Стенокардиясы бар науцастарда не циіін дипиридамол стенокйрдил цстамасып тоцтата алады?
Дипиридамол тәж қантамырларын кеңейтеді және тәждік қанагыстың көлемдік жылдамдығын жоғарылатады.
Жүктеме стенокардиясы бар наукастарда (түракты стенокардия) дшнтрндамол сау төж қантамырларын кеңейтіл мнокардтың еау болігіне ңанның таралуын қамталіасыз етеді. Дішнридамолды түраңты стенокардия кезінде диагностика үшін қолдануга ұсынылган («дишірндамол сынамасы»).
24.Науқаста жуктеме стенокардиясы жэне бронх астмасы. Пропранолол, верапамил преаараттарыныц цайсысын цолдану керек?
Жүктеме стенокардиясы кезінде пропранолол жэне верапамил екеуі де тпімді. Пропранолол жүрекке симпатикалың шшервацияның ынталандырушы әсерін төмендетеді. Жүректің жиырылуы төмендейді жэне сирейді. Верапамилде осы өсерлерді шақырады, кардиомноцнттердің Са2+-каналдарын тежейді.
Пропранолол және верапампл жүректің жиырылуын төмендетеді және жүректің оттегіге сүранысын азайтады. Пропранолол және верапамил жүктеме стенокардиясывъщ алдын а.лу угсіін ңолдалылады.
Алайда пропранолол және верапамил тегіс бүлшык,еттерге өртүрлі әсер көрсетеді. Пропранолол жоғарылатады, ал верапамил тегіс бұлхнықеттердің жиырылуын төмендетеді. Бронх астмасында пропранолол ңарсы көрсетілген.
25.Көптпеген гипотензивті заттарды не ушін диуретиктермеп бірге цолданады?
|
|
|
Артериалды қысымды төмендететін дәрілік заттарды қолдантанда бүйрек артерияларындағы қысым төмендейді. Бүйрек артерияларындаиы қысымның темендеуіне реакция ретінде юкстагломерулярлы жасушалардал ренин бөлінеді. Альдостерон секрецпясын ынталандыратьш ангиотензин II түзіледі. Альдостеронньщ өсерінен Ма+ агзада жиналуы гипотензивті заттардың өсеріне кедергі келтіреді.
Агзадан артьщ Ка+ шығаратын диуретиктер гипотензивті заттардың осерін күшейтеді.
26. Лразозин не үшін артериалды қысымды төмендетеді?
Празозин қантамырларға симпатикалық иннервацияның ьшталандырушы өссрін төмендетеді және тамырларды кеңейтеді.
Клонидин не ушін артериалды цысымды темендетеді?
Клониднн журекке және тамьгрларға симпатикалық иннервацияньщ ынталандырушы есеріне төмендетеді; жүректік лақтырыс азаяды, тамырлардың тонусын темендетеді.
28. Пропранолол изоляцияланган систолалыц гипертензияда артериалды цысымды төмендетеді?
Пропранолол жүректік лақтырысты төмендетеді.
29. Фуросемидті көктамырга енгізгенде не цшін артериалды цысымды төмендетеді?
|
|
|
Фуросемпд өзінің әсер етзйнің бастапқысында диурезді көбейту арқылы кан плазмасыньщ көлемін азайтады.
30 .Холестирамин және эзетимиб пренараттарыныц қайсысы майда еритін дэрумендердіц сіцірілуін бцзады?Эзетимиб және колестирамин холестериннің сіңірілуін бүзады және атеросклерозға қарсы зат ретшде қолданылады.Эзетнмиб холестериннің сіңірілуін таңцамалы түрде бүзады.Колестирамин өт қыдщылдарһш байланыстырады. Сондъщтан майлардың, майда еритін дөрумендердщ сіңірлуін бүзады.
Колестирамин көптеген дәрілік заттарды байланыстырады (жүрек глнкозидтері, тііселей емес антикоагуляпттар, тиазидті диуретпктер) және олардьщ сіңірілуін бүзады.
7.1.Тақырып №57. Зәрайдатқыш дәрілер
7.2 Мақсаты:Зәрайдатқыш дәрілер туралы мағлұмат беру.
7.3.Оқытудың міндеті
Зәрайдатқыш дәрілердің фармакокинетикалық және фармакодинамикалық жалпы заңдылықтарына арналған білімдерін біріктіру, оларды қолдануға арналған негізгі көрсеткіштерді және олардың жанама әсерлерін меңгеру, әр түрлі дәрілік қалыптарда рецепт жаза білу, оларды сараптау және реттеу туралы мәлімет беру.
|
|
|
7.4.Тақырыптың негізгі сұрақтары
1. Зәрайдатқы дэрілер (фуросемид, дихлотиазид, спиронолактон, триамтерен, маннит). Жіктелуі.
2. Бүйрек түтікшелері эпителийінін кызметіне әсер ететін зэрайдаткы дэрілердін эсер ету механизмі.
3. Жылдамдығы, ұзактыгы жэне эсер ету' белсенділігі бойынша препараттарды салыстырмалы түрде бағалау.
4. Альдостерон антагонистері, иондык баланска тигізетін әсері.
5. Карбоантидраза ингибиторлары (диакарб).
6. Диуретиктердін колданылуы.
7. Жағымсыз әсерлері.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
Ақпараттық-дидактикалық блок.
Зәр айдайтын заттар (диуретиктер) – ағза қуыстарынан және тіндерінен сұйықтықтын шығуын және су мен тұздың зәрмен шығуын күшейтетін дәрілік заттарды айтады
Практикалық медицинада зәр айдайтын заттарды кеңінен қолданылады. Көбінесі әртүрлі генезді ісіктерде сұйықтықты организмнен шығару үшін, артериальды қысымды төмендету үшін, жеке препараттары – химиялық заттармен уланғанда элименацияны жылдамдату мақсатында қолданылады.
|
|
|
ЖІКТЕЛУІ
- ӘСЕР механизмІ ЖӘНЕ химиЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСЫ БОЙЫНША
I. Бүйрек шумақшаларының эпителиясына тікелей әсер көрсететін диуретиктер. Сульфаниламидті группировкасы бар заттар
а) Т и а з и д тер: Гидрохлотиазид Циклометиазид Бендрофлютиазид Гидрофлюметиазид Циклотиазид Метилхлотиазид Политиазид
б) Әртүрлі құрылымды заттар («тиазид емес») : Фуросемид Азасемид Торасемид Пиретанид Буметанид Клопамид Оксодолин Диакарб
1. Дихлорфеноксисірке қышқылының туындылары
Этакрин қышқылы Индакринон (жаңа препарат)
2. Ксантиндер: Эуфиллин
1. Птеридин туындылары: Триамтерен
2. Пиразиноилгуанидин туындылары: Амилорид
3. Квиназолондар – метолазон, квинетазон
4. Хлорбензамидтер – индапамид (арифон, арифон-ретард)
5. Феноксиацетил қышқылы – тиенило қышқыл, тикранафен
II. Альдостерон антагонистері: Спиронолактон
III. Осмотикалық белсенді диуретиктер: Маннит Мочевина
IY. Қышқыл түзушілер: Аммоний хлориді
- ӘСЕРІНІҢ ОРНАЛАСУЫ БОЙЫНША
1. Бүйректің шумақтық аппаратына әсер ететін затта: Ксантиндер (эуфиллин) Осмотикалық диуретиктер Фуросемид
Проксимальды бүйрек шумақшаларына әсер ететін заттар: Эуфиллин Диакарб
2. Генле ілмегінің өрлемелі бөлігіне әсер ететін заттар («ілмектік диуретиктер») (өңе бойынана): Фуросемид Азасемид Торасемид Буметанид
Этакрин қышқылы
3. Дистальды шумақтардың негізінен бастапқы бөлігіне әсер ететін заттар ( Генле ілмегінің өрлемелі бөлігінің кортикальды аймағы): Гидрохлотиазид Циклометиазид Клопамид Оксодолин Метолазон Индапамид Тиенил қышқылы Тикранафен
3. Жинағыш түтүкшеге және дистальды шумақшалардың соңғы бөлігіне әсер ететін заттар («калиймагнийсақтаушы» диуретиктер): Триамтерен Амилорид Спиронолактон
4. Бүйрек шумақшаларының өңе бойына әсер ететңн заттар (проксим. шмақшалар): Маннит Мочевина
- К + шығарылуына байланысты
1. Калий шығарушы диуретиктер – тиазидтер, ілмектік диуретиктер, осмотикалық диуретиктер
2. Калийсақтаушы диуретиктер – спиронолактон, амилорид, триамтерен
- ӘСЕР ЕТУ КҮШІ БОЙЫНША
1. Күшті диуретиктер – ілмектік диуретиктер
2. Орташа күшті – гидрохлортиазид, циклометиазид, клопамид, оксодолин
3. Әлсіз – диакарб, калийсақтаушы диуретиктер, осмотикалық диуретиктер.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
7.6 Әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер:
7. Фармакология с общей рецептурой: учебник.Харкевич Д.А. – М., Гэотар – Медиа, 2010. – 350с.
8. Лекарственные средства.Машковский.-М.,2010.
Қосымша әдебиеттер:
13. Клиническая фармакология:учебник + CD.- 2-е изд., перераб. И доп. – М., 2009.-272с.
14. Фармакология с рецептурой. Гаевый М.Д., Петрова В.И. – Ростов-на-Дону, «Март»,2009.
15. Фармакология: конспект лекций Малевская В.Н. – Ростов-на-Дону, «Феникс», 2008.
16. Фармакология с общей рецептурой.-3-е изд., испр.Майский В.В., Аляутдин Р.Н. – М.,2010.-240с.
17. Практикум по фармакологии: учебное пособие для мед.училищ и колледжей. Созонова И.В.-Ростов-на-Дону,2005.
18. Фармакология:учебное пособие для мед.училищ и колледжей.Федюкевич Н.И.-Ростов на Дону.2004.
7.7 Бақылау (сұрақтар, тестілер. тапсырмалыр, т.б.)
1. Зәрайдатқы дэрілер (фуросемид, дихлотиазид, спиронолактон, триамтерен, маннит). Жіктелуі.
2. Бүйрек түтікшелері эпителийінін кызметіне әсер ететін зэрайдаткы дэрілердін эсер ету механизмі.
3. Жылдамдығы, ұзактыгы жэне эсер ету' белсенділігі бойынша препараттарды салыстырмалы түрде бағалау.
4. Альдостерон антагонистері, иондык баланска тигізетін әсері.
5. Карбоантидраза ингибиторлары (диакарб).
6. Диуретиктердін колданылуы.
7. Жағымсыз әсерлері.
7.1.Тақырып №58. Зәрайдатқыш дәрілер
7.2 Мақсаты:Зәрайдатқыш дәрілер туралы мағлұмат беру.
7.3.Оқытудың міндеті
Зәрайдатқыш дәрілердің фармакокинетикалық және фармакодинамикалық жалпы заңдылықтарына арналған білімдерін біріктіру, оларды қолдануға арналған негізгі көрсеткіштерді және олардың жанама әсерлерін меңгеру, әр түрлі дәрілік қалыптарда рецепт жаза білу, оларды сараптау және реттеу туралы мәлімет беру.
7.4.Тақырыптың негізгі сұрақтары
1. Зәрайдатқы дэрілер (фуросемид, дихлотиазид, спиронолактон, триамтерен, маннит). Жіктелуі.
2. Бүйрек түтікшелері эпителийінін кызметіне әсер ететін зэрайдаткы дэрілердін эсер ету механизмі.
3. Жылдамдығы, ұзактыгы жэне эсер ету' белсенділігі бойынша препараттарды салыстырмалы түрде бағалау.
4. Альдостерон антагонистері, иондык баланска тигізетін әсері.
5. Карбоантидраза ингибиторлары (диакарб).
6. Диуретиктердін колданылуы.
7. Жағымсыз әсерлері.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
Ақпараттық-дидактикалық блок.
НЕСЕП АЙДАУШЫ ДӘРІЛЕР (ДИУРЕТИКТЕР)
Несеп айдаушы дәрілер негізінен ағзадан артық мөлшердегі суды шығарады, электролиттердің (Ыа+ және СІ+) реабсорбциясын (қайта сіңуі) төмендетіп, әртүрлі жағдайлардан пайда болған ісінулерді басу, АҚ-н темендету үшін тағайындалады. Негізгі қрлдану көрсеткіштері: артериялық гипертония кезінде АҚ-ы төмендету үшін (басқа гипотензивті дәрілермен), өкпе ісінуінде, ми ісінуінде, химиялық заттармен уланғанда форсирленген диурез үшін. Диуретиктер несеп түзілудің барлық кезеңдеріне әсер етеді: фильтрацияға, секрецияға және түтікше реабсорбциясына. Олар қышқыл негіздік тепе-теңдікті сақтап түру үшін бүйрек қызметін реттеп, ағзаны ксенобиотиктерден тазартып түрады.
1. Тиазидті және тиазид тәрізді диуретиктер: дихлотиазид (гипотиазид, гидрохлортиазид, эзидрекс), циклометиазид, клопамид (бринальдикс), оксодолин (хлорталидон), индапамид (арифон, индап). Бүл диуретиктердің әсері орташа, тәулігіне 1 рет (таңертең) ішке қабылдайды. Негізгі әсері нефрон іүнкшелерінің дистальды және проксимальды бөлігінде натрий, капий, хлор және судың реабсорбциясын тежеп, ағзадан шығуын күшейтеді. Гипертониялық ауруларда, жүрек, бауыр және бүйрек қызметінің жеткіліксіздігінен пайда болған ісінулерде, жүктіліктің токсикозында (нефропатия, ісіну, эклампсия) және етеккір алдындағы жағдайларда қолаанылады. Жанама әсері:диспепсия; гипокалиемия(алдын алу үшін калий хлоридін, «Аспаркам», панангин, қүрамында калий бар диета: картоп, сәбіз, өрік, жүзім, түйе бүршақ, бүршақ, түйілген тары, сүлы жармасы және де дихлотиазидтерді калий сақтағыш диуретиктермен бірге қолдану қажет); гипохлоремиялық алкалоз; гипомагниемия және гиперкальциемия; гипергликемия; гиперурикемия (подаграның күшеюі) байқалуы мүмкін. Ауыр бүйрек қызметінің жеткіліксіздігінде, айқын бауыр зақымдалуында, қант диабетінің және подаграның ауыр түрінде қолдануға болмайды.
Оісһіоіһіазісіит ~ дихлотиазид (Б):0,025 және 0,1 таб. таңертең ас алдында белгіленеді. Әсері 1-2 сағ. басталып, 10-12 сағ. созылады. 3-4 күн үзілістен кейін 3-5-7 күндік ем тағайындалады. Карбоангидраза тежеуші әсеріне байланысты гидрокарбонаттың да реабсорбциясын төмендетеді. Калий иондарының секрециясы жоғарылайды.Магний иондарының экскрециясы бүзылады. Осы құбылыстар несеппен натрий, хлор, калий, магний иондарының және гидрокарбонаттардың ағзадан шығуына алып келеді,
Клопамиджәне оксодолинәсері үзақ, циклометиазиддихлотиазидке қарағанда белсенділігі жоғары. Индапамидқан тамырларды кеңейтіп, гипертониялық ауруларда қолданылады. Антиагреганттық әсері бар.
• „Шумакты,, диуретиктер: фуросемид (лазикс), этакрин қышқылы (урегит), торасемид (унат, бритомар), буфенокс (буметанид).Бүл препараттар ацидоз бен алкалозда күшті әсер ететін несеп айдайтын дәрілер. Олар Генле шумағының жоғарғы бөлік аумағында натрий, хлор және судың реабсорбциясын (қайта сіңірілуін) тежейді. Ми, өкпе ісінуінде; гипертониялық ауруларда және гипертониялық кризде; жедел улануда; жіті және созылмалы бүйрек қызметінің жеткіліксіздігінде; эклампсияда қолданылады. Жанама әсері:диспепсия, гипокалиемия, гипомагниемия, гипохлоремиялық алкалоз, гипотензия, бас айналу, әлсіздік, аллергиялық реакциялар және есту қабілетінің бүзылуы байқалады. Бауыр комасында, гипокалиемия, бүйрек қызметінің жеткіліксіздігінің терминальды кезеңінде, несеп шығару жолдарының механикалық бітелуінде және жүктіліктің бірінші жартысында қолдануға болмайды.
Ғигоэетісіит - фуросемид (Б): 0,02және 0,04таб. шығарылып, таңертоң белгіленеді, әсері 20-30мин. соң басталып, 3-4сағ. созылады; 1% 2мл еріт. амп. шығарылып, б/е; 2-3мл тәулігіне 1-2рет к/т баяу ағынмен енгізіледі, әсері 3-4мин. кейін басталып 2-3сағ. созылады.
Асісіст еіасгупісит - этакрин қышқылы (Б):0,05 таб. таңертең астан кейін, 0,05 амп. қолданар алдында ерітеді. Әсері 30-40 мин. соң басталып, 6-8 саі созылады.
Карбоангидраза ингибиторлары: диакарб (ацетазоламид)- нефронның проксимальды түтікшелеріндегі карбоангидраза ферментінің белсенділігін таңдамалі .і тежеп, көмір қышқылыныңтүзілуінің азаюы мен бүйрек түтікшелерінің эпителиииідп (брусника) жапырағының кайнатпасы, қайың(березовые почки) буршігінің түнбасы
- қүрамындағы иілік заттар. Фенолгликозидтер, сапониндері антисептикалық, әлсіз несеп айдаушы және қабынуға қарсы әсер етеді.
Несеп конкременттерін жоятын дәрілер
Бүл дәрілерді бүйрек тас ауруларын емдеу үшін қрлданылады.Қышқылды ортада ураттар, сульфаниламидтер, оксалаттар, ал сілтілік ортада фосфаттар, карбонаттар түзіледі. Несеп шығару жолдарында түздардың көбейіп, түнбалануынан бітелуіне алып келеді. Несептің рН-н өзгерту үшін қолданылатын дәрілер:
а) Қышқылдандыратындар(фосфапы және карбонатты тастарда): аммоний хлориді, сүйытылған хлорлы сутек қышқылы, аскорбин қышқылы және метионин.
б) Сілтілендіретіндер(оксалатты-уратты тастарда): блемарен, магурлит, оксалит С- қүрамында лимон қышқылы және үшіншілік ал масқан калий және натрий цитраттары бар. Дәрілерді нүсқауына сәйкес үзақ уақыт қабылдау қажет.
Өсімдіктекті препараттарыспазмолитикалық, қабынуға қарсы және несеп айдаушы әсері бар. Оларға: пинабин, ависан, уролесан, олиметин, цистенал, цистон, фитолизин, леспенефрил, «Марелин» таб., қүстаран(горца птичьего) шөбі жатады.
Подаграны емдеуде қрлданылатын дәрілер
Подагра- несеп қышқылы секрециясының төмендеуінен және пуринді алмасу бүзылуынан туатын созылмалы ауру. Ураттар шеміршектің, қан тамырлардың, несеп жолдарының және басқа да үлпалардың синовиальды қабықшаларында бөлініп, тірек- қимыл аппаратының (подагралық артритте) қабыну өзгерістеріне және несеп шығару жолдарында уратты тастардың түзілуіне алып келеді.
• Псдаграны емдеу үшінқолданылады:
а) Уриколитикалықдәрілер: аллопуринол (милурит, аллупол), «Алломарон» таб., калий оротаты- ағзада зәр қышқылының түзілуін тежейді.
АІІоригіпоішп (аллопуринол)(Б): 0,1 таб. түрінде шығарылып, 1-3 таб. тәулігінө 2-3 рет тамақтан соң белгіленеді.
б) Урикозуриялык, дәрілер: этебеницид (этамид), уродан, антуран, бензбромарон- ураттардың несеппен шығуын жеңілдетеді.
Аеіһатісіит - этамид (Б):0,35 таб. түрінде шығарылып, 1-2 таб. тәулігіне 4 рет белгіленеді.
• Подаграныңжедел үстамасын басу үшін стероидты емес қабынуға қарсы дәрілержәне колхицинқолданылады.
• Соісһісіпит- колхицин (А):0,0005 драже түрінде шығарылып,1-2 дражөдон тәулігіне 3-6 рет белгіленеді. Колхицин тамаша лапыз өсімдігінің (безвременник великолепный) алкалоиды болып табылады.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
7.6 Әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер:
1. Фармакология с общей рецептурой: учебник.Харкевич Д.А. – М., Гэотар – Медиа, 2010. – 350с.
2. Лекарственные средства.Машковский.-М.,2010.
Қосымша әдебиеттер:
1. Клиническая фармакология:учебник + CD.- 2-е изд., перераб. И доп. – М., 2009.-272с.
2. Фармакология с рецептурой. Гаевый М.Д., Петрова В.И. – Ростов-на-Дону, «Март»,2009.
3. Фармакология: конспект лекций Малевская В.Н. – Ростов-на-Дону, «Феникс», 2008.
4. Фармакология с общей рецептурой.-3-е изд., испр.Майский В.В., Аляутдин Р.Н. – М.,2010.-240с.
5. Практикум по фармакологии: учебное пособие для мед.училищ и колледжей. Созонова И.В.-Ростов-на-Дону,2005.
6. Фармакология:учебное пособие для мед.училищ и колледжей.Федюкевич Н.И.-Ростов на Дону.2004.
7.7 Бақылау (сұрақтар, тестілер. тапсырмалыр, т.б.)
1. Зәрайдатқы дэрілер (фуросемид, дихлотиазид, спиронолактон, триамтерен, маннит). Жіктелуі.
2. Бүйрек түтікшелері эпителийінін кызметіне әсер ететін зэрайдаткы дэрілердін эсер ету механизмі.
3. Жылдамдығы, ұзактыгы жэне эсер ету' белсенділігі бойынша препараттарды салыстырмалы түрде бағалау.
4. Альдостерон антагонистері, иондык баланска тигізетін әсері.
5. Карбоантидраза ингибиторлары (диакарб).
6. Диуретиктердін колданылуы.
7. Жағымсыз әсерлері.
7.1.Тақырып №59. Миометрияның тонусы мен жиырылу белсенділігіне әсер етегін дәрілер
7.2 Мақсаты:Миометрияның тонусы мен жиырылу белсенділігіне әсер етегін дәрілер туралы мағлұмат беру.
7.3.Оқытудың міндеті
Миометрияның тонусы мен жиырылу белсенділігіне әсер етегін дәрілердің фармакокинетикалық және фармакодинамикалық жалпы заңдылықтарына арналған білімдерін біріктіру, оларды қолдануға арналған негізгі көрсеткіштерді және олардың жанама әсерлерін меңгеру, әр түрлі дәрілік қалыптарда рецепт жаза білу, оларды сараптау және реттеу туралы мәлімет беру.
7.4.Тақырыптың негізгі сұрақтары
1. Миометрияның гонусы мен жиырылу белсеиділігіне әсер етегін дәрілер (эргометрин малеат, окситоцин, питуитрин, динопрост)
2. Жіктелуі.
3. Босану кызметін күшейту үшін колданылатын дәрі-дәрмектер.
4. Окситоциннің миометрияға тигізетін эсері.
5. Простагландиндердің фармакологиясы.
6. Прспараттардың салыстырмалы сипаттамасы. Қолданылуы.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
Ақпараттық-дидактикалық блок.
Жатыр (uterus) – кіші жамбас қуысында қуық пен тік ішек арасында орналасқан тақ қуысты бұлшықетті орган. Жатырдың денесін, түбін, мойнын және денесінің мойнына айналатын жерін (перешеек) ажыратады. Жатыр симфиз бен сегізкөзден бірдей ара қашықтықта және биіктігі, яғни ең биік нүктесі жамбастың жоғарғы апертурасынан аспайды. Жатыр формасы алмұрт тәрізді, алдынан артқа қарай қалыңдаған. Бала тумаған әйел адамдарда жатыр ұзындығы – 7-8 см, ені – 4-5,5 см. Босанған әйелдерде ұзындығы – 8-9,5 см. Жатыр түбі (fundus uteri) – жатырға жатыр түтігінің кіру деңгейінен жоғары орналасып, шығып тұратын бөлігі. Жатыр денесі (corpus uteri) – үшбұрышты формалы, мойнына қарай тарылатын жері. Жатыр мойны (cervix uteri) – денесінің жалғасы, ұзындығы – 2,5см, диаметрі – 2см. Қынаптың жатырға бекіген линиясы жатыр мойнын қынаптық және қынап үсті сегменттерге бөледі.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
7.6 Әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер:
1. Фармакология с общей рецептурой: учебник.Харкевич Д.А. – М., Гэотар – Медиа, 2010. – 350с.
2. Лекарственные средства.Машковский.-М.,2010.
Қосымша әдебиеттер:
1. Клиническая фармакология:учебник + CD.- 2-е изд., перераб. И доп. – М., 2009.-272с.
2. Фармакология с рецептурой. Гаевый М.Д., Петрова В.И. – Ростов-на-Дону, «Март»,2009.
3. Фармакология: конспект лекций Малевская В.Н. – Ростов-на-Дону, «Феникс», 2008.
4. Фармакология с общей рецептурой.-3-е изд., испр.Майский В.В., Аляутдин Р.Н. – М.,2010.-240с.
5. Практикум по фармакологии: учебное пособие для мед.училищ и колледжей. Созонова И.В.-Ростов-на-Дону,2005.
6. Фармакология:учебное пособие для мед.училищ и колледжей.Федюкевич Н.И.-Ростов на Дону.2004.
7.7 Бақылау (сұрақтар, тестілер. тапсырмалыр, т.б.)
1. Миометрияның гонусы мен жиырылу белсеиділігіне әсер етегін дәрілер (эргометрин малеат, окситоцин, питуитрин, динопрост)
2. Жіктелуі.
3. Босану кызметін күшейту үшін колданылатын дәрі-дәрмектер.
4. Окситоциннің миометрияға тигізетін эсері.
5. Простагландиндердің фармакологиясы.
6. Прспараттардың салыстырмалы сипаттамасы. Қолданылуы.
7.1.Тақырып №60. Эритропоэзге әсер ететін дәрілер
7.2 Мақсаты:Эритропоэзге әсер ететін дәрілер туралы мағлұмат беру.
7.3.Оқытудың міндеті
Эритропоэзге әсер ететін дәрілердің фармакокинетикалық және фармакодинамикалық жалпы заңдылықтарына арналған білімдерін біріктіру, оларды қолдануға арналған негізгі көрсеткіштерді және олардың жанама әсерлерін меңгеру, әр түрлі дәрілік қалыптарда рецепт жаза білу, оларды сараптау және реттеу туралы мәлімет беру.
7.4.Тақырыптың негізгі сұрақтары
1. Эритропоэзге эсер ететін дәрілер.
2. Гипохромды анемияда колданылатын препараттар (темір шала тотығы сульфаты, коамид, феррум лек, ферковен).
3. Организмде гемірдің сіңірілуіне эсер ететін факторлар.
4. Тсмір және кобальт препараттарының салыстырмалы сипатгамасы.
5. Қолдану ерекшеліктері, жағымсыз әсерлері.
6. Цианокобаламин жэне фоли кышкылының фар.макодинамикасы.
7. Қолданылуы.
8. Эригропоэзді элсірететін заттар (имифос).
9. Әсер ету механизмі және колданылуы
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
Ақпараттық-дидактикалық блок.
Эритропоэзды күшейтетін дәрілер
Эритропоэз - кемігінде (жілік майында) түзілетін эритроциттердің өнімі. Эритропоэз стимуляторлары қан аздықты (анемияны) емдеу үшін қолданылады.
1. Гипохромды (темір тапшылық) қаназдықта қолданылатын дәрілер (түс көрсеркіші 0,9 төмен)
Темірдің негізгі мөлшері оттегінің тасымалдауын қамтамасыз ететін, ағзадағы гемоглобиннің құрамында, ал қалған мөлшері ұлпалы депода (жілік майында, бауырда, көк бауырда) болады. Темір тапшылығында тек гемоглобиннің мөлшері ғана емес, тыныс алу ферменттерінің белсенділігі де төмендеп, ол оттегі тапшылығына алып келеді. Темірдің сіңірілуі органикалық қышқылдардың (аскорбин, алма, фумар, лимон қышқылдары және т.б.) әсерінен аш ішекте өтеді. Темірдің сіңірілуі Со2+,Cu2+,Mn2+,Zn2+,Mn2+ микроэлементтерінің әсерінен жақсарады.
Қолдануы:Темір препараттарын теміртапшылық гипохромды анемияларда, яғни темір сіңірілуі бұзылуында, созылмалы қан кетуде және жүктілік кезінде кеңінен қолданады.
Жанама әсері: жағынан ішке қабылдағанда темір ішекте күкірт сутегімен байланысып іш қатуды, АІЖ-ң шырышына тітіркендіргіш әсерінен құсу және лоқсу байқалуы мүмкін. Темір препараттары (таб., капс., драже түрінде шығарылады) ауыз қуысында құрамындағы сульфат сульфидке айналып тісте қара дақтың пайда болуын тудырады, сондықтан шайнамай қабылдаған дұрыс. Ал темір препараттарын парентеральды еңгізгенде күре тамыр жолдарында ауырсынулар, флебит, бет және мойын терісінің гиперемиясы, тахикардия, тыныс алу бұзылуы, ауыз қуысында металл дәмінің келуі, лоқсу, арқа мен буынның ауырсынуы және аллергиялық реакциялар байқалуы мүмкін. Гемохроматозда, апластиялық және гемолитикалық анемияда, бауыр және бүйректің созылмалы ауруларында, созылмалы қабыну ауруларында және лейкозда қолдануға болмайды.
Ferro-Gradument - ферро-градумент: 0,525 таб. шығарылады, 1 таб. таңғы астан 1 сағ. бұрын белгіленеді.
Tardyferon - тардиферон: 0,257 драже, 1 дражеден тамақтан 1 сағ. бұрын таңертең және кешке қабылдауға белгіленеді.
«Ғеггоріех»««Ферроплекс»: 1-2 дражеден тәулігіне 3 рет тамақтан кейін белгіленеді.
«Sorbifer durules» - «Сорбифер-дурулес»: 1 дражеден тәулігіне 2 рет тамақтан 30 мин. бұрын белгіленеді.
«Actiferrin» - «Актиферрин»: 1 капе, тәулігіне 1-2 рет; сиропын (шәрбәт) 1 шай қасықтан тәулігіне 1-3 рет; тамшысын - 40-50 тамшыдан тәулігіне 3 рет белгіленеді.
Ferrum Lek - феррум-Лек: 2 мл амп. шығарылып, б/е; 5 мл амп. шығарылып, к/т еңгізіледі.
Fercovenum - ферковен: 5 мл амп. шығарылып, к/т еңгізіледі. Темір мен кобальттың препараттары болып табылады.
«Гемостимулин» (құрамы: темір лактаты, мыс сульфаты, құрғақ тағамдық қан).
2. Гиперхромды кан аздықта қолданылатын дәрілер
а) Пернициозды (қатерлі В12-тапшылық, мегалобласты, Адиссон-Бирмер анемиясы) анемия В12 витаминінің тасымалдануын қамтамасыз ететін асқазан сөліндегі Касла «ішкі факторы» болмауынан (гликопротеин) В12 витаминінің сіңірілуі жетіспеушілігінен пайда болады, В12 витаминінің жеткіліксіздігінде эритроциттердің жетілмеген түрі (мегалобластар) түзіледі.
В12 витамині бауыр, ет, бүйрек, жұмыртқа, сүт өнімдерінде бар, ал өсімдік тағамдарында кездеспейді. Адамға тәулігіне 1-3 мкг қажет, Цианокобаламин эритроциттердің өндірілуін күшейтеді.
Пернициозды (қатерлі) анемияда бауыр және жүйке жүйесінің ауруларында қолданылады.
Жанама әсері: аллергиялық реакциялар, тахикардия, жүрек тұсының ауырсынуы, қан үюының жоғарылауы және ОЖЖ-гі қозудың жоғарылауы байқалуы мүмкін. Жіті тромбоэмболиямия, эритремияда және эритроцитозда қолдануға болмайды.
Cyanocobalaminum (Vit. В12) - цианокобаламин (витамин В12):
003%, 0,01%, 0,02%, 0,05% 1 мл ерітінді ампулада шығарылып, күн apа немесе күнде б/е, т/а, к/т еңгізіледі. Мөлшерін науқастың жағдайына қарай белгілейді. Бір инеде В1 және В6 витаминдерін бірге еңгізуге болмайды, себебі кобальт иондары оларды бұзып, витамин В12, витамин В1-ң аллергиялық реакцияларын күшейтеді.
б) Макроцитарлы (фолий тапшылық) анемия ағзада фолий қышқылының көп шығындалуында (мысалы, жүктілікте) байқалады, сонымен қатар кейбір препараттарды қабылдағанда (метотрексат, триметоприм, триамтерен) пайда болуы мүмкін. Вс витамин (фолий қышқылы) көкөніс жапырақтарының, бұршақ тұқымдастарының, туйе бұршақ (фасоль) құрамында кездеседі, ал сүт өнімдерінде, бауыр, буйрек, жұмыртқада аз кездеседі. Ағзаға тәулігіне 0,2 мг қажет. Фолий қышқылы эритроциттердің түзілуіне өте қажет. Оның жеткіліксіздігінде эритроциттердің ірі түрі түзіліп (макроцит), оның жалпы эритроциттөрдің саны бірден төмендеп кетеді.
Acidum folicum (Вс) - фолий қышідылы (Вс витамин): 0,001 таб, шығарылып, ½ -1 таб. тәулігіне 1-2 рет белгіленеді. Фолий қышқылын цианокоболаминмен бірге белгіленеді.
Эпоэтин-альфа (эпрекс, эпоген) - адамның рекомбинантты эритропоэтині. Эритропоэтин бүйректің гликопептидті гормонының препараты. Қызыл қан түйіршіктерінің пролиферациясы (көбөюі) мөн жетілуін күшейтеді. Бүйректің созылмалы ауруларымен, ревматоидты артритпен, қатерлі ісіктермен, ЖИТС-мен байланысты анемияларда, шала туған балалардың анемиясында қолданылады.
Эритропоэзды тежейтін дәрілер эритремияда (полицитомия) қолданылады. Олар жілік майына тежегіш әсер көрсетеді.
Фосфордың радиоактивті препараттары: Р-32 фосформен белгіленген натрий фосфатының ерітіндісі, имифос.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
7.6 Әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер:
3. Фармакология с общей рецептурой: учебник.Харкевич Д.А. – М., Гэотар – Медиа, 2010. – 350с.
4. Лекарственные средства.Машковский.-М.,2010.
Қосымша әдебиеттер:
1. Клиническая фармакология:учебник + CD.- 2-е изд., перераб. И доп. – М., 2009.-272с.
2. Фармакология с рецептурой. Гаевый М.Д., Петрова В.И. – Ростов-на-Дону, «Март»,2009.
3. Фармакология: конспект лекций Малевская В.Н. – Ростов-на-Дону, «Феникс», 2008.
4. Фармакология с общей рецептурой.-3-е изд., испр.Майский В.В., Аляутдин Р.Н. – М.,2010.-240с.
5. Практикум по фармакологии: учебное пособие для мед.училищ и колледжей. Созонова И.В.-Ростов-на-Дону,2005.
6. Фармакология:учебное пособие для мед.училищ и колледжей.Федюкевич Н.И.-Ростов на Дону.2004.
7.7 Бақылау (сұрақтар, тестілер. тапсырмалыр, т.б.)
1. Эритропоэзге эсер ететін дәрілер.
2. Гипохромды анемияда колданылатын препараттар (темір шала тотығы сульфаты, коамид, феррум лек, ферковен).
3. Организмде гемірдің сіңірілуіне эсер ететін факторлар.
4. Тсмір және кобальт препараттарының салыстырмалы сипатгамасы.
5. Қолдану ерекшеліктері, жағымсыз әсерлері.
6. Цианокобаламин жэне фоли кышкылының фар.макодинамикасы.Қолданылуы.
7. Эригропоэзді элсірететін заттар (имифос).
8. Әсер ету механизмі және колданылуы
7.1.Тақырып №61. Лейкопоэзге әсер ететін дәрілер
7.2 Мақсаты:Лейкопоэзге әсер ететін дәрілер туралы мағлұмат беру.
7.3.Оқытудың міндеті
Лейкопоэзге әсер ететін дәрілердің фармакокинетикалық және фармакодинамикалық жалпы заңдылықтарына арналған білімдерін біріктіру, оларды қолдануға арналған негізгі көрсеткіштерді және олардың жанама әсерлерін меңгеру, әр түрлі дәрілік қалыптарда рецепт жаза білу, оларды сараптау және реттеу туралы мәлімет беру.
7.4.Тақырыптың негізгі сұрақтары
1. Лейкопоэзге әсер ететін дэрілер.
2. Лейкопоэзді стимуляция жасайтын дэрілер (натрий нуклеинат, мети-лурацил, бетанол, филграстим).
3. Қолданылуы.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
Ақпараттық-дидактикалық блок.
Лейкопоэзды күшейтетін дәрілер
Бұл препараттар нуклеин қышқылдарының синтезін құрылымды және ферментті ақуыз синтезін күшейтеді. Олар лейкопоэз және басқа да ұлпалардың регенерациялық процесін күшейтеді. Лейкопения жөне агранулоцитоз, сондай-ақ нашар жазылатын жарақаттар, ойық жаралар, күйік, сынықта, мүшелердің дистрофиялық процесінде ұлпа регенерациясын күшейту үшін қолданылады. Әртүрлі ісіктерде колдануға болмайды, жүқпалы ауруларда микробқа қарсы дәрілермен бірге тағайындайды
Methyluracilum - метилурацил (Б): 0,5 таб. шығарылып, 1 таб. тәулігіне 3-4 рет; 0,5 супп.; 10% жағылма түрінде шығарылады.
Pentoxylum - пентоксил (Б): 0,2 таб. шығарылып, 1-2 таб. тәулігіне 4 рет тамақтан соң белгіленеді.
Natrii nucleinas - натрий нуклеинаты: 0,1 ұнт, түрінде шығарылып, 1,0-нан тәулігіне 3-4 рет тамақтан соң белгіленеді.
Ісіктердің химиотерапиясымен байланысты лейкопениялардың ауыр түрлерінде, апластикалық анемияда және панцитопенияда, жілік майын ауыстырып отырғызуда, лейкопоэзбен иммунитетттің тежелуімен байланысты септикалық жағдайларда, ЖИТС-ң кешенді терапиясында нейтрофильдердің шеткерлік қанға өндірілуін және бөліп шығарылуын, гранулоциттердің, моноциттердін және Т-лимфоциттердің (молграмостим-адамның рекомбинантты гранулоцитты- макрофагальды колоние қуаттандырғыш факторы) өсуін реттегіш гемопоэзды (колоние қуаттандырғыш) өсу факторларының препараттары қолданылады.
Filgrastim - филлграстим (нейпоген): 0,3 және 0,48 құрғақ зат амп. шығарылып, 20-50 мл 5% глюкоза еріт. ерітіп, 20-50 мл-ден к/т тәулігіне 1 рет белгіленеді.
Molgramostim - молграмостим (лейкомакс): 0,00005; 0,00015; 0004; 0,0005 және 0,0007 құрғақ зат флаконда шығарылып, нұсқауы бойынша тәулігіне 1 рет т/а, к/т еңгізіледі.
Лейкопоэзды тежейтін дәрілер лейкозда қолданылатын, ісікке қарсы дәрілер болып табылады. Мысалы, меркаптопурин, цитарабин және т.б.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
7.6 Әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер:
1. Фармакология с общей рецептурой: учебник.Харкевич Д.А. – М., Гэотар – Медиа, 2010. – 350с.
2. Лекарственные средства.Машковский.-М.,2010.
Қосымша әдебиеттер:
1. Клиническая фармакология:учебник + CD.- 2-е изд., перераб. И доп. – М., 2009.-272с.
2. Фармакология с рецептурой. Гаевый М.Д., Петрова В.И. – Ростов-на-Дону, «Март»,2009.
3. Фармакология: конспект лекций Малевская В.Н. – Ростов-на-Дону, «Феникс», 2008.
4. Фармакология с общей рецептурой.-3-е изд., испр.Майский В.В., Аляутдин Р.Н. – М.,2010.-240с.
5. Практикум по фармакологии: учебное пособие для мед.училищ и колледжей. Созонова И.В.-Ростов-на-Дону,2005.
6. Фармакология:учебное пособие для мед.училищ и колледжей.Федюкевич Н.И.-Ростов на Дону.2004.
7.7 Бақылау (сұрақтар, тестілер. тапсырмалыр, т.б.)
1. Лейкопоэзге әсер ететін дэрілер.
2. Лейкопоэзді стимуляция жасайтын дэрілер (натрий нуклеинат, мети-лурацил, бетанол, филграстим).
3. Қолданылуы.
7.1.Тақырып №62. Фибринолиз ингибиторлары
7.2 Мақсаты:Фибринолиз ингибиторлары туралы мағлұмат беру.
7.3.Оқытудың міндеті
Фибринолиз ингибиторлары дәрілердің фармакокинетикалық және фармакодинамикалық жалпы заңдылықтарына арналған білімдерін біріктіру, оларды қолдануға арналған негізгі көрсеткіштерді және олардың жанама әсерлерін меңгеру, әр түрлі дәрілік қалыптарда рецепт жаза білу, оларды сараптау және реттеу туралы мәлімет беру.
7.4.Тақырыптың негізгі сұрақтары
1. Фибринолиз ингибиторлары (аминокапрон кышкылы, кальций глюконаты, контрикал).
2. Әсер ету механизмінің ерекшеліктері.
3. Препараттардың салыстырмалы сипаттамасы.
4. Қолданылуы жэне жағымсыз әсерлері.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
Ақпараттық-дидактикалық блок.
Лейкопоэзды күшейтетін дәрілер
Бұл препараттар нуклеин қышқылдарының синтезін құрылымды және ферментті ақуыз синтезін күшейтеді. Олар лейкопоэз және басқа да ұлпалардың регенерациялық процесін күшейтеді. Лейкопения жөне агранулоцитоз, сондай-ақ нашар жазылатын жарақаттар, ойық жаралар, күйік, сынықта, мүшелердің дистрофиялық процесінде ұлпа регенерациясын күшейту үшін қолданылады. Әртүрлі ісіктерде колдануға болмайды, жүқпалы ауруларда микробқа қарсы дәрілермен бірге тағайындайды
Methyluracilum - метилурацил (Б): 0,5 таб. шығарылып, 1 таб. тәулігіне 3-4 рет; 0,5 супп.; 10% жағылма түрінде шығарылады.
Pentoxylum - пентоксил (Б): 0,2 таб. шығарылып, 1-2 таб. тәулігіне 4 рет тамақтан соң белгіленеді.
Natrii nucleinas - натрий нуклеинаты: 0,1 ұнт, түрінде шығарылып, 1,0-нан тәулігіне 3-4 рет тамақтан соң белгіленеді.
Ісіктердің химиотерапиясымен байланысты лейкопениялардың ауыр түрлерінде, апластикалық анемияда және панцитопенияда, жілік майын ауыстырып отырғызуда, лейкопоэзбен иммунитетттің тежелуімен байланысты септикалық жағдайларда, ЖИТС-ң кешенді терапиясында нейтрофильдердің шеткерлік қанға өндірілуін және бөліп шығарылуын, гранулоциттердің, моноциттердін және Т-лимфоциттердің (молграмостим-адамның рекомбинантты гранулоцитты- макрофагальды колоние қуаттандырғыш факторы) өсуін реттегіш гемопоэзды (колоние қуаттандырғыш) өсу факторларының препараттары қолданылады.
Filgrastim - филлграстим (нейпоген): 0,3 және 0,48 құрғақ зат амп. шығарылып, 20-50 мл 5% глюкоза еріт. ерітіп, 20-50 мл-ден к/т тәулігіне 1 рет белгіленеді.
Molgramostim - молграмостим (лейкомакс): 0,00005; 0,00015; 0004; 0,0005 және 0,0007 құрғақ зат флаконда шығарылып, нұсқауы бойынша тәулігіне 1 рет т/а, к/т еңгізіледі.
Лейкопоэзды тежейтін дәрілер лейкозда қолданылатын, ісікке қарсы дәрілер болып табылады. Мысалы, меркаптопурин, цитарабин және т.б.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
7.6 Әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер:
3. Фармакология с общей рецептурой: учебник.Харкевич Д.А. – М., Гэотар – Медиа, 2010. – 350с.
4. Лекарственные средства.Машковский.-М.,2010.
Қосымша әдебиеттер:
1. Клиническая фармакология:учебник + CD.- 2-е изд., перераб. И доп. – М., 2009.-272с.
2. Фармакология с рецептурой. Гаевый М.Д., Петрова В.И. – Ростов-на-Дону, «Март»,2009.
3. Фармакология: конспект лекций Малевская В.Н. – Ростов-на-Дону, «Феникс», 2008.
4. Фармакология с общей рецептурой.-3-е изд., испр.Майский В.В., Аляутдин Р.Н. – М.,2010.-240с.
5. Практикум по фармакологии: учебное пособие для мед.училищ и колледжей. Созонова И.В.-Ростов-на-Дону,2005.
6. Фармакология:учебное пособие для мед.училищ и колледжей.Федюкевич Н.И.-Ростов на Дону.2004.
7.7 Бақылау (сұрақтар, тестілер. тапсырмалыр, т.б.)
1. Фибринолиз ингибиторлары (аминокапрон кышкылы, кальций глюконаты, контрикал).
2. Әсер ету механизмінің ерекшеліктері.
3. Препараттардың салыстырмалы сипаттамасы.
4. Қолданылуы жэне жағымсыз әсерлері.
7.1.Тақырып №63.Тромбтың түзілуіне карсы қолданылагын дәрілер. Антиагреганттар. Антикоагулянттар
7.2 Мақсаты:Тромбтың түзілуіне карсы қолданылагын дәрілер. Антиагреганттар. Антикоагулянттар туралы мағлұмат беру.
7.3.Оқытудың міндеті
Тромбтың түзілуіне карсы қолданылагын дәрілер, антиагреганттар, антикоагулянттардың фармакокинетикалық және фармакодинамикалық жалпы заңдылықтарына арналған білімдерін біріктіру, оларды қолдануға арналған негізгі көрсеткіштерді және олардың жанама әсерлерін меңгеру, әр түрлі дәрілік қалыптарда рецепт жаза білу, оларды сараптау және реттеу туралы мәлімет беру.
7.4.Тақырыптың негізгі сұрақтары
1. Тромбтың түзілуіне карсы қолданылагын дәрілер
2. Антиагреганттар (ацетилсалицил кышкылы, дипиридамол, пентоксифиллин). Жіктелуі. Әсерлерінің механизмі.
3. Препараттардың салыстырмалы сипаттамасы.
4. Қолдану көрсстімдері.
5. Жағымсыз эсерлері.
6. Таңдамалы антиагрсгант - тиклопидин.
7. Антикоагулянттар (гепарин, неодикумарин, фенилин).
8. Жіктелуі тікелей жэне тікелей емес әсердегі антикоагулянттардың әсер ету механизмі. Төменгі молекулалы гепариндер (фраксипарин, эноксапарин).
9. Антикоагулянттардың антогонистері.
10. Натрий гидроцитраты жэне үзак эсері бар кумарин туындыларының (фепромарон) колданылуы.
11. Жағымсыз әсерлері.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
Ақпараттық-дидактикалық блок.
ТРОМБОЦИТТЕРДІҢ АГРЕГАЦИЯСЫН ТӨМЕНДЕТЕТІН ДӘРІЛЕР (АНТИАГРЕГАНТТАР):
ацетилсалицил қышқылы (аз мөлшерде - 0,2-0,25 тәулігіне); индобуфен (ибустрин), тиклопидин (тиклид), дипиридамол (курантил), ксантинол никотинаты, пармидин. Тромбоцитгердің ішіндегі циклооксигеназаны ингибирлейді, тромбоксанның синтезін тежейді, гликопептидтермен әсерлесу арқылы фибриногеннің белсенді тромбоциттермен байланысуын төмендетеді. Тромбоциттер мен эритроциттердің адгезиясын және агрегациясын тежеп, қанның реологиялық қасиеттерін қалпына келтіре отырып, мидың, миокардтың және көздің торлы қабығының микроциркуляциясын жақсартады.
Қолдануы:жүректің ишемиялык, ауруындағы тромб түзілуді алдын алу және емдеу мақсатында, тамырлардың атеросклероздық зақымдалуында және күре тамыр тромбозында қолданылады.
Геморрагиялық бұзылыстарда, жара ауруларында, жүктілік пен лактацияда қолдануға болмайды.
КАН ҰЮЫН ТӨМЕНДЕТЕТІН ДӘРІЛЕР (АНТИКОАГУЛЯНТТАР).
а) Әсері тікелей (тек қана ұю факторына әсер етеді).
Heparinum - гепарин (Б): 5 мл флаконда (1 мл-де - 5 000, 10 000 және 20 000 ӘБ бар) - к/т, б/е, т/а еңгізіледі. Ung. Heparini 25,0 - зақымдалған тері аймағына абайлап жағуға арналған. Ung. «Heparoid» 30,0 шығарылады.
Гепарин - протромбинді тромбинге айналуын төмендетеді, ондағы тромбиннің белсенділігін темендететін қанның ұюына қарсы жүйенің факторы. Күре тамырға еңгізгенде қан ұюының төмендеуіне тез әсер етіп, әсері 5 сағ. созылады. Натрий және кальций тұздары түрінде шығарылады. Кальций тұзы көбінесе жергілікті гематоманы сирек тудырады. Құрамында гепарині бар препараттарының бірі лиотон І000 флебитте, тромбофлебитте, варикозда сыртқа қолданылады.
Төмен молекулалы гепариндерге (гепариноидтар): эноксапарин, фраксипарин жатады.
Ғгахірагіп- фраксипарин: 0,3 мл шприц-тюбигін бел деңгейінен іштің қабырғасының т/а еңгізіледі. Антитромботикалық әсері ұзағырақ.
Гепарин және гепариноидтарды әртүрлі тромбоэмболиялық ауруларды алдын алуда, асқынуларында, миокард инфарктында, қан қүю кезіндегі қан ұюын алдын алу үшін қолданылады.
Протамин сульфаты гепариннің антагонисті болып табылады.
Жанама әсері: әртүрлі асқазан-ішектен қан кетулер, гематурия, гемартроздар және т.б. аллергиялық реакциялар байқалуы мүмкін. Кан кетуге бейімділікте, тромбоцитопенияда, лейкозда, жүктілікте (алдыңғы 3 айында) қолдануға болмайды.
Гирудин - қандағы тромбиннің ферменттік белсенділігін төмендететін (медициналық сүлік) сілекей бездерінің ақуызы (полипептид). Сүлікті гипертониялық кризде және ми қан айналымы бұзылысында (емізік тәрізді өсік аймағына) қолданады.
б) Әсері тікелей емес: in vivo белсенділік көрсетеді. Бұл препараттар бауырда протромбиннің синтезін тежейтін К витаминінің антагонисті болып табылады. Қанның ұюын баяулатады, тамырлардың өткізгіштігін жоғарылатып, қандағы липидтерді азайтады. Неодикумариннің әсері 12-24 сағ., ал фенилин мен синкумарда 8-10 сағаттан соң басталады. Әсері 3-4 күнге созылады. Тромбоз және тромбоэмболияны ұзақ уақыт емдеуде, тромбофлебит, инсульт, коронарлы жеткіліксіздігін емдеу және оны алдын алуда қолданылады. Емдеу кезінде қан ұю жүйесінің көрсеткіштерін міндетті түрде бақылап отыру қажет.
Жанама әсері: геморрагиялар. Ойық жара ауруларында, қан ұюының төмендеуінде, бауыр, бүйрек ауруларында және жүктілікте қолдануға болмайды.
Neodicumarinum (Pelentan) - неодикумарин (пелентан) (А): 0,05; 0,1 таб. шығарылып, тәулігіне 1-2 таблеткадан белгіленеді.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
7.6 Әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер:
1. Фармакология с общей рецептурой: учебник.Харкевич Д.А. – М., Гэотар – Медиа, 2010. – 350с.
2. Лекарственные средства.Машковский.-М.,2010.
Қосымша әдебиеттер:
1. Клиническая фармакология:учебник + CD.- 2-е изд., перераб. И доп. – М., 2009.-272с.
2. Фармакология с рецептурой. Гаевый М.Д., Петрова В.И. – Ростов-на-Дону, «Март»,2009.
3. Фармакология: конспект лекций Малевская В.Н. – Ростов-на-Дону, «Феникс», 2008.
4. Фармакология с общей рецептурой.-3-е изд., испр.Майский В.В., Аляутдин Р.Н. – М.,2010.-240с.
5. Практикум по фармакологии: учебное пособие для мед.училищ и колледжей. Созонова И.В.-Ростов-на-Дону,2005.
6. Фармакология:учебное пособие для мед.училищ и колледжей.Федюкевич Н.И.-Ростов на Дону.2004.
7.7 Бақылау (сұрақтар, тестілер. тапсырмалыр, т.б.)
1. Тромбтың түзілуіне карсы қолданылагын дәрілер
2. Антиагреганттар (ацетилсалицил кышкылы, дипиридамол, пентоксифиллин). Жіктелуі. Әсерлерінің механизмі.
3. Препараттардың салыстырмалы сипаттамасы.
4. Қолдану көрсстімдері.
5. Жағымсыз эсерлері.
6. Таңдамалы антиагрсгант - тиклопидин.
7. Антикоагулянттар (гепарин, неодикумарин, фенилин).
8. Жіктелуі тікелей жэне тікелей емес әсердегі антикоагулянттардың әсер ету механизмі. Төменгі молекулалы гепариндер (фраксипарин, эноксапарин).
9. Антикоагулянттардың антогонистері.
10. Натрий гидроцитраты жэне үзак эсері бар кумарин туындыларының (фепромарон) колданылуы.
11. Жағымсыз әсерлері.
7.1.Тақырып №64. Фибринолитикалық дәрілер
7.2 Мақсаты: Фибринолитикалық дәрілер туралы мағлұмат беру.
7.3.Оқытудың міндеті
Фибринолитикалық дәрілердің фармакокинетикалық және фармакодинамикалық жалпы заңдылықтарына арналған білімдерін біріктіру, оларды қолдануға арналған негізгі көрсеткіштерді және олардың жанама әсерлерін меңгеру, әр түрлі дәрілік қалыптарда рецепт жаза білу, оларды сараптау және реттеу туралы мәлімет беру.
7.4.Тақырыптың негізгі сұрақтары
1. Фибринолитикалык дәрілер (фибринолизин, стрептолиаза, стрептодеказа, урокиназа). Жіктелуі.
2. Фибринолитикалык белсенділік механизмі.
3. Пренараттардың салыстырмалы сипаттамасы.
4. Тіндік профибринолизин акти- ваторьт (алтеплаза), әсер ету ерекшеліктері. Фибринолитикальщ дәрілерді колдану көрсетімдері.
5. Жағымсыз әсерлері.
7.5 Оқыту мен сабақ беру әдістері (аз топтар, дискуссия, ситуациялық есептер, жұппен жұмыс, презентациялар, кейс-стади және басқалар.).
- семинар;
- аз топтармен жұмыс;
- жұмыстың орындалуы;
- анализ нәтижелерінің есептелінулері.
Ақпараттық-дидактикалық блок.
Фибринолизге эсер ететін дәрілер
Фибринолитикалық дәрілер - жаңа түзілген тромбты ерітеді. Фибринолизинді белсенді фибринолизинге айналдырады. Плазминогеннің плазминге айналуын катализдейді, ұйыған қандағы фибринді ерітеді.
а) тікелей: фибринолизин (плазмин) - фибринді ерітетін протеолитикалық фермент болып табылатын: қан ұюын төмендететін жүйенің бір компоненті. Әсіресе жаңа пайда болған фибрин (суда ерімейтін ақуыз қан ұюына қатысады, тромбиннің әсерінен болатын фибриногеннің (плазма ақуызы) туындысы) жіпшелерін ерітеді.
Fibrinolysinum- фибринолизин (Б):10000; 20000; 30000 жэне 40 000 ӘБ құрғақ зат флаконда шығарылып, алдын-ала 100-400 мл 0,9% NaCI ерітіндімен ерітіп, к/т тамшылатып еңгізіледі.
Дата добавления: 2018-06-01; просмотров: 847; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!