖАҚ,ҚБА.

Аспаптық зерттеу: Іш қуысының жалпы шолу рентгенографиясы клойбер тостағаншаларының анықталуы, ішектік пневматоз. Іш қуысын УДЗ, КТ, аускультация,перкусия.

4. Динамикалық және паралитикалық ішек өтімсіздігінің клиникасы және диагностикасы.

Жауабы:Жауап: Клиникасы: іштің ауырсынуы,қайталамалы өт аралас ең соңғы сатыларында нәжіс аралас құсу, желдің және нәжістің шығуының қиындауы. Іштегі ауырсыну шекарасы айқын емес тұйық толғақ тәрізді ауырсыну, іштің кебуі, пальпация кезінді іш пердесінің тітіркену белгісі анықталады, аускультацияда ішек перистальтикасы әлсіз немесе мүлдем анықталмайды, Қ/Қ төмендеуі, сусыздануы,тахикардия.

Диагностикасы: Зертханалық зерттеу: ЖҚА,НЖАҚ,ҚБА.

Аспаптық зерттеу: Іш қуысының жалпы шолу рентгенографиясы клойбер тостағаншаларының анықталуы, ішектік пневматоз. Іш қуысын УДЗ, КТ, Колоноскапия, аускультация,перкусия.

5. Жабысқақ ауруы. Клиникасы, этиологиясы және диагностикасы

Жауабы:Ішектің жабысқақ ауруы (спаечная болезнь) Құрсақ қуысы органдарына жасалатын операциялар көлемі артқандықтан, абдоминальды хирургиядағы негізгі асқынулардың бірі ретінде жабысқақ ауруы хирургтар мен гастроэнтерологтардың назарын аудартуда. Оперативті араласулардан кейін 20-80% жағдайда жабысқақ процесс дамыса, 2-8% жабысқақ ауруы дамиды.

Этиологиясы. Механикалық – ішпердені кесу кезінде, құралдармен ұстағанда, құрғақ дәкелі салфеткалармен сүрткенде жарақаттау; хирургиялық араласулар кезінде жарақаттау Физикалық – ішпердені ауамен құрғату, электропышақты, лазер сәулесін, ыстық ерітінділерді қолданғанда жоғары температураның әсері Инфекциялық – эндогенді және экзогенді (жарақаттар, тесілу) жолмен инфекцияның құрсақ қуысына енуі Имплантациялық – құрсақ қуысында тампондар, дренажды түтіктер, бітіспейтін жіптер, дәке қалдықтары, қолғаптың талькы қалған кездегі асептикалық қабыну; өткір емес (атравматикалық емес) инелерді қолданғандағы шажырқай гематомалары есебінен қабыну. Химиялық – операция кезінде химиялық күйіктерді және ішперденің асептикалық қабынуын шақыратын заттарды қолдану (мысалы, йод, спирт, антибиотиктердің концентрленген ерітінділері, антисептиктер т.б.)

Көптеген лапаротомиялар мен видеоскопиялық зерттеулер негізінде А.Ф. Дронов және А.Н. Смирнов (1993) жабысқақ процесінің жайылуына байланысты 4 деңгейін ажыратады: І деңгей – жергілікті спайкалық процесс, опер.кейінгі тыртық аймағымен немесе 1 қабаттан аспайтын құрсақ қуысымен шектелген ІІ деңгей – локальды спайкалық процесс + басқа аймақтарда жекелеген сирек спайкалар ІІІ деңгей – құрсақ қуысының 1/3 бөлігін алатын спайкалық процесс ІV деңгей – құрсақ қуысының 2/3 бөлігін алатын диффузды спайкалық процесс.

Клиникасы: іштің ауырсынуы, жүрек айну, құсу, желдің және нәжістің шығуының қиындауы. Іштегі ауырсыну толғақ тәрізді ауырсыну, іштің кебуі, пальпация кезінді іші жұмсақ іштің барлық аймағында ауырсынуы анықталады. Аускультацияда ішек перистальтикасы әлсіз.

Диагностикасы: Зертханалық зерттеу: ЖҚА,НЖАҚ,ҚБА.

Аспаптық зерттеу: Іш қуысының жалпы шолу рентгенографиясы клойбер тостағаншаларының анықталуы, ішектік пневматоз. Іш қуысын УДЗ, КТ,Колоноскопия, аускультация,перкусия.

 

6.Перитониттің клиникасы, диагностикасы.

Жауабы:Перитонит (лат. perіtoneum — іш перде) — іш қуысын және онда орналасқан органдарды жауып тұратын сірі қабатының жедел немесе созылмалы қабынуы.

Этиологиясындағы негізгі себебі – инфекция. 1.Микробты (бактериальды) перитонит: протей клебсиеллы, энтеробактер, акинетобактер, цитробактер; стафилококки, стрептококки; бактероиды, фузобактерии, вейлонеллы; клостридии, эубактерии, лактобациллы 2. Асептикалық (абактериальды, токсико-химиялық) перитонит – іш пердесіне зақымын тигізетін сұйықтықтар қан, өт, асқазан сөлі, ішкі ағзалардың асептикалық некрозы. 3. перитониттің ерекше түрлері – канцероматозды, паразитарлы, ревматоидты Гранулематозды (операция барысында іш астардың кебуі, хирургтың перчаткасындағы тальктың әсері, таңу жібі т.б.) Перитониттің патогенезінің негізгі себебі кәдімгі бактериальді қабыну . Ішек таяқшалары (65%) және патогенді коктар (30%) іріңді перитониттің ең жиі кездесетін қоздырғышы болып саналады. Іш пердесіне сіңген бактериялар қан тамырларына өтіп интоксикация тудырады. ПАТАНАТОМИЯЛЫҚ СИПАТЫ: Микробтар ішке түскенде қабыну процесі басталады. Осы мезгілде іштің микроб енген тұсы қызарып, кейбір жеріне қан құйылып қабыну сұйықтығы арқылы ісініп кетеді. Пайда болған сұйық зат іш қуыстарына жиналады. Сол сұйықтықты зерттейтін болсақ, оның құрамында лейкоциттер мен фибрин, белок, эритроциттер араласып ішек ішіндегі сұйық заттың түсін өзгертеді. Фибрин (қанның белокты талшығы) көп болған жағдайда қарынның ішкі көк еті мен ішектердің сыртындағы перде өзара жабысып қалады да, сұйықтықтың жан- жаққа жайылуына кедергі жасайды.

Перитонит ауруының жалпы белгілері: Іштің ауырсыну сезімі; лоқсу және құсу белгілері; қарын бұлшық еттерінің қатаюы; Щеткин- Блюмберг белгісінің пайда болуы; науқас адамның дене қызуының көтерілуі; — қан құрамында өзгерістердің пайда болып , ақ қан түйіршіктерінің мөлшері көбейіп, лейкоциттер саны 12-15,9/л дейін жетіп, эритроцит шөгу жылдамдығы көрсеткіштерінің көтерілуі. Хирургиялық тәжірбиеде жедел жайылған іріңді перитонит жиі кездеседі. Клиникасында 3 сатыға бөлінеді 1) Реактивті ( бірінші 24сағат) – ауырсыну синдромы басым болады, жүрегі айну, желі нәжісі шықпау, тілі құрғау, іші қатайған, басқанда іш пердесінің тітіркену белгісі пайда болады, тахикардия, дене қызуы көтерілуі, лейкоцитоз. 2) Токсикалық (24-72 сағат) – жағдайы ауырлайды, науқас мазасызданады, демігу күшейеді, тілі құрғақ. Іші кебеді, аздап қатайған, ішек перистальтикасы жоқ, желі нәжісі шықпайды. Көптеген құсулар болады. Қанда неитрофильді жылжумен лейкоцитоз болады. Интоксикация басқа ағзалардың қызметінің бұзылуына ең бірінші бауыр-бүйрек жетіспеушілігіне әкеледі. Электролит-белок заталмасупроцесібұзылады, диурез азаяды, зәрде белок, цилиндры, эритроциты пайдаболады. Терминальды ( 72 сағаттанжоғары)- тереңинтоксикациялықкезең. Бет әлпетіжүдеу, көзіішінекіргентіліқұрғақ , ішікепкендемалуактісінеқатыспайды, жиіқұсулар, тахикардия, тахипноеболады. 4—7-ші тәуліктеөлімқаупіболады.

Диагностикасы: ЖҚА ҚБХА: (қант, биллирубин, трансаминазалар, мочевина, креатинин, белок (белок фракциялары.), натрий, кальций, калий хлоридтер.) КоагулограммаҚышқылдық-сілтілікжағдайдыанықтау. Жалпызәр анализы. ЭКГ Кеудеқуысырентгенографиясы. Құрсаққуысыныңшолурентгенографиясы,УДЗ.

7.Сыртқы жарықтардың клиникасы және диагностикасы.

Жауабы:Сыртқы жарықтар: iш қуысындағы ағзалардың жасанды немесе физиологиялық дефектілер арқылы iш пердесiмен бірге терi астына шығуы. Ал iш пердемен жабылмаған жағдай — эвентерация деп аталады. Ішкi жарықтар: iшастардың немесе шажырқайдың әртүрлi қалталарына iшкi қуысы ағзаларының шығуы немесе диафрагма саңылауы арқылы iшкi мүшелердің кеуде қуысына түсуi. Шығу тегi бойынша: -Туа бiткен -Жүре пайда болған Орналасуы бойынша: -Шап (71,5 %) -Сан (10,4 %) -Кiндiк (3,9 %) -Іштің ақ сызығы (11 %) -Сирек кездесетін: бел, шат аралық, спингелиев сызығы (3,2%) Ағымы бойынша: -Толық және толық емес -Асқынған және асқынбаған Этиологиясы: •Туа бiткен жарықтар iш қабы қабырғасының даму ақауы немесе жетiлмеуi нәтижесiнде дамиды. Мұндай балаларда туған кезiнде дайын жарық қабы болады. Мысалы, туа бiткен қиғаш шап жарығы. •Жүре пайда болған жарықтар незiнде екi факторларды ажыратады: –iшастар қабырғасының әлсiздiгi – бейiмделу факторы –iш қабы iшiндегi қысымның жоғарлауы өндiруші фактор I. Iшастар қабырғасының әлсiздiгi дамиды: Жергiлiктi: анатомиялық құрылысы бойынша операция немесе жарақат нәтижесiнде жұлын зақымдалуының немесе нерв талшықтарының қиылуы нәтижесiнде Ағзаның жалпы жағдайымен байланысты әлсiздiк: жастық – «тіндердiң қарттық болбырлығы» ауру, аштық нәтижесiндегі, жүдеу кезінде шамадан тыс семiру кезінде асцит, жүктiлiк кезiнде iшастар қабырғасының созылуында II. Iш қабы iшiндегi қысымның жоғарлауы: физикалық күш түскенде музыкалық аспаптарда ойнайтын адамдарда босану кезiнде дефекация (iш қату) және зәр шығаруы қиындағанда (уретрада тас болғанда, фимоз кезiнде т.б.) тұрақты жөтел кезiнде (созылмалы бронхит, бронхоэктаз, туберкулез, кезiнде)

ШАП ЖАРЫҚТАРЫ (Hernia inguinalis)
Өзінің атына сай шап жарығы шап арнасы тұсында, пупарт жалғамынан жоғарыда шап үш бұрышында орналасады. Жарықтың бұл түрі аталған орынның әлсіздігіне байланысты өте жиі кездеседі.

Туа бiткен жарықтар iш қабы қабырғасының даму ақауы немесе жетiлмеуi нәтижесiнде дамиды. Мұндай балаларда туған кезiнде дайын жарық қабы болады. Мысалы, туа бiткен қиғаш шап жарығы. Жүре пайда болған жарықтар незiнде екi факторларды ажыратады: Ішқұрсақ қысымының көтерілуіне әсер етуші факторлар: Ауыр физикалық еңбек Іш қату Зәр шығарудың қиындауы босану Өкпені созылмалы аурулары Ұзаққа созылған жөтел Жиі жүрек айну Бейімдеуші себептері: Конституционалды ерекшеліктері тұқымқуалаушылық жыныс Жас ерекшелігі Коллагендік аурулар.

Жарықтың нәжістік қысымға ұшырауы негізінен қартайған науқас адамдарда байқалады. Жарық қалтасына түскен ішек иілімінде оның ішіндегісі бірте-бірте жинақталады да,ол ақыр аяғында ішектің қалтадан шығатын иілімін қан тамырмен қоса жаншып қысады.

Ретроградық шап жарығының қысылуы- жарық қалтасында ішек иілімі зақымданбауы мүмкін,бірақта қуысында орналасқан ішек иілімінің ұзына бойына қанның келуі бұзылады. Мұнда қысым өрге ішек бөлімі әртүрлі пішінде орналасады, яғни екі немесе бір иілімі төмен қалтаның өзінде орналасқан,ал оларды қосатын ортадағы тілім немесе екі шеткі жоғары құрсақ қуысында орналасып, ұзақ уақыт қыстырылып, жаншылып қысымға ұшырайды.

Рихтер жарығы (бүйірлік) -ішкі шап тесігінің сақинасына ішектің шажырқайы жоқ қабырғасының шамалы жері ғана қыстырылады, мұндай жарықтарда ішек қуысы тарылмайды, ішектің қабырғасының бөлігі бара-бара шіріп тесіледі де, ішектің ішіндегісі құрсақ қуысына төгіліп перитонит дамиды. Сирек жағдайда оның арты ішек нәжістік жыланкөзінің пайда болуымен бітеді.

Литтр жарығы — Меккел дивертикулының қысылуы. Бүйірлік жарыққа ұқсас болып келеді, бірақ бұнда диветикулдің қанмен қамтамасыз етілуі нашар болғаннан некрозға тез ұшырайды.

Іштің алдыңғы қабырғасында ісік тәрізді түзілімнің болуы, ыңғайсыздыққа,физикалық күш түскенде түзілім көлемінің ұлғаюі,ал жатқанда іш қуысына енумен сипаталынады. Жарық қысылған жағдайда іш қуысына ісік тәрізді түзілім енбейді,науқаста жүрек айну,құсу,мазасызданумен қоса желдің шықпауы мазалайды.

Диагностика: Пальпация, іш қуысын УДЗ жасау, ЭКГ, көкірек қуысының жалпы шолу рентгенографиясы. ЖҚА,ҚБА, Коагулограмма.

Шап аймағында ісік тәрізді түзілімнің болуы, ыңғайсыздыққа,физикалық күш түскенде түзілім көлемінің ұлғаюі,ал жатқанда іш қуысына енумен сипаталынады. Жарық қысылған жағдайда іш қуысына ісік тәрізді түзілім енбейді яғни шап аймағының ісінуі, ауырсынуы,науқаста жүрек айну,құсу,мазасызданумен қоса желдің шықпауы мазалайды.

Диагностика: Пальпация, іш қуысын, шап аймағын УДЗ жасау, ЭКГ, көкірек қуысының жалпы шолу рентгенографиясы. ЖҚА,ҚБА, Коагулограмма.

 

8. Отадан кейінгі жарықтардың клиникасы және диагностикасы.

Жауап:іштің алдыңғы қабырғасында ісік тәрізді түзілімнің болуы, ыңғайсыздыққа,физикалық күш түскенде түзілім көлемінің ұлғаюі,ал жатқанда іш қуысына енумен сипаталынады. Жарық қысылған жағдайда іш қуысына ісік тәрізді түзілім енбейді,науқаста жүрек айну,құсу,мазасызданумен қоса желдің шықпауы мазалайды.

Диагностика: Пальпация, іш қуысын УДЗ жасау, ЭКГ, көкірек қуысының жалпы шолу рентгенографиясы. ЖҚА,ҚБА, Коагулограмма.

9. Аяқ көк тамырларының вариозды кеңеюі. Клиникасы, диагностикасы.

Жауабы: Аяқ көктамырларының варикозды кеңеюі

Аяқ көктамырларының (веналарының) варикозды кеңею ауруы олардың ұзарып, ішкі қуысы кеңейіп, сыртқы пішіндері жұлдыз, қапшық немесе иірілген жылан тәрізді болып өзгеруімен сипатталады.

Аурудың бұл тарауы әлі толық зерттеліп, шешілмеген проблема. Бүгінгі күнге дейін көктамырдың варикозды кеңеюінің пайда болу себептері және дамуы туралы әртүрлі пікірлер айтылған және айтылып та келеді (Лидский А.Т., 1958, Мамамтавришвили Д.Г., 1964, Савельев B.C. және басқ., 1972 т.б.). Солардың ішінде механикалық, инфекциялық, гормоналдық теорияларды атап өтуге болады. Бұл көзқарастар аурудың бір емес бірнеше себептері болуы мүмкін екендігін аңғартады.

Бүгінгі таңда көптеген авторлар веналардың варикозды кеңеюінің тұқым қуалайтын қасиетінің болу мүмкіншілігін зерттеп, нәтижесінде ондай жағдай пациенттердің 60-70%-да анықталғанын мәлімдеді. Олардың деректері бойынша егер веналардың варикозды кеңею ауруы пациентгердің ата-аналарының біреуінде анықталса, аталмыш ауру олардың тұқымдарының (балалары, немерелері т.с.с.) арасында 68 %-да, ал әке мен шешесінің екеуінде де анықталған жағдайда, ауру кейінгі ұрпақтарының 78,8%-да пайда болады екен (Насһ N., 1967).

А.Н.Введенскии (ШЗ) бүл көзқарасты тереңдеу зерттеп, ауру өзі тікелей тұқым қуаламайды деген қортындыға келеді. Бірақ сырқаттың пайда болуына кең әсер ететін екі фактордің ата-анадан балаға көшу мүмкіншілігі туралы пікір айтқан. Олардың біріншісі көктамырдың (вена) бұлшық ет — эла-стикалық құрылыстарының беріктілігін қамтамасыз ететін заттардың, яғни коллаген мен эластиннің көк тамыр қабырғаларындағы өзара қатынастарының бұзылуы. Бұл жағдай қан тамыры (вена) қабырғаларының ішкі қысымға қарсы тұру қасиетін төмендетеді. Екіншісі, вена қақпаларының (клапандарының) жетіспеушілігі және олардың даму ақаулықтары ата-анадан сәбиге өтуі ықтимал.

Туа пайда болатын және тұқым қуалайтын аталмыш себептер аурудың пайда болуына әсерін тигізетін басқа да факторлермен, атап айтқанда механикалық, ортостатикалық, гормональдық т.б. қосылып, түбінде көктамырлардың кеңеюін тудырады. Веналардың варикозды кеңеюі тек аяқ көктамырларында және жұмыс кәсібі жағынан аяғынан тік тұруды қажет ететін адамдарда (хирург, стоматолог, шәштараз т.с.с.), сонымен қатар, бала туған әйелдерде жиі кездесуі сырқаттың пайда болуында механикалық, профессионалдық, гормональдық себептердің маңызы бар екенін дәлелдейді.

Жауап. компенсация кезеңі- бұл кезенде ауру адамдарда еш шағым болмауы мүмкін. Олар дәрігерге тек аяқ көктамырларының кеңейіп, косметикалық тұрғыдан мазасыздандыратына шағымданады. Осы себептен, көбінесе, сырқаттың нақ басталған мерзімін және даму барысын анықтау мүмкіншілігі болмайды. Сырқаттың екінші, яғни субкомпенсациялық кезеңінде ерте білінетін белгілерінің бірі ол, кешке қарай пайда болып, келесі күннің таңында жоғалатын, аяқтың түрақсыз ісінуі. Сонымен қатар, ауру адам аяғының шаршағыштығына, «аяқтарына қорғасын құйып қойғандай» ауырлауына шағымданады. Ауру өзінің үшінші кезеңіне өткенде декомпенсация кезеңі аталған шағымдарға түн мезгілінде жиі пайда болатын, аяқ бұлшық еттері сіңірлерінің тартылып қалуы, ауру сезімі, терінің қышуы сияқты шағымдар қосылады. Ауру сезімі кешке қарай, жұмыс мерзімінің аяғына таман пайда болып, таңертең басылады, ал терінің қышуьі түнде, аяқ жылынғанда қозады. Ауру дамуы тоқталмаса аяқта біртіндеп трофикалық өзгерістер пайда бола бастайды. Әуелі аяқ терісінің түсі күңгірттеніп, қара қоңыр түске айналады, одан соң сол жер дымқылданып экзема, ал түбінде, көпке созылатын және қиын емделетін трофикалық жара пайда болады. Түрегеліп тұрған ауру адамды объективтік зерттеу барысында балтыр тұсында, кейбірнауқастарда , санның медиалды беткейіндегі көктамырлардың көк түсті және әртүрлі пішінді (иреңделген, түйінделген, циллиндр тәрізді т.с.с.) болып кеңейгені анық көрінеді.

Диагностикасы: Көктамыр қақпашаларының (клапандарының) қызметтерін анықтауға бағытталған сынамаларға Троянов-Тренделенбург, Гаккенбрух, Шварц сынамалары, терең жатқан веналардың жағыдайын анықтау үшін Дельбе-Пертес, Мейо-Праттт.б сынамалар, ал перфорантгы көктамырлар қызметін зерттеуде Троянов-Тренделенбург, Пратт сынамала­ры қолданылады. Аспаты зерттеулер қолданылады (флебоманометрия, рентгенологиялык зерттеу-контрасты флебография, допплерлі ультрадыбысты зерттеу-ультрадыбысты допплерография т.б.).

 

 

10. Облитерациялық эндартериит. Клиникасы, диагностикасы.

Жауабы:Облитерациялаушы эндоартериит-аурудың негізінде ишемиялық симптомокомплекстің дамуымен жүретін қан тамырлардың стенозы мен облитерациясына әкелетін аяқтың дистальды бөлімі артерияларының дистрофиялық зақымдалуы жатыр.

Этиологиясы : Суықтың ұзақ әсер етуі-үсік шалу Аяқ травмалары Шылым шегу Авитаминоздар Ауыр эмоцианалдық күйзелістер Психикалық бұзылыстар Инфекциялар Аутоиммунды процестердің бұзылыстары

Көптеген авторлар қан тамырлардың спазмы бүйрек үсті безінің гиперфункциясына байланысты дамитын гиперадреналинемия әсерінен тұрақты болып келеді деп есептейді. Ұзақ уақыт дамыған артериялардың спазмы мен vasa vasorum қан тамырының созылмалы ишемиясына әкеледі, осының нәтижесінде интиманың гиперплазиясы, адвентициясының фиброзы мен қан тамырдың өзіндік нервті аппаратының дегенеративті өзгерістері туындайды. Интиманың өзгеруі салдарынан тромб түзіліп, тамыр қуысының тарылуы мен облитерациясы дамиды. Егер сырқаттың басында көбіне аяқтардың дистальды бөлімдерінің, әсіресе балтыр мен табанның тамырлары зақымдалса, кейіннен патологиялық процеске ірі артериялары (тізе асты, сан, мықын ) қосылады. Артериялар бойымен қан ғымының жедел баялауы тіндік алмасу қамтамасыз ететін микроциркуляторлы тамырлардағы қан ағымын бұзады да, тіндерге оттегінің тасымалдануы төмендеп, тіндік гипоксия дамиды және артериоло-венулярлы анастомоздар ашылған кезде тіндік гипоксия күшейеді. Тіндерде оттегінің азаюы тотықпаған өнімдердің жиналуы мен метаболикалық ацидозға әкеледі. Осындай жағдайда қан қоюланып, оның коагуляционды белсенділігі, эритроциттердің агрегациясы, тромбоциттердің адгезивті-агрегациялық қасиеті жоғарылап, дезагрегациялық қасиеті төмендейді. Тромбоцитарлы агрегаттар түзіліп, микроциркуляторлы жүйені тежей отыра зақымдалаған мүшенің ишемиясының дәрежесін ауырлатады және шашыранды тамырішілік тромб түзілуінің себебі болуы мүмкін. Метаболизмнің жергілікті бұзылыстарының үдеуі тіндерде дистрофиялық өзгерістерді туындатады. Оларда мембранотоксикалық әсері бар гистамин, серотонин, кинин, простагландиндердің мөлшері жоғарылайды. Созылмалы гипоксия клетка мен тіндерді лизиске ұшырататын лизосоманың ыдырауы мен гидролазаның босауына әкеледі. Осының нәтижесінде тіндер некрозы мен протеолитикалық ферменттердің жинақталуы жүреді. Организм белоктың ыдырау өніміне сенсибилизацияланады. Микроциркуляцияның бұзылысын ауырлататын және жергілікті гипоксия мен тіндер некрозын күшейтетін патолгиялық аутоиммунды процестер дамиды.

Жауап:облитерациялаушыэндартерииттің 4 сатысынажыратады.

1 саты- функциональды компенсация сатысы. Науқастар бақайлардың ұштарында тоңу, кейде шаншу мен күйдіруге, қатты әлсіздік пен шаршауға шағымданады. Үсігенде аяқтың түсі бозғылт тартып, ұстағанда суық екені сезіледі. 1000 м-ден артық қашықтықты жүргенде ауысатын ақсаңдау пайда болады. Себебі науқас көп жұргенде балтыр мен табан бұлшықеттерінде ауырсынуды сезе бастап тоқтауына тура келеді.

2 саты – субкомпенсация сатысы. Алмасатын ақсаңдаудың интенсивтілігі артады және жоғарыда көрсетілген темппен жүргенде ақсаңдау 200 м жүргенде (Па сатысы ) пайда болады. Табан мен балтыр терісінің өзіне тән эластикалық қасиеті төмендейді, құрғайды, қабыршақталады және табан астының терісінде гиперкератоз пайда болады. Тырнақ өсуі баялайды, қалыңдайды, сынғыш келеді, сұрғылт тартып өңі кетеді. Зақымдалған жердегі шаштардың өсуі бұзылып тақырланады. Тері асты клетчаткасының және ұсақ бұлшықеттердің атрофиясы дамиды. Табан артериясындағы пульсация анықталмайды.

3 саты – декомпенсация сатысы. Зақымдалған аяқтағы ауырсыну тыныштық жағдайында пайда болады, науқас тек 25-30 м қашықтыққа дейін жүре алады. Тері түсі зақымдалған аяқтың орналасу жағдайына сәйкес жедел өзгереді: Жоғары көтергенде-бозарады Төмен түсіргенде қызарады Соңында жұқарып, тез жарақаттанғыш болып келеді. Қажалу, соғу, тырнақ алу кезіндегі шамалы жарақаттар жарылулар мен беткей ауырсынулы жаралардың түзілуіне әкеледі.Ауырсынуды басу үшін науқас аяғын төмен түсіріп мәжбүрлік жағдайда ұстайды. Балтыр мен табан бұлшықеттерінің атрофиясы үдейді. Еңбекке қабілеті төмендейді.

4 саты- деструктивті өзгерістер сатысы.Табан мен бақайларда ауырсыну тұрақты және шыдатпайтын болып келеді. Түзілетін жаралар көбіне аяқтың дистальды бөлімінде, жиі бақайларда орналасады. Жара шеті мен түбі лас-сұр түсті, ал грануляциялары болмайды, айналасында қабынулы инфильтрация бар.Балтыр мен табанның ісінуі қосылады. Бақайлар мен табанның дамитын гангренасы ылғалды болып келеді. Сан және тізе асты артериясындағы пульсация жоғары өрмелейтін артериальды тромбоздың әсерінен анықталмауы мүмкін.Еңбекке қабілеттілігі осы сатыда толық жойылған. Облитерациялаушы эндартерииттің ағымы көбіне ұзақ, көп жылдарға созылады. Ол өршу мен ремиссиялармен сипаттталады.

Диагностикасы:Диагностикасыүшінфункциональдысынамалар мен арнайызерттеуәдістерімаңызды. Функциональдысынамаларішіндеаяқтыңартериальдықанменжеткіліктіқамтамасызетілуінкөрсететінсимптомдар: Оппелдіңплантарлы ишемия симптомы ГольдфламсынамасыСамюэлс и Шамова сынамасыПанченконыңтізе феномены Саусақпенқысу симптомы. Реовазография, Ультра дыбыстыфлоуметрия,Термография, Ангиография

 

 

11.Тромбофлебиттен кейінгі синдром. Клиникасы және диагностикасы

Жауабы:Аяқтың терең көк тамырының тромбозынан кейін басталатын симптомокомплекс, созылмалы венозды кемістік ауруының бір түрі. Бұл ауру барлық адамдардың 1,5-5% байкалады. Бұның басталуына көк тамыр ішінде пайда болған тромбтың ұзақ уақыт ерімей сақталуы себеп болады.

Синдромның клиникалық көрінісіне сәйкес 4 түрін бөледі ісініп-ауырғыш, варикозды, ойық жаралы, аралас .Зақымданған аяғының ауырсынуы, әсіресе балтыр бұлшық еттерінің ауырсынуы, ауырсыну жүру немесе ұзақ уақыт тұрғанда күшейеді, науқас жатқанда немесе аяғын жоғарлатқанда ауырсыну сезімі басылады, аяқтарының ісінуі,пальпация ауырсыну, трофикалық ойық жаралармен экземалар , созылмалы веналық қан тамырларының қақпақшаларының жетіспеушілігі пайда болады.

Диагностика:Дельбе-Пертес және Пратт-1 сынамалар. Аспаты зерттеулер қолданылады (флебоманометрия, рентгенологиялык зерттеу-контрасты флебография, ультрадыбысты допплерография т.б.).

 

12. Өкпе абсцессі. Клиникасы, диагностикасы және ажырату диагностикасы

Жауабы:Өкпе абсцессі — пневмонияның асқынуынан іріңді инфекцияқоздырғыштарының гематогенді, лимфогенді жолдармен немесе бөгде заттардың ауру жұқтыруы нәтижесінде өкпе ұлпасында дамуы.

Өкпенің инфекциялық деструкциясы (абсцесс, гангрена), көбінесе, өкпенің қабынуынан (2-5%), кеуде торының жабық жарақаттарынан соң (1,5-2%) немесе оқ жарақатынан кейін (1,5%) пайда болады. Бұл ауруға 20-50 жастағы және еркек жынысты адамдар жиі (6-8 рет) шалдығады (Кузин М.И., 1986).

Қазіргі кезде өкпенің инфекциялық деструктивті процестерінің, яғни абсцесс пен гангренаның себептері ретінде грамм-теріс, анаэробты микроорганизмдер және стафилококк жиі анықталып келеді. Олар өкпе тініне бронхтар арқылы және гематогенді, лимфогенді жолдармен немесе жарақаттың салдарынан тікелей жетеді. Дегенмен, өкпеде деструктивті инфекциялық өзгерістердің тууы тек өкпе тініне түскен микроорганизмдерге байланысты емес, өйткені трахея- бронх жүйелерінің тазартқыштық қызметтері бұзылмаган жағдайда, сонымен қатар, организмнің жергілікті және жалпы қорғаныс механизмдері қалыпты болса, микробтық инвазия аса қауіп тудырмайды. Өкпе абсцесі немесе оның өліеттенуі (гангренасы) пайда болу үшін жоғарыда аталған қорғаныс механизмдерін қалыптан шығаратын күш қажет. Олардың қатарына мыналарды жатқызуға болады:

— микрофлораның жоғарғы дәрежелі вируленттілігі;

— бронхтардың өткізгіштік қасиетінің бұзылуы және дренаждық қызметінің нашарлауы;

— өкпенің қабынған немесе жарақаттанған аймақтарында микро-циркуляцияның бұзылуы.

Сонымен, қорыта айтқанда, өкпенің инфекциялық деструкциясының (абсцесс, гангрена) дамуы мына жобамен жүреді деуге болады. Өкпеде пайда болған қабыну аймағында, бронхтың кілегей қабатының ісіктенуінен және бронхтың қатты жиырылуынан (спазмынан) немесе патологиялық заттармен бітелуінен, бірінші кезеңде бронхтардың өткізгіштік қасиеті бұзылады. Одан соң, қабыну ісігінің одан әрі даму себебінен, қабыну ошағындағы өкпе паренхимасында микроциркуляция бұзылып, ұсақ қан тамырларының тромбозы пайда болады. Ал бұндай жағдай, өз кезегінде, өкпе тінінің некрозын тудырып, ол тінде патогенді микроорганизмдердің өршіп, жетілуіне қолайлы жағдай туады. Процестің әрі қарай даму барысында, қабыну ісігінің ортасында тіндердің ыдырауы мен іріндеуі жол алып, сол жерде абсцесс немесе бірнеше абсцестер пайда болады, ал ауру адамның жалпы реактивтілігі төмен болып, ал микробтың вируленттілігі жоғары болса, қабыну өкпе гангренасын тудырады. Гангрена өкпенің бөлікше, бөліктерін қамтып, түгел өкпеге таралуы мүмкін. Міне гангренада өлім пайызының жоғары болатындығының негізгі себептерінің бірі осында.

Өкпенің спецификалық емес инфекциялық деструкциясын (абсцесс, өліеттену) топтаудың әртүрлі жобалары бар (Кузин М.И., 1978). Солардың арасында мына төменде келтірілген жіктеу (топтау) аталмыш аурулады сипаттауда ыңғайлы және қарапайым.

Өкпенің жедел абцессінің клиникасы екі сатыда өтеді: Абцессті бронхқа ашуға дейін (Жабық кезең) Абцессті бронхқа ашудан кейін (Ашық кезең)

Абцессті бронхқа ашуға дейінгі диагностикасы:
 Пневмонияға тән белгілерімен жедел басталуы Қалтыраумнен сипатталатын дене қызуының жоғарылауы. Тершеңдік,кеуде торындағы ауырсыну, шырышты бөліндімен ауыр жөтелу. Перкуторлық дыбыстық тұйықталуы (зақымданған аймақта) Тыныс алу әлсіреген.
Абцессті бронхқа ашудан кейінгі диагностикасы: Өте көп мөлшерде «ауыз тола» қан араласа шығатын какырыкты жөтел. Инфекцияға байланысты қақырык нашар иісті болуы мүмкін. Какырык 3 қабаттан тұрады:
1. төменгі қабаты-іріңнен
 2. ортаңғы қабаты-сарғыш тартқан сұйықтықтан
3. жоғарғы қабаты — көбіктен
. Температура түседі, қалтыраулар жоқ. Кеуде торындағы ауырсыну синдромы жылдам басылады. Бронхиалды дыбыс тындалынады, кейде амфорикалық және дымқыл сырылдар. Жалпы жағдайы жақсарады.

Диагностикасы:Қакырықтызерттеу, цитологиялықзерттеу. Кеудеторынаекіпроекциядаренгенографияжасау. Томография,ультрадыбыстызерттеу,бронхоскопия,бронхография (абсцессография) компьютерлі томография. Зертханалық зерттеу қортындысы: ЖҚА, қанның ұю уақыты, ҚБА.

13. Бронхоэктаздық ауру. Клиникасы және диагностикасы

Жауабы:Бронхоэктаздық ауруында бронхтардың ауыр деструктивті қабыну сипатта бронхтың барлық қабырғасына айналасындағы клечаткаға қан, лимфа тамырларына таралатын негізінен бронх қуысының кеңуіне алып келетін және оның дренаждық қызметімен жүретін өкпенің ауруы.

Науқастардың жиі шағымдары көп мөлшерде қақырықпен жөтел, және науқастың жалпы жағдайының нашарлауы, инфекциялық үрдістердің жиі өршуі болып табылады. Бронхоэктаз тұрақты өршімлі жөтел тән, өте сирек құрғақ жөтел болады. Көбіне жөтел шырышты және іріңді 50 ден 200 мл –ге дейінгі қақырықпен жүреді. Бұндай көлемдегі қақырықты науқас тәуліктің барлық уақытысында бөле алады, жиі таңертең. Күндіз науқасты жөтел мазаламауы мүмкін. Науқастарды арнайы сұрастырусыз-ақ, қақырықтың бөлуіне мәжбүр қалыптың қажет екенініне назар аударады. Мысалы: төсектен басын салбыратып, орындық арқасына еңкеуіп. Бұндай қалып бронхоэктаздың төменгі бөліктерінің зақымдалуы тән. Науқастар қақырықтың оңай түсуінің қалпын біледі және ол бронхоэктаздың орнын анықтауда маңызды. Қан түкіру бронхоэктаздың жиі белгісі емес. Бірақ қан түкіру науқастардың дәрігерге келуінің жиі себебі болады. Қан түкірудің немесе қан кетудің негізгі себебі тамырлардың варикозды кеңуі, грануляцмяның болуы, грануляцияланған және нәзік шырышты қабаттардың зақымдану салдарынан болады.

Диагностикасы: Қакырықты зерттеу, цитологиялықзерттеу. Кеудеторынаекіпроекциядаренгенографияжасау. Томография,ультрадыбыстызерттеу,бронхоскопия,бронхография (абсцессография) компьютерлі томография. Зертханалық зерттеу қортындысы: ЖҚА, қанның ұю уақыты, ҚБА.

14.Пиопневмоторакс. Клиникасы және диагностикасы

Жауабы:Пиопневмоторакс – өкпенің жедел инфекуциялық деструкциялық асқынуымен жүретін өзгеріс.

өкпе торындағы ауру сезіміне шағымданады. Ауру сезімі қозғалғанда, жөтелгенде күшейе түседі. Сонымен қатар, ауру адамды дене қызуының көтерілуі, жалпы әлсіздік, организмнің уыттану белгілері тынышсыздаңдырады.

Объективті зерттеу барысында ауру адамның жалпы жағдайы орта дәрежеде немесе ауыр болуы мүмкін. Ол төсекте белгілі бір қалыпта (жартылай отыра) жатады, оның тыныс алу қозғалыстары беткейлі және жиі болады, тері қабаты мен тілі цианозданады.

Диагностикасы: Кеуде клеткасын қарау,пальпация жəне перкуссия,аускультация. Рентгенологиялық, УД, КТ, бронхоскопия, торакоскопия.

Біріншілік спонтанды пневмоторакс – өкпе ауруларының анық жоқ кезінде дамиды. Көбінесе бойы биік жас ер адамдарда (20–40 жас) кездеседі. Шылым шегу ауру дамуының қаупін 22 есе күшейтеді. Екіншілік спонтанды пневмоторакс – өкпе аурулары бар адамда дамиды (ӨСОА, бронх демікпесі, пневмоцистті пневмония, туберкулез, өкпенің іріңді аурулары, бронхоэктазия, қатерлі ісіктер, т.б.). Ашық пневмоторакс – тыныстың екі фазасындада дефекттен ауа өтеді. Жабық пневмоторакс – дефекттің спонтанды жабылуы; мысалы, емдік пневмоторакс. Клапанды пневмоторакс – тынысты ішке алғанда дефект ашылады да тынысты шығарған кезде жабылады; әрбір тыныс алған сайын плевра қуысындағы ауа көлемі ұлғая түседі де ол өкпенің толық қысылуына (коллапсына), медиастинумның өте айқын ығысуына әкеледі де тыныс пен қанайналымының адам өміріне қауіпті бұзылыстарын дамытады.

Шығу тегіне қарай:

1. Біріншілік - өкпе ауруларының клиникалық көрінісінсіз (a1 – антитрипсиннің жетіспеушілігі кезіндегі шектелген буллезді эмфиземада, Марфан синдромы). Жиі бойы ұзын, 20–40 жас шамасындағы ер адамдарда кездеседі. Темекі тарту 22 есе қауіп төндіреді.

2. Екіншілік - өкпе ауруларының фонында туындайды.

 

15. Эхинококкоз ауруы.  Клиникасы және диагностикасы

Жауабы:Бауыр эхинококкозы (echinococcosis hepatis) — адам ағзасына еніп, бауырда дамитын Echinococcus granulosus және E. (Alveococcus) multilocularis тудыратын паразитарлы ауру.

Этиологиясы және патогенезі: Иттер өлген малдың етімен қоректенеді. Ал, оның құрамында эхиноккок көпіршіктері болады. Желінген етпен ол иттің ішегіне өтіп, ересек кезеңіне жетеді, ұзындығы 7 мм. Эхинококк жұмыртқасы тығыз хитинді қабатпен қапталған, ол сыртқы ортаға төзімді. Олар ұзақ уақыт ит терісінде, фекалиясында, шөпте, су қоймаларында сақталуы мүмкін. Су, тағам арқылы өзінің аралық иесінің асқазанына түседі. Асқазан ішек жолында жұмыртқа хитиннен босап, бос онкосфералар ішек қабырғасына жабысады. Кейін қан арқылы немесе лимфа ағымы арқылы қақпа венасына барып, бауырға өтеді. Сұйықтыққа толған көпіршік 1 мм ден жылына 2-3 см өседі.

Өкпе эхинококкозы.Эхинококк (Echіnococcus granulosus) – таспа құрттың бір түрі. Денесі 3 – 4 буыннан тұрады, ұзындығы 2 – 6 мм. Бір камералы, дамуы жетілген Эхинококк – іші сұйыққа толы, сырты қабықты көпіршік.

Этиологиясы: Echіnococcus granulosus

Эндемиялық аудандар: көбінесе ыстық климатты мемлекеттерде кездеседі. 1917 ж. дейін Ресейде эхинококкпен ауыратындар барлык науқастанғандардың 1,14%-не жететін, қазіргі уақытта ол 0,4%-ке тең. Бұл үлкен профилактикалық жұмыстардың нәтижесі.

малшылар, жан-жануармен айналысатын адамдар.

Бауыр эхинококкозы. Клиникасы және диагностикасы.

1-ші кезең: Онкосфера организмге енгеннен клиникалық көрініс көрінге дейінгі жасырын кезең. 2-ші кезең: клиникалық көріністерінің алғаш пайда бола бастаған кезең. оң қабырға астында ауырлық сезімі, әлсіздік, жүрек айну, тәбетінің төмендеуі аллергиялық реакция:есекжем, тері қышынуы, себепсіз іш өту гепатомегалия, эластикалық түзіліс

3-ші кезең: аурудың өршу сатысы. интоксикация симптомы өрістейді аллергиялық реакция оң жақты френикус синдром оң мәнді рентгенологиялық диафрагманың оң жақ күмбезі жоғары тұрады,қозғалысы шектеледі

4-ші кезең: кистаның асқынуы мен сипатталады: кистаның жарылуы, іріңдеуі, бауыр өзектері мен қақпа венасының қысылуы

Диагностикасы: Зертханалық зерттеу әдістері – ЖҚА,ҚБА, эхинококк антигеніне қанды тексеру, каццион реакциясы.

Аспаптық зерттеу: УДЗ,КТ.

Бауыр альвеококкозы. Клиникасы және диагностикасы.

Алъвеококкоздың клиникасы - Альвеококкоз ұзақ уақыт өседі. Белгісіз кезең ұзакқа созылады. Іштің болмашы ауырсынуы сезіледі. Бауырда қатты ісік анықталады (Любимов симптомы). Дискомфорт - шеміршек астының қысылуы, тәбет нашарлауы, жалпы жағдайдың бұзылуы, тері қышынуы (аллергиялық қышыну), бөртпе, кейде дене сарғаюы байқалады. Асқынған түрінде аталған симптомдарға қоса - дене сарғаяды, іштің терісінде қан тамырлары кеңеюі (медузаның басы), "ісік" диафрагма, іштің бетіне жайылады, бронхиальды жыланкөзі кездеседі.

Диагностикасы: Зертханалық зерттеу әдістері – ЖҚА,ҚБА, эхинококк антигеніне қанды тексеру, каццион реакциясы.Аспаптық зерттеу: УДЗ,КТ, Трансумбиликальды портогепатография, диагностикалық лапароскопия.

Өкпе эхинококкозы. Клиникасы және диагностикасы.

Жауап: зақымданған көкірек қуысының ауырсынуы, құрғақ жөтел,ентігу, тәбетінің төмендеуі,жалпы әлсіздік. Эхинококк кистасының жарылуы кезінде қақырықты жөтел, тері жамылғысында аллергиялық бөртпелердің болуы, аускультацияда везикулалық тыныстың әлсіреуі анықталады.

Диагностикасы: Зертханалық зерттеу әдістері – ЖҚА,ҚБА, эхинококк антигеніне қанды тексеру, каццион реакциясы.

Аспаптық зерттеу: Көкірек қуысының жалпы шолу рентгенографиясы ,КТ, бронхоскапия.

 

Балалар хирургиясы

1.Пилоростеноз-клиникалық көріністері, диагностикасы, ажырату диагностикасы.

2.Туа пайда болған жамбас буынының шығуы- ерте клиникалық көріністері, диагностикасы,ажырату диагностикасы.

14. Гидронефроз -  клиникалық көріністері, диагностикасы, ажырату диагностикасы.

Жауабы: Гидронефроз-түбекше-несепағар сегменті аймағында несеп ағуының бұзылысы нәтижесінде дамитын тостағанша мен түбекшекнің өршімелі кеңеюі.

Клиникалық көрінісі:

Гидронефроздың негізгі клиникалық көріністері-ауырсыну синдромы,несеп анализіндегі өзгерістер мен құрсақ қуысындағы палпацияланатын ісік синдромы.Ауырсыну синдромы науқастардың 87%-ында болады.Ауырсыну сипаты әртүрлі-сыздап тұйық ауырсынудан бастап бүйректік колика ұстамасына дейін болуы мүмкін.Ауырсынудың жиілігі мен қарқындылығы пиелонефриттің немесе бүйректік капсула созылуының қосарлануыменбайланысты.Ауырсыну әдетте кіндік аймағында сезіледі,жасы үлкен балаларда бел аймағында сезіледі.

Пальпацияланатын ісік синдромы-алдыңғы құрсақ қабырғасы әлсіз дамыған балаларда кездесетін гидронефроздың жиі клиникалық көрінісі.Бұл түзілісті дәрігер құрсақ қабырғасын пальпациялау барысында кездейсоқ анықтайды.Оны кейде ата-аналардың өздері байқап,дәрігерге жүгінеді. Ісі тәрізді түзіліс әдетте,айқын контурлы,консистенциясы эластикалы,пальпациялағанда жылжымалы болады.

Диагностика

Балаларда гидронефрозды диагностикалаудың негізгі әдістері:УДЗ,экскреторлы урография,МКСТ,радионуклидті зерттеу,бүйректік ангиография.

УДЗ-де бүйректің ұлғайғанын оның коллекторы жүйесінің кейңеюі салдарынан,паренхиманың жұқаруы мен тығығыздануын көруге болады.Несепағар көрінбейді.Түсті доплерлік картирлеу режимінде қанағыс әлсіз,әдетте,бүйректің тамырлы ағашының архитектоникасы өзгеріссіз.Бұл зерттеуді несепшығару жолдарының ақауын диагностикалау мақсатында жүктіліктің 7-9 аптасында жүргізуге болады.Пиелоэктазия мен гидронефроз арасында ажыратпалы диагностика қажет болса,диуретикалық жүктемемен УДЗ жүргізеді.Табақша-түбекшелі жүйенің өлшемдері анықталғаннан соң бұлшықетке 0,5мг/кг есебінде фуросемид енгізеді.Қалыпты жағдайда табақша-түбекшелі жүйенің кейеюі фурасемидті енгізгеннен кейінгі 10-15 минутта,ал өз қалпына келуі 20-30 минутта болады.Гидронефроз кезінде түбекше алғашқысынан 100%-дан астам ұлғаяды,сол өлшемді 3-5 сағат сақтауы мүмкін.УДЗ әдісін гидронефрозды операциялы емдегеннен соң,бүйрек жағдайын динамикалық бақылау үшін де қолданылады.

Зерттеудің келесі кезеңі-экскреторлы урография немесе МСКТ.Гидронефроздың рентгенологиялық суреті-табақшалардың және оның мойыншаларының кейеюі мен тиын тәрізді деформациясы,түбекшенің кеңеюі (бүйректен тыс орналасуында айқынырақ).Айта кететін жайт,бүйрек нақты көрініс алу үшін экскреторлы урографияда гидронефрозға күдігі бар науқасты кешіктірілген әр (1-6 сағат )рентгенге түсіру керек.Несепағар сирек көрінеді,әдетте кешіктірілген суреттерде ол тарцистоидты тип бойынша контрастілінеді,бағыты қалыпты.

Радионуклеидті зерттеу арқылы бүйректік функциясының сақталу дәрежесін мөлшерлі түрде бағалауға және емдеу жоспарын анықтауға болады.

Жиі түрде гидронефроз бен гидрокаликоз арасында ажыратпалы диагностика жүргізу қиындық туғызады.Ол түбекшенің қалыпты өлшемі кезінде табақшаларының тұрақты кеңейюімен және түбекше-несепағар сегментінің жақсы өткізгіштігімен сипатталады.Бұл сырқат-медуллярлы қосарланады.

Диагностикада кешіктірілген суреті бар экскреторлы урография және ангиографиялық зерттеу көмектеседі.Гидрокаликоз кезінде бүйректік артерияның сегментарлы құрылысы сақталған,негізгі сабаудың диаметрі қалыпты,табақша орналасқан аймақта тамырлы сурет әлсіреген және жұқарған.

4. Жұлын-ми жарығы- клиникалық көріністері,диагностикасы, ажырату диагностикасы.

 

Лор

2. Сұрақ:Мұрынның бөгде денелері. Клиникасы, алып тастау тәсілдері, асқынуы.

2. Жауап: Мұрын қуысында бөгде денелер көбіне балаларда кездеседі, олар ойын кезінде өзіне немесе қасындағы балаларға мұрын қуысына әр түрлі заттар-ды енгізеді: түйме, тиын, ұ.сак ойыншықтар, бидай және т.б. Құсу кезінде ас қалдықтары мұрын қуысының артқы бөлігіне өтуі мүмкін. Кейде мұрын қуысында қан кетулерді тоқтатқан тығынды заттар кездеседі. Ересек адамдарда мұрын куысында және мүрын маңы койнауларында атылған оқ, жарылғыш заттардың бөлшектері және бет жарақатының ашық түрінде әр түрлі заттар кездеседі. Мұрын куысында және мұрын қойнауларында сирек ретенирован ды тістерді олардың қалыптасу бұзылысында кездестіреді. Өте сирек мұрын қуысында тірі жәндіктер: ішек кұрттары немесе сүліктер кездесуі мүмкін. Жоғары жақ қойнауыньвд рентген суретінде немесе КТ кейде тісті емдеу кезінде қолданылатын рентген контрасты пломбы қоятын материалдар аныкталуы мүмкін. Мүрын қуысындағы және мұрын маңы койнауларындағы бөгде дене-лер сілемейлі қабатты зақымдайды, оның маңайында кабынулар жүріп, грану-ляция түзілуіне әкеледі. Егер бөгде дене мұрын куысында көп уақытқа дейін сақталатын болса, ринолит немесе щрын тастары түзіледі. Ол бөгде дененін, маңайында кальций және фосфат тұздарының түзілуімен жүреді. Мүрын маңы койнауларының бөгде денелері созылмалы синуситке әкеледі.

Мұрын куысындағы және мүрын маңы қойнауларының бөгде денелері кезінде мүрынмен тыныс алудьщ киындауы бір жағынан байкалады, мұрыннан сілемейлі-іріңці кан аралас бөліністер кездеседі. Олар созылма-лы риносинуситке әкеледі. Мүрын куысының бөгде денелеріне диагноз кою үшін мұрын қуысына тамыр тарылткыш дәрілер енгізгеннен кейін риноско-пия, зондпен тексеру жүргізіледі. Егер мүрын маңы қойнауларынын бөгде денелеріне күдік туса, оған рентген суретін немесе КТ жасалады. Бөгде де-нелерге диагноз қою үшін мұрын куысына жасалатын эндоскопиялық тек-серу немесе синусоскопия маңызды орын алады, ол кезде бөгде денені алуға мүмкіндік туады.

Мүрын қуысыньщ бөгде денелерін жергілікті жансыздандыру арқылы ар-найы ілмекпен алады, оған көбінесе аттик зондысын пайдалануға болады. Егер бөгде дене кішкентай, жұмсак болатын болса, щны алу қиындык, тудырмай-ды. Егер түзілген ринолит үлкен болатын болса, оны мұрын қысқыштарымен бөлшектеп алған дұрыс. Бөгде денені алу кезінде мұрын қуысының сілемейлі қабатының зақымдалуы, қан кетулер, бөгде дененің мұрын куысының терендеу жолдарына, мұрын-жұгкыншақка, одан әрі еңешке, тыныс алу жолдарына өтуі мүмкін.

 

3. Сұрақ:Мұрын кіреберісінің фурункулы. Диагностикасы, клиникасы.

3. Жауап: Шиқан — мурынның түктерінің, май бездерінің іріңді қабынуының маңайындағы жщсақ тіндерге таралуымен сипатталады.Этиологиясы: Шиқанның дамуына жергілікті тері бездерінің, жалпы ағзаның иммунды жағдайы төмендегенде стрептококк, стафилококкт.б. таралуынан болады. Со-нымен қоса, шиканның дамуы басқа аурулардың әсерінен кейін болады: қант диабеті, дәрумендердің жетіспеуі, жалпы суыққа шалдығу, жергілікті терінің закымдалуы және т.б. Мұндай жағдайда микробтар шаш және май бездеріне түскенде, оның қабынуына әкеледі.Көбінесе мұрын кіреберісінде немесе дененін басқа жерінде — бетте, мой-ында, кеудеде, қарында т.б. бірнеше фурункул кездессе, фурункуллез деп атай-мыз. Егер бірнеше шиқандар косылған кезде жан-жағына таралып, кдбыну жүрсе — карбункул деп атаймыз.Патогенезі:

Қабыну кезінде түкті бездердің айналасында ісіну, қызару инфильтраттын түзілуіне және ол ұсақ венозды кдн тамырларының қабынуына әкеледі. Ол венозды қан тамырлары мен (у./асіаіі$ апі., ап^иіат, V. орһіһаітіса), каверноз-ды синуста (зіпт сауегпошз) немесе баска бас сүйекішілік кан тамырларына тромбылардың таралуына, сепсиске әкеледі.

Клиникалық белгілері

Шиқанның жиі кездесетін жері — түк мол өсетін мұрынның кіреберісі. Сирегірек мұрын ұшында, қанатында, ауыз-мүрын косындысында кездеседі.

Клиникалық тәжірибеде шиқанның дамуын инфильтрация және іріндеу кезеңцеріне бөледі. Аурудың бастапқы кезінде мұрын кіреберісінде ісіну, қызару инфильтраттың түзілуіне әкеледі. Қол тигенде катты ауырсынады. Кейінірек жұмсақ тіндердің ісінуі жоғарғы ерінге, бет аймағына таралады. 3—4 күнен кейін инфильтраттың ұшында сарғыш ірінді шиқанның өзегі көрінеді.

Сыздауықтың пісіп-жетілуі кезінде ағзаның жалпы реакциясы — дене температурасының көтерілуі, бас ауруы, әлсіздік және жалпы интоксикация белгілері (дене температурасының көтерілуі, қанда лейкоцитоз және т.б.) байқалуы мүмкін. Олар іріңдікті жарғаннан кейін бәсеңдейді.

Кейбір жағдайда бір уақытта бірнеше сыздауықтар катарласып орналасуы мүмкін. Олардың бірігуі бірнеше іріңді-некроздық өзектері бар ауқымды ин-фильтраттар — карбункулалардын түзілісіне әкеледі. Жұмсак, тіндер инфиль-трациясы және ісіну жақын жатқан тіндерге жайылады. Пальпация кезінде қатты ауырсыну байқалады, жалпы интоксикация ұлғаяды.

Аурудың қолайсыз ағымында (қант диабеті, косарланған аурулар, раци-оналды емес терапия және т.б.) қабыну үдерісі өршиді. Бұрыштык және көз веналары арқылы инфекция таралып, кез және бас сүйекішілік асқынуға әкелуі мүмкін (көз клетчаткасының қабынуы, көз шарасы венасының тромбозы, ка-вернозды синус тромбозы, сепсис және т.б.)

Диагноз қою

Қарау нәтижесіне негізделіп, қиындықтарды туғызбайды. Сыздауықтың созылмалы ағымында және қайталап ауырған наукастарда кант диабетін анықгау үшін тәуліктік зәрді және қандағы қантты тексеру керек. Температураның мак-сималды көтерілуінде қанды залалсыздануға тексереді. Микрофлораны және оньщ антибиотиктерге сезімталдығын анықтау үшін іріңнен жүғын алады.

 

11. Сұрақ:Паратонзиллярлы абсцесс. Клиникасы, диагностикасы.

11.Жауап: Паратонзшлит — баспадан кейін инфекцияның капсуладан өтіп, жутқыншақ фасциясының аралығындағы жумсақ тіндердің ісінуі, ин-фильтрат немесе іріңдік тузілуімен сипатталады. Вирулентті инфекцияның таңдай бадамша безінен тандай бадамша безі аймағына өтуіне байланысты клиникалық көрініс береді. Ол көбінесе жедел және созьшмалы баспадан кейін 80% дейін кездеседі. Паратонзиллит көбінесе 15 жастан 30 жасқа дейінгі ер және әйел адамдарда кездеседі.

Бадамша безінің маңайындағы жұмсақ тіндерге инфекциялардын өтуіне әсіресе, жоғарғы бөлігінде терең қалыптасқан крипталар әсер етеді. Патогенды микробтар терең өтеді (рег сопііпиіШет). Кейде тандай бадамшасының жоғарғы кеңістігінде қосымша бөлік болуы мүмкін. Олардың тонзиллэктомия жасаған кезде қалып қоюы паратонзиллярлы іріндікке әкеледі. Паратонзилиттің дамуына тіс түбірі кабынуының оның маңайындағы тіңдерге таралып, одонтогенды паратонзилляр-лы іріңдіке әкелуі себеп болады. Кейде жарақаттан кейін немесе жіті инфекциялық аурулардан кейін қан тамырлары арқылы таңдай бадамша маңайындағы кеңістікке өтуі мүмкін. Клиникалык тұрғыдан пара-тонзилитті 3 түрге бөлеміз:

• ісіну (5%);                                                    

• инфилътрат түзілу (20%);             

• іріңдік (75%).
Сондықган ол 3 кезенде өтеді.

• Клиникасы

Паратонзиллярлы қабыну көбінесе біржакты болады. Жедел немесе со-зылмалы баспаньщ өршуі кезінде асқынады. Науқас жұтынғанда бір жағынан қатты ауыратынына шағымданады. Паратонзиллит орналасуына байланысты бөлінеді:

• алдыңғы жоғарғы (супратонзиллярлы) — бадамшаның жоғарғы бөлігі мен
капсуланың және алдыңғы доғаның арасында;

• артқы — бадамша мен артқы доғаның арасында;

• төменгі — бадамшаның төменгі бөлігі мен жұткыншақтың бүйір
қабырғасында;

• буйірлік (латералды) — бадамшаның ортаңғы бөлігі мен жүгқыншақтың
сыртқы қабырға аралығында.

Бірінші орында 70% дейін алдыңғы-жоғарғы, екінші орында — 16% артқы, одан кейін төменгі — 7% және бүйірлік іріңдік — 4% кездеседі.

Аурудың жалпы және жергілікті белгілері бар. Жалпы белгілері: жалпы жағдайының біршама ауырлағаны, әлсіздік, дене қызуының 39—40 °С дейін көтерілуі. Жалпы жағдайында жұтынғанда қатты ауырсынуын, үйқысынын бүзылуы, сілекейін және тамакты жұта алмауы байкалады. Қабыну кезінде жұтқыншақтың бұлшық еттері, мойындағы лимфа түйіндерінде ісіну болғандықтан, басы ауырған жаққа кисаяды, бүрьшғанда ауырады, сондықган ол басын денесімен бірге бүрады.

Жергілікті белгілері: жұтқыншақта бір жақты қатты ауырсыну құлағына, тісіне шейін таралады. Жүлынғанда ауырсыну күшейгеннен кейін наукас ас ішпей қояды, аузынан сілекей ағады. Әр турлі деңгейде тризм — шайнау бұлшык еттерінің қарысуынан наукдс аузын толык аша алмайды, фаринго-скопия жасау киындайды. Тризмнің пайда болуы паратонзиллярлы іріңдікке сәйкес келеді. Ол аурудың 3—4 тәулігінде байқалады, ал кейде 1 тәуліктен кейін байқалуы да мүмкін. Бүл кезде науқаста маңқалык, пайда болып, сөйлеген сөзі түсініксіз болады. Регионарлы лимфа түйіндері ауырған жағында үлғаяды, ау-ырсыну болады. Кднында лейкоцитоз 10—15 х 109/л, солға ығысуымен.

12. Сұрақ:Жұтқыншақ артылық абсцесс. Клиникасы, диагностикасы.

12.Жауап:Жутқыншақ арты іріңдігі — жщсақ тіндердің іріңді қабынуы, ол жутқыншақ булшық еттерінің фасциялары мен мойын омыртқаларының фасциялары арасында дамиды. Мұндай іріңдік 4 жасқа дейінгі балаларда жиі кездеседі, өйткені бала-ларда жұтқыніпак, арты кеністігінде жұмсак дәнекер тіндер, лимфа тамырлары жақсы дамыған. Жұтқыншақ арты іріндігіне көбінесе жұгкыншақтын артқы қабырғасында орналаскдн лимфоидты тіндердін кабынуы, аздаған жарақаттан кейін инфекцияның лимфа тамырларымен таралуынан және жедел ринофа-рингитте баспадан кейін дамиды.

Клиникалық көрінісі

Ең бірінші белгісі жұтынғанда көбейетін ауырсыну болып табьшады. Бала көбінесе тамақ ішуден бас тартады, мазасызданады, жылай береді, ұйқысы бұзылады. Дене қызуы 39—40 °С-қа дейін көтеріледі. Іріндік жұтқыншактың мұрын бөлігінде орналасса, тыныс алуы киындайды, манкалық пайда болады. Іріндік жұтқыншактың ортаңғы және төменгі бөлігінде орналасса, тыныс алуы қиындауы мүмкін, дауысы қарлыққан, тұншығу байқалуы мүмкін.

Фарингоскопия кезінде ісікке ұқсас жұтқыншактың артқы кабырғасында инфильтраттьвд түзілуі көрінеді, басқан кезде ауырсыну, кейде флюктуа-ция байқалады. Ісіну жұтқыншактың ортаңғы және төменгі бөлігінде орналасса, іріңдік ортасында байқалады, ал жоғарғы бөлігінде орналасса, бүйір қабырғасына қарай таралады.

 

Урология

1. Апостемалы пиелонефрит. Клиникалық ағымы. Диагноз қою әдістері.

Жауабы:

Апостемалы пиелонефриттің (АП) клиникалық ағымы несеп пассажының бұзылуына байланысты бел аймағындағы күшті ауырсынумен, гектикалық дене температурасымен (39 – 40 ∙С), қалшылдап қалтыраумен, қатты терлеумен және одан кейін дамитын есеңгіреумен сипатталады. Науқастың жағдайы ауыр, интоксикация симптомдары (бас ауыру, тахикардия, лоқсу, құсу, тілдің құрғауы, адинамия) байқалады.

  Диагноз жоғарыда айтылған клиникалық белгілерге, зертханалық (лейкоцитурия, бактериурия, лейкоцитарлық формуланың солға қарай ығысуы, ЭТЖ жоғарылауы), УДЗ (бүйрек көлемінің ұлғаюы, астауша-тостағанша жүйесінің кеңеюі, экскурсияның шектелуі), жалпы шолу және экскреторлық урография (бүйрек көлемінің ұлғаюы, сколиоз, астауша-тостағанша жүйесінің деформациясы, бүйрек функциясының бұзылысы) зерттеулеріне негізделеді.

 

6. Бүйрек паренхимасының қатерлі ісіктері. TNM жүйесіне сәйкес жіктелуі. Клиникалық ағымы. Диагноз қою әдістері.

Жауабы:

TNM жүйесіне сәйкес жіктелуі:

T – алғашқы ісік:

- Tx – алғашқы ісіктің анықталуы мүмкін емес;

- T0 – алғашқы ісік екеніне дәлел жоқ;

- T1 – ісік 7 см аспайды;

- T2 – ісік 7 см асады;

- T3 – ісік бүйрек маңындағы тіндерге өтеді;

- T4 – ісік көршілес ағзаларға өтеді

N- аймақтық лимфа түйіндер:

- N_x– аймақтық лимфа түйіндері бағалануы мүмкін емес;

- N0 – аймақтық лимфа түйіндерінде метастаз белгілері жоқ;

- N1 – аймақтық лимфа түйіндерінде метастаз бар

- N2 – метастаздар бір аймақтық лимфа түйіндерінен асады

 

M – алыстағы (қашық) метастаздар:

- M_x – алыстағы метастаздар бағалану мүмкін емес;

- M0 –алыстағы метастаздар жоқ;

- M1 – алыстағы метастаздар бар

Клиникалық ағымына үштік симптомы тән: ауырсынусыз жалпы макрогематурия, бел аймағындағы ауырсыну және пальпацияланытын ісік. Сонымен қатар дене температурасының жоғарылауы да кездеседі.

Диагноз қою шағымдарға (гематурия, бел аймағындағы ауырсыну, бел аймағының ісінуі), УДЗ, экскреторлық урография, КТ, МРТ әдістеріне негізделеді. Бұл әдістер ісікке ұшыраған бүйрек көлемінің ұлғаюын, астауша-тостағанша жүйесінің деформациясын, паренхима тығыздығының өзгерістерін анықтайды.

7. Қуықтың жабық жарақаттары. Экстраперитонеальды (іш пердесінен тыс) түрі. Клиникалық ағымы. Диагноз қою әдістері.

Жауабы:

Қуықтың жабық жарақаттарының негізгі белгілері ауырсыну, несп шығарудың бұзылысы және гематурия саналады. Қуықтың экстраперитонеальды жарақаты кезіндегі ауырсыну қасаға үстінде орналасады, бұтаралығындағы ағзаларға, тік ішекке, сыртқы жыныс ағзаларына таралуы мүмкін. Негізгі белгісіне терминальды гематурия жатады. Басқа белгілерге несептің кенеттен тоқтап қалуы, зәр шығарудың қиындауы және жиіленуі жатады. Құрсақ қабырғасының алдыңғы беткейін пальпация жасаған кезде қасаға аймағындағы ауырсыну, инфильтрация анықталады.

Диагноз қою анамнезге (жамбас сүйегінің сынығы), жоғарыда көрсетілген клиникалық көріністерге, УДЗ (қуықтың деформациясы, айналысына сұйықтық жиналу), ал ең негізгісі өрлемелі цистография әдісіне (қуыққа енгізілген рентгенконтрасты заттың қуықтың сыртына шығып маңындағы шел майына жайылып кетуі, қуықтың деформациясы) негізделеді.

13. Бүйрек функциясының жіті жеткіліксіздігі. Сатыларға жіктелуі.

Клиникалық ағымы. Диагноз қою әдістері.

Жедел бүйрек жетіспеушілігі– бүйректің негізгі қызметінің жылдам, фазалы бұзылуынан ишемиямен, токсикалық уланумен дамитын потенциалды қайтымды өзгеріс.

Жедел бүйрек жеткіліксіздігімен ауыратын науқастарда 1ші болып қан құрамындағы кеатениннің аздаған болсын жоғарылағаны бүйрек жеткіліксіздігінің белгісі болуы мүмкін

жедел бүйрек жеткіліксіздігінің көріністері :

· диурездің азаюы

· олигурия

· гипертония

· гематурия

· ісіну

· сарысудаға креатениннің жоғарылауы

· натридің фракционды экскрециясының жоғарылауы

· гиперкалиемия

· гипервентияция ацидоз есебінен

· жүрек айну,құсу уремия есебінен

ЖБЖ 4 фазасын айырады:

1. бастапқы фаза

· ЖБЖ бейспецификалық сиптомдары- ұйқышылдық, жүрек айну, тәбеттің болмауы, әлсіздік

· Бірнеше сағаттан бірнеше күнге созылуы мүмкін.

· Науқастың жағдайы ЖБЖға себеп болған ауруына байланысты

2. оилигоануриялық фаза

· тәуліктік диурез 500 мл аз, несеп қара түстес, құрамында белок көп болады.

· протеинурия, азотемия, гиперфосфатемия, гиперкалиемия, гипернатриемия, метаболикалық ацидоз,

· іш өту, жүрек айну,құсу.

· науқас тежелген, ұйқышыл, комаға түсуі әбден мүмкін

3. полиуриялық фаза

· тәуліктік диурез біртіндеп жоғарылап 2-4 литрге жетеді.

· несеппен клидің көп шығарылуы есебінен гипотонияға әкелуі мүмкін

· несеп тығыздығы төмендейді, құрамындағы креатин мен мочевина төмендеген.

4. айығу фазасында: бүйрек қызметінің қапына келуі, 6+ айдан 1 жылға дейін созылады.

Диагностикасы:

· ҚЖА

· несептің клиникалық анализі

· экскреторлы урография

· бүйректі ультродыбыстық сканерлеу

· ангиография

· КТ

· динамикалық нефросцинтиграфия

 

Офтальм

1. Увеиттің классификациясын, клиникасын, диагностикасын жазыңыз

Жауап:Классификациясы:

Ø Этиологиясына байланысты

· Инфекциялық және инфекциялы-аллергиялық увеиттер

· Аллергиялық инфекциялық емес увеиттер

· Жүйелі аурулар кезіндегі увеиттер

· Жарақаттан кейінгі увеиттер

· Басқа патологиялық жағдайлар мен этиологиясы анықталмаған увеиттер

Ø Қабыну үдерісінің орналасуына байланысты увеиттер:

· Алдыңғы увеиттер(иридоциклит)

· Артқы увеиттер(хориоретинит)

· Жайылған увеит(панувеит)

Клиникасы: науқас көру өткірлігінің нашарлауына, көзден жас ағуына, жарыққа қарай алмауына, көздің қызаруы мен көзде ауырсыну сезімінің болуына шағымданады. Ауырсыну сезімі жарық күшінің өзгеруі мен аккомодация кезінде күшейеді. Қараған кезде көз алмасының перикорнеалдық иньекциясын, қасаң қабықтың артқы беткейінде, көз бұршағында да преципитаттар анықталады.

Нұрлы қабықтың ісінуі мен қабынуы аймағында простогландиндердің жиналуы салдарынан миоз дамиды.

Диагностикасы:

-сырқы көзді қарау(қабақтың қалпын, коньюктиваны)

-визометрия

-периметрия

-көздік реакцияны тексеру

-тонометрия

-УДЗ

-биомикроскопия

 

6.Катарактаның классификация, клиника, диагностика.Катаракта- көз бұршақтың мөлдірлігінің қабынуы. Катарактаның жіктелуі Оның пайда болу уақтына және ағымын, бұлыңғырланудың орналасуын, оның консистенциясы мен есепке алып қарастырған. Катаракталар пайда болу уақтына қарай туа пайда болған және жүре пайда болған деп бөлінеді.

Ағымы бойыншажартылай немесе өршімеген және стационарлық немесе өршіген, яғни бұлыңғырланудың көз бұршағына толық немесе тек оның қыртысты қабатына жайылуы.

Бұлыңғырланудың орналасуы және пішіні бойынша келесідей бөлінеді:

Капсулярлы, алдыңғы және артқы полюстік, ядролық, қатпарлы, ұршық тәрізді, аймақтық, табақша тәрізді, қыртыстық және т.б.

Консистенциясы бойынша ядросы бар болуына қарай жұсақ және катты деп бөлінеді.

Жүре пайда болған катарактаның этиологиясы бойынша бөлінеді:

-қарттық

-асқынған

-жүйелі аурулар арасында дамитын катаракталар

-токсикалық заттардың әсерінен пайда болған катаракталар

-жарақаттық катаракта

Клиникасы. КАТАРАКТА көрудің тарылуы немесе уақыт өте көрудің нашарлауы. Бұл кезде шыны тәріді дене өзінің жылтырлығын жоғалтады. Ол соқырлыққа алып келеді. Аурудың бұл белгілері әр ауруда әр түрлі болады, бұлыңғырлану локализациясына байланысты. Офтальмолгтар локализация аймағын төмендегідейажыратады: ядролы, картикалды және субкапсулярла катаракталар. Клиникасында барлық зат бұлыңғыр болып көрінеді. Катарактаны алып тастағаннан кейін түстерді қалай болса солай көре алады. Катарактаның жайлап көру өткірлігі төмендеп соқырлыққа жеткізеді.

-көрудің бұлыңғырлануы

-заттардың анық көрінбеуі

-жақыннан және алыстан көру нашарлайды, кейде уақытшалық жақыннан көру қалпына келуі мүмкін.

-көз қарашығының түсінің өзгеруі, ақ түске енуі.

Шыны тәрізді дененің түгел бұлыңғырлануы соққырлыққа әкеледі.Жүре пайда болған катаракта. Катарактаның бұл түрінің клиникалық белгісі: сырқат адамның көзінің алдында бір нәрсе тұрғандай болады. Іштен туа біткен Катаракта құрсақтағы ұрықтың дамуы кезінде пайда болады. Бұған екіқабат әйелдің жұқпалы аурулармен (тұмау, қызамық, тағы басқа) ауруы себепші болады.

 

Диагностика. Шағымдар мен анамнез: көру жітілігінің біртіндеп, ешқандай ауырсынусыз үдемелі төмендеуі, көз алдында бұлыңғырлану, заттар пішінің өзгеріп көрінуі.
Физикалық тексеру: көру жітілігін бағалау, саңылаулық шам көмегімен биомикроскопия, КІҚ өлшеу.
Инструменталдық зерттеулер: саңылаулық шам көмегімен тексергенде көзбұршақ бозғылт, сұр немесе жасыл-қоңыр түсті болады. Офтальмоскопия кезіндегі көз түбінің көрінісі айқын емес, əлсіз немесе мүлде болмайды

8. Көз жарақатының классификациясын, клиникасын, диагностикасын жазыңыз.Көз жарақаттарының -жарақат алу жағдайына байланысты, Жарақат алу себебіне байланысты, Зақымдалу ауырлығына байланысты жіктеледі.

Жарақат алу жағдайына байланысты:

1. Өнеркәсіптік:

• Өндірістік

• Ауылшаруашылық

2.Тұрмыстық :

• Ересектерде

• балаларда

3. Спорттық          

4. Транспорттық

5. Әскери

Зақымдалу себебіне байланысты:

Механик алық, Күйіктер, Үсіктер

Ауырлығына байланысты

1. Жеңіл-көру өткірлігі төмендемеген және косметикалық ақаулар жоқ.

2. Орташа-көру өткірлігі аздап төмендейді (0,5-дейін) немесе аздаған косметикалық ақау бар.

3. Ауыр-көру өткірлігінің төмендеуі (0,5-жоғары) немесе айқын кометикалық ақау бар.

Клиникалық көрінісіне байланысты жарақаттар бөлінеді:

   Контузиялар – көздің тұйық жарақаты

• Жаралану – қабақтардың немесе көз алманың сыртқы жабындысының бүтіндігінің бұзылуымен жүретін жарақат Күйіктер және үсіктер

• Күйіктер және үсіктер

Дагностикалық критерилері:

Көздің ауруы, көзде жарақаттың болуың, көру өткірлігінің төмендеуі, жарықтан қорқу, бельфароспазм.

Негізгі диагностикасы

Арнайы лампа арқылы биомикроскопия, офтальмаскопия, визуалды қарау.

2. Көз күйіктері клиника, диагностика, емі.

Жауап:Жеңіл: Аздаған ауырсыну,күн сәулесінен қорқу Кірпіктері түсіп тұру; қабақтың және конъюктиваның гиперемиясы ;Қасаң қабық мөлдір.

· Орташа ауырлық дәрежесі: Аздаған ауырсыну,күн сәулесінен қорқу;аздаған гиперемия, қабақтың ісінуі;Көпіршіктердің п.б; конъюнктиваның ісінуі (хемоз);Қасаң қабықтың мөлдірлігі сәл төмендейді.

· Ауыр:блефароспазм ;Қабақтың некрозы;Конъюнктивада сұр пленканың п.б;Қасаң қабық бұлыңғыр

Диагностикасы: Анамнезі мен клиникалық көрінісне сүйенеді. Кейіннен жалпы қарау, офтальмоскопия, микробиоскопия, КІҚ өлшеу, көз өткірлігін зерттеу.

Емі: Туа біткен блефароспазм синдромы кезінде анальгетик енгізеді,прокаин тамызады, тримекаина, лидокаина 2% ерітінділерін.■ Химиялық күйік кезінде.Ұнтақ химиялық зат түссе құрғақ тампонмен алып тастау керек

Көзді жуу нейтрализатора(2% гидрокарбоната натрия ертіндісімен қышқылмен күйгенде, 2% бор қышқылы ертіндісімен— сілтімен күйгенде), нейтрализаторлар болмаса сумен 20-30 мин жуу.конъюнктиваға химиялық зат бөлшегі тускенде ылғалды тампонмен алып тастау.Антибиотикпен бирге коз мазьын жағу(тетрациклин 1% немесе эритромицин 1%).■ Термиялық күйіктер. Көз беткейіндегі бөгде заттарды алу және мазь бен антибиотик жағу.

Байлам салу.Орташа күйіктерді окулистпен амбулаторлы емделінеді ауыр күйіктерді стационарда емдейді

 

Травма

7.Бел омыртқаның денесінің компрессиялық сынықтары. Жіктемесі. Негізгі клиникалық симптомдарын тізіп көрсетіңіз. Диагностика әдістерін тізіп көрсетіңіздер. Емінің негізгі принциптерін тізіп көрсетіңіздер.

ЖАРАКАТТЫН МЕХАНИЗІ:Бел омыртка денесінің тура емес закымдалуларында болады:осьтік жуктеме,кенеттен немесе шамадан тыс бугілуі,омыртканың айналуы немесе жазылуы. Омыртқа денесінің зақымдануы жиі тікелей емес жарақат кезінде, осьтік жүктеме кезінде (биіктіктен аяғына, бөксесіне құлау), тез, мөлшерден тыс бүгілу , омыртқаның жазылуы кезінде..Жаракаттын ерте кезеңінде ауырсынуға шағымданады,ауырсынудың қарқындылығы зақымдалған аймақта ғана емес көршілес жатқан жұмсақ тіндерге де беріледі.Жарақат алған кезде физиологиялық иілімдерге көңіл аудару керек.Омыртқаның қылқанды өсінділерін пальпациялаған кезде ауырсыну байқалады.Науқасты қараған жағдайда қозғалысын шектеу керек.Пальпациялаған кезде ауырсынудан басқа сол аралықтың үлкейгенін байқаймыз.Бел омыртқасының сынығы кезінде ауырсыну ішке,алдыңғы құрсақ бұлшық еттеріне беріледі.Сынықтар кезінде кұрсақ алдыңғы қабырғаларында гематомалар түзіледі.Егер гематома симпатикалық нервтерді тітіркендірсе псевдоабдоминальды синдромға алып келеді.

Халықаралық жіктемеге байланысты жіктеледі:

А-тип бел омыртқаның денесінің компрессиялық сынықтары

В-тип алдынғы және артқы комплекстің созылулық зақымдануы

С-тип алдынғы және артқы комплекстің ротациялық зақымдалуы

Компрессия дәрежелері:

 — I д – компрессия омыртқа денесінің биіктігінің 1/3 не дейін

II.д- компрессия 1/3 ден 1/2ге дейін

IIIд — компрессия 1/2 жоғарыДиагностикасы.

Клиникасы: Жарақаттан кейінгі ерте кездегі шағымдары зақымдану орнында ауырсыну. Ауырсыну интенсивтілігі науқастың жалпы жағдайына, жұмсақ тіндердің зақымдануына және сүйектің зақымдану ауырлығына байланысты болады. Биіктен құлаған кезде омыртқалардың сынығы табан және тізе- сирақ буындарының сынығымен бірге болады, және аяқтағы ауырсыну өте қатты болады, сондықтан омыртқа зақымдануын анықтау қиынға түседі. Сондықтан ең бірінші анамнезді толық жинап, зақымдану механизмін түсініп, клиникалық тексеруді дұрыс жүргізу керек. Науқас денесіндегі қанталау мен сырықтар жарақат механизмі мен күшуін анықтауға ынғайлы болады.

Диагностика:Арқаны қарағанда физиологиялық иілімдерге көніл аудару керек. Шынайы бүкірлік кейде кездеседі, бел лордозының жазылуы мен кифоздың айқындылығы жиі кездеседі. Сколиоздық деформация да кездесуі мүмкін. Бұлшықеттері жақсы дамыған науқастарда « божжы симптомы » –зақымданған омыртқалардың сүйір өсіндісінің екі жанынан кеуде ұзын бұлшықетінің тартылуы байқалады Пальпациялағанда сүйір өсінділер зақымданған аймақта ауырсынады. Науқасты қарағанда, оған аз қозғалу керек, яғни егер науқас носилкада жатқан болса, пальпацияны қолда науқас астынан өткізіп жасау керек Бел омыртқалары сынғанда ауырсыну іште, алдынғы ішастар қабырғасының бұлшықеттері қатаяды. Бұл ішастарартылық гематоманың барын көрсетеді. Сәулелі өрім мен шекаралық симпатикалық бағанның гематомамен тітіркенуі кезінде псевдоабдоминальды синдром пайда болады, , клиникасында «өткір іш », сондықтан да диагностикалық лапароскопия мен лапаротомия жасалады. Омыртқаға Осьтік жүктеме түскенде , яғни аяқ басын ақырын ұрғылағанда, немесе басын ақырын басқанда зақымданған жерде ауырсыну болады.Мүны жатқан кезде ғана тексере аламыз.

1.Радиологиялық зерттеулер. Тексеруді көрсеткіш екі проекциялы ретгенннен бастайды, алдыңғы артқы және бүйір, рентгенограмманың ортасында клинасмен анықталған зақымданған ошақ орналасады. Алдынғы артқы проекцияда көлденең өсінділер зақымдануы, омыртқалардың бүйірлык шығулары, ал қалған сынықтар бүйір проекцияда жақсы көрінеді. Әдеттегі сынықтардардың орнын білу кезінде рентгенологиялық тексеру барысында барлық кеуде бел ауысуын (бел омыртқаларының сынығына күдіктенгенде ) және мойын- кеуде ауысуында төменгі мойын омыртқаларының сынығын анықтағанда, науқас қолы төменге қарай, иық және иықүсті буының төмен түсіру арқылы рентген суретін жасаймыз. Рентгенограмманы бағалаған соң, керек жағдайда томограммыа , қиғаш проекциялы рентгенограмма, жасауға болады, Омыртқаның шығуы болатын болса, жоғары орналасқан омыртқа шыққан деп есептеледі. Омыртқа денесінің сынығының рентгендік көрінісі ретінде бүйір проекциядағы сына тәрізді деформация болып табылады. 2.Компьютерлі томография (КТ) сынық сипатын, омыртқа өзегіндегі ығысқан сынық фрагментін, рентген арқылы көрінбейтін екінші мойын омыртқасының тісінің сынығын, краниовертебральды ауысудың сынығын көрсетеді. КТ арқылы зақымдану тұрақтылығын, бітісу уақытын анықтаймыз, емдік мақсатта қолданамыз.

3. Магнит-резонансты томография (МРТ) омыртқа өзегіндегі жұлын мен түбіршелер және сынған омыртқа фрагменттер қатынасын анықтауға көмектеседі. Бұл әдіс оперативті емге көрсеткішті анықтап, ауру ағымын болжау үшін қажет. Омыртқаның біріншілік асқынбаған сынығы кейін сүйек мүйісіне және екіншілік миело- радикулопатияға асқынады. Ауруханаға дейінгі көмек. Науқасқа біріншілік көмек көрсету кезінде,мынаны еске алу керек егерде омыртқа зақымданған болса, оған қозғау қимылдары әсіресе бүгу кезінде омыртқалар орнынан ығысуы немесе жұлын зақымдануы болады. Мұндай науқастар арнайы носилкада, щитпен, қолтықасты конструкцияда, ортопедиялық матрацпен тасымалдану керек. Мойын бөлімі арнайы ортезбен бекітілу керек.

Емі: Төменгі кеуде және бел омыртқаларының сынығын емдеу.

1.Омыртақаларды консервативті емдеу әдістерінң ішіндегі ең кең

қолданылатындары: функциональды әдіс, сонынан корсет салу арқылы бірсәтті репозиция; Функциональдя әдіс аз дәрежелі компрессияда (омыртқа денесінің 1/3 не дейін) омыртқа өзегінің ішіндегісінің қысылуы бомаған жағдайда қолданылады. Бұл әдісті толығымен В. В. Гориневской и Е. Ф. Древинг негіздеді. .Сынық иммобилизациясын омыртқаны бойлық тарту арқылы төсектік режимде жүргізеді.Омыртқаны толығымен босату үшін физиологиялық лордоз астына арнайы валик қояды. Бірінші күннен бастап науқас,бұлшықетті корсетін нығайту үшін ЕДШ мен айналысу керек Омыртқа деформациясы ығысқан аймақты компенсаторлы түрде қисайту арқылы түзетіледі. Төсектік режим 1,5 – 2 ай . Науқас белсенділік танытса корсет салынбайды, қатқыл ортез арқылы ұстап тұруға болады. 4–6 ай ішінде науқас еңбекке жарамдылығын анықтайды, бірақ бір жыл ішінде вертикальды жүктемеге қатаң шектеу қойылады.

2.Түзету (реклинация) сынған омыртқаны омыртқа бағанын форсирленген жағдайда жазып, экстензионнды корсет немесе ортез салу арқылы жасайды. Манипуляцияны жергілікті анестезия арқылы жүргізеді, себебі репозиция кезінде неврологиялық бұзылысты анықтауға болады. Ең тиімді әдіс Белер бойынша анестезия (сынған омыртқа астындағы сүйір аралық кеністікке 2 –4 см, 20 мл 0,5 % новокаин ерітіндісін енгіземіз. ). Жергілікті анестезияны анальгетиктермен де жасайды. Репозицины арнайы ортопедиялық столда жасайды.Омыртқа экстензиясын иілімді өзгерту арқылы науқас астына серіппелі пластина қою арқылы жүргізеді. Репозицияны әр биіктіктегі столда (Ватсон – Джонс–Белер) әдісі, іште жатқан науқастың аяғын жоғары тарту (Дэвис әдісі) ортопедиялық столда омыртқаның компрессиялы сынығынның репозициясы

3.Екі омыртқа сегментін тежеу арқылы бекіту әдісі Юмашев–Силин бойынша. Бұл азинвазивті операцияның негізгі қағидасы науқастарды 4 – 6 тәулікте аяғына тұрғызады. Омыртқаның Транспедикулярлы фиксациясы. Бұл әдіс ортакеуде және бел омыртқаларын бекітуші ен негізгі, кең тараған әдісі, жоғары тұрақтылықты және көп сегментті шектемейтін әдіс болып табылады. Омыртқа аяқшалары арқылы интраоперациялы рентгенкөрсеткіш арқылы сынған омыртқа асты мен жоғары бөлімінен омыртқа денесіне винт енгізеді. Арнайы құралдар арқылы омыртқа реклинациясы мен тракциясын жасайды. Репозициядан кейігні пайда болған қуысты алломатериалмен (цемент, керамика кейджбен толтырады. төсектік режим жіптер шешілгенге дейін (12 т ), содан науқас активизациясы үшін отырған немес жүргенде шешілетін корсет алты апта ,7 аптада жүзуге баруға болады6 аптадан кейін еңбекке жарамды болады.

 

 

11. Пневмоторакс. Жіктелуі. Негізгі клиникалық белгілерін атаңыз. Диагностика әдістерін атаңыз. Негізгі емдеу принциптерін атаңыз.Пневмоторакс– өкпе тінінің қысылуы, көкірек-аралықтын сау жаққа ығысуы және қан тамырлардын басылуынаң жедел қан айналым және тыныс жетіпеушілігіне әкелетін плевра қуысына ауаның жиналуы. Пневматоракс жіктелуі Біріншілік спонтанды пневмоторакс – өкпе ауруларының анық жоқ кезінде дамиды. Көбінесе бойы биік жас ер адамдарда (20–40 жас) кездеседі. Шылым шегу ауру дамуының қаупін 22 есе күшейтеді. Екіншілік спонтанды пневмоторакс – өкпе аурулары бар адамда дамиды (ӨСОА, бронх демікпесі, пневмоцистті пневмония, туберкулез, өкпенің іріңді аурулары, бронхоэктазия, қатерлі ісіктер, т.б.). Ашық пневмоторакс – тыныстың екі фазасындада дефекттен ауа өтеді. Жабық пневмоторакс – дефекттің спонтанды жабылуы; мысалы, емдік пневмоторакс. Клапанды пневмоторакс – тынысты ішке алғанда дефект ашылады да тынысты шығарған кезде жабылады; әрбір тыныс алған сайын плевра қуысындағы ауа көлемі ұлғая түседі де ол өкпенің толық қысылуына (коллапсына), медиастинумның өте айқын ығысуына әкеледі де тыныс пен қанайналымының адам өміріне қауіпті бұзылыстарын дамытады. Таралуына байланысты: жайылған, жергілікті. Асқынудың бар-жоғына байланысты: асқынбаған, асқынған ( қан кету, плеврит, медиастинальді эмфизема). Ашық пневмоторакс кезінде плевра қуысының бронх тесігімен және атмосфералы қуыспен қатынасы болады. Дем алғанда ауа плевральды қуыс арқылы вистеральды плевраға өтеді. Осыдан өкпенің жұмысы баяулап, тыныс алудан шығады (өкпенің коллабирленуі). Жабық пневмоторакс кезіндеплевральді қуысқа түскен ауа өкпенің жартылай немесе толық коллабирленуін туғызады, содан кейін атмосферадағы ауамен байланысын үзеді, бірақ қауіпті жағдай туғызбайды. Клапанды пневмоторакс кезіндеауа плевральді қуысқа еркін түседі, бірақ оның шығуы клапанды механизмге байланысты қиындайды. Клиникасы: қан айналым және тыныс жетіпеушілік белгілері байқалады. Мәжбүр қалыпта ( жартылай отыру, зақымдалған жағына қарай иілуі, немесе ауырған жағына жату). Науқасты суық жабысқақ тер басады, цианоз және ентігу болады. Ккеуде клеткасы және қабырға аралықтары кенейеді. Кеуде клеткасының екскурсиясы төмендейді. АҚҚ төмендейді, тахикардия болады және жүрек шекарасы сау жаққа қарай ығысады. дауыс дірілі зақымдалған жақта төмендеген немесе жоқ;. зақымдалған жақта тыныс алуы қалып отырады, перкуторлы тимпанит анықталады, өкпенің төменгі бөлігі тыныс алғанда ығыспайды. аускультацияда зақымдалған жақта тыныс шуының едәуір төмендеуі немесе жоқ болуы, сондай-ақ сау жағында күшеюін анықтаймыз. Көкірек аралықтың едәуір ығысуында, жүрек қуысына құятын және жоғарғы қуыс венасындағы қысымның жоғарылауына алып келетін тамырлардың иілуінде мойындырық веналарының ісінуі байқалады. Қабырғалық плевраның зақымдануында ауа тері астылық клетчаткаға шығады, соның нәтижесінде тері астылық эмфизема дамиды. Ауа тез арада тері асты-май клетчаткасы арқылы кеуде клеткасына, мойынға, бетке, алдыңғы іш қабырғасына және т.б.тарайды, және де бірнеше сағаттан кейін адамдытанымайтын жағдайға ұшыратады. Пальпация кезінде тері асты эмфизема аймағында «қар сықыры» сияқты — крепитация сезілді. Ең қауіптісі кеуде аралықтың күштемелі эмфиземасы болып табылады, бұл көбінесе кеңірдектің және ірі бронхтардың жарылуында пайда болады. Бұл жағдай қуыс венасындағы қанның айдалуын бұзады және үлкен қан айналым шеңберінде қанның іркілуін тудырады — жүректің экстраперикардиальды тампонадасы. Диагностикасы кеудесінде кенеттен дамыған қарқынды ауырсыну; ентігу мен құрғақ жөтел; өңінің бозаруы, цианоз; тахикардия, гипотония, қатты тершеңдік; ортопноэ; зақымдалған жақ тыныс актісінен қалыс қалады, қабырғааралығы томпаяды, дауыс дірілі әлсірейді, тимпанит болады, тынысы қатты әлсірейді не жоғалады және бронхофония жоғалады; жүрек шекаралары сау жаққа қарай ығысады; Рентгендік белгілері: зақымдалған жақта өкпе суретінің жоғалуы, коллапсты (бүріскен) өкпе, диафрагманың төмендеуі мен осы жақтағы оның шаңырағының жайдақталуы, жүрек көлеңкесінің сау жаққа ығысуы; Ұқсас материалдарды қарай кетіңіз: Өкпе аускультациясы Өкпе перкуссиясы. Салыстырмалы және топографиялық перкуссия Өкпеден қан кету кезіндегі жедел жәрдем Өкпе ісінуі. Жедел жәрдем

12. Ортан жіліктің проксимальды бөлімі сынықтарының жіктелуі. Ортан жілік мойнының медиальды сынықтары: Негізгі клиникалық белгілерін атаңыз. Диагностика әдістерін атаңыз. Негізгі емдеу принциптерін атаңыз.Ортан жілік зақымдалулары Санның проксимальды бөлігінің сынықтары Анатомо- физиологиялық ерекшеліктері. Санның (os femoris) проксимальды бөлігі ерекше анатомо-физиологиялық жағдайларда орналақан: Сан сүйегінің мойыны сүйек қабымен қапталмаған, ол ұршықтар аймығында жақсы қапталған. Жамбас-сан буын капсуласы санға ұршықаралық сызық (алдынан) және ұршықаралық қырынан (артынан) біршама проксимальды мойын негізінде бекітіледі. Сан сүйегі басы мен мойны келесі артериялармен қанмен қамтамасыз етіледі Сонымен, жамбас-сан буыны капсуласының санға бекитін орнынан сынық неғұрлым проксимальды болса, басының қанмен қамтамасыз етілуі нашарлайды. Сан ұршықтарының аймағы бұлшықеттерден келетін артериялар арқасында жақсы қанмен қамтамасыз етіледі. Сан диафизі мен мойын осьтерінен құралған мойын-диафизарлық бұрыш орта есеппен 120 0с – қа тең. (1150с-тан 1350с-қа дейін.) Осы бұрыш неғұрлым кіші болса, сан сүйегі мойнына жүктеме соғұрлым көп түседі, яғни жиі сынады. Егде жаста мойын-диафизарлық бұрыштың азаюы сан сүйегі мойнының сынығына әкелетінфактор болып есептеледі. Анатомиялық құрылымына сай санның проксимальды бөлігінің трабекулярлы құрылымының бұзылысына байланысты мықтылығы төмендейді. Сондықтан жүйелі остеопороз осы аймақтағы сынықтың негізгі себебі болып табылады. Осыған байланыст жүйелі остеопорозы бар егде адамдарда травмалық агенттің минимальды әсерінен сынық пайда болуы мүмкін. Жас жәнеорта жастағы адамдарда да санның проксимальды бөлігінің сынықтары әртүрлі этиологиялы остеопороз әсерінен жиі дамиды. Сан сүйегінің сынықтарының жіктелуі І. Сан сүйегі басының сынықтары (2а сур); ІІ. Сан сүйегі мойнының сынықтары: 1. Локализациясы бойынша: Субкапитальды (2б сур) Трансцервикальды (2 в сур) 2. Ығысуларға байланысты: Варусты (1 б сур); Вальгусты (1 всур); ІІІ. Ұршық аймағы сынықтары: Сан сүйегі мойнының базальды сынығы (2 г сур); Изолирленген сынық/ үлкен немесе кіші ұршықтың ығысуымен немесе ығысуынсыз жұлынып сынуы (2 д сур); Ұршық арқылы сынығы (2 е сур.); Ұршықаралық сынығы (2 ж сур.); Ұршық асты сынығы (2 з сур.);

Сан сүйегі мойнының сынықтары жарақат кезіндегі аяқтың орналасуына байланысты абдукционды және аддукционды деп бөлінеді. Абдукционды сынықтар жамбас-сан буынында әкетілген аяққа құлағанда пайда болады. Бұл кезде мойын-диафизарлық бұрыш үлкейеді (1 в сур), сондықтан мұндай сынықтарды вальгусты деп атайды. Вальгусты сынықтар көбіне енген (вколоченные) сынықтар болады. Әкелінген аяққа құлағанда мойын-диафизарлық бұрыш азаяды (аддукционды немесе варусты сынықтар). Варусты сынықтар 4-5 есе жиі кездеседі. (1 б сур) Ұршық сынықтары енген және енбеген де болуы мүмкін. Айқын сүйек қабына және жарғышақтардың жиналу аймағының үлкен болуына байланысты қанмен жақсы қамтамасыз етілгендіктен бұл сынықтар жақсы бітіседі. Диагностика. Ауырсыну шап аймағында немесе ұршық аймағында пайда болады (артынан сираққа иррадирленуі мүмкін) және тыныштық жағдайында ауырсыну айқын емес. Жамбас-сан буынында қозғалыс жасағанда ауырсыну үдейе түседі. Аяқ тірегі енген сынықтарда әртүрлі дәрежеде бұзылған, енбеген сынықтарда – мүмкін емес. Аяқтың сыртқы ротациясы тізе үсті сүйегі мен табан сүйегінің орналасуына байланысты жеңіл анықталады және ұршық сынықтарында айқын білінеді. (4 сурет) Сынықтың айқын белгісі болып сынық аймағында активті ішкі ротация жасай алмауы болып есептеледі. Бұл екі симптом енген сынықтарда болмауы мүмкін. Енген және енбеген сынықтарда сан осі бойымен және үлкен ұршыққа жүктеме түсіргенде зақымдалған аймақта ауырсыну байқалады. Осы симптом үлкен ұршықты және түзу жатқан аяқтың өкшесін соққылағанда анықталады. «Жабысқан өкше» симптомы енбеген сынықтарға көбірек тән. Науқас түзу аяғын арқасына жатқан қалпында көтере алмайды. Санды бүккенде табан тірек бойынша сырғиды. Сондықтан, бұл симптомды «сырғымалы өкше» деп атаған дұрыс. Мойнының варусты сынықтарында үлкен ұршық жоғары ығысады, бұл үлкен ұршықтың жоғары орналасу симптомдар топтарының пайда болуын шарттайды. Сынықтарда жиі, үлкен ұршық төбесінен мықын сүйегінің алдыңғы-жоғары осінен іштің ортаңғы сызығына дейін өтетін, Шумахер сызығының жағдайын бағалайды.(Қалыптыда Шумахер сызығы кіндіктен жоғары немесе кіндік маңында өтеді, үлкен ұршық жоғары тұрса- кіндіктен төмен.) Сан сүйегі мойнының варусты сынығына 2-3 см-ге аяқтың салыстрмалы қысқаруы тән. Аталған симптомокомплекс мойын және ұршық сынықтарын анықтауда маңызды. Енген сынықтарды диагностикалауда белгілі бір қиындықтар туады. Мұндай сынықтарда көптеген симптомдар айқн емес немесе тіпті болмауы да мүмкін. Кейде пациенттер өздері зақымдалған аяққа жүктеме түсіріп қосымша тірексіз де жүре беруі мүмкін, ал бұл сынықтың ыдыруына әкеледі. Алайда, бұл науқастарда жүргенде шап аймағында, сынық аймағында үлкен ұршықты соққылағанда ауырсыну пайда болуы міндетті белгілер. Егер, остеопорозы бар пациентте жарақат механизміне тән (құлау немесе үлкен ұршық аймағындағы соққы) шап аймағында және үлкен ұршық аймағында аяқ осі бойынша жүктеме түсіргенде ауырсыну пайда болады. Диагностикалық қателіктің алдын-алу үшін рентгенологиялық зерттеу жасау қажет. Радиологиялық зерттеу. Ығысумен болатн сынықтарда тура және бүйір проекцияларда рентгенограмма жасау жеткілікті. Енген және «стресстік» сынықтарда рентгенограммалар интерпретациясын анықтауда қиындықтар пайда болуы мүмкін. Диагностикаға функциональды рентгенограммалар (тура проекцияда) әкелінген және әкетілген аяқ жағдайында, 10-14 күннен соң динамикадағы рентгенограммалар, КТ және МРТ көмектесуі мүмкін. Емханаға дейінгі көмек. Емханаға дейінгі көмек этапындағы емге жансыздандыру мен шинасыз иммобилизация кіруі керек. Осы этаптардағы сынықтарға жергілікті жансыздандыру жасап қажеті жоқ. Себебі, стерильді емес жағдай, ауырсыну синдромының айқын еместігі. Жансыздандыруды анальгетиктерді парентеральды жолмен енгізу көмегімен де жетуге болады. Тізе астына аяқтың сыртқы ротациясын шектеу үшін валик салады. Осы жағдайда науқастарды теңбілдермен (носилкалар) транспортирлейді. Сан сүйегі (ортан жілік) мойнының сынықтарының емі. Сан сүйегі мойнының сынығымен науқастарды оперативті емдейді, ал енген вальгусты сынықтарды және хирургиялық емге жалпы қарсы көрсеткіштері науқастарды консервативті емдейді. Стационарда сынықтарға жергілікті анестезия жасайды, новокаин немесе лидокаиннің 2% 20,0 мл ерітіндісі көмегімен. Мойын сынықтарында анестетиктерді буын қуысына енгізеді, сан артериясынан 2 көлденең саусаққа үлкен ұршықтан жұмыр байламның ішкі және ортаңғы 1/3 бөлігінің шекарасынан сыртқа қарай пунктирлер арқылы. Егер, операцияны бірінші күндері жасамаса, аяқтың 200 әкетілген күйінде, үлкен сан сүйегінің төмпешігіне қаңқадан тарту салынады. Сан сүйегі мойнының консолидациясы үшін сынықтарды жақсы жанастыру және мықты фиксациялау қажет, ал бұған тек хирургиялық жолмен қол жеткізуге болады.+ Сан сүйегі мойнының остеосинтезінің хирургиялық емде екі жолын қарастырады: ашық және жабық. Ашық түрінде жамбас-сан буынының артротомиясын жасайды, жалаңаштап сынықтарды репонирлейді. Содан кейін ұршық асты аймағынан штифт қағып, осы штифт көмегімен визуальды сынықтарды біріктіреді. Жараны тігеді.Ашық және сүйекішілік әдіс сирек қолданылады, өйткені артынан айқын косаартроз, сан сүйегі мойнының жалған буыны, сан сүйегі мойнының басының асептикалық некрозы дамиды. Әдіс жарақатты. Сан сүйегі мойнының жабық немесе буыннан тыс остеосинтез әдісі кеңінен қолданылады. Науқасты ортопедиялық столға жатқызып, жергілікті немесе жалпы анестезия көмегімен жансыздандырыпсынықтардың Уитмен бойынша репозициясын жасайды. Сан сүйегі мойнының сынықтарының Уитмен бойынша репозициясы: аяқты 15-200-қа әкетеді, табанның қалыпты қалпына осі бойынша тракция жасап 30-400-қа ішкі ротация жасайды. Ұршық асты аймағынан сүйеккке дейін жұмсақ тіндерді тіледі және осы нүктеден сан сүйегі мойнынан кетпей сынықтард бекіту үшін 3 лопастты штифт + дератационды винт немесе 3 спонгиозды винт салынады. 4 аптадан кейін науқас операция жасалған аяққа жүктеме түсірмей таяқ көмегімен жүруіне болады. Операциядан кейін 6 айдан соң ғана жүктемеге рұқсат. Еңбек қабылеттілігі 8-12 айдан соң қалпына келеді. Қазіргі кезде егде адамдардағы сан сүйегі мойнының сынықтарын эндопротез көмегімен емдеу кең қолданылуда. Ол бір полюсті сан сүйегінің тек басын алмастыру, екі полюсті – басы мен ұршық ойығын алмастыру болып екіге бөлінеді. Сан сүйегі мойнының буынішілік варусты сынықтарын тек қана, егер қосымша ауыр сырқаттары болса немесе науқас травмаға дейін де жүрмесе, консервативті ем тағайындалады. Бұл емнің мақсаты – сынық бітіспейтін жағдайда науқас өмірін сақтап қалу, яғни ерте мобилизация әдісі.Сынық анестезиясынан кейін науқасты кереуетке тізе астына валик салып жатқызып, ағына дератационды етік салады. Қаңқадан тарту жасалынбайды. Бірінші күннен бастап науқастарды төсекте елсенді қалыпқа ауыстырады. Науқастар тыныс алу гимнастикасымен шұғылданады, жиі бүйіріне ауысып жатады және түсірілген аяқпен отырады. Бірінші аптасында науқастар балдақпен манежде жүре бастайды. Науқастарға анальгетиктер тағайындалады. Тромбоэмболиялардың алдын – алу шараларын жүргізеді, қосымша ауруларын емдейді. Емдеудің бұл әдісінде сынықтардың бітісуі болмайды. Науқастар өмірінің аяғына дейін манежде, балдақпен жүруге немесе кресло көмегімен қозғалуға мәжбүр.

1.Кәрі жіліктің тән жерден сынуы. Клиникалық белгілері , диагностикалық әдістері, емі.Кәрі жіліктің дистальдық метаэпифизинің сынығы жалпы қолдың сынықтары ішінде өте жиі кездеседі олар барлық сынықтардың 15-20 процентін құрайды. Науқасты тексеруде білектің бөлігінде шанышқы немесе найза тәрізді деформация анықталады. Коллис сынығында пальпация жасау арқылы білектің сыртқы беткейінен сынықтың дистальдық ал алақан жағынан проксимальдық бөлігін анықтауға болады. Қолдың басы білектің дистальдық бөлігімен бірге кәрі жілікке қарай ығысады.Смит сынығында керісінше сынықтың дистальдық бөлігімбілектің алақан беткейінде анықталады ал проксимальдық бөлігі сыртқы беткейде байқалады Сынық аймағында крепитация анықталады Білекке білігі бойында салмақ тусіргенде сынық аймағында ауырсыну сезімі қарқындайды. Кәрі жілік-білезік буынындағы қозғалыстар шектеледі. Ығысқын суйек бөлшектерімен орталық нервтің зақымдану қаупі туындайды. Рентгенологиялық зерттеу:сынықтың ығысу дәрежін анықтайды ол үшін бүйірден жасалған рентген суретте сынықтың орталық бөлігі арқылы кәрі жіліктің білік осін сызады, ал кәрі-білезік буыны денгейінде кірі жіліктің білік осіне перпендикуляр тұрғызады. Алдынан артына бағытталып жасалған рентгенде сынық бастарының ығысу дәрежесін баалайды. Емі: консервативті емі:Кәрі жілікке тән жерден сынудың ығыспаған турін емдеу ушін сынық аймвғына 1 процент 10-20 мл новокаин ерітіндісімен анестезия жасалады. Содан кейін саусактардың негізінен білектің жоғарғы уштен ьір бөлігіне дейін гипс таңғышы салынадыр. Білекті пронация мен супинация аралығында орналастырады. Гипспен бекіту мезімі 3-4 апта Иммобилизацияны шешкен соң мдік денешынықтыру жаттығулары және физиологиялық ем тағайындалады. Кәрі жілікке тән жерден сынудың ығысқан түрін емдеуде жергілікті анестезия жасалғанан кейін сынық бастарына репозиция жасалады. Репозицияны қолмен немесе арнайы аппараттың көмегімен жасауға болады, көбінесе ол қолмен орындалады. Хирургиялық ем. Сынық бастарын іштен бекіту үшін сымшабақтар бұрандалар және пластиналар қолданылады.

 

 

3-деңгей

Хир. Аурулар

1. 65 жастағы науқас шұғыл хирургия бөліміне эпигастри мен оң қабырға астындағы ауру сезіміне және лоқсып, бір рет құсқандығына шағымданып түскен. Екі күн бұрын майлы тамақтан кейін ауырған. Анамнез жинау барысында ӨТА, ЖИА және семіздіктің үшінші дәрежесімен ауратындығы белгілі болды. Жалпы жағдайы орташа. Тері мен шырышты қабатында өзгеріс жоқ. Тыныс алуы қалыпты, ентігу байқалмайды. ҚҚ- 140/80 мм.с.б. РS -94 минутына . Тілі құрғақ, ақ жабындысы бар. Тері асты май қабаттарына байланысты іші үлкен, кеппеген, жұмсақ. Пальпация кезінде оң қабырға астында ауру сезімі байқалуда. Өт қалтасы анықталмайды. Ортнер, Кер симптомдары бар. Дене қызуы - 37,6 С. Лейкоцит -10 000. УДЗ қортындысы: Өт қалтасының көлемі 9-6-5см. Қабырға қалыңдығы 0,5см. Қуысында 1-2см тастар. Диагнозы және емдеу тактикасы.

 Жауабы:

1. ӨТА. Жедел калькулезды холецистит. ЖИА. Семіздік 3 дәрежелі.

2. Симптоматикалықем. Оперативтіем.холицистокэмия

 

2. Науқас Д. 72 жаста шұғыл хирургия бөліміне ауырғаннан кейін бес тәуліктен кейін келіп түскен. Шағымы: оң қабырға астындағы ауру сезімі. Науқас үйінде но- шпа қабылдаған. Соңғы екі тәулікте дене қызуы 38,6 С. Қалтырау, жалпы әлсіздік, мазасыздануы пайда болған. Көзі сарғайған. Тілі құрғақ, ақ жабындымен қапталған. Іші жұмсақ, кебу белгілері жоқ. Пальпация кезінде ауру сезімі оң қабырға астында анықталуда, осы аймақта бұлшықеттің қатайуы бар. Ортнер, Кер симптомдары оң. Щеткин Блюмберг симптомы теріс. Қосалқы аурулары ЖИА, қант диабеті. Лейкоцит – 12 мың, билирубин-76 ммоль (46/30). УДЗ – өт қалтасы 12-7см., қуысында конкременттер бар, қабырғасы 0, 6 см., холедох – 0,9 см. Диагнозы және емдеу тактикасы.

1. Өт тас ауруы.Жедел холецистит

 

3. Аурудың А 30 жастағы, 3 тәулігінде науқастың жағдайы: әлсіреген, адинамикалық, тілі құрғақ, іркілген тағаммен көп ретті құсу, іші кепкен. Ішінің оң жағында және қасаға үсті аймақта ауырсыну және аздаған қатаю, тахикардия бар. Лейкоцитоз 20 000. Жалпы шолу рентгенограммасында – бірең-сараң сұйықтық деңгейі анақталады, әсіресе ішінің оң жақ бөлігінде. Анамнезінде: жас кезінде оң жақ шап жарығы бойынша операция жасалған. Диагнозы қандай? Хирург тактикасы?

Жауабы:

1. Жіті ішек өтімсіздігі.

2. Консервативтіем

3. Консервативтіемдің нәтіжесіздігінде- оперативті ем.

 

4. Науқас Е. 63 жаста, ішінің барлық аймағындағы ауру сезіміне шағымданып келіп түскен. Науқаста жалпы әлсіздік мазасыздану болған. 4 тәулік бұрын ауырған, оң қабырға астындағы ауру сезімі пайда болған, кейін лоқсу, бірнеше рет құсу болған. Осындай ауру бұрында болған, бірақ спазмолитик қабылдаған соң басылған. Жалпы жағдайы өте ауыр. ҚҚ-150/90 мм.с.б., пульс -110 минутына. Тілі құрғақ, сұр түсті жабынды. Іші кепкен, ауру сезімі барлық аймақта анықталуда, оң жақ қабырға астында пайда болады. Щеткин-Блюмберг симптомы оң. Лейкоцит -21 мың. УДЗ: іш қуысында сұйықтық. Ішек ілмегіне жел жиналған. Өт қабы көлемі 9-6 см., қуысында 2,0 см дейінгі конкременттер, қабырғасы 0,6 см. Диагнозы және емдеу тактикасы.

Жауабы:

1. ӨТА ауруының асқынысы перихолецистит (өттік).Обоснуйте диагноз

2. Оперативті ем.

5. Науқас К. 46 жаста, оң қабырға астындағы қатты ауру сезіміне шағымданып, хирургиялық қабылдау бөліміне келген. 5 сағат бұрын ұстама тәрізді ауру сезімі оң қабырға астында пайда болған. Осы ауру сезімі оң жақ бел аймағына берген. Лоқсу және құсу болған. Бұрын ауырмаған. Жалпы жағдайы орташа. Терісі және шырышты қабаты өзгермеген. ҚҚ-150/90 мм.с.б., пульс- 98 мин. Тілі ылғал, ақ жабындысы бар, іші жұмсақ, ауру сезімі оң қабырға астында және мезогастрий аймағында. Кер, Мерфи симптомы оң. Оң жақта Пастернацкий симптомы анықталуда.

Қандай аурулармен дифференциалды диагностика жасалуы керек және қосымша зерттеу .

Жауабы:

1. Бүйректің несеп тас ауруы, панкреатит, аппендицит, ӨТА.

2. ҰДЗ: іш қуысының, бүйректердің, қуықтың; КТ, МРТ.

3. НЖА, ҚЖА, қандың биохимиялық анализі.

 

6. Науқас А. 29 жаста, ауруханада жедел панкреатитпен емделгеніне 3,5 апта болған. Соңғы үш тәулікте эпигастри аймағында түзіліс пайда болған, ауру сезімі үдеген. Дене қызуы 38,8.с., қалтырау болған. Лейкоцит – 18 мың, ЭТЖ - 46. УДЗ ұйқы безі маңында сұйықтық, құрылымында өзгеріс анықталуда. Жедел панкреатиттің қандай фазасы және емдеу тактикасы.

Жауабы:

1. Жедел панкреатиттің 3 фазасы.

2. Оперативті ем.

 

7. Клиникаға 35 жастағы науқас құрсақтың жоғарғы бөлімінде кенеттен болатын белдемелі ауыру сезіміне, көп реттік құсуға шағымданып түсті. Ауьфу сезімі алкогольді қабылдағаннан кейін пайда болған. Жағдайы ауыр. Пульсі 120 рет минутына, АҚ- 90/60 мм.сын.б.б. Іштің жоғарғы аймағында күшті ауыру сезімі, төменгі аймақтарында перкуторлы дыбыс тұйықталған. Перистальтика әлсіреген.

1. Сіздің алғашқы диагнозыңыз қандай?

2. Бұл патологияны қандай аурумен салыстырмалы диагностика және зерттеу әдістерін жүргізуге болады?

3. Науқасты емдеудегі тактика қандай?

Жауабы:

1. Деструктивті панкреатит.

2. УДЗ, КТ, МРТ

3. Консервативті, оперативті.

8. Науқас К., 60 жаста, стационардың қабылдау бөліміне жедел түрде әкелінді. Іштің сол жақ бөлігі толғақ тәрізді ауырып және күшейе түскен соң үш рет тоқыраулы құрамды құсқан, желі шықпаған, 10-12 сағат бұрын ауырған. Бұрын мұндай аурулар болмаған, бірақ соңғы жылдар ішінде іш қату пайда болған. Дәретжүргізетіндәрілерішкен. Амбулаторлы тексерілмеген.

Объективті: терісі физиологиялық түсті, тілі ақжамылған, ылғалды. Пульсі минутына 98, ырғақты. Өкпедедемі бос, сырыл жоқ. Іші бір қалыпты кепкен, демалуға қатысады. Пальпацияда жұмсақ, төменгі бөлікке қарай жайылған ауырсыну білінеді. Перкуторлы тоқ ішек жолында тимпанит, перистальтика естіледі, әлсіз, «шалпылдыңшуы» анықталады. Сол жақ мықын және қасаға астында перитонеалды симптом оң. Ректальды саусақпен зерттеу кезінде ампуласы бос, нәжіс іздері қалыпты түсті.

Қансараптамасында: Лейкоциттер – 16,2 х 10/л, Эр – 3,4 х 10/л, ЭТЖ 24 мм/ч.

1. Сіздің алғашқы диагнозыңыз қандай?

2. Бұл патологияны қандай аурумен салыстырмалы диагностика және зерттеу әдістерін жүргізуге болады?

3. Бұл ауру кезіндегі асқыныстар қандай?

4. Науқасты емдеудегі тактика қандай?

Жауабы:

1) Жіті ішек өтімсіздігі.

2) жедел  аппендицит, ойық жара перфорациясы,жедел холецистит, жедел панкреатит, тромбоэмболия.

3) ішектердің некрозы, перфорация, перитонит.

4) Оперативті ем.

9. 41 жастағы науқас дене қызуы 380С көтіріліп, артқы тесігі аймағында ауырсынуға шағымданып емханадағы хирургқа қаралды. Осыдан бірнеше күн бұрын терапевтің субфебрилитет, жалпы әлсіздік еңбекке жарамсыздық қағазын алғын.Анамнезінде 5 жылбұрынкішкенеіріңбөлінген анус аймағындаазуақыттықабынуболған.

Объективті: анус аймағында 2,0 х 3,0 см ауырсынатынқабынған инфильтрат сыртқыанальдықтесіктіңдеформациясыжәнеоныңүңіреюі 5-8 сағатбойыанықталды.

Желінәреңұстайды, тікішектенсілемейбөлінеді.

1. Сіздің алғашқы диагнозыңыз қандай?

2. Бұл патологияны қандай аурумен салыстырмалы диагностика және зерттеу әдістерін жүргізуге болады?

3. Бұл ауру кезіндегі асқыныстар қандай?

4. Науқасты емдеудегі тактика қандай?

Жауабы:

1) Жедел паропроктит.

2) іріңдеген параректальдіклетчатканың тератомасы, дугласов аймағының абсцессі,

3) Кіші жамбас қуысына қабынудың тарауы,

4) Оперативті ем, антибиотикотерапия.

 

10.58 жастағы П. асқазанның тесілген ойық жарасы, жайылмалы іріңді-фибринозды перитониттің асқынулары аурулары басталған соң 6 сағат бұрын шұғыл түрде оперция жасалған. Ойық жараны тігу, құрсақ қуысын дренаждау жасалған. Операциядан кейінгі кезең ағымы ауыр. Жүргізілген интенсивті емдеуге қарамай операцциядан кейінгі 4 тәулікте науқаста нақты таралуы белгісіз іште ауырсыну сақталған, жүрек айну, қызуы 37,9 оС.

Объективті: тілі құрғақ, іші кепкен, пальпацияда жайылмалы ауру анықталады. Перитонеальды симптомдар әлсіз оң. Асқазан-ішек жолының парезі сақталған, тәулігіне асқазаннан 600 - 1000 мл іркілген құрылым шығарылады, желі және нәжісі шықпайды. Құрсақ қуысынан дренаж бойымен сірілі-іріңді бөлінділер шамалы көлемді. Пульс минутына 110. Жалпы қан сараптамасы: лейкоцит 13,0х 109

1. Сіздің алғашқы диагнозыңыз қандай?

2. Аурудың себебі не болуы мүмкін?

3. Бұл патологияны қандай аурумен салыстырмалы диагностика және зерттеу әдістерін жүргізуге болады?

4. Бұл ауру кезіндегі асқыныстар қандай?

5. Науқасты емдеудегі тактика қандай?

Жауабы:

1. Екіншілік  Перитонит, жараның ашылуын тіккеннен кейінгі жағдай.

2.

3. Іш қуысының ҰДЗ, жалпы шолу рентгенографиясы.

4. Іш қуысынң ревизиясы, аш ішектің трансназальді интубациясы, санация және дренаждау.

11. 34 жасар әйел хирургтың амбулаторлы қабылдауына келді. Санның ортаңғы және төменгі бөлігінің, сол жақ балтырдың ішкі бетінің ауырсынуына шағымданады. Ауырсыну 3 күн алдын балтыр аймағында пайда болды және де ауырсыну уақыт өте келе сан аймағына жайылды. Дене қызуы 37,5°С-ке көтерілді, жүруі қиындалды. Қараған кезде варикозды өзгерген сан және балтыр аймағында сол жақ үлкен тері асты көк тамырдың бойымен терісінің қызаруы, пальпациялағанда ауырсыну байқалады. Шап аймағын пальпациялағанда ауырсынады. Балтырда және табанында ісік жоқ.

1. Сіздің алғашқы диагнозыңыз қандай?

2. Аурудың себебі не болуы мүмкін?

3. Бұл патологияны қандай аурумен салыстырмалы диагностика және зерттеу әдістерін жүргізуге болады?

4. Бұл ауру кезіндегі асқыныстар қандай?

5. Науқасты емдеудегі тактика қандай?

Жауабы:

1. Аяқ көк тамырларының варикозды кеңеюі, беткей тромбофлебитпен асқынған.

2. Вирхов триадасы - гиперкоагуляции, қан тамыр қабырғасының жарақаты, стаз. Факторлар- жасы, семіздік, операция және жарақаттар, ұзақ иммобилизация, жүктілік, онкологиялық аурулар.

3. Лимфангоитпен, аллергическиялық дерматитпен, қысылған сан.Гаккенбург ,Шварц

4. Терең көк тамырлар тромбозы, өкпе артериясының тромбоэмболиясы.

5. Консервативті және амбулаторлы, тромбофлебитте – Троянов-Тренделенбург операциясы.

 

12. 46 жастағы әйел, 20 жыл бұрын іштің ақ сызығының жарығы бойынша операция жасалған, 15 жыл алдын жарықтың рецидиві пайда болды. Қазіргі уақытта құрсақ қуысына салынбайтын 10 х 8 см көлемде томпию орын алады. Науқасқа қайтадан операция ұсынылды бірақ науқас операциядан бас тартты. Жарықтық томпию ұлғаюға бейім, жарық қақпасы диаметріне 5-7 см-ге дейін. Ауырсыну тұрақты, қимылдағанда күшейеді. Бұрын осындай ауырснулар болатын физикалық қимылдан кейін. Қарағанда; Тілі ылғалды. Пульс минутына 88-ге дейін, ритмді, қанағаттанарлық сапамен. АҚҚ 130/80 с.б.б. Лоқсу, құсық жоқ.

1. Сіздің алғашқы диагнозыңыз қандай?

2. Аурудың себебі не болуы мүмкін?

3. Бұл патологияны қандай аурумен салыстырмалы диагностика және зерттеу әдістерін жүргізуге болады?

4. Бұл ауру кезіндегі асқынулар қандай?

5. Науқастыемдеудегі тактика қандай?

 

Жауабы:

1. Іштің ақ сызығының рецидивті еңбейтін жарығы. Копростаз?

2.

3. құрсақ қуысының ісіктермен Іш қуысының жалпы шолу рентгенографиясы. ҰДЗ. Жөтелу сынамасы

4. Қысылу, жабысқақ ауруы, ішек өтімсіздігі,

5. Оперативті ем жоспарлы түрде.

- Фасциальді-апоневротикалық пластикасы

- бұлшықет-апоневротикалық пластикасы

-бұлшықет пластикасы

- аллопластика және эксплантация - onlay, sublay, inlay.

- Комбинирленген.

 

 

13. 57 жастағы науқасты сол жақ балтырының ауырсынуы, табанының қалтырауы, тез шаршағыштыққа шағымданады. Ауырсыну 60-70метр жүргеннен кейін пайда болады. 6 ай бойы ауырады. Қараған кезде сол аяғының төменгі бөлігі оң аяғына қарағанда бозғылт, сипағанда мұздай, бұлшық еттері пальпациялағанда ауырсынады. Пульсі сол жақ шап аймағында сан артериясында анықтауға болады бірақ әлсіреген және тізе асты артериясында өте әлсіреген. Оның үстінде систолиялық шу естіледі. Оң аяғының магистральді артериялардың пульсациясы сақталған бірақ әлсіреген.

1. Сіздің алғашқы диагнозыңыз қандай?

2. Аурудың себебі не болуы мүмкін?

3. Бұл патологияны қандай аурумен салыстырмалы диагностика және зерттеу әдістерін жүргізуге болады?

4. Бұл ауру кезіндегі асқыныстар қандай?

5. Науқасты емдеудегі тактика қандай?

 

Жауабы:

1. Аяқ артерияларының облитерациялық  атеросклерозы. Ишемия 2Б дәрежесі.

2. Артерия қабырғасының атеросклерозбен зақымдануы.

3. УЗДГ, қанды холестеринге тексеру, липопротеиттерді, қантты, ПТИ, ангиография.

4. Облитерациялық  эндартериит, спецификалық емес  аорто-артериит, ,аяқ жарасы

5. и 2Адәрежелері -  1 және емі консервативті. Антиатеросклеротикалықдәрілер, антиагреганттар, простагландиндер, ГБО и физиоем.

Ишемияның  2Б және 3 дәрежесіндереконструктивті операция.

4дәрежеде (гангрена) – ампутация.

 

 

14. 60 жастағы еркек аурудың басталуынан 2 күннен кейін іштің төменгі бөлігінің құйымшаққа берілетін ұстамалы ауырсынуы, іштің кебуі, нәжістің және желдің шықпауымен шағымданып келді. Ауру ақырын басталды. Науқас іштің жүрмеуімен шалдығады, мұндай жағдайлар бірнеше рет үйде болған, бірақ тазалық клизмасынан кейін қалпына келетін еді. Жағдайы айтарлықтай қанағаттанарлық, дене қызуы қалыпты, пульсі минутына 90 рет, тілі ылғалды. Іші кебулі, пальпациялағанда жұмсақ, сол бүйір каналы аймағында ауырсынады. Іштің оң жағында үлкен қатты эластикалық консистенциялы құрылым пальпацияланады, перистальтикасы жоқ. «Үйкеліс шуы» естіледі, перкуссия кезінде – жоғары тимпанит. Ректальді зерттеу кезінде тік ішек ампуласы бос, сифонды клизма барысында 400мл сұйықтықтан асық жібере алмады.

1. Сіздің алғашқы диагнозыңыз қандай?

2. Аурудың себебі не болуы мүмкін?

3. Бұл патологияны қандай аурумен салыстырмалы диагностика және зерттеу әдістерін жүргізуге болады?

4. Бұл ауру кезіндегі асқыныстар қандай?

5. Науқасты емдеудегі тактика қандай?

 

Жауабы:

1. Жіті ішек өтімсіздігі.

2.жедел аппендицит,язва желудка

3. Жалпы шолу рентгенографиясы, Шварц сынамасы, биопсияменколоноскопия жасау.

4. Ішек некрозы, перфорация.

5.Жедел операция. Сигма тәрізді ішектегі ісік – сигма тәрізді ішектің Гартман әдісімен резекциялау.

                                         

15. 40 жастағы науқас оң жақ кеуде клеткасының төменгі бөлігінің ауырсынуына шағымданады, денесін өзгерткенде және жөтелгенде күшейеді. Осыдан басқа қақырықты жөтел және еттікпе мазалайды. Бір апта шамасында ауырады. Қарағанда; пульсі минутына 110 соққы, дене қызуы 38,5°С. Оң жақ кеуде тыныс алу кезінде қалып қояды, оң жақта қабырға аралық кеңейген. Перкуссия жасағанда 5 қабырға деңгейінде жоғарғы горизонтальды сызықпен дыбыстың тұйықталуы және осы сызықта тимпаникалық дыбыс естіледі. Аускультациялағанда тұйықталу аймағының үстінде тыныс дыбысы жоғалған. Қан анализінде лейкоцитоз, лейкоцитарлы формуланың сол жаққа ығысуымен, ЭТЖ жоғарылауы. Рентгенограммада оң жақ кеуде клеткасының төменгі бөлігінің 5 қабырға деңгейіне дейін қараю байқалады.

1. Сіздің алғашқы диагнозыңыз қандай?

2. Аурудың себебі не болуы мүмкін?

3. Бұл патологияны қандай аурумен салыстырмалы диагностика және зерттеу әдістерін жүргізуге болады?

4. Бұл ауру кезіндегі асқыныстар қандай?

5. Науқасты емдеудегі тактика қандай?

 

 

Жауабы:

1. Экссудативті оң жақтыплеврит.

2пневмококкты бактериальды инфекция Плевра қуысына жабысқан қабынған структуралар нәтіжесінде.

3.

4. Обыр.

5. Антибактериальді  терапия. Плевральді пункция.

 

БАл.хир

1. 6 айлық баланың ауырғанына 8 сағат уақыт болған. Баланың анасы баласының кенеттен мазасызданып, тамақ ішуден бас тартқанын айтты. Бұған дейін үлкен дәреті қалыпты болған. Ректалді тексеру кезінде «малина тәрізді желе» бөлінді анықталады.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Жауабы: Болжам диагноз:Iшек инвагинациясы.

 ішектің бір бөлігінің келесі бір бөлігінің ішіне енуі, ішек түйілуінің жиі кездесетені түрі, емшек жастағы балаларда жиі кездеседі.(4-9 ай)

Тексеру жоспары:

1. Шағым жинау: Бала мазасыз, жылай береді кейде тынышталып қалады.

2. Ауру анамнезі:Кенеттен, сау балада басталу, ұстамалы ауырсыну болады.

3. Пальпация кезінде кіндіктің оң жағында, жиі оң жақ қабырға асты аймағында жұмсақ эластикалық құрамды пальпациялаған кезде ауырсынусыз болатын ісік тәрізді түзіліс байқаймыз. Ішті зерттеу кездінде аурудың клиникасы айқын емес және алынған мәліметтер нақты болмаған жағдайда ректоабдоминальді зерттеу жүргізілдеі. Кей жағдайда бимануалды зерттеу инвагинатты табуға септігін тигізеді. Саусақты тік ішектен алғанда көп жағдайда қан араласқан шырыш бөлінеді. Инвагинацияны ерте диагностикалау дарентгенологиялық зерттеу маңызды. Тікішеккерентгенологиялықбақылаумен Ричардсон баллоны арқылыинвагинаттың басы көрінгеншеауанықысыптолтырадыжәнебіртебіртетоқішектетаралуынбақылайды.

Емдеу тактикасы: консервативті және хирургиялық емдеуге болады. Консервативті ем баланың ауруханаға уақытылы түсуіне негізделген (ауру басталғаннан кейін алғашқы 12сағат). Рентгенологиялық зерттеу диагностикасы кезінде мықын ішектің дисталды бөлімінде инвагинатты түзеу мақсатында ауа жіберуді жалғастырады. Зерттеу аяқталғанда, тоқ ішектен газды шығару үшін тік ішекке газ өткізетін түтікшені енгізеді. Инвагинат түзелгеннен кейін әдетте бала тынышталып, ұйықтайды. Инвагинаттың түзелгеніне толықтай көз жеткізу үшін, баланы міндетті түрде динамикалық бақылау және АІЖ барий сульфатымен зерттеу үшін госпитализациялайды. Әдетте, жіңішке ішектік инвагинация болмаған жағдайда, контрастты зат 3-4 сағаттан кейін тоқ ішектің бастапқы бөлімдерінде байқалады. Біраз уақыт өткен соң барий сульфаты нәжіспен шығады. Инвагинацияның консервативті түзету тәсілі орташа есеппен 65пайыз жағдайда тиімді.

Ішек инвагинациясы кезіндегі диагностикалық емді шараларға лапароскопияның енгізілуі консервативті ем қабылдаған науқастардың сауығу пайызын жоғарылатады. Лапароскопия мақсаты – инвагинаттың түзелуіне визуальді бақылау жасау және ішектің өміршеңділігін бағалау. Лапароскопияға көрсеткіштер: - аурудың алғашқы уақытында консервативті емнің тиімсіз болуы; - науқас кеш қаралған кезде консервативті ем жүргізу әрекеті нәтижесіз болуы; - 1 жастан асқан балаларда инвагинацияның себебін анықтау.

Операциялық ем лапаротомиямен қол дезинвагинациясынан тұрады. Операцияны енгізілген ішекті созу арқылы емес, қолмен немесе екі саусақпен басып инвагинатты сығып шығару әдісі арқылы жасалынады. Егер дезинвагинацияны жасау мүмкін болмаса, немесе ішекте некроз аймағы байқалса, онда анастомоз салу арқылы сау тін аймағында резекция жүргізеді.

 

4. 9 жасар бала тұрақты дене қызуының 38,0 - 39,0 ºС көтерілуіне, оң санының төменгі 1/3 ауырсынуына, екі күннен бері ақсаңдауына шағымданып келді. Қарағанда бала аяғына тұра алмайды. Жұмсақ тіндері ісінкі. Сан сүйегі перуссиясында ауырсынулы.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

 

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Жауабы: Болжам диогноз:

Остеомиелит, токсико-септикалық түрі.

Тексеру жоспары:

Қабыну үдерісінің 5 басты белгісі.

Науқастың аяқ –қолдарын қараған кезде қабыну процесінің алғашқы белгілері анықталады: зақымдалу аймағында ісіну, тіндердің жалпы инфильтрациялануы, терінің көктамырлық суретінің күшеюі. Остеомиелиттің негізгі тұрақты жергілікті белгісі - зақымдалған жерді пальпациялағанда, әсіресе перкуссиялағанда сол жердің кенеттен ауырсынудың пайда болуы.

Тері жамылғысының гиперемиясы зақымдалған аймағында флюктуация - өткізіп алынған остеомиелиттің көрсететін кеш беліглері болып табылады.

Гематогенді остеомиелиттің ерте диагностикасында сүйек ішілік қысымды анықтау көмектеседі - остеотонометрия. Сүйек ішілік гипертензияны анықтау сүйек қабығында немесе сүйек ішілік каналда ірің болмаса да, осы диагнозды нақтылауға мүмкіндік береді.

Қабыну процесінің орны мен таралуын ертерек диагностикалауда сүйектерді радионуклеидті сканерлеу әдісіміен алынған ақпараттарды компьютердің өңдеу әдісі қолданылады. Осы мақсатта сүйек тініне троптыққа ие, қысқа уақыт өмір сүретін радионуклеидтерді пайдаланады.

Қанды тексеру кезінде лейкоцитарлы формуланың солға ығысуы, лейкоцитоз, нейтрофильдің токсикалық түйіршіктері анықталады. ЭТЖ ның айқын жоғарылауы тән.

Қан сарысуында диспротенинемия, глобулиндік фракция бөліктерінің және гипоальбуминемияның туындауына байланысты белок спектріндегі өзгерістер анықталады. Аурудың ұзақ созылған түрінде анемия дамиды.

Остеомиелиттің рентгенологиялық белгілері әдетте аурудың басталуынының 14-21күндері ғана анықталады. Әдетте сүйектің ыдырауы мен бұлыңғырлануы анықталады. Қабыну аймағына сәйкес бөліктердегі остеопорозды көруге мүмкіндік туады. Сүйек трабекулаларының сіңірілуіне және резорбцияның күшеюу әсерінен бөренеаралық кеңістіктің жабысуына байланысты сүйектің кемік заты ірі дақты суретпен көірнеді. Анағұрлым нақты белігісі - сызықтың периостит. Периосталды реакция әдете кең таралады, жіңішке жолақ түрінде анықталады, кейде кортикалыд қабатпен қатар жүретін вуаль тәрізді көлеңке байқалады. 

Емдеу тактикасы: Остеомиелиттің емінде 3 принципке сүйене жүргізіледі.  1. Микроағзаға әсер ету

2. Макроағзаға әсер ету

3. Жергілікті ем

Баланы стационардан шығарған соң диспансерлік есепке қояды және жарты жыл бойы 2 айда 1 реттен кем емес рентгенологиялық бақылаумен қорытынды қарап тексеруді өткізіп тұрады. Жеделдеу ағымында келесі іс-шараларды жасау қажет:

· Қайталамалы иммуностимулирлеуші ем;

· УЖЖ – терапия (15 сеансқа дейін);

· Десенсибилизациялаушы терапия (14 күн);

· Антибиотикті терапия (14 күн);

· Анаболикалық гормондар (21 күн);

· Ақуызды емдеу;

· Енжар және белсенді қимылдар жасау жолымен абайлап буындарды шынықтыру.

Егер жеделдеу ағымы созылмалы ағымға өтпесе, емдік нәтижені тұрақтандыру үшін көрсетілген емдеу курстарын жалпы 1 жыл бойы жүргізеді.

 

7. Нәрестеде туылғаннан көп мөлшерлі көпіршікті сілекейдің бөлінуі анықталған. Туылғаннан соң 12 сағаттан кейін қарағанда баланың жағдайы ауыр. Өкпесінің екі жағында да көптеген ылғалды сырылдар естіледі, тыныс жиілігі минутына 80-ге дейін. Жүрек тондары тұйықталған, сол жақ бұғана ортасы сызығында максимальды қатты естіледі. Жүректің жиырылу жиілігі минутына 152 рет. Іші аздап кебіңкі, жұмсақ. Меконийі шықты.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Жауабы: Болжам диагноз:

 Өңеш атрезиясы

Тексеру жоспары:

1. Диагнозды нақтылау үшін басы дөңестеліп келген жұқа уретральды катетермен өңештің катетеризациясы жасалады. Катетерді мұрын арқылы енгізеді. 6-8см тереңдікке өткен соң, катетер өңештің бітеу бөлігіне тіреледі немесе баланың аузынан шығады.

2. Элефант сынамасын жүргізу.Катетер арқылы шырышты сорады. Өңештің бітеу бөлігіне енгізілген ауа, мұрын-жұтқыншақтан шумен шығады.

3. Кеуде қуысы мен іш қуысы мүшелерінің жалпы рентгенограммасы: катетерді өңешке енгізгеннен кейін жасалады. Атрезия кезінде рентгеноконтрастты катетер өңештің бітеу бөлігінде анық көрінеді.

Емдеу тактикасы: Өңеш атрезиясы бар нәрестенің өмірін ерте операциялық араласу ғана сақтап қалады. Перзентхананың өзінде операцияға дейінгі дайындықты бастау керек, оның құрамына 15-20 минут сайын ауыз және мұрын-жұтқыншақ құрамын аспирациялау, оксигенотерапия, ауыз арқылы тамақтануды болдырмау жатады. Баланы кувезге жатқызып, үнемі оттегі беріп, мұрын-жұтқыншақ құрамын аспирациялап, денесін жылытады. Инфузиялы, антибактериалды, симптоматикалық терапия тағайындалады.

Операциялық әдісті таңдау атрезия түріне және науқастың жалпы жағдайына байланысты. Өңеш атрезиясының жиі кездесетін трахея-өңештік жыланкөзі бар операциялық қаупі аз балаларда торакоскопия және трахея-өңештік жыланкөзді бөлуден бастау керек. Егер өңеш соңдары (ұшы) арасындағы диастаз 1,5-2см көп болмаса, тікелей анастомоз жасайды. Өңеш соңдары арасындағы диастаз үлкен болса, мойындық эзофагостома және Кадер бойынша гастростома жасалады. Операциядан кейінгі кезеңде басталған қарқынды терапияны жалғастырады.

 

11. 11 жасар бала сол жақ ұманың үлкеюіне және ауырсынуына шағымданады. Қарау кезінде және пальпацияда сол жақ ұма қан тамырлары «жүзім өрімі» тәрізді, тік тұрғанда толып ұлғаяды. Аталық бездері ұмада орналасқан.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Жауабы:Болжам диагноз: Варикоцеле.

Тексеру жоспары: Қарау кезінде және пальпацияда сол жақ ұма қан тамырлары «жүзім өрімі» тәрізді, тік тұрғанда толып ұлғаяды және оның дәрежесің анықтауға болады. Заманауи варикоцеленің стандарты «скроталды эходоплерография».

Емдеу тактикасы: Ілкі варикоцеледе атабез көктамырының іш қуысының артқы кеңістігінде байлау операциясын жүргізеді. Бұл операциялық араласуды лапароскопиялық түрде жасауға болады. Варикоцелені аталық без көк тамырын эндоваскулярлы склеротерапияны қолданып жоюға болады (флебографиядан кейін ). Осы айтылған кез келген операциялық араласулардың мақсаты – бүйректен ата безіне инвертацияланатын қан ағуды доғару болып табылады.

12. Бір айлық баланың ұмасында жұмыртқаның жоқ екендігі байқалады, пальпацияда шап каналының жолында да байқалмайды. Сыртқы жыныс мүшелері еркек типті дамыған. Ұма гипоплазияланған.

1. Сіздің болжам диагнозыңыз?

2. Тексеру жоспарыңыз?

3. Емдеу тактикаңыз қандай?

Жауабы: Болжам диагноз: Крипторхизм

Тексеру жоспары:Пальпацияда кезінде сол жақ ұмадааталықбайқалмайды.Егерде 1-1,5 жасқа дейін өздігінен және консервативті емнің нәтижесінен кейін түспесе құрсақ қуысына УДЗ жасайды, онда да анықталмаса хирургиялық жолмен ревизия жасау арқылы диагнозды нақтылайды.

Емдеу тактикасы: Түспей қалған атабезін 1-1,5 жаста ұмаға түсіреді. Аталық безінің эктопиясында ем тек қана операциялық – ата безін қоршап, тіндерден ажыратып, ұмаға түсіріп tunica dortos-қа фиксациялайды (Шюллер операциясы) Крипторхизмде гормоналды терапия мен хирургиялық емді қоса жүргізуге болады. Екі жақты крипторхизмде емді эндокринологпен бірге тағайындайды. Гормоналды терапияны хорионды гонадотропинді жасына сай (инъекция 1 рет 4 күнде, курсы 10 инъекция). Терапияның тиімділігі болмаған жағдайда 1 ай көлемінде хирургиялық ем жүргізеді. Бір жақты крипторхизмде ем эндокринологпен тағайындалады, ол кезде хирургиялық емді гормоналды емнен кейін де жүргізуге болады. Крипторхизмнің шапты түрінде орхиепксияны Петривальский әдісімен өткізеді. Абдоминалды түрде лапароскопия жүргізіледі, онда гонадалардың орналасуы мен жағдайын бағалауға болады. Өте айқын гипоплазияда архиэктомия жасайды. Егер атабез шап өзегіне жақын болса, мобилизация жасап, ұмаға түсіреді. Аналық безі жоғары орналасса, екі кезеңді операция жүргізіледі. Аталық безі эктопиясының болжамы жақсы. Крипторхизмде атабезінің даму дәрежесіне байланысты.

ЛОР

1. Сұрақ:30 жастағы науқастың шағымы: жоғарғы ерін аймағының ісінуі, ұстағанда ауру сезімі, мұрынның оң жақ жарты аймағында ауру сезімі. Жоғарғы айтылған шағымдары шамамен 6 күн, дене қызуының 37,5-38°С көтерілуі байқалады. Емделмеген.

Объективті: жоғарғы ерін терісінің қызаруы мен инфильтрациясы байқалады (көбінесе оң жақта). Алдыңғы риноскопия кезінде: мұрын қуысы түбінің оң жақ аймағында инфильтрат 1,5 х 2 см, орталықта іріңді өзек, пальпация кезінде ауру сезімі. Мұрын қуысының шырышты қабығы ісінген, қызарған, бөлінділер жоқ. Оң жақ мұрынмен тыныс алуы қиындалған.

Болжамды диагнозды негіздеңіз, негізгі және қосымша зерттеу әдістері мен емдеуді негіздеп тағайындаңыз, болжам және нұскауларды беріңіз.

1.Жауап: Мұрын шиқаны : Сыздауқпен қайталап аурыған науқастарда қан диабетин анықтау ушін тәуліктік зәрді және қандағы қантты тексеру керек.Температура жоғары көтерілуінде қанды залалсыздануға тексереді ,іріннен жуғынды алып микрофлораны және антибиотіктерге сезімталдығын анықтайды.Еми-хирургиялық және концерватівті,еминде антибиотіктер сезимталдығына қарап, дезинтокциалық, десенсибилизациялық, симптоматикалық, физиотерапия. Хирургиялық емде-іріндықты ашып,өзегин шығарып гипертоник ерітіндімен дренаж қою керек.

3. Сұрақ: 35 жастағы науқас 3 күн бойы мұрынмен тыныс алуының қиындауына шағымданады. Анамнезінен: 10 күн бұрын жаттығу кезінде (бокс) мұрын жарақатын алған.

Объективті: мұрын пішіні мұрын далдасының оң жаққа қарай қысаюына байланысты өзгерген. Алдыңғы риноскопия кезінде: мұрын пердесі оңға қисайған. Оң жақ мұрынның пердесінде 1 х 1,5 см ісінген бөлік анықталады, мұрын қуысының толық жауып тұратын; зонд арқылы тесергенде жұмсақ. Шырышты қабықшасы қызарған, ісінген, бөлінділер жоқ. Мұрынмен тыныс алуы оң жағынан қиындаған.

Болжамды диагнозды негіздеңіз, негізгі және қосымша зерттеу әдістері мен емдеуді негіздеп тағайындаңыз, болжам және нұскауларды беріңіз.

3.Жауап: Диагноз- Мұрын орталығы гемотомасы. Мұрын орталығы гемотомасы шеміршекте және шеміршекусті қабырғасында жарақаттан қан жыналуымен табылады.Зерттеуде-анамнез,риноскопия,зондмен ,інемен ісінген жерді тесу арқылы.Інемен қанды сорып мұрынға тығын қою,антибиотиктер еңгізу

11. Сұрақ: 63 жастағы науқас жұтқыншақтағы құрғау және қыжылдау сезіміне, кей кезде күйдіру жане қатты тағам жұтқанда ауырсыну сезіміне, аузынан сасық иістін болуына шағымданады.

5 жылдан көп аурады; анамнезіде – созылмалы ахилиялық гастритпен холецистит. Мезофарингоскопияда – жұтқыншақтын шырышты қабығы бозғылт, жүқарған, құрғақ, қан-тамырлармен инъекцияланған, тұтқыр шырышпен жабылған.

Болжамды диагнозды негіздеңіз, негізгі және қосымша зерттеу әдістері мен емдеуді негіздеп тағайындаңыз, болжам және нұскауларды беріңіз.

11.Жауап Диагноз :Созылмалы атрофиялық фарингит-Жутқыншақта қурғау,әсіресе тукурігін жутынғанда ауырусыну,ауыздан шығатын жақымсыз иіс байқалады.Зерттеу:Фарингоскопияда-катаралды удерісте қызару,ісіну,және    шырышты қабаттың жуқалануы байқалады.Емі-Атрофиялық фарингитде ширишты ірінді қабыршақтарды тусіру ушін кунделікті дәрілермен майлап өтыру керек.Люголя ерітіндісімен шірішті қабығын майлау керек

13. Сұрақ: 10 жастағы науқас сол жақ құлағынан ірің ағуына, құлақтағы және құлақ арты аймағындағы қатты аурсынуға, есту қабылетінің төмендеуіне шағымданады. Ауырғанына 3 апта болды. Объективті: AS – сыртқы есту жолында 3 ватник шамасында шырышты-іріңді бөлінді, иіссіз. Mt – гиперемирленген, алдыңғы-төменгі квадрантта перфорация, «пульс тәрізді рефлекс», сыртқы есту жолының жоғарғы-артқы қабырғасының салбырауы. Еміздікше өсіндіні пальпациялағанда қатты ауырсынады, ұшында қаттырақ.

Болжамды диагнозды негіздеңіз, негізгі және қосымша зерттеу әдістері мен емдеуді негіздеп тағайындаңыз, болжам және нұскауларды беріңіз.

13.Жауап Сол жақты жедел ірінді мастоидит Диагноз қою типті мастоидитте қиындык тудырмайды, ал атипті мастои-дитте диагноз кою қиындайды. Мастоидитьщ объективті белгілерімен бірге емізік өсіндісінің рентген суреті керек болса, КТ немесе МРТ жасалады, онда емізік өсіндісінің әр түрлі өзгерістерін көруге болады. Салыстырмалы диагноз құлақ шиқанымен жүргізіледі, өйткені бұл кезде құлақ сыртында ісіну, қызару байқалады, ол шиқанға да тән белгілер. Бірақ ісік сыртқы есту жолының шеміршек бөлімінде дамиды.

Емізік өсіндіні және оның ұшын басқанда ауырсыну мастоидитке тән болса, ал құлак калқаның тарткднда, шайнағанда ауырсыну көбеюі құлак шиканы кезінде айқындалады. Мастоидит кезінде құлақтың есту қабілеті төмендейді, ал шиқан болса есту қабілеті қалыпты болады. Отоскопия кезінде сыртқы есту жолының шеміршек бөлігінде ісіну шиқанда байқалса, мастоидитте — оның сұйек бөлігі тарылады.

Емі

Консервативті және оперативті болып бөлінеді. Мастоидит кезінде ауыр асқынулар болуы мұмкін болғандықтан науқасты ЛОР бөлімшесінде жатқызған дұрыс. Консервативті ем экссудативті кезінде қабыну әлі сүйекке таралмағанда нәтижелі болады. Консервативті ем негізінде кең спектрлі антибиотик-тер тағайындалады. Құлақтан іріңді бөліністін ағуына жағдай тудыру, оған микробқа қарсы жергілікті дәрілерді қолдану керек. Сонымен қоса мұрын, мұрын-жүтқыншак, өзгерістерін қалпына келтіру қажет.

Егер консервативті емдер бір тәуілікте нәтиже бермесе (дене кызуының көтерілуі, қүлақ сыртындағы өзгерістер, ауырсыну) операциялық ем қолдану керек, егер науқастың жағдайы екі тәулікте жақсармаса, мастоидит белгілері сақталса, дереу операция жасау керек.

 

Урология

2. Қуықастыбезінің қатерлі ісігінің қай сатысында (TNM жүйесі бойынша) радикальды простатэктомия жасауға болады (T3N1M1; T1N0M0; T2N2M1).

Дұрыс сатыны көрсетіңіз. Радикальды простатэктомия операциясы барысында қандай ағзалар және тіндер алып тасталады?

Эталон. T1N0M0. Радикальды простатэктомия барысында қуықастыбезі, ұрық көпіршіктері және аймақтық лимфа түйіндері алып тасталады

9. 29 жас еркек науқас. Диагноз: Қуықтың жабық интраперитонеальды жарақаты. УДЗ: Іш қуысында 1,5 литр сұйықтық анықталады.

 

Емдеу тактикасы:

 

Эталон.Лапаротомия, ішперде қуысының тазаланып, дренаждалуы, қуық жарақатының және ішпердесінің тігілуі, эпицистостомия

10. 19 жасар жігіт. Шағымдары: уретрорагия, зәр шығаруға күшті шақыруларға қарамастан қуығын босата алмайды (несептің кенеттен тоқтап қалуы). 8 сағат бұрын құрылыс жұмыстары кезінде, 2-ші этаждан төменде тұрған металлдан жасалған қол арба үстіне бұтаралығымен құлап түсті. Бұтаралығында ісіну анықталады.

 

Болжам диагноз? Диагноз қою үшін ең бағалы екі әдістерді көрсетіңіз.

Эталон. Уретраның жабық жарақаты. УДЗ. Уретроцистография.

11. 49 жас еркек науқас. Қуық ісігіне күдік бар.

 

Қандай зерттеу әдісі ең бағалы болып есептеледі?

Эталон. Цистоскопия.

12. 45 жас еркек науқаста оң жақтан бүйрек ұстамасы бар. Диагноз: Оң несепағардың төменгі бөлімінің тасы. УДЗ: оң жақтық уретерогидронефроз. Спазмолитиктер, наркотикалық емес және наркотикалық анальгетиктер, Лорин-Эпштейн блокадасы жәрдем бермеді.

Сіздің тактикаңыз?

Эталон. Несепағардың катетерленуі немесе тері арқылы нефростомия

11. 49 жас еркек науқас. Қуық ісігіне күдік бар.

 

Қандай зерттеу әдісі ең бағалы болып есептеледі?

Эталон. Цистоскопия.

 

---

Дата добавления: 2018-06-01; просмотров: 4386; Мы поможем в написании вашей работы!

Поделиться с друзьями:

---

---

Мы поможем в написании ваших работ!