Каэвалюцыя прыроды і грамадства.
Паняцце каэвалюцыі было ўпершыню выка-рыстана біёлагамі ў 60-х гадах 20ст. для апі-сання ўзаемапрыстасаванняў відаў раслін-нага і жывёльнага свету. У каэвалюцыі адзі-ны эвалюцыйны працэс злучаны з эвалюцы-йным працэсам глабальных масштабаў. Кан-цэпцыя каэвалюцыі трымаецца на прынцы-пах, згодна якіх чалавецтва зменьваючы бія-сферу, павінна і само зменьвацца. Этасфе-ра--гэта вобласць быцця, якая заснавана на прынцыпах маральных адносін да прыроды. Іх носьбітам павінен стаць этычны разумны чалавек. Ва ўзаемадзеяннях прыроды і гра-мадства вылучаюцца чатыры асноўныя эта-пы:1).архаічны, ў якім чалавек і прыроды знаходзіліся ў гармоніі. Заняткам чалавека было збіральніцтва, рыбалоўства, паляванне і ўсё гэта не ўплывала разбуральна на пры-роду.2).аграрны, дзе не адбываецца істотных парушэнняў ў каэвалюцыйнай раўнавазе паміж прыродай і грамадствам. Тут чалавек быў заняты земляробствам і жывёлагадоў-лей.3).прамысловы, які пачынаецца з 18 ст. Адбываецца разрыў каэвалюцыйнага балан-су г. зн. супрацьстаянне паміж грамадствам і прыродай. Разбалансоўваецца экасістэма. 4)тэхнагенны, у якім існуе высокі ўзровень развіцця навукі і тэхнікі, і якія спрыяюць, акрамя ўсяго, разбурэнню прыроды, абваст-рэнню экалагічных праблем.
У каэвалюцыі выдзяляюць макра- і мікрапра-цэсы. У мікраструктурах, дзякуючы сімбіёзу, элементы мікраўзроўня пераходзяць праз біягеценоз на макраўзровень. Ідэя каэвал-юцыі ў глабальных масштабах уключае ў ся-бе:а) працэсы, якія абвываюцца ў канкрэтнай сістэме.б) каэвалюцыя з асяроддзем (энэрге-тычны і інфармацыйны абмен).в) эвалюцыя ўласна эвалюцыйных працэсаў. Найбольш каэвалюцыя выяўляецца ў біясферы. Вышэ-йшым этапам развіцця біясферы з'яўляецца наасфера:--гэта абалонка, якую стварае чала-век сваёй жыццёдзейнасцю. Канцэпцыя каэ-валюцыі адстойвае думку,што чалавецтва зменьваючы біясферу, павінна і само змень-вацца з улікам патрэбаў прыроды.
|
|
|
Пачуццёвае і рацыянальнае пазнанне
1) Пачуццёвае (эмпірычнае ) пазнанне - гэта працэс адлюстраванне ўсіх з'яваў пры дапа-мозе органаў пачуццяў(зрок,слых,смак..),без якіх чалавек не здольны ні пазнаваць, ні думаць ўвогулле. 2) Рацыянальнае пазнанне (ratio - з лац.- розум ) - гэта працэс адлюстра-вання ўсіх з'яваў пры дапамозе розума, аса-бліва на ўзроўні абстрактнага здумлення, праз якое толькі і магчыма аналізаваць, паз-наваць сутнасць і зразумець змест прадмета.
3) Пачуццёва - рацыянальнае пазнанне - гэта пераход ад пазнання знешняга боку прад-метаў і з'яваў да пазнання сутнасці іх, а гэта ёсць нішто іншае, як узаемадзеянне пачуц-цёвага і рацыянальнага ў пазнанні.У гісторыі філасофіі існавалі два напрамкі, якія перабо-льшвалі ці пачуццёвасць, ці рацыянальнасць: Эмпірызм (эмпіріо з.ст.гр.--вопыт ), сіно-німам якога выступае сенсуалізм (sensus—з лац.--пачуцці), Рацыяналізм—прытрымліва-ецца супрацьлеглага погляду. Тут рашаючая роля належыць толькі розуму. Пры гэтым рацыяналісты адзначалі здольнасць абстрак-тнага здумлення ствараць адны абстракцыі на аснове другіх абстракцый
|
|
|
34Метафізіка, яе сутнасць і асноўныя формы.
Тэрмін метафізіка ўпершыню выкарыстаў Андранік Радоскі пры сістэматызацыі твораў Арыстоцеля. Метафізікай ён назваў тую гру-пу трактатаў Арыстоцеля, якія ішлі адразу пасля фізікі, якая займалася вывучэннем прыроды ў яе зменлівасці. "Мета" ў грэкаў азначала "за", "пасля". Паняцце метафізікі працяглы час з'яўлялася сінонімам філасо-фіі. Метафізіка ўтрымлівае фундаменталь-ные праблемы філасофіі: вучэнне аб быцці, матэрыі,свядомасці, чалавеку. Нямецкі філо-саф Артур Шапэнгаўэр адзначаў, што кожны чалавек сам па сабе -- прыроджаны метафізік
Метафізіка не мае негатыўнага значэння, калі яе не разглядаць ў якасці альтэрнатывы для дыялектыкі. Спецыфіка метафізічнага метада: адмаўленне ўнутраных супярэчна-сцей ў любым прадмеце, адрыў якасці ад колькасці; свядомасці ад чалавека; неабход-насці ад выпадковасці. Метафізіка заўсёды жадае мець справу з усім нязменным і ўстой-лівым, чым і адмаўляецца прынцып развіцця.
|
|
|
Формы метафізікі: а).эклектыка-безпрын-цыпнае, выпадковае(ці спецыяльнае) злучэн-не разрозненых поглядаў, момантаў, ідэй, тэ-орый і ігнараванне іх сутнасных разыхо-джанняў і лагічнай супярэчлівасці. б).дагма-тызм -- абстрактны, пазагістарычны разгляд тэарэтычных і практычных праблем, калі не бяруцца пад увагу ні абставіны часу, ні абставіны месца; прызнанне толькі абсалю-тных ісцін пры адначасовым ігнараванні іх адноснасці. Рэлятывізм--другі бок дагматы-зму; тут усё разглядаецца ў адноснасці, ца-лкам адмаўляецца момант абсалютнасці і ўстойлівасці. в)механіцызм--прызнанне лю-бой рэальнасці, як нейкага механізма. І чалавек і сусвет разглядаюцца як пэўныя механізмы; прызнанне механічнай формы руху, як адзінаправільнай. г).эвалюцыянізм--працэсы незваротных змяненняў, якія адбы-ваюцца ў жывой і нежывой прыродзе; ў сваім развіцці ён мае два варыянты: вучэнне англійскага філосафа 19с Гэрберта Спэнсара
Ён разумеўэвалюцыю, як пераразмерка-ванне рэчыва і руху ў сусвеце. Другі напра-мак: эмэрджэнтызм (з лац. - раптоўна ўзніка-ючае), які разглядае ўсе прыродныя змянен-ні, як штосці ірацыянальнае, лагічна невы-тлумачанае, як немагчымасць асэнсоўваць новыя якасці.
|
|
|
36 Синэрггетыка
Паводле дыял усе прадметы и зьявы высту-паюць узаемадейничаючы памиж сабой. Паводле Шрёдингера самаарганизуюцца не тольки жывыя истоты, але и неарганичныя прадметы и сусвет уцэлым.Синэргетыка-миждысцыплинарная навука, якая займаецца вывучэннем самаарганизаваных систэм. С. абапираецца на некласичную тэрмадына-мику, якая мае справу тольки з адкрытыми систэмами. Пачаткам самаарганизацыи зьяу-ляюцца выпадковыя адхиленни систэмы ад пункту раунаваги-флуктуацыи. Пакольки си-стэма пастаянна узаемадейничае з акаляюч-ым асяроддем, яны паступова узмацняюц-ца,старая структура разбураецца и утвар но-вая адкрытая систэма Высновы: 1)любы пра-цэс развицця можа адбывацца тольки у адк-рытых систэмах (Дяржа ва можа развивацца, кали яна звязана з инш дзярж).2)Флукт-гэта той пускавы механизм, яки скироувае далей-шае развиццё гэтай систэмы.Тольки у адкры-тых систэмах Яны здо-льны да разбурэння гэтых систэм.
39 Філасофскае разуменне ісціны.
Спробы асэнсавання і фармулёўкі ісціны ўжо былі ў антычнай філасофіі. Арыстоцель сцвярджаў што любыя веды ёсьць ісцінымі толькі тады калі яны апавядаюць прадметам і іх прыкметам. Пры гэтым ісціна адносіцца не да саміх прадметаў, а толькі да ведаў аб гэтых прадметах. У працэсе развіцця філасо-фіі разуменне ісціны адбывалася ў наступ-ных напрамках: 1).прагматызм лічыць, што ісціна--гэта ўсё тое, што карысна для чалаве-ка.2).канвенцыяналізм(conventio з лац.—пага-дненне) разглядае ісціну як нейкае пагадне-нне паміж навукоўцамі, якія кіруюцца свабо-дным выбарам метаду даследвання. 3).каге-рэнтны( quagerre з лац. --сувязь) інтэрпрэтуе ісціну як лагічна-- вытрыманую сістэму адносін паміж словамі, сказамі падчас абмер-кавання ідэальных ці матэрыяльных аб'ек-таў. 4). марксізм разумее ісціну як адносную, абсалютнуюіаб'ектыўную, Адносная ісціна--гэта прыблізна правільная інфармацыя толь-кі аб структурных элементах ці асобных час-тках прадметаў. Абсалютная ісціна-- гэта больш-меньш поўная інфармацыя аб прад-метах і з'явах. І адносная і абсалютная ісціна--гэта два моманты для дасягнення аб'ектыў-най ісціны.Аб'ектыўнасць ісціны ў тым, што яна не знаходзіцца ў саміх прадметах так як прадметы не бываюць ісцінымі ці неісціны-мі, а толькі чалавечае пазнанне можа фар-муляваць ісціну. Ў якасці крытэрыя называ-ліся: практычная карыснасць, эканомія дума-ння (прагматызм), Матэрыялізм (асабліва марксізм) чалавечую практыку.
Дата добавления: 2020-01-07; просмотров: 166; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!