ИНКИШОФИ ОЛАМИ ОРГАНИКИ ДАР ЭРАИ КАЙНАЗОЙ
ТАЪРИХИ ИНКИШОФИ ОЛАМИ ОРГАНИКИ.
Эраи архей – Ароморфозњои муњим: Фотосинтез, пайдо шудани њуљайрањои эукариотї, пайдо шудани раванди љинсї, пайдошавии бисёрњуљайрагињо.
Марњилаи муњимтарини пайдоиши њаёт дар Замин ба пайдоиши фотосинтез алоќаманд аст. Фотосинтез сабаби ба ду гуруњ таќсим шудани олами органикї гардид. 1. Якумин организмњои фотосинтезкунанда прокариотњои кабуду сабз - сианњо. 2. Дуюм , пайдошавии бактерияњо. Сабаби пайдошавии бактерияњо фотосинтез мебошад.
Дар эраи архей ду равананд ањамияти калон дошт 1. Диплоидия – имконият медедод ки њуљайрањо ба њамдигар монанд набошанд. 2. «Таќсимоти мењнат» байни њуљайрањои бисёрњуљайра ба њосилашавии бофтањои якумин – эктодерма ва энтодерма оварда расонд.
Эрањои протозой ва палеозой. Ароморфозњои муњим: симметрияи дутарафаи бадан, пайдошавии сеќабити бадан ( эктодерма ќабати беруна, мезодерма – ќабати мобайни, энтодерма – ќабати даруни), пайдошавии узвњо дар муњрадорон.
Дар эраи палеозой авалин рустанињои Замини - псилофитњо пайдо шудаанд.
Эраи палеозой аз даврањои зерин иборат аст.
1. Давраи Кембрий ва Ордовик . Дар давраи Кембрий , аллакай њамаи типњои асосии олами њайвонот , аз љумла хордадорон, вуљуд доштанд: исфанљињо, марљонњо, сўзанпўстњо, нармтанњо, харчангкаждумони калони даранда ва ѓайра хеле зиёд буданд. Дар давраи Ордовик такмилёби типњои асоси давом мекунад.
|
|
|
2. Давраи Силур. Дар давраи Силур њамроњи рустанињои аввалини рўйи Замин – псилофитњо њайвонњои нахустини нафаскаш – буѓумпойњо ( тортанакшаклњо ) ба хушкї баромаданд.
3. Давраи Девон. Дар давраи Девон се гуруњи сутунмуњрадорон пайдо шуданд: дубањранафасгирњо, нурболњо ва моњиёни панљабол. Дар охирњои Девон аз моњиёни панљабол обхокињои аввалин – стегосефалањо пайдо шудаанд.
4. Давраи Ангиштсанг
5. Давраи Перм. Дар давраи Перм баландшавии сатњи хушкї ба амал омад, иќлим хушк ва сард шуд. Аз њамин сабабобхокињо аз номусоидии шароити иќлим мефавтиданд ё хазандахои дарранда онњоро нест мекарданд.
Эраи Мезозой. Эраи мезозой ба даврањои зерин људо мешавад.
1. Давраи Триас . Дар ин давра сарахсњои Азим, чилбуѓумњои дарахтмонанд, плаунњо пањн мешавад. Дар давраи Юра калтакалосњои парвозкунанда пайдо шуданд. Пайдошавии њайвонњои ширхўр.
2. Давраи Юра. Дар давраи Юра сарахсњои тухмдор, нест шуда, аввалин рустанињои пўшидатухм пайдо ва тадриљан дар њама ќитъањо пањн мешавад.
3. Давраи Бур. Дар охирњои давраи Бур сармо сар шуда, ареали рустанињои назди обњо мањдуд мегарданд. Хазандањои калон ( тимсоњ) фаќат дар тропикњо боќї мемонанд. Дар натиљаи фавтидани хазандагони калон, ба шароити муњит аз њама бењтар њайвонњои гармхун ( парандањо ва ширхўрњо ) мутобиќ мешаванд. Парандањо аз хазандањои пурра ташакулёта – архиозаврњо пайдо мешавад. Аз руи дигар хусусиятњо ба хазандањо монанд будани парандањо онњоро баъзан «хазандањои болдор» меноманд. Њамаи хусусиятњои сохти парандањо, аз љумла пару бол, табдил ёфтани пойњои пеш ба бол, нўли шохї , халтањои њавои ва нафасгирии дубора , кутоњшавии рўдаи рост, мутобиќат ба парвозро идиоадаптация меноманд. Пайдоиши ширхўрон низ ба як ќатор аромарфозњои калон вобаста аст. Ба ароморфозе, ки ташакули ширхуронро чун синф муайян кард, онњо дохил мешаванд: пайдоиши муина ва дили чорхонагї ; пурра људо шудани системаи гардиши хун ба артериявї ва венози; инкишофи љанин дар бачадони модар; бо шир калон кардани насл. Инкишофи љанин дар батни мода рва ѓамхори барои насл имконияти зинда мондани ширхуронро зиёд кард. Ба ароморфозњои ширхўрон инкишофи маѓзи сарро низ дохил кардан мумкин аст, чунки мањз маѓзи сар сабаби бартарї пайдо кардани рефлексњои шартї ба рефлексњои ѓайришартї буда, имконияти мутобиќатро ба шароити доимо таѓирёбандаи муњит баланд бардошт. Ширхўрон дар давраи Триас пайдо шуданад, вале ба динозаврњои дарранда раќобат карда натавонистанд ва дар бадали 100 млн сол ба хзандањо тобеъ буданд.
|
|
|
Истилоњот.
|
|
|
1. Хокњосилшави – раванди биогении табдилёбии литосфера.
2. Бесутунмуњрањо – љонвароне , ки сутунмуњра надоранд.
3. Рустанињои дараљаи паст – рустанињое,ки танаашон ба бофта ва узвњо људо нашудаанд.
4. Рустанињои дарљаи олї - рустанињое, ки танаашон ба бофта ва узвњо људо шудааст; дар рустанињои тухмдор пайдо шудааст.
5. Идиоадаптация - њама гунна мутобиќати љузъї ба шароити мушаххаси зиндагї.
6. Махсусгардї – дараљаи охири мутобиќат ба шароити нињоят мањдуди зиндагї.
ИНКИШОФИ ОЛАМИ ОРГАНИКИ ДАР ЭРАИ КАЙНАЗОЙ
Дар авали эраи кайнозой љараёни куњосилшавї, ки дар охири эраи мезозой сар шуда буд, ба охир мерасад. Дар давраи чоруми эраи кайназой ќисми зиёди кураи Заминро яхбандї фарои мегирад. Ширхурон дар эраи кайназой ба се зерсинф људо мешавад:
1. тухмзойњо
2. мурѓобинўлњо ва ехиднахо,
3. халтадорон ва њамроњакдорон.
Яхбандињои давраи чорум, ки тахминан 250 њазор сол ќабл хеле васеъ пањн шуда буданд, боиси пайдо шудани фаунаи сармодўст гардиданд. Ба вуљуд омадани яхњои калон боиси пастшавии сатњи оби уќёнус шуд. Таѓирёбии иќлим дар давраи чоруми эраи кайнозой ба эволютсияи пешгузаштањои одам таъсир расонд.
|
|
|
Инкишофи эволютсионии рустанињо аз чанд марњала иборат аст:
1. Гузаштан аз гаплоиди.
2. Гумм кардани алоќамандии афзоиши љинси дар об , дар натиља гузаштан аз бордоршавии беруни ба бордоршавии дохили; пайдоишии дутарафа;
3. Таќсимшавии бадан ба узвњо ( реша, поя, барг) , инкишофи системањои гузаранда, мураккабшави ва такмилёбии сохти бофтањо;
4. Махсусшавии гардолудшави таввасути њашарот ва пањншавии тухм ва мева ба воситаи њайвонот;
Дар эволютсияи њайвонот низ воќеањои муњим ба амал омаданд;
1. Пайдошавии бисёрњуљайрањо ва системаи узвњои мухталиф;
2. Пайдоиши скелет ( беруни – дар буѓумпойњо, дохилї – дар сутунмуњрадорњо );
3. Инкишофи системаи марказии асаб;
4. Инкишофи рафтор дар гуруњои гуногуни њайвоноти олиташакул;
Эраи кайназой ба даврањои зерин људо мешавад.
1. Палеоген
2. Неоген
3. Антропоген – Пайдоиш ва инкишофи ОДАМ.
Истилоњот.
1. Давраи чорум - номи пештари давраи антропогени эраи кайназой.
2. Яхбандињо - сардшавии њарорат дар миќёси дунё вобаста ба яхбандињои масоњати калон.
3. Њаракати ( дрейфи ) материкњо - љойивазкунии пиряхњои материкњ сатњи кураи Заминро таѓёир дод.
4. Кайназой - Эраи њайёти нав, ки дар он даврањои палеоген, неоген ва антропогенро дар бар мегирад.
5. Приматњо - ќатори ширхўрони њамроњакдор, ки маймун ва одамро дар бар мегирад.
Дата добавления: 2021-04-15; просмотров: 295; Мы поможем в написании вашей работы! |
Мы поможем в написании ваших работ!