Екнші реттегі салдарлык баспаларга мыналар атады

Билет жж

КӨМЕЙ, КЕҢІРДЕК ЖӘНЕ БРОНХТАРДАҒЫ БӨГДЕ ДЕНЕЛЕР

Бөгде денелердің көмей, бронх және кеңірдекке түсуі баларда жиі кездеседі. Ол ата-анасының дұрыс қарамауынан, ал ересектерде кейбір заттарды байқаусызда ішке қарай дем алып қойғанда болады. Тыныс жолдарына түскен бөгде денелер жөтелгеннен түспейді. Бұл тыныс алу кезінде бөгде дененің бронх қабырғалары арасында қысылуынан болады.

Белгісі. Бөгде зат көмейге түскенде қалтырау, жөтелу болады. Дауыс саңылау толық жабылғанда тұншығу (асфиксия) тез болады, ал жартылай жабылғанда қырылдау, жөтел, шырышты қабықшада ісіну байқалады.Кеңірдекке бөгде зат түсуінің негізгі белгісі: құсықпен, көгерумен сипатталатын ұстамалы жөтел болып табылады. Жөтелген кезде кеңірдек үстінен фенодоскоп арқылы бөгде заттыңқозғалуы естіледі. Бронхтың бөгде заттары көбінесе оң жақта кездеседі. Көкірегі ауырсынады. Алдымен құрғақ спастикалық жөтел, кейін қақырықты жөтел болады. Бронх саңылауын жаппайтын бөгде денелер белгісіз өтуі мүмкін.Сырттай қарағанда көкірек клеткасының қозғалысы шектелген, зақымдалғын бөлігі тыныс алуға қатыспайды. Бронх толық жабылғанда сау жақта, ал жартылай жабылғанда бөгде заттардың бар жағында сырылдар естіледі.

Емдеу. Тыныс жолдарына түскен бөгде заттар алыну керек. Балаларда, кәрі кісілерде бөгде заттарды алу үшін жансыздандырады. Тыныс алу қиындағанда немесе тез асфиксия болса, жедел түрде жасанды тыныс алуды жасау керек (трахеостомия).

Трахеостомия – көмейдің әртүрлі аурулары мен зақымдануларында ауруды аман алып қалу әдісі. Бұл ерте заманнан белгілі әдіс. Дегенмен осы уақытқа дейін хирургиялық емдеуде бұл өте жауапты операцияның қатарына жатады.Трахеостомияны тыныс саңылдауының тарылуында, жіті ауруларда (жіті респираторлы - вирусты аурулар т.б. инфекциялар),бас – ми жарақатында , сонымен бірге «төменгі бронхоскопия» жасағанда яғни бронхоскопты ауыз қуысынан емес, арнайы жасалған трахеостомадан өткізгенде жасайды. Кесу орнына байланысты жоғарғы трахеостомия, төменгі және ортанғы деп бөлінеді. Жоғарғы трахеостомия кезінде 2-3 сақинаны кеседі, ортаңғыда 3-4 сақинаны кеседі, ал төменгі трахеостомия кезінде 4-5 сақинаны кеседі. Трахеостомияны жасау техникасы: 1. аурудың қалпы. Шалқадан жату қалпы көбірек таралған, бірақ кейбір жағдайларда трахеостоманы аурудың басын артқа жіберіп отырған қалпында салуға тура келеді. Ең алдымен жұмыс істеуге ыңғайлы болу үшін мойынның астына кішкентай жастық қояды. Тек хирург кеңірдекті ашқан уақытта, онымен жұмыс істеу жеңілдеу болу үшін және кеңірдекті кесуге санаулы секунд қалғанда жастықты аурудың арқасына қарай жылжытады.2. анестезия. Көп жағдайда, жедел операциядағыдай, трахеостомияны жергілікті сезімсіздендіру арқылы жасайды, ал кейде өте тығыз жағдайда, ауру тұншыққанда, операцияны ешқандай сезімсіздендірусіз жасай береді. Егер операция жоспарлы түрде болса, онда қазіргі уақыттағы тиімді жансыздандыру интубациялық наркоз болып есептеледі, өйткені хирургиялық әрекетті басқарылмалы дем алу арқылы жасауға болады. Жергілікті жансыздандыру үшін новокаин мен тримекаин (1-2%) ерітінділерін қолданады. 3. мойынның алдыңғы бетін бағдарлау, бұл кеңірдек қабырғасына дұрыс жетуге көмектеседі ( көмейдің томпақ жері, сақина тәрізді шеміршектің доғасы, мойындырық ойындысы). Мойынның алдыңғы бетінің терісін тура ортасынан кесу керек. Әйтпесе хирург қателесіп кеңірдектің жанынан өтуі мүмкін.4. Трахеотомияның түріне байланысты хирург: жоғарғы, ортаңғы трахеостомияда – оң жақта, төменгі трахеостомияда – сол жақта тұруы керек (бұл әртүрлі деңгейде кеңірдекті ашқанда кесудің ыңғайлы болуы үшін қажет) 5.Теріні көмей томпағының ортасынан мойындырық ойындысынан 5-6 см жерден кеседі. 6. Тері мен теріасты клетчатканы бүйірлі скальпелмен кескеннен кейін (егер сүйір скальпелмен теріні кессе, көмекейдің жоғары-төмен қозғалысында скальпелдің ұшы тереңге кетіп қалып, бұлшықет тканін ғана емес, сонымен бірге қалқанша безі алқымын да зақымдауы мүмкін) мойынның ақ сызығын яғни төс-тіласты етінің жалғасқан жерін табады. Теріні жан-жаққа ысырғаннан кейін осы сызық көрінсе алған бағыт дұрыс деп есептеуге болады.7.Кесілген тері бойымен мойынның ақ сызығын кесу керек. Оның астында жатқан қалқанша безінің алқымын зақымдап не жаралап алмас үшін, бұл сызықты скальпельмен емес қайшымен қию керек. Ең алдымен осы ақ сызықтың ортасы кезіндегі тінді екі пинцетпен көтеріп қайшымен көлденең қияды. Осы қиған жерден астынан және үстінен науа тәрізді зонд енгізіп, оның үстімен мойынның ақ сызығы тілінген тері бойымен кеседі.8. Бұлшықеттерді жан-жаққа ығыстырғаннан кейін кеңірдекті жауып жатқан қалқанша бездің қан тамырлы алқымы жақсы көрінеді. Қалқанша безі алқымынан жоғарғы трахеостомия жасау үшін кеңірдектің бірінші сақинасын ашады. Төменгі трахеостомия жасау керек болған жағдайда қалқанша без алқымын жоғары жылжытып кеңірдектің 3-5 сақыналарын ашады.9. Кеңірдек саңылауын ашу алдында қанды толық тоқтату керек. Жөтел рефлексін басу үшін кеңірдектің шырышты қабығына кеңірдек сақина байламдарының арасынан 1мл 5% кокаин немесе 1% дикаин ерітіндісін жіберіп жансыздандырыды. Кеңірдек сақиналарын сүйір скальпелмен кеседі. Кеңірдектің артқы қабырғасын зақымдап алмау үшін оның қабырғасын толық кесе алатындай (0,5см) скальпельдің ұшын ғана қалдырып, бүйірін дымқыл матамен орап алған жөн. Екі сақинаны немесе сақинааралық байламды кескеннен кейін, ол жерді кеңейту үшін жаракеңейткішті енгізеді де, тахеостома түтігінің сәйкес нөмірін (1-5) қояды.

Трахеостомияга негізгі көрсеткішет: -

• механикалык асфиксия болдырмау ушын.

• Тыныс жолдарын дренаждау ушын

• Өкпені жасанды ауаландыру ушын

Трахеостомия аскынуы: қалқанша және қалқанша маңы безі зақымдану. қан кету, тері асты клетчаканын эмфиземасы, пнемоторакс, пневмомедиастенум, қан ағу, өңеш зақымдану.

Самай бөлігінің онтогенді абцессі іріңдіктері ортангы іріңді отиттің ен катерлі аскынуларының бірі, ми және мишықтағы іріңдіктердің 70% эпитимпанит болады. Мидың іріңдігін ортангы кулактын іріңді кабынуында себепшы коздыргыштар (стрептококк, протеи, ішек таяшасы, кокірінтаякша). Мишык абцессынен караганда 4 есе коп кезеседы, домалак пішінді болып келеді. Клиника – абцесстің 4 стадиясын аныктайды; 1) бастапкы кезен – 1-2 аптага созылады. Бастын ауыруы, әлсіздік, температуранын жогарлауы, кусу, журек айнуы байкалады. 2) латентті кезең – алсыреу, агару, тәбеттің болмауы, бастың жиі ауруы. Бул кезенде дене температурасы калыпты болады. Кан анализінде озгерістер болмайды. 3) терминальды кезенде – 3 симптом болады:1 симптом алсіздік, тәбеттің болмау, уйкышылдык, терінін тусі агарган, тілі дактанган, кабынуга байланысты кан анализінде озгерістер байкалады. 2 симптом жалпы милык симптом бассуйек ішілк кысым кобеюі, бастын ауырсынуы ен манызыдысы, бас ауыруы журек айнумен және кусумен бірге журеді.

 

билет

Жедел және созылмалы көмейдің тарылуы Даму уақытына қарай көмейдің таралуын келесі түрлергн бөледі.

1. Кенет тарылу – секунд, минут ішінде дамиды. (ьътыныс жолына әртүрлі бөгде заттар тұрып қалғанда) 2. Жіті тарылу – бірнеше сағаттан, бір тәулікке дейінгі уақыт ішінде дамиды. (көмей баспасында, ісінуде)

3. Жеделдеу тарылу– бірнеше куннен бірнеше аптаға дейінгі уақыт аралығында ( көмей дифтериясында, жарақаттанғанда, инфекциялық хондроперихондритте).

4. Созылмалы түрі– апта және одан ұзақырақ уақыт аралғында дамиды (көмейдің қатерлі ісігі, инфекциялық гранулема).

 Жіті тарылу– шұғыл басталады немесе біршама қысқа уақытта пайда болады. Қайтымды процесс. Көмейдің жіті тарылуында ағзда бейімделу және патологиялық процесстер пайда болады. Бұл екі механиз\ң негізігде гипоксия мен гиперкапния жатыр, мұның өзі тіндердің, мидың және нервтердің трофикасын бұзады. Бейімделу механизіміне тыныс алу, гемодинамика, тіндік және қан реакциялары жатады. Тыныс алуға бейімделу реакциялары – демікпенен білінеді, мұның өзі өкпедегі ауа алмасуының артуына әкеледі. Компенсаторл.гемодинамика реакцияларына – тахикардия, тамыр тонусының артуы жатады, бұның өзі минутт.қан көлемін 4 – 5 есе көбейтеді. Қан айналысын жылдамдатады, АҚҚ жоғарлайды. Негізі себебтері: 1) көмейдегі жергілікті қабыну процесстері – көмейдің ісінуі, ангинасы, іріңді процесстер. 2) Көмейдегі жергілікті қабынусыз процесстер – әртүрлі жарақаттар (химияық, термиялық,механикалық) бөгде денелер, аллергиялық ісінулер.

Симптоматикасы; тарылу дәрежесіне байл, шулы,зорланып тыныс алу п.б. науқаста қорқыныш сезімі, тершеңдік, беттің қызаруы басталады, журек жіне буйрек кызметі бузылады. Инспираторлык демыкпе п.б яғни ңшке тыныс алуы киындайды. Комей стенозының клиникалық көрінісін тек дауыс саңылауының ені ғана арқылы анықтайды. Клиникасына байланысты 4 кезенды ажыратады. 1 – компенсаторлык, 2 – салыстырмалы компенсация, 3 – декомпенсаторлык, 4 – асфиксия кезеңі.

Емі; тудыру себептерын анықтау, консервативтик немесе хирургиялык ем болады. Консевативтык ем комей стенозынын 1 – 2 кезеіынде қолданылады. Стенозбен курес; 1 – ыстык аяк ваннасы, 2 – балтырга кыша кою, тіндердің ісінуді қайтаратын зәр айдайтын заттар, тамыр өткізгштігін төмендететін дәрілер. Хир,ем:жедел трахеостомия және коникотомия. Коникотомия – тыныс жолын сакина тәрізді шемыршектің шетімен байланыстыратын сүйір байламды тіліп жібіріп ашу.

Созылмалы стеноз комейдын соз.тарылуы комейдын н/е онымен коршылес аймактардын туракты морфологиялык озгерістері нәтижесінде п.б.

Этиологиясы: хондро – перихондриттер, сакина – ожау буындары козгалысынын бұзылуы. Көмей төменгі жуйке кызметынын бұзылуы. Инфекциялык гранумалелар.

Белгілері: жіті стеноз компенсациялык сатысына сайкес келеды, физикалык куш тускенде тыныс алуы ауырлай туседы.

Диагностикасы: ларингоспия, катерлі ісіктерден ажырату ушын рентгенндык (карапайым, контрасты, томографиялык, тексерулер.

Емі: классикалык Иванов А.Ф адысы аркылы ларингостома жасау.      

Жіті ринит – мұрын қуысының шырышты қабатының жедел қабынуы.

Этиологиясы: Бұл көбінесе инфекция әсерінен пайда болады, аденовир. инф., грипп, парагрипп, менингококк инф . Сонымен қатар ол организм реактивтілігі төмендеу есебінен, микробтар вируленттігі жоғарылығынан, суықтан, ауыз қуысына патогенді флора түсу есебінен туындайды.

Клиникасы: Ауру басталысымен мұрынның шырышты қабаты қызаруымен, кейін шырышты бөлініс уақыт өте келе шырышты-ірінді бөлініс пайда болады, мұрынмен дем алу қиынға түседі,көп түшкіру, мұрын бітелу,иіс сезу төм., мыңқылдап сөйлейді, дене температурасы жоғарлайды, тәбет төмендейді, бас ауруы анықталады..

Диагностика: Анамнез, риноскопия(шыр қаб-ң ісінуі, құрғап, қызаруы, ісіну күшейсе тыныс жолдары тарылып, дем алу қиындайды).

Емі: Ауруды созылмалы формасына ауысуын алдын алу керек.-төсектік режим., қан тамыр тарылтатын препараттар: 1% бор қышқылы, 0,1% адреналин 3-4 тамшы мұрынға күніне 3 рет.-Нафтизин, Санорин 0,05-0,1 ұзақ мерзім қолдануға болмайды. Қабынуға қарсы дәрілер. Симоновский, Розенфельд мазімен дәкені майлап, мұрынға тығындау. УВЧ, витаминотерапия. Профилактика: влажн. уборка, ұйықтар алдында бөлмені желдету, кариесті емдеу, дене шынықтыруф.

 

 

Билет

Жұтқыншақ жарақаты, куйык, бөгде зат

Жуткыншактын богде заттары жиі кездеседі.

Диагностикасы: мезофарингоскопия, эпифарингоскопия, ларингоскопия. Богде затты нактылау ушын рентгенологиялык зерртеу жургызыледы. Наукас жуткыншагында ьлгде заттын туруына, шырышты кабыгынын закымдануына шагымданады.

Клиникасы: Тамагында богде заттын туруын, жутыну кезынде кедергы жасауына шагымданады. Улкен заттардын турып калуында тыныс жолдарынын обтурвциясы байкалады, ол оз кезегынде асфиксияга акеп согады. Кей жагдайда турып калган богде зат жуткыншактын кабыргаларында флегмона немесе абцесске әкеп согуы мумкын,теріаств эмфизема немесе медиастенит әкелуі мумкын.

Емі: жедел богде затты алу, еналдымен ала анестезия 10% лидокаинмен жургызыледы. Затты жуткыншак немесе мурынжуткыншак кыскштармен немес пинцетпен алуга болады.

Жуткыншак куйігі:. Химиялык және термиялык куйыктерден закымдануы мумкын. Термиялык куйік ыстык тамак, су кей жактайларда ыстык ауанын, будын тусуынен закымданады. Ен ауыр туры химиялык заттармен шакырылган куйытер ауыр отеді. Оларга: кышкылдар, сілтілер, сірке кышкылы, азат кышкылы, натрий және калий суйыктары. Химиялык және Термиялык куйыктердын клиникалык турден 3 дәрежесін ажыратады.1) 1 сатысы эритема – шырышты кабыктын аздаган гиперимеясы. 2) 2 сатысы кобыршыктердын пайда болуы – шырышты каыкта копыршыктердын пайда болуы. 3) 3 сатысы – некроз – тіндердің некрозга ушырауы.

Клиника:. Куйыктын сатысына, немен закымданганына байланысты. 1 сатысында беткей жаткан эпителий тіні закымданады, шырышты кабыктын гиперимияясы байкалады. Наукастын жагдайы катты озгеріске ушырамайды, 3 – 4 куны кайтып кетеды. 2 сатысында куйыктык копыршыктер байкалады, шырышты кабыктын некрозы және эрозиясы байкалады, аздаган тыртыктану байкалады, бул кезде мушены закымдамайды. 3 сатысы шырышты кабык және терең жаткан тіндере закымданады, бул кезед ауыр интоксикация байкалады. Тіндердің некрозы және жарасы жуткыншактын тыртыктануына онештын кызметынын бузылуына акеледы.

Диагностика: фарингоскопия, эзафагоскопия алгашкы кезеңінде жургізу кауыпты, жуткыншак пен онештын тыртыктануы болганнан кейын 14 – 15 куні контрастты рентгенология, эзофагоскопия – деформациянын сатысына онын таралуын білуге болады.

Емі: жедел госпитализация, шокка карсы, детоксикацияга карсы шаралар, тыныс алуын жаксарту, гемостатикалык проепараттар, антибиотикотерапия.

Фарингит (грек. pharynx — жұтқыншақ) — жұтқыншақтың кілегей қабығының қабынуы. Фарингит жедел респираторлы аурулардың, тұмаудың, т.б. жұқпалы аурулардың әсерінен болады. Кейде жұтқыншаққа әр түрлі факторлардың әсер етуінен де (мысалы, ауыз арқылы суық ауамен демалғанда немесе қатты суықта сөйлескенде, сондай-ақ өте ыстық не өте суық тағам жегенде) дамиды. Фарингиттің екі түрі бар. Жедел Фарингит көбінесе жұқпалы болады. Бұл кезде жұтқыншақтың кілегей қабығы қызарып ісінеді. Науқас адамның тамағы құрғап, жыбырлаған сияқты, бір нәрсе кілегей қабыққа жабысып тұрғандай сезінеді. Дене температурасы қалыпты болады. Егер Фарингиттің жедел түрін дәл уақытында емдемесе, ол созылмалы түріне ауысады. Бұл кезде жұтқыншаққа өте көп мөлшерде қақырық жиналады, соның салдарынан ауру адам үнемі жөтеліп, қақырық тастайды, әсіресе бұл таңертеңгілік мезгілде байқалады. Кейде көп жөтелгеннен науқастың жүрегі айнып, құсуы да мүмкін. Фарингиттің созылмалы түрінің дамуына созылмалы тұмау, тонзиллит, мұрын қуысының іріңді қабынуы, тіс кариесі, организмде зат алмасу процесінің бұзылуы, жүрек, бауыр және бүйрек аурулары себеп болады. Сондай-ақ Фарингиттің дамуына ауаның өте құрғақ болуы, темп-раның күрт өзгеруі, ауадағы шаң-тозаң және зиянды заттардың қалыпты мөлшерден көп болуы да үлкен әсер етеді. Емі: Фарингитке шалдықтыратын жағдайларды болдырмау; денені шынықтыру. Егер дене температурасы көтерілсе, оны төмендетін дәрі-дәрмектер ішу; антисептикалық ерітінділермен тамақты шаю; ингаляция жасау.

Фарингит дегеніміз — ауыз жұтқыншақтың артқы қабырғасындағы кілегей қабықтың және ондағы орналасқан әр түрлі жұтқыншақ бездерінің (екі жақ сыртындағы және ортасындағы) талаурауы. Жұтқыншақ бездері де бадамша бездері сияқты фолликулалардан тұрады, сондықтан оның атқаратын қызметі — қорғаныс қызметі.Ауыз жұтқыншақ ішек қарынмен ауа жолында тұрғандықтан ,олар арқылы кілегей қабықпен бездер қоршаған ортаның әр түрлі зиянды әсерінің салдарынан жиі талауранады.Фарингиттің екі түрі болады: жедел және созылмалы.Жедел фарингит. Жедел фарингитте ауыз жұтқыншақтың артқы қабырғасындағы кілегей қабықшасымен бездердің ең оірінші жедел қабынуы болады. Осының салдарынан ауру тамағында бірдеңе тұрғандығына, жұтынғанда (әсіресе сілекейді жұтқанда) тамағының ауырғандығына шағым жасайды. Кейде тамақтың ауырғаны жылы шай, немесе су ішкенде жойылатындығын айтады. Ауыз жұтқыншақты қарағанда, оның артқы қабырғасының кілегей қабықтарының қызарғаның, ісінгенін байқаймыз. Ал жоғарыда айтылған бездердің фолликулалары ір-іңдеп, жұлдызға ұқсайды. Бұл жағдайда ауырған адам денесінің ептеп әлсірегендігіне, жалпы дененің қызуының ептеп (субьфибрильді) қөтерілгеңдігіне шағым жасайды.Созылмалы фарингит. Созылмалы фарингитте ауыз жұтқыншақтың артқы қабырғасындағы кілегей қабығының және бездердің қайталап таларауы байкалады. Бұл талаурану әсіресе, мұрынмен оның қуыстарының ауруларына байланысты, өйткені, ол аурулар мұрын арқылы дем ала-алмағанының салдарынан ауыз арқылы дем алады. Сондықтан қоршаған ортаның әр түрлі зақымдары ауыз жұтқыншақ арқылы өтіп, оның қабырғасын зақымдандырады.Созылмалы фарингитті біз бес топқа бөлеміз: 1) жәй (катаральды); 2) ісінген (гипертрофиялық); 3) жұқарған (атрофиялық); 4) фолликулалы (жұтқыншақ бездерінің фолликулаларының ісініп, іріңдеуі); 5) аралас (смешанный) — жәй және ісінгең түрлері араласып кездеседі.Созылмалы фарингитпен ауырған адамдардың шағымдары әр түрлі болады: сілекей жұтқанда тамақтың ауруы, тамақта оірдеңе тұрғандай немесе тамағында шаш тұрғандай, кейбреулер тамағының кебетіндігіне (бұл шағым әсіресе, атрофиялық түрінде кездеседі). Ауыз жұтқыншақты қарағандз әр түрлі өЗгерістер көріиеді. Мысалы, жәй түрінде арткы қабыктың ісініп кызарғанын, ісін-іен түрінде оездердің ұлғайғанын, жұкарған түрінде кабықтым жұқарьгп кеткенін, фолликулаларлықта бездердің_ іріңдегенің, қосақталған түрінде жұқарып ісінгенін байқаймыз.Емдеу. Созылмалы және жедел фарингитті емдеуде мұрын мен оның маңайындағы қуыстарды емдеп, мұрын арқылы демалысты қалпына келтірудің үлкен маңызы бар. Өйткені, адам нұрынмен жақсы дем алатын болса, ауа тазарады, жылынады, дымқылданады және әр түрлі бөгде заттарды жібермейді, ал мұрын арқылы деп ала алмаса мұндай касиеттер болмай, ауа ауыз жұтқыншактың артқы қабырғасына тиіп, оны зақымдай-тын болады. Екіншіден, әр түрлі тітіркенгіштерден сактану (темекі тартпау, арақ-шарап ішпеу керек), тамақ ішкенде жылы және сұйықтық ішкен жөн, мойынды жылы ұстау керек.Осыдан кейін емдеуге көшкен дұрыс. Емдеу үшін ауруға ингаляция жасаған жен (әр түрлі қышқылдармен, пенициллинмен немесе маймен) артқы кабырғаны иодтың әлсіз (Люголь) ерітіндісімен майлау керек. Егер сырткы және ортасындағы бездер ұлғайса, оларды операция жасап алып тастаған жөн.

 

Билет

Жедел ларингит – бұл көмейдің сілемейлі қабығының жедел қабыну ауруы.Бұл жеке ауру ЖРВИ, тұмау, қызылша сияқты тыныс жолдары ауруларымен қабаттаса жүреді не олардың жалғасы болы келеді. Этиологиясы: Жергілікті немесе жалпы суық тию; Дауыстың зорығуы;өндірістік шаң – тозаңдар;суық және ыстық тамақ; шылым шегу; алкогольді заттар; эндогенді себептерден: зат алмасу бұзылыстары, вегетативті жүйке бұзылыстары.

Клиникасы:дауыстың өзгеруі,тамақтың жыбырлап,қырнауы, азапты құрғақ жөтел ( дауысы жуан, төмен қарлыққан),кейде афония, Дене температурасы қалыпты, сирек субфебрильді Кеңірдек, төс сүйек артында қысып ауыру сезімі,7-10 күнге созылады.

Диагностисы: Жанама ларингоскопияда көмейді айнамен қарағанда, комейдің сілемейлі кабыктары барлык болыктерінде ісіңкіреп кызарады. 

Ажырату диагностикасында: Дифтерияның жайылған түрінен, көмей туберкулезінен.

Емдеу: Зиянды факторларды жою,Қатты дауыспен сөйлемеу; Суық не ыстық тамақ ішпеу ;Жылытылған сүт, минералды су ішу ;Мойынға қыздырғыш компресс ;Аяқты ыстық суда булау ;Аэрозоль түріндегі антибиотиктер қолдану; Тамыр қабырғасының өткізгіштігін азайтатын заттар (пипольфен, димедрол,супрастин, кальций хлориді). Дене қызуы кезінде антибиотик және сульфаниламидтер.

Құлақ қалқанының жарақаты – Әртүрлі жарақаат-н, тістегеннен. Ол толық және жартылай жұлынуы да мүмкін. Жедел көмек көрсетпесе хондроперихондрит, құлақ қалқанының деформациясына әкелуі мүмкін.

Диагн. анамнез, зондтау, отоскопия, R-графия.Емі:хир-қ өңдеу, 5% спиртті йод еріт-мен жара шетін өңдеп, жергілікті анестезиямен бірінш-к тігіс жасайды(бұны 2 күннен кешіктірмеу керек)Тері астына сіреспеге қарсы анатоксин енг.және б/е антибиотик пен сульфаниламид тағ-ды.Күнделікті таңғышты ауыстыру, физиотерапия.Іріңдесе:тігісті алып, қосымша іріңнің эвакуациясы үшін терінікеседі. УВЧ, лазеротерапия, микротолқын.

ҚҰЛЫҚ жиналуына:сыртқы есту жолының тарлығынан,құлық бездерінің гиперфункциясынан,құлық жоғары жабысқақтығынан дамиды.Әрт. қабыну проц.,құлықты сіріңке шиі,шпилькамен алып тастау мақсатымен оны ары қарай сүйекті бөлімге итеріліп кетуі мүмкін.

Клин:бастапқыда білінбейді,құлақ бітелу сезімі,шуыл,аутофония,кейде рефлекторлы жөтел.Толық обтурацияда қ.естімей қалады.Ол көбінесе қ-қа су құй-да құлық ісінуінен болады.Егер құлық сүйекті бөлімде болса,дабыл қуысына қысым жасайды да бас айналу, жүрек айну, бас ауруы, қ.естімей қалады. Диагн: анамнез, отоскопия, сыртқы есту жолдарында құлықтың болуы.

Емі: инструмент: ілмекті зонд, Жане шприцімен(100-150мл), егер құлық қатты болса,онв жұмсартады: жылы 3% сутек тотығын н/е содоглицеринді тамшы күніне 3рет, бұл кезде қ.естімей қалуы қалыпты. Жуудан кейін су қалдығына мақта қою керек.

Бөгде зат тірі(таракан, шыбын,кене), заттар (түйме,шемішке,мақта,орех қапшығы) Диагн:отоскопия.Емі: Тірі бөгде зат болса глицерин енгізсе олар өліп қалады да,науқас олардың жыбырлауынан құтылып, мазасыздық болмайды.Пинцентпен алуға болмайды!Жане шприці(толық бітелмесе ғана),ілмекті зонд.Балаларда наркозбен жасалады.

 

Билет

Риносинусогенді орбитальді аскынулар, клиника, дс, емі.

Мурыннын және мурын койнауларынын аурулары артурлі аскынуларга әекп согады. Орбитальді аскынулар:

• Кабактын раетивті ісінуі

• Орбиатльді остеопериостит

• Кабак абцессі

• Көз флегмонасы

Клиникасы: коз клетчаткасы мен кабактын ісінуі, коньюнктивиттің гиперемиясы, кейде жагдайда ісіну байкалады. Коз алмасы сыртка шыгып турады – экзофтальм байкалады. Алмасынын козгалысы шектеледі, козгалыс кезінде ауырсыну болады. Коз алмасын және коз манын пальпациялаганда ауырсыну болады. Мурыннын бітелуі және іріңді боліністер болады. Іріңді процесс тереңде орналасса Коздің коруі томендейді, кей жагдайларда булшыкеттын және коз нервысынын парезі байкалады. Дене температурасы 39 – 40, бас ауруы, жалпы әлсіздік, кейде кусу байкалады. Диагностика: анамнез, рентгенография, КТ, риноскопия. Кей жагдайда диагностикалык пункция. Дифференциальную диагностика: рожистая восполением лица, кабактын гематомасы мен эмфиземасы. Емі: хирургиялык, жедел ірің ошагынан тазалау. Мурын койнауында Радикалды операция жургызыледы. Патологиялык озгерген тіндерді алып тастау. Антибактериялды терапия. 

Құлақ қалқанының жарақаты – Әрт. жарақ-н, тістегеннен.Ол толық және жартылай жұлынуы да мүмкін. Жедел көмек көрсетпесе хондроперихондрит, қ.қалқанының деформациясына әкелуі мүмкін.Диагн.анамнез, зондтау, отоскопия, R-графия.Емі:хир-қ өңдеу, 5% спиртті йод еріт-мен жара шетін өңдеп, жергілікті анестезиямен бірінш-к тігіс жасайды(бұны 2 күннен кешіктірмеу керек)Тері астына сіреспеге қарсы анатоксин енг.және б/е антибиотик пен сульфаниламид тағ-ды.Күнделікті таңғышты ауыстыру, физиотерапия.Іріңдесе:тігісті алып, қосымша іріңнің эвакуациясы үшін терінікеседі. УВЧ, лазеротерапия, микротолқын. ОТГЕМАТОМА- шеміршек, шеміршек астына қан құйылуы мен гематома түзілуі.  

ҚҰЛЫҚ жиналуына: сыртқы есту жолының тарлығынан,құлық бездерінің гиперфункциясынан,құлық жоғары жабысқақтығынан дамиды.Әрт. қабыну проц.,құлықты сіріңке шиі,шпилькамен алып тастау мақсатымен оны ары қарай сүйекті бөлімге итеріліп кетуі мүмкін.Клин:бастапқыда білінбейді,құлақ бітелу сезімі,шуыл,аутофония,кейде рефлекторлы жөтел.Толық обтурацияда қ.естімей қалады.Ол көбінесе қ-қа су құй-да құлық ісінуінен болады.Егер құлық сүйекті бөлімде болса,дабыл қуысына қысым жасайды да бас айналу, жүрек айну, бас ауруы, қ.естімей қалады. Диагн: анамнез, отоскопия, сыртқы есту жолдарында құлықтың болуы. Емі: инструмент: ілмекті зонд,Жане шприцімен(100-150мл),егер құлық қатты болса,онв жұмсартады:жылы 3%сутек тотығын н/е содоглицеринді тамшы күніне 3рет,бұл кезде қ.естімей қалуы қалыпты.Жуудан кейін су қалдығына мақта қою керек.

Бөгде зат тірі(таракан, шыбын,кене), заттар (түйме,шемішке,мақта,орех қапшығы)  отоскопия.Емі: Тірі бөгде зат болса глицерин енгізсе олар өліп қалады да,науқас олардың жыбырлауынан құтылып, мазасыздық болмайды.Пинцентпен алуға болмайды!Жане шприці(толық бітелмесе ғана),ілмекті зонд.Балаларда наркозбен жасалады.

 

 

Билет

Жұқпалы аурулар кезінде бадамша бездің зақымдануы.

Отогенді мишық абцессі – мишык іріңдіктері ортангы іріңді отиттің ен катерлі аскынуларының бірі, ми және мишықтағы іріңдіктердің 70% эпитимпанит болады. Мидың іріңдігін ортангы кулактын іріңді кабынуында себепшы коздыргыштар (стрептококк, протеи, ішек таяшасы, кокірінтаякша) Патогендік микроорганизмдер сапрофиттер және ішіе флорас жатады. Негізгі басты роль бассуйекішілік отогендік аскынуларга пайда болуына негізігі кокк флоралары; стрептококк, стафилакокк, пневмококк, протеи, ішіек таякшалары. Патогенезі: инфекцияның таралуына байланысты негізі таралуы: 1) жанама немеасе кабыргалык жол аркылы – іріңді инфекция бассуйек ішіне дабыл куысының жогаргы кабыргасы жіне емізік тәрізді өсіндінің туракты куысының суйекті қабыргаларын кабыну процессі шірітіп бузганда кіреді. 2) калыптасып салынган жолдар - ортангы кулактын куыстары бассуйекитын шункырларымен кан тамырлары және лимфа агымы аркылы отетін коптеген тесыктер және каналдар аркылы байланысып жатады. 3) лабириттік жол – инфекция ішкі кулактан n.vestibulocochlearis бойымнен ішкі есту жолы аркылы, перилимфатикалык және эндолимфатикалык тутіктер аркылы бассуйектің артқы ойығына таралады. 4) қан аркылы – мидын терен болыктерыне таралуы мумкын, ортангы кулактын жыты кабынуында. 5) лимфогендік жол аркылы. 6) дегисценцияылык жол – дабыл куысы кабыргаларынын бітпей калган санылулары аркылы. Инфекция таралу кезендері: бірінші кезең – инфекция бассуйек куысына отып, экстуральды немесе эпидуральды іріндіктер пайда болады, ягни іріңдік самай суйегінің ішкі бетінде жіне мидың катты кабыгынын аралыгында жиналады. Екінші кезен – инфекция миын катты кабыгы мен жука ормекші кабык аралыктарына отеді. Субдуральды іріңдік пайда болады. Үшінші кезең – инфекция мидың тор кабыгы асты кеңісітігіне (субарахноидальды кеңістікке) отеді, бул ми кабыгынын жайылган кабынуына (минингитке) акеледі. Төртінші кезең – ми заттектерінің кабынуы. Мидың және мишыктың кабынуына акеледі.

Клиникасы: козгалыс және булшык ет тонусынын бузылуы. Сойлеу кабылетынын бузылуы. Жартылай шала шалдану. Тырысулар пайда болуы. 4 кезенге болуге боады, 1 – алгашкы кезен, 2 – жасырын, 3 – айкын, 4 – терминальды. Алгашкы кезен – 1 – 2 аптага созылады жане менингиальдык белгілерімен журеді, бастын жай ауырады, озын – озы нашар сезыну, дене кызыуы 37,5, локсу, журек айну, кусу болады. Жасырын кезен 2 – 6 апта, жогалып немесе аздаган турде корыныс береды. Айкын кезены – клиникалык белгылеры айкын корыне басталады. Терминальды кезен – бырнеше кунге созылуы мумкын, ми ісінуі кобейіп – іріңнің жарылып, жайылуы салдарынантжане орталык салдануынан адам олып кетуі мумкін. Негізгі белгілері: қозгалыстын бузылуы және жуйке булшые ет тонусынын бузылуы, сойлеу кабылетынын бузылуы, жартылай шала салдану, тырысулардын пайда болуы.

Диагностикасы: бассуйек рентгены, (Шюллер, Стенверс әдістері) ангиография, ЭЭГ, реография, Кт. Ажырату диагнозы: іріді менгингит, арахноидит және іріңді лабиринт.

Емі: хирургиялык ем, бірінші ортангы кулак ірің ошагын тазарту, пункция жасау, іріңдікті ашып дренаж кою. Ми және мишык іріңдіктерінің хир.емдеудің 3 әдісі. 1) жабык турде – ине аркылы ірінді сору, антисептикалык ерітіндімен жуу. 2) ашык трде емдеу – кесіп. Тілу іріңдікті ине бойымен ашу дренаж кою. 3) іріңдікті сыртқы қапшыгымен қоса алу – резекциялык (агза болыгын кесып алу)

 

 

Билет

Паратонзиллярлы абцесс. Паратонзилярлы қуыста іріңдіктің жиналуы, тонзилит, ангина, кариозды тіс асқынуы кезінде дамиды. Түрлері: бір жақты, алдыңғы жоғарғы, артқы төменгі, қырлы. Клиникасы: тамақта қатты ауырсыну, ұйқы бұзылу; Өңеш бұлшық ет қабынуынан басын қырымен ұстайды, аузы жартылай ашық, ұғынықсыз сөйлейді, жергілікті лимфа түйіндері ісінеді;Мезофарингоскопиялық көрініс: қабынған жағында бадамшаның, доғашықтың, жұмсақ таңдайдың қызарғаны,ісінгені көрінеді. Д/а: қанда лейкоцитоз, фарингоскопия: жоғарғы полюс аймағы ісінген. Емі: ауруханаға жатқызу, антибиотик, анальгетик,парентеральды ем, бір айдан соң оперативті ашу- тонзилэктомия. Тілуді ен көп ісінген аймақтан сагитальды бағытта тереңдігі 1.5см енгізеді.

Парафарингиальды абцесс –парафарингиальды қуыстың клечаткасының іріндеуі..

Этиол ангинаны басынан өткізу, созыл. Тонзиллит, тонзилиттің өршу кезеңі, мурын койнауларынын кабыну аураулары. 

Клиника Одностор боль в горле, тризм жевательной мускулатуры- больной с трудом раскрывает рот. Голова наклонена в больную сторону, болезнис при пальпации шеи, увелич лимфоузлов. сосудистые нарушение- флебит, тромбофлебит яремной вены, кровотечение из эрозировоных очагов.

Диагност Фарингоскопия- отек и геперемия, небные меналины выпуклы.

Лечение Операция 2 подходами. Наружный производят разоез вдоль переднего края грудинно-ключично-соцевидной м-цы, затем углубляются послойно до парафарингеальнойго пространства у угла нижней челюсти дренрование, промывание асептическим раствором, антибиотики,дезиинтаксикационая терапия. Внутренний вскрытие ч\з тонзилярную нишу в месте наибольшего выбухание шипцами Гартмана

Отогенді менингит мидың ішкі жұқа және өрмелі қабаттарының қабынуы.Отогенді менингит 2 топқа бөлінеді: Бірінші реттегі – инфекцияның құлақтан әртүрлі жолдар арқылы таралуы нәтижесінде п.б. Екінші реттегі – бассүйік ішілік асқынулардың басқа түрлері салдарынан п.б.Этиологиясы: ми қабаттарының қабыну процестеріне,бассүйек ішіндегі қысымның көбеюіне,ми заттектерінің, арқажұлын түбірлерінің және бас ми нервтерінің зақымдалуы. Клиникасы :жалпы инфекциялық белгісі, менингиальдық белгілер, ошақтық белгілері бар Үш сатыдан тұрады: 1) қозу сатысы 2) тежелу сатысы 3) салдану сатысы Жалпы белгілер:жалпы жағдайы ауыр,сандырақтап, есінен тану,түрі боз,тілі құрғайды, ақ жабынмен жабылған, тахикардия, дене қызуы 38,5-39°С. Дене кызуынын бірітіндеп томендеуі, Менингиалды белгілер:бастын отте катты ауруы, бас ауруы жайылмалы болып келеді, бас ауруынын кушеюі ми кабыктарынын зардаптануында ягни мидын катты және жумсак кабыгыгнын кабынуы ушкіл нервтің тітіркенуінде, локсу, журек айну, құсу – тамак ішуіне емес орталык тургыдан болады. менингиалдық белгілер 1.Желке шүйде бұлшықеттерінің сіресуі 2.Кернинг белгісі оң 3. Брудинский белгісі оң 4.Орнынан тұру белгісі 5.Бехтерев белгісі 6.Кюленкампф белгісі 7.Киника белгісі Қан құрамындағы өзгерістер:лейкоциттер, оның ішінде нейтрофильдер көбеюі,ЭТЖ-ның жоғарлауы Ошақты белгілер: Ми заттектерінің зақымдалуы, Бас милық нервтерінің белгісі.

Диагноз: Науқас шағымы,Сырқат жайында алынған мәліметтер, Қарау кезінде өзгерістер, Жұлын сұйықтығын тексеру,Құлақтағы қабыну процестерін анықтау,Лабораториялық зерттеулер,Рентген арқылы тексеру,Операция кезінде табылыстарға қарау

Емі Хирургиялық әдіс:Құлақтағы ірінді ошақтарды тазарту,Мастоидотомия,Созылмалы ірінді ортаңғы отитте- кеңейтілген, радикалды операция жасалады Антибактериалдық терапия (бір тәулікте 12 млн. ЕД пенициллин) Дезинтоксикалық жабдықтар Гемодез5% глюкоза ерітіндісі,Полиглюкин,Рингер Витаминдік терапия Дегидратациялық терапия (Калий хлориді,Панангин, Манитол, Лизикс, Магний сульфаты 25% ерітіндісі ) Гематоэнцефалдық тосқауыл өткізгіштігін азайтатын дәрілер(уротропин) Сенсибилизацияны төмендету үшін(супрастин, тавегил)Экстрадуралдық іріңдік. Іріңнің самай сүйегі мен мидың қатты қабығының араларында жиналуын айтамыз.Субдуралдық іріңдік. Субдуралдық іріңдік – іріңнің мидың қатты және жұмсақ қабығы аралығындажиналуы.Диагноз тек операция кезінде қойылады. Мидың және мишықтың отогенді іріңдіктеріМидың және мишықтың отогенді іріңдіктері ортаңғы отиттің ең қатерлі асқынуларының бірі.

Билет

Мұрынан қан кету. Жалпы немесе жергілікті себептер әсерінен болуы мүмкін.

Жалпы себептерге инфекция аурулары жатады:- Сүзек көбінесе мұрыннан қан кетумен басталады: -мұрыннан қан кету көбінесе дифтерияда, қызамықта, қызылшада, тілмеде(рожа), гриппте байқалады. -Мұрыннан қан кету- алейкия, лейкемия, пернициозды анемия, пурпура, скорбут сияқты аурулар белгісі болуы мүмкін.- Нефритте, бауыр циррозы, жүрек ауруларында да мұрыннан қан кетеді. Кейде мұрыннан қан кету дәрігерлерге бүйрек, бауыр немесе жүрек аурулары туралы ой салады. Бұндай жағдайда несеппен қанды зерттеу керек. Қан қысымын көтеретін – секіру, жүгуру жаттығулар да тамыр жүйесінің тұрақсыздығында қан кетуді тудырады. Кейде жас қыздарда 13 жасқа дейінгі еттекірдің орнына мұрыннан қан кетеді. Гемофилияда мұрыннан қан кету өте қауіпті. Кейде мұрыннын бір жағынан үнемі қан кету мұрын қуысы айналасындағы ісіктің хабаршысы болуы мүмкін.

 Жергілікті себептердің ішінен: ұрғаннан, кұлағаннан кейінгі кан кетуді айту керек. Мұрыннан кан кету алдынгы бас сүйеги ойғынын сыну белгісі болуы мүмкін. Мұндай жарақаттарда кейде мұрыннан жұлын сұйықтығы ағады. көбіне пердесінін алдыңғы шетін саусақпен зақымдаудан жиі қан кетеді.Балаларда қаннын мөлшері белгісіз болуы мүмкін, өйткені қаннын бір бөлігін бала жұтып қояды. Сондықтан әр уақытта баланың жұтқыншағын қарау керек. Қан кету орнын анықтау оңай емес, азғантай қан кетуді ең қарапайым әдіспен тоқтату тырысу керек. Қан ағып тұрған жақтағы мұрын қанатын мұрын пердесіне саусақпен басу, баланы дурыс қалыпта ұстау. Баланы жатқызуға болмайды, өйткені бұндай жағдайда қан мұрын-жұтқыншаққа кетіп бала оны жұтады, ол асқазанды тітіркендіріп, рефлексті түрде құсықпен сыртқа шығады. Ең дурысы баланы отырғызу.

Мұрын тампонадасы.Мұрыннан қан кету гемостатикалық шаралардан кейін тоқтамаған жағдайда мұрын тампонадасы жасалады.Алдыңғы тампонада ең жиі колданылатын әдіс,өйткені мұрынннан қан кетудің 90-95 % мұрын пердесінін алдыңғы бөлімінен басталды.Мұрыннын алдыңғы тампонада манипуляциясына керекті құрал жабдықтар: коленчатый пинцет немесе мұрын корнцангысы, ұзыныдғы 10-20 см, ені 1,5см дәке турундалары. Алдыңғы мұрын тампонадасы ауырсынбалы манипуляция, сондықтан мұрыннын шырышты қабатын 5% кокаин ертідісімен немесе 2% дикаин ертіндісімен тамызу немесе шашу арқылы жансыздандырамыз. Жансыздандыру әсерін1%пормедол ертіндісі, 2% димедрол ертіндісі 1 мл-ден және 50% 2 мл анальгин ертіндісі арқылы жүзеге асырылады.

Процедура Мұрын қуысынын алдыңғы риноскопиясында вазелин майымен, қан тоқтататын пастамен (алдын ала жылытылған), тромбинмен немесе гемофибинмен сіңірілген дәкелі тампон еңгізіледі.Алдыңғы мұрын қалқасынан қан аққан кезде жалпы мұрын жолына тізбектей ұзындығы 7-8 см бірнеше тампонды мұрын қалқасына қысып қысып еңгізеді. Ортаңғы немесе артқы мұрын қуысында бели қан кету болса және егер оны анықтау мүмкіндігі болмаса бүкіл мұрын қуысынын жартысына 20 см ілмек тәрізді дәке тұрундасымен тампон салады. Соған келесі турұнданы еңгізеді немесе бірнешеуін. Тампонада үшін екі, үш турұнда қажет.Дәкелі тұрунда орнына мұрын қуысына құрғақ тромбин, фибринды пленка, қантоқтатушы губка, паролон антибиотикпен сіңірілген, резиналы катетер еңгізуге болады.

Отгенді аскынулар этиологиясы, клиникасы, емі бассуйекішілік отогендік аскунулар оте ауыр жане адам омырыне оте кауыпты аурудар катарына жатады. Бассуйекішілік отогендік аскынулар ортангы жане ішкі кулактагы кабыну процесстерінің бассуйек ішіне таралуы натижесынде пайда болады. 92% іріңді созылмалы эмпитампинит анықталған.

Аскынулар: экстратуралды және субдуралдьды іріңдіктер, синустромбоз, отогенді менингит, мидың және мишықтың отогенді іріңдіктер, арахноидит пен отогендік сепсис.

Этиологиясы: бактериалдық флора болып табылады. Патогендік микроорганизмдер сапрофиттер және ішіе флорас жатады. Негізгі басты роль бассуйекішілік отогендік аскынуларга пайда болуына негізігі кокк флоралары; стрептококк, стафилакокк, пневмококк, протеи, ішіек таякшалары. Патогенезі: инфекцияның таралуына байланысты негізі таралуы:1) жанама немеасе кабыргалык жол аркылы – іріңді инфекция бассуйек ішіне дабыл куысының жогаргы кабыргасы жіне емізік тәрізді өсіндінің туракты куысының суйекті қабыргаларын кабыну процессі шірітіп бузганда кіреді. 2) калыптасып салынган жолдар - ортангы кулактын куыстары бассуйекитын шункырларымен кан тамырлары және лимфа агымы аркылы отетін коптеген тесыктер және каналдар аркылы байланысып жатады. 3) лабириттік жол – инфекция ішкі кулактан n.vestibulocochlearis бойымнен ішкі есту жолы аркылы, перилимфатикалык және эндолимфатикалык тутіктер аркылы бассуйектің артқы ойығына таралады. 4) қан аркылы – мидын терен болыктерыне таралуы мумкын, ортангы кулактын жыты кабынуында. 5) лимфогендік жол аркылы.6) дегисценцияылык жол – дабыл куысы кабыргаларынын бітпей калган санылулары аркылы. Инфекция таралу кезендері: бірінші кезең – инфекция бассуйек куысына отып, экстуральды немесе эпидуральды іріндіктер пайда болады, ягни іріңдік самай суйегінің ішкі бетінде жіне мидың катты кабыгынын аралыгында жиналады. Екінші кезен – инфекция миын катты кабыгы мен жука ормекші кабык аралыктарына отеді. Субдуральды іріңдік пайда болады. Үшінші кезең – инфекция мидың тор кабыгы асты кеңісітігіне (субарахноидальды кеңістікке) отеді, бул ми кабыгынын жайылган кабынуына (минингитке) акеледі. Төртінші кезең – ми заттектерінің кабынуы. Мидың және мишыктың кабынуына акеледі. Диагномтикасы: наукас шагымы, жулын суйктыгын тексеру, кулактагы кабыну процесстері, кан курамын тексеру, рентген (Шюллер әдісі)

Билет

Баспа, жіктелуі, этиологиясы, клиникасы, диагностикасы, емі

Баспа, ангина (латынша ango — қысамын, тұншықтырамын) — көмейдегі бадамша бездерінің қабынуынан болатын жұқпалы ауру. Ангина – жалпы жіті жукпалы ауру болып табылады, бул кезде жуткыншактын лимфааденоидтык шенберіндегі бадамша бездердің аркайсысында жіті каыну процессі журеді, кобінесе тандайдын бадамша безінің жіті кабынуы байкалады. Аурудын аскынуы: ревматизм, полиартрит, нефрит, созылмалы тонзиллит. Этиологиясы: ауруды тудыратын коздыргыштар: кокктар, таякшалар, вирусар, саныраукулакшалар, спирохета (узын буранда тәрізіді бактерия) жатады. Негізінен ауруды – А топтагы в – гемолитикалык стрептококк, сол сиякты алтын стафилококк, аденовирустар, пневмококк микроорганиздер коздырады. Таралу жолдары: ауа – сілекей ұшпалары аркылы, наукаспен тікелей катынаста болу және аутоинфекциялык жол аркылы таралады. Ангина басталуына Б.С.Преображенскийдің айтуынша 3 түрлі себеп бар: 1) эпизодтык аутоинфекция. 2) эпидемиялык ахуал. 3) ангина созылмалы тонзилиттәі оршуі кезінде.

Патогенезі: суыкка бейімделу кабіліетінің томендеуі, узакка созылган аурулар натижесінде организмнің инфекцияга карсы тура алмауы. Баспанын жіктелуі Б.С.Преображенский бойынша тонзилитті жіті және созылмалы деп боледі. Жіті тонзилитт өзі біріншілік және екіншілік деп болінеді. Бірінші реттегі ангина - тандай, мурын – жуткыншак, тіл, комей бадамшаларын баспасы. Фарингоскопиялык коріністерне байланысты клиникалык турлерін ажыратады.

• Біріншілік тараланган

• Фолликулалаык

• Лакуналык

• Ойыкжаралы – кабыршакты симановский – венсан ангинасы

• Фибоинозды

• Флегманозды

• Аралас турдегі ангина

Екнші реттегі салдарлык баспаларга мыналар атады

• Жіті жукпалы аурулар ( дифтерия, кызамык, іш-сузек, туляремия) 

• Кан аурулары кезіндегі баспалар (жукпалы мононуклеоздык, агранулоцитоздык, алейкиялык, лейкоздык).

Клиникасы: Баспа адам организмінің түрлі жұқпалы вирустарға қарсы тұру қабілеті төмендегенде, суық тигізгенде, витаминдер жетіспегенде, шаршағанда пайда болады. Баспа — бадамша бездерінің ісініп, жұтқыншақтың қызаруымен басталады; тамақ құрғап, жұтындырмайды. Тамақ бездері ісініп, қол тигізбей ауырады. Дене қызуы көтеріліп, бас ауырады, буын сырқырайды, адам дел-сал болып әлсірейді. Ауру асқынғанда бадамша бездері қабынып, ақшыл сары ірің пайда болады. Баспаны дер кезінде емдемесе, ортаңғы құлаққа өтуі мүмкін. Мұндай Баспа өзінен-өзі жарылады, кейде оған операция жасауға тура келеді. Баспаның жедел өтетін және созылмалы түрлері бар.

Емі: Баспаны емдемесе, ауру бүйрекке, жүрекке, т.б. органдарға шабуы мүмкін. Сондықта

н Баспаның алғашқы белгісі білінісімен дәрігерге жедел көрініп, созылмалы түрге өткізбей емделу қажет. Б-мен ауырғанда міндетті түрде жатып емделу, тамақты жылы ұстау, мезгіл-мезгіл сұйық тағам ішу, жылы компресс қою, жиі-жиі тамақты сода, тұз ерітінділерімен шаю, антибиотиктер ішу қажет. Баспаның алдын алуда дене шынықтырудың, спортпен шұғылданудың маңызы зор.

Мұрынның канмен камтамасыз ету ерекшеліктері:. Сырткы мурын канмен камтамасыз етілуі көз артериясының сонгы (a.dorsalis nasi) тармактарымен және бет артериясынын (a.angularis) сонгы тармактарымен жузеге асады. Олар өз ара мурын түбірі мен аркасынын тұсында анастомоз курайды. Венозды кан сырткы мурыннан шыгып бет венысынын бастапкы бастапкы боліміне (v.angularis) куяды. Калыпты жагдайда венозды кан, бет венасы бойымен ішкі мойындырыкты венага карай багыттылады. Бірак есте сактайтын бір жай, бұрышты вена (v.angularis) көз уясы веналарымен анастомоз курайды, олардан кан тікелеі каверноздв синуска агады.

Мұрын куысының канмен камтамасыз етілуі: a.sphenоpalatina. sphenоpalatina тесігінен отіп мурын койнауларынын және мурын койнауларын канмен камтамасыз етеды. А.sphenоpalatina тармактары aa.nasalis posterior laterals et septi. Латеральные и перегородные аретрии. Мурын кусынын алдынгы жогаргы бөліктері және торлы лабиринт коз артериясымен канмен камтамасыз етіледі. Онын тармактары: алдынгы торлы артерия (a.ethmoidalis anterior) арткы торлы артерия (a.ethmoidalis posterior). Мурын куысынын шырышты кабыгынын 3\1 бөлігінде Киссельбахово орны (locus Kiesselbachi) орналаскан. Мунда шырышты кабык жукарган болады және де осы жерде кан кету кобырек байкалады.  

илет

Жедел мастоидит- емізік тәрізді өсіндінің жіті қабынуы. Қабыну процесі сүйек элементтерін де қамтиды. Этиологиясы: Дамуы көбінде рахит, туберкулез, эксудатты диатез, микрофлора вируленттігі; жергілікті: жіті орт ірінді отитті емдемеу салдары, емізік тәр өсінді қуысынан эксудаттың сыртқа дұрыс шықпауынан, өйткені өсінді жасушалары және тұрақты унгір (антрум)арасындағы қатынас бұзылуы, не антрумен дабыл қуысы арасындағы байланыс жолының бұзылуы нәт-де яғни қабынып ісінген шырышты қабықтың байланыс тесігі бітеп қалуы әсерінен болад.

Клиника: 

• жалпы жагдай куйінің озгеруі.

• Дене кызыуынын котерілуі

• Кан курамынын рзгеруі

• Буйрек кызметынын озгеруы

 жалпы: дене ыстығы, жағдай нашарлау, қан құрамының өзгерісі, құлақта шу, ауырсыну түнде күшеюі, пульсті шу; Жергілікті: емізікше тәр өсінді терісінің гиперемиясы мен инфильтрациясы, дабыл жарғағы түсі қызарып ісінеді, құлақтан ірің ағады, нағыз отоскопиялық белгісі- сыртқы есту жолының сүйек бөлігіндегі – артқы-жоғ қабырғасының түсіп кетуі; термоөзгешелік;

Дигностика: рентген.

Емі: консервативті антибактериальды сезімталдыққа сүйене отырып, аллергияга карсы заттар, физиотерапиялык процедуралар, периостты тесу, егер алынбаса хирургиялық- мастоидэктомия. Яғни құлақ артқы жол арқ емізікше тәр өсіндінің каиозды тінін алу.

КӨМЕЙ, КЕҢІРДЕК ЖӘНЕ БРОНХТАРДАҒЫ БӨГДЕ ДЕНЕЛЕР

Бөгде денелердің көмей, бронх және кеңірдекке түсуі баларда жиі кездеседі. Ол ата-анасының дұрыс қарамауынан, ал ересектерде кейбір заттарды байқаусызда ішке қарай дем алып қойғанда болады. Тыныс жолдарына түскен бөгде денелер жөтелгеннен түспейді. Бұл тыныс алу кезінде бөгде дененің бронх қабырғалары арасында қысылуынан болады.

Белгісі. Бөгде зат көмейге түскенде қалтырау, жөтелу болады. Дауыс саңылау толық жабылғанда тұншығу (асфиксия) тез болады, ал жартылай жабылғанда қырылдау, жөтел, шырышты қабықшада ісіну байқалады.Кеңірдекке бөгде зат түсуінің негізгі белгісі: құсықпен, көгерумен сипатталатын ұстамалы жөтел болып табылады. Жөтелген кезде кеңірдек үстінен фенодоскоп арқылы бөгде заттыңқозғалуы естіледі. Бронхтың бөгде заттары көбінесе оң жақта кездеседі. Көкірегі ауырсынады. Алдымен құрғақ спастикалық жөтел, кейін қақырықты жөтел болады. Бронх саңылауын жаппайтын бөгде денелер белгісіз өтуі мүмкін.Сырттай қарағанда көкірек клеткасының қозғалысы шектелген, зақымдалғын бөлігі тыныс алуға қатыспайды. Бронх толық жабылғанда сау жақта, ал жартылай жабылғанда бөгде заттардың бар жағында сырылдар естіледі.

Емдеу. Тыныс жолдарына түскен бөгде заттар алыну керек. Балаларда, кәрі кісілерде бөгде заттарды алу үшін жансыздандырады. Тыныс алу қиындағанда немесе тез асфиксия болса, жедел түрде жасанды тыныс алуды жасау керек (трахеостомия).

 

 

Билет

Жедел ортаңғы іріңді отит. Жиі кездеседі, кең таралған ауру. Барабан қуысының шырышты қабығының қабынуы.Бұл кезде құлақтың барлық ортаңғы бөлігі катаральды қабынады.

Клиникасы: 3кезең: 1.тесілгенге дей кезең, яғни дабыл қуысы сілемейлі қабығының жайылмалы қабынуы,эксудаттың жиналуы, қабыну процесінің шектелмей одан әрі жалғасуы, инфекция микробтарының қанға түсуі, организмнің ішкі әсерге жауабы(жалпы жағдайы, дене ыстығы, қан құрамының өзг; құлақта қатты ауырсыну, емізікше тәрізді өсінді пальпациясында қатты ауырсыну, құлақта шу,дене ыстығы, қанда лейкоцитоз); 2. Тесілу кезеңі. Яғни дабыл жарғағының тесілуі, құлақтан ірің ағу, инфек.микробтарының сорығуының азаюы, қабыну процесі шектеле бастайды, оның айналасына тосқауылдар жиналады. Құлақ ауруы басылып,жағдайы жақсарады; 3. Репаративтік кезең(қалпына келу)-қабыну процесі басылады, бөліністерде өзіне тән өзгешеліктер болады, іріңнің ағуы азаяды, содан тоқтайды, дабыл жарғағы шеттері бітеледі. Ауру жалпы ұзақтығы 2-4 апта.

Диагностика: анамнез, отоскопия. Отоскопияда дабыл куысы ішіндегі ірің кан тамырларының согуына байланысты тесік тұсынан бүлкілдеп шығады және пульспен бірге согып турады.

 Емі: тыңыштық, төсектік режим,мұрынға тамыр тарылтқыш тамшылар, құлақ ауырсынуын басатын дәрілер(кокаин қосылған карболды клициринді майлар, камфор майы, глицирин),құлақ зондымен мақта арқ сыртқы есту жолынан іріңді тазарту(перекись), антибиотиктер, сульфаниламидтер, дене қызуын түсіретін заттар ж-е сезімталдықты төмендет дәрілер(пеницилин,аспирин, супрастин). Сол сияқты қыздырғыш компресс, физиотерапиялық ем(УВЧ, соллюкс, электрофорез),ауру жазылмай асқынса парацентез (дабыл жарғағын қолдан тілу)жасаймыз. Ем соңында Политцер не катетер әдісі арқ құлақты үрлеу және дабыл жарғағына ауамен массаж жасау керек.

Жұткыншак арткы кеністігінін іріңдеуі, этиологиясы, клиникасы, диагностикасы, емі.

 

 

Билет

 Жедел синусиитер этиологиясы, патогенезі, клиникасы, диагностикасы, емі

Мурын куысынын ауруларының көп кездесетіндері: гайморит, этмоидит, фронтит, сфеноидит. Этиология:Жедел және созылмалы мұрын қойнау аураларында ең маңызды жалпы иммунитет шырышты қабықтың иннактивациясы. Ең бастысы мұрын қойнауларына жоғары тыныс аурулары кезінде патогенді микрофлораның тусуі. Жедел инфекциялық ауруларда мұрын қуысына гематогендік жолмен таралады. Жоғарғы жақ қойнауларының ауруы тіс түбірінің қабынуына да байланысты. Синусит этиологиясы мұрынның анатомиялық өзгерістеріне де байланысты(искривления гребни,шипы носа) және де жедел және созылмалы ринит, полип қоршаған ортаның жағымсыз әсерлері. Қойнаулардың көлемдері неғұрлым үлкен болса соғұрлым қабынуға тез ұшырайды. Микробиологиялық зерттеуде мұрын қойнауынан бактериалық флораларды табады (стрептокок, пневмокок, ішек таяқшалары)

Классификация: Б.С Преображенский бойынша: а)эксудативті түрі: 1катаральді 2серозды 3іріңді; б) продуктивті түрі в)альтернативті 1атрофиялық 2некротикалық 3холестиатонды 4казеозды г) аралас д)вазомоторлы аллергиялық Диагностика: анамнез, жалпы клиникалық және оториноларингологиялық тексерілу, бактериологиялық тексерілу, эндоскопия, синоскопия, биопсия, цитология, мұрын қойнауларының рентгенологиясы, КТ, МРТ, ультра дыбысты биолокация.

Емі:

Қан жуйесі ауруларында бадамшанын закымдануы

 

Билет

Мұрын аралығының гематомасы мен абцесі көбінде сыртқы мұрын жарақаттары себеп болады. Гематома этиол: жарақат, инфек, гемопатиялар (гемофилия, тробоцитопения); Абцесс этиол:  жарақат, гематомасыз-мұрын кіреберісі фурункулының абцесске айналуы, балалардың септикалық жағдайында метастаз беру. Клиника гематома: мурын аймагында ауырыну, мұрынмен дем алудың прогрессивті қиындауы, бас ауру; Абцесс: интоксикация, бас ауру, мұрын аймағының ауырсынуы, дем алу қиынд, сыртқы мұрын ісігі нәтижесінде мұрын деформациясы, тері гиперемиясы,мурынды пальпациялаганда ауырсыну, мурыннын шырышты кабыгынын ісінуі байкалады.. Қарауда: егер м.ұшын саусақпен жоғары көтерсе, м.далдасының екі жағынан да сілемейлі қабығы қызарған іркілдек домалақ ісікті көруге болады. Асқынуы: менингит, кавернозды синустың тромбозы, ми абцесі.

Д-а: анамнез, науқастың жалпы жағдайы, сыртқы мұрынды қарау, риноскопия, пункция, қанды бөліністі сору;

Емі. Пункция жасай отырып, жиналған сүйықтықты сору, пеницилин жіберу. Қатты іріңдеп м.шеміршегі еріп кету қаупі туғанда операция. М.ішінен м.далдасының екі жағынан тік тіледі, тесіліп кетпес үшін әр жерден кеседі. Тілген жерлерге стерильді дәке тілшелерін қойып бір тәуліктен кейін ауыстырып отырады. Кең спектірлі Антибиотик беріледі.

2) Көмей диффтериясы. Нағыз круп – бұл көмейдің шырышты қабығының фиброзды қабынуы,козд-дифтерия не Леффлер таяқшасы, көбінде 2-4 жастағы балалар ауырады. Клиникасы 3 сатыдан өтеді:1-ші сатысында – ауру біртіндеп басталады, белгілері айқын емес. 2-ші сатысында – афония, дыбыссыз жөтел, ентікпе, тыныс алу бұзылады. Баланың түсі бозарады, көп терлейді де,еріндері көгеріп, тамыр соғу ырғағы бұзылады.Бірнеше сағаттан 1-2 күнге созылады. 3-ші кезеңде белгілер күшейіп, тұншығу үдей түседі, науқас есеңгіреп, әлсізденіп, ұйқысы келеді. Цианоз, Чейн- Стокс дем алуы пайда болады. Д-а: Тікелей емес не тікелей ларингоскопия кезінде көмей саңылуында қалың күлгін-сұрғылт түсті өңездер болады,олар қиындықпен алынады және алғаннан кейін орны қанайды. Микробиялогиялық зерттеулер кезінде қоздырғышын, яғни диффтерия таяқшасын аңықтаймыз.Диф д-а: жалған круппен жүргізіледі. Нағыз круп тек диффтерия кезінде, дыбыс байламдарының қабынуы ғана болып келсе, ал жалған круп қалған барлық ОРЗ ауруларында кездеседі. Бұл кезде дыбыс байламдары аумағы ғана емес, көмейдің шырышты қабаты, төмен тіпті трахея мен бронқа дейін қабынады. Емі: науқасты оңашалау, диффтерияға қарсы сарысу жіберіп инфек ауруханаға жатқызу. Сарысуды –антитоксинді бұлшықетке жібереді, ол тек қанда бос айналып жүрген токсинді байланыстырады, бірақ таяқшаны өлтірмейді. Жеңіл түрінде Бездетка әдісі бойынша ең аз мөлшерде 3-5 мың ЕД, ауыр жайылған түрінде 10-20 мың ЕД дейін өсіреміз. Бұл мөлшерді әрбір 8-14 сағ сайын әбден өңездер жоқ болғанға шейін қайталау керек. Тамақ күтімі жақсы болу керек, науқасқа антибиотиктер, аскорбин қышқылы, вит В,Р, қақырық түсіретін дәрілер беріледі. Науқастың көмей қуысы тарылып тұншққан кезде кеңірдекті тесіп тыныс түтігін орнатады(трахеостомия),кейде пластмасса түтігімен интубация жасайды.

 

Билет

Бөгде зат.Көбінде балаларда кездеседі.Б.з. әдетте төменгі мұрын жолына түседі. Клиникасы: дем алу қиындайды, көзден жас ағады, өткір б.з шырышты қабатты зақымдап қан кетуі мүмкін. Б.з мұрын жолдарында көп тұрып қалса, мұрын қойнауларында қабыну процесін тудырып, ірін бөлінуі мүмкін Диагностика: риноскопия, рентген; Емі: бөгде затты алу. Инструменталды емес-ен қарапайымы, қатты сыңбыру. Инструменталды- ен нәтижелі, бірақ қауіпті. Алдын ала мұрынның шырышты қабатына анестезия жіберіледі де, ұшында ілмегі бар зондты қолданады.

Парафарингиальды абцесс –парафарингиальды қуыстың клечаткасының іріндеуі..

Этиол  ангинаны басынан өткізу, созыл. Танзилит, танзилиттің өршу кезеңі Клиника Одностор боль в горле, тризм жевательной мускулатуры- больной с трудом раскрывает рот Голова наклонена в больную сторону, болезнис при пальпации шеи, увелич лимфоузлов. Т-40*,  сосудистые нарушение- флебит, тромбофлебит яремной вены, кровотечение из эрозировоных очагов. Диагност Фарингоскопия- отек и геперемия, небные меналины выпуклы.

Лечение Операция 2 подходами. Наружный- производят разоез вдоль переднего края грудинно-ключично-соцевидной м-цы, затем углубляются послойно до парафарингеальнойго пространства у угла нижней челюсти- дренрование, промывание асептическим раствором, антибиотики,дезиинтаксикационая терапия. Внутренний- вскрытие ч\з тонзилярную нишу в мести наибольшего выбухание шипцами Гартман

Билет

Мұрын фурункулы- м.ұшында, сыртқы қанаттарында, кіреберісінде, көбінесе алдыңғы жоғарғы бұрышында не жоғарғы ерінмен шектес жерлерде орн. Ірінді некрот. Қабыну (май бездері мен түк қалталарына микробтар түсуі).

Этиол: гиповит, суық тию, жарақат, қантты диабет.

 Клиника: кіреберісте қатты ауырсыну, гиперемия, конус тәрізді ісіну, интоксикация.

Диагностика: жалпы қарау, қандағы қант мөлшерін тексеру. Тәуліктік диурез. Ірікдіктен іріңді тексерцһуге алу. 

Емі: ісікті қайтаратын майлар(левомеколь,вишневсий,ихтилол), протеинотерапия, аутогемотерапия, кварц, УВЧ. Операция, қатаң ұқыптылық керек,себебі олар бастың қан жүйесі өте жақсы дамыған лимфа торларымен тығыз байланыста. Асқынулар: сепсис, ми қуысының флебиті.

Кавернозды синустың тромбозы – тромбтың синустың толық окклюзиясына. дейін әкелетін, қантамыр қабырғасының қабынуымен жүретін ауру.( мұрын ерін үшбұрышында әрт.   инфекц-ң жайылуы) Клин: жалпы симптоматика (температура жоғ, қалтырау, қатты терлеу,әлсіздік), жалпы милық симптоматика (миішілік қысым жоғ., бас ауру, жүрек айну, құсу). менингеальді симптоматика (Кернинг пен Брудзинский белгілері теріс болса, самай бұлшықетінің ригидтілігі)

Жергілікті: қабақ ісінуі, хемоз, көз алмасының экзофтальмы және птозы, көз бұлш-ң параличі, қанталаулар.

Диагностика: КТ, ликвор, рентгенологиялық зерттеулер.

Емі: массивті антибиотикотерапия + антикоагулянт. Консервативті ем, гепарин енгізу

Жұтқыншақ дифтериясы-жіті жұқпалы, Клебса Леффлер таяқшасымен шақырылатын ауру. Таратушы ауру адам. Көбінде балаларда кездеседі. Инкуб. Кезең 2 ден 10 күнге дейін. 3 түрі болады. Шектелген:өңездер тек бадамша безде, таңдай доғашықтарда, кішк тілшеде орн, басқа жаққа таралмайды және жеңіл өтеді. Интокс белгілер аса қатты емес, 39С, бас ауыр, тамақ ауырсынуы, мойын лимфа түйіндері ұлғаяды. Жайылған: бұнда өңездер жұтқыншақтың артқы қабырғасына, мұрын-жұтқыншаққа, мұрын қуысына, ал балаларда өңешке және кеңірдекке таралады. Мұрын арқ дем алу қиындайды, қан аралас сілемейлі бөлініс, даусы қарлығып қатты жөтеледі. Токсикалық дифтерия. 3-10 жас аралығындағы балалар ауырады. Кенеттен қатты басталады. Дене ыстығы 39-40 көт, бас қатты ауыр,тамағы ауыр, тамыр соғуы 1 минутта 160 дей жиілейді, қайталап құсу болады.Д-а: фарингоскопияда өңездер ақшыл сұр түсті, қиындықпен алынады,алғаннан кейін орны қалады.Емі: жұқпалы ауруханаға жатқызу. Антитокс сарысу , алдымен сағатына 0,5 мл, ары қарай 10 мың АЕ, екі күн соң 5 мың.

 

.

 

 


Дата добавления: 2018-02-18; просмотров: 3069; Мы поможем в написании вашей работы!

Поделиться с друзьями:




Мы поможем в написании ваших работ!